Διοίκηση Πληροφοριακών Συστημάτων Μαρία Καρύδα mka@aegean.gr ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Διάλεξη 5η – Διάλεξη 6η

Στόχοι 3ου κεφαλαίου Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους οργανισμούς προκειμένου να δημιουργούμε και να χρησιμοποιούμε τα ΠΣ με επιτυχία; Τι αντίκτυπο έχουν τα πληροφοριακά συστήματα στους οργανισμούς; Πώς υποστηρίζουν τα ΠΣ το ρόλο του μάνατζερ στους οργανισμούς; Πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν ΠΣ για να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να δημιουργηθούν επιτυχημένα ΠΣ, καθώς και συστήματα που να προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα;

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Τι είναι ένας οργανισμός (επιχείρηση); Ο τεχνικός ορισμός ενός οργανισμού από την άποψη της μικροοικονομικής θεωρίας Μια σταθερή, τυπική κοινωνική δομή, η οποία αντλεί πόρους από το περιβάλλον και τους επεξεργάζεται για να παράγει προϊόντα. Οι παραγωγικοί συντελεστές που προέρχονται από το περιβάλλον (κεφάλαιο, εργασία, φυσικοί πόροι) μετατρέπονται από την επιχείρηση, μέσω της διαδικασίας παραγωγής, σε προϊόντα και υπηρεσίες που διοχετεύονται στο περιβάλλον.

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Οι οργανισμοί από την άποψη της θεωρίας συμπεριφοράς Ένα σύνολο από δικαιώματα, προνόμια, υποχρεώσεις και ευθύνες, το οποίο στο πέρασμα του χρόνου αποκτά μια (ευαίσθητη) ισορροπία, μέσα από μια διαδικασία συγκρούσεων και επίλυσης αυτών.

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Κοινά Στοιχεία των Οργανισμών Δομικά χαρακτηριστικά όλων των οργανισμών: ‘Γραφειοκρατία’ του Weber Σαφής καταμερισμός εργασίας Ιεραρχία Ρητοί κανόνες και διαδικασίες Αμεροληψία Απαιτούμενα προσόντα για κάθε θέση Μέγιστη οργανωτική αποδοτικότητα  Για το Weber η γραφειοκρατία αποτελεί την πιο αποδοτική μορφή οργάνωσης!

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Άλλα Χαρακτηριστικά των Οργανισμών Πρότυπες Διαδικασίες Λειτουργίας (Standard Operating Procedures, SOPs): Λεπτομερείς διαδικασίες για την αντιμετώπιση κάθε αναμενόμενης κατάστασης. Οργανωσιακή Πολιτική: Αντιπαράθεση για την επίλυση διαφορετικών απόψεων μέσα στην οργάνωση. Οργανωσιακή κουλτούρα: Θεμελιώδεις παραδοχές για τη λειτουργία της επιχείρησης

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Μοναδικά Χαρακτηριστικά των Οργανώσεων Τύποι Οργανώσεων σύμφωνα με τη δομή τους Επιχειρηματική δομή: απλή δομή, διευθύνεται από έναν επιχειρηματία Μηχανική γραφειοκρατία: μεγάλη επιχείρηση, συγκεντρωτική λήψη αποφάσεων, παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων, περιβάλλον με αργό ρυθμό αλλαγών. Τμηματοποιημένη γραφειοκρατία: συνδυασμός επιμέρους οργανώσεων με μηχανική γραφειοκρατία Επαγγελματική γραφειοκρατία: βασίζεται στη γνώση και την εμπειρία επαγγελματιών Μη-τυπική δομή (Adhocracy): οργάνωση κατά περίπτωση σε ομάδες εργασίας, περιβάλλον που αλλάζει γρήγορα, χαλαρή κεντρική διοίκηση

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Αμφίδρομη σχέση οργανισμών - περιβάλλοντος Το περιβάλλον μεταβάλλεται πιο γρήγορα από τους οργανισμούς

Επιχειρήσεις και Πληροφοριακά Συστήματα Κάθε οργανισμός έχει τα ακόλουθα μοναδικά χαρακτηριστικά: Τύπος οργάνωσης Περιβάλλον Στόχους Σχέσεις εξουσίας Ενδιαφερόμενοι Λειτουργία Ηγεσία Δραστηριότητες Τεχνολογία Επιχειρηματικές διαδικασίες

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Διεύθυνση (ή Τμήμα) Πληροφορικής Στο παρελθόν: Στελεχώνεται κυρίως από προγραμματιστές, αναπτύσσει το λογισμικό που χρησιμοποιεί η επιχείρηση, διαχειρίζεται τους πληροφοριακούς πόρους. Σήμερα: Οι επιχειρήσεις συνεργάζονται με εξωτερικούς συνεργάτες (ειδικούς), το Τμήμα Πληροφορικής συντονίζει τις δραστηριότητες αυτές και δρα ως φορέας αλλαγής για την επιχείρηση.

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Υπηρεσίες που παρέχει η Τεχνολογία των Πληροφοριών

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Δομή Τμήματος (Διεύθυνσης) Πληροφορικής Γενικός Διευθυντής Πληροφοριών (CIO) Στελέχη Πληροφορικής Αναλυτές & Σχεδιαστές Πληροφοριακών Συστημάτων Προγραμματιστές Ειδικοί δικτύων Διαχειριστές βάσεων δεδομένων Τεχνικοί & υπάλληλοι …

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Οικονομικές Θεωρίες Η τεχνολογία πληροφοριακών συστημάτων είναι ένας συντελεστής της παραγωγής που μπορεί εύκολα να υποκαταστήσει το κεφάλαιο και την εργασία Θεωρία Κόστους Συναλλαγών (Transaction Cost theory): Οι επιχειρήσεις διευρύνονται στην προσπάθειά τους να μειώσουν το κόστος συναλλαγών Η τεχνολογία πληροφοριών μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να μειώσουν το κόστος συμμετοχής στην αγορά (κόστος συναλλαγών)

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Η επίδραση της Τεχνολογίας των Πληροφοριών στις επιχειρήσεις σύμφωνα με τη θεωρία Κόστους Συναλλαγών

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Η επίδραση των ΠΣ στους οργανισμούς από την άποψη των Οικονομικών Θεωριών: Θεωρία αντιπροσώπευσης (Agency Theory) Οι ‘αντιπρόσωποι’ (εργαζόμενοι) μιας επιχείρησης χρειάζονται επίβλεψη προκειμένου να υλοποιούν τους στόχους της επιχείρησης. Όσο μεγαλώνει μια επιχείρηση, το κόστος αντιπροσώπευσης και συντονισμού των αντιπροσώπων αυξάνει. Η τεχνολογία των Πληροφοριών μειώνει το κόστος αντιπροσώπευσης διευκολύνοντας την επίβλεψη και τον έλεγχο των εργαζομένων.

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Η επίδραση της Τεχνολογίας των Πληροφοριών στις επιχειρήσεις σύμφωνα με τη Θεωρία Αντιπροσώπευσης

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Στοιχεία οργανισμού και προσαρμογή στην Τεχνολογία

Ο ρόλος των Π.Σ. για τη λειτουργία των Οργανισμών Το Internet και οι Οργανισμοί Το Internet μπορεί να μειώσει σημαντικά τα κόστη αντιπροσώπευσης και συντονισμού (κόστος συναλλαγών) Αναδιοργάνωση βασικών επιχειρηματικών διαδικασιών με βάση την τεχνολογία και το Internet Η τεχνολογία του Internet γίνεται βασικός παράγοντας της πληροφοριακής υποδομής μιας επιχείρησης.

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Ο ρόλος των διοικητικών στελεχών σύμφωνα με το κλασικό μοντέλο διοίκησης (Fayol): Προγραμματισμός Οργάνωση Συντονισμός Λήψη Αποφάσεων Έλεγχος

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Ο ρόλος των διοικητικών στελεχών στους Οργανισμούς Χαρακτηριστικά των Διοικητικών Στελεχών με την οπτική των μοντέλων συμπεριφοράς Εκτέλεση πολλών εργασιών χωρίς διακοπή Κατακερματισμένες δραστηριότητες Προτιμούν τις πληροφορίες που προέρχονται από ανεπίσημες πηγές (φήμες, κουτσομπολιό κ.λπ). Προτιμούν τις προφορικές μορφές επικοινωνίας σε σχέση με τις γραπτές Διατηρούν διευρυμένο δίκτυο επαφών ως ανεπίσημο πληροφοριακό σύστημα.

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Ο ρόλος των διοικητικών στελεχών στους Οργανισμούς Κατηγορίες διοικητικών ρόλων: Διαπροσωπικοί ρόλοι: εμβληματικό πρόσωπο, ηγέτης, σύνδεσμος Πληροφοριακοί ρόλοι: νευρικό κέντρο, διανομή πληροφοριών, εκπρόσωπος Ρόλοι λήψης αποφάσεων: επιχειρηματίας, διαχείριση κρίσεων, κατανομή πόρων, διαπραγμάτευση

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Διοικητικά Στελέχη και Λήψη Αποφάσεων Λήψη αποφάσεων σε διαφορετικά οργανωσιακά επίπεδα Στρατηγικό επίπεδο: αποφάσεις για τους μακροπρόθεσμους στόχους, τους πόρους και τις πολιτικές του οργανισμού. Διοικητικός έλεγχος: παρακολούθηση της χρήσης των πόρων και της απόδοσης Εκτελεστικός έλεγχος: αποφάσεις για τον τρόπο εκτέλεσης εργασίας και κατανομής των πληροφοριών

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Διοικητικά Στελέχη και Λήψη Αποφάσεων Οι αποφάσεις διακρίνονται σε: Αδόμητες αποφάσεις: Μη συνήθεις, απαιτούν κριτική ικανότητα, αξιολόγηση, διορατικότητα στον ορισμό του προβλήματος, δεν προϋπάρχει διαδικασία Δομημένες αποφάσεις: Επαναλαμβανόμενες, συνήθεις, ακολουθούν συγκεκριμένη διαδικασία.

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Πληροφοριακά Συστήματα και επίπεδα λήψης αποφάσεων

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Στάδια Λήψης Αποφάσεων (Simon) Συλλογή πληροφοριών και αναγνώριση του προβλήματος Σχεδιασμός εναλλακτικών λύσεων στο πρόβλημα Επιλογή μεταξύ των εναλλακτικών λύσεων Υλοποίηση της απόφασης

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Μοντέλα Λήψης Αποφάσεων Μοντέλο της λογικής: οι άνθρωποι λαμβάνουν συνεπείς ορθολογικές αποφάσεις, επιλέγοντας τη βέλτιστη εναλλακτική λύση Κριτική στο μοντέλο της λογικής: Δεν είναι γνωστές όλες οι εναλλακτικές Σε πολύπλοκες αποφάσεις οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν την πρώτη διαθέσιμη λύση. Η λήψη αποφάσεων επηρεάζεται από μεροληψία, και μπορεί να διαστρεβλωθεί από το πλαίσιο αναφοράς

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Μοντέλα Λήψης Αποφάσεων Γνωστικό στυλ: Αναφέρεται στις προδιαθέσεις της προσωπικότητας του ατόμου που λαμβάνει τις αποφάσεις Συστηματική λήψη αποφάσεων Λήψη αποφάσεων με βάση τη διαίσθηση

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Μοντέλα Λήψης Αποφάσεων από ομάδες Οργανωσιακά μοντέλα Γραφειοκρατικά μοντέλα Πολιτικά μοντέλα Μοντέλο του “καλάθου των αχρήστων”

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Οργανωσιακοί παράγοντες που επιδρούν στο σχεδιασμό και την κατανόηση των Πληροφοριακών Συστημάτων Περιβάλλον του οργανισμού Δομή του οργανισμού Κουλτούρα και πολιτική του οργανισμού Τύπος οργανισμού και στυλ ηγεσίας του Βασικές ομάδες συμφερόντων και στάση εργαζομένων Είδος εργασιών, αποφάσεων και διαδικασιών που υποστηρίζει το Πληροφοριακό Σύστημα.

Διοικητικά Στελέχη, Λήψη Αποφάσεων και Πληροφοριακά Συστήματα Επιδιωκόμενα Χαρακτηριστικά Πληροφοριακών Συστημάτων: Ευελιξία: να παρέχουν πολλές επιλογές για τη διαχείριση και την αξιολόγηση των δεδομένων Να υποστηρίζουν διαφορετικά στυλ, ικανότητες, γνώσεις και να παρακολουθούν διαφορετικές εναλλακτικές και τις συνέπειές τους. Να ακολουθούν τις γραφειοκρατικές και πολιτικές απαιτήσεις του οργανισμού.

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Τι είναι ένα στρατηγικό Π.Σ.; Μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε διοικητικό επίπεδο του οργανισμού Μεταβάλει τους στόχους, τις λειτουργίες, τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τις σχέσεις του οργανισμού με το περιβάλλον του. Βοηθά τον οργανισμό να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Μοντέλο ανταγωνιστικών δυνάμεων του Porter

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Στρατηγικές Ανταγωνισμού: Παραγωγή χαμηλού κόστους Διαφοροποίηση προϊόντων ή υπηρεσιών Αλλαγή πεδίου ανταγωνισμού, διευρύνοντας ή περιορίζοντας την αγορά

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Το μοντέλο της Αλυσίδας Αξίας Η επιχείρηση θεωρείται ως σειρά ή ‘αλυσίδα’ δραστηριοτήτων οι οποίες προσθέτουν περιθώριο αξίας στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παράγει η επιχείρηση. Με βάση την ‘αλυσίδα αξίας’ εντοπίζονται οι δραστηριότητες της επιχείρησης όπου μπορούν να εφαρμοστούν περισσότερο αποτελεσματικά οι στρατηγικές ανταγωνισμού. Οι δραστηριότητες που αποτελούν την αλυσίδα αξίας περιλαμβάνουν κύριες ή πρωτεύουσες και υποστηρικτικές διαδικασίες. Η αλυσίδα αξίας μιας επιχείρησης μπορεί να συνδεθεί με τις αλυσίδες αξίας άλλων επιχειρήσεων, όπως οι προμηθευτές, οι διανομείς και οι πελάτες της.

Η αλυσίδα αξίας της επιχείρησης και η αλυσίδα αξίας του κλάδου

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Ο ιστός αξίας Είναι το δίκτυο ανεξάρτητων επιχειρήσεων, οι οποίες μέσω των ΤΠΕ συνδέουν και συντονίζουν τις επιμέρους αλυσίδες αξίας, με στόχο την παραγωγή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Ωθείται κυρίως από τους πελάτες, συνήθως δεν έχει γραμμική μορφή. Ευέλικτο σχήμα, προσαρμόζεται εύκολα στις αλλαγές στη ζήτηση και την προσφορά.

Ο ιστός αξίας

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Διαφοροποίηση προϊόντων Στρατηγική για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών που δεν είναι εύκολο να αντιγραφούν από τους ανταγωνιστές με στόχο την απόκτηση ‘πιστών πελατών’. Παραδείγματα: ATMs, συστήματα κράτησης θέσεων σε αεροπορικά ταξίδια.

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Εστιασμένη διαφοροποίηση Στρατηγική για την ανάπτυξη νέων αγορών εξειδικευμένων προϊόντων και υπηρεσιών. Τα Πληροφοριακά Συστήματα μπορούν να δώσουν δεδομένα για τις πωλήσεις με βάση τα οποία γίνεται ανάλυση της συμπεριφοράς και των προτιμήσεων των πελατών. Παράδειγμα: Ατομικό μάρκετινγκ

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Συστήματα Αποδοτικής Απόκρισης στις ανάγκες των πελατών Συνδέουν τη συμπεριφορά των πελατών με τις αλυσίδες διανομής, παραγωγής και προμήθειας. Συστήματα συνεχούς αναπλήρωσης αποθεμάτων Μείωση κόστους αποθεμάτων, γρηγορότερη παράδοση στους πελάτες

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Κόστος αλλαγής Το κόστος του πελάτη που στρέφεται σε ανταγωνιστικό προϊόν. Τα πληροφοριακά συστήματα προσφέρουν ευκολία χρήσης και αυξάνουν το κόστος αλλαγής για τους πελάτες. Παράδειγμα: συστήματα αποθήκης χωρίς απόθεμα

Σύγκριση της Μεθόδου «Χωρίς Απόθεμα» με την Παραδοσιακή Πρακτική και με τη Μέθοδο «Τη Στιγμή που Χρειάζεται»

Επιχειρηματικές Στρατηγικές

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ΤΠΕ μπορεί: Να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των επιχειρηματικών μονάδων. Να βελτιώσει τις βασικές ικανότητες (core competencies)

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Στο επίπεδο στρατηγικής κλάδου, η ΤΠΕ μπορεί : Να προωθήσει τη δημιουργία συμπράξεων πληροφοριών. Να οδηγήσει στην ανάπτυξη προτύπων Οικονομία δικτύου

Το μοντέλο ανταγωνιστικών δυνάμεων του Porter

Επίδραση του Internet στις ανταγωνιστικές δυνάμεις Αμβλύνει τα εμπόδια για τους νεοεισερχόμενους Ανάπτυξη νέων υποκατάστατων προϊόντων και υπηρεσιών Ενισχύει τη διαπραγματευτική ισχύ των πελατών Ενισχύει τη διαπραγματευτική ισχύ της επιχείρησης έναντι των προμηθευτών της. Οι προμηθευτές επωφελούνται από τη μείωση των εμποδίων για νεοεισερχομένους και την εξάλειψη των μεσαζόντων. Διευρύνει γεωγραφικά την αγορά, αυξάνει το πλήθος των ανταγωνιστών, μειώνει τις διαφορές μεταξύ τους.

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Το νέο μοντέλο των ανταγωνιστικών δυνάμεων

Πληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρηματική Στρατηγική Χρήση των Πληροφοριακών Συστημάτων για Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα Στρατηγική μεταβολή: Κίνηση από ένα επίπεδο κοινωνικοτεχνικού συστήματος σε άλλο. Είναι συνήθως αναγκαία κατά την υιοθέτηση στρατηγικών συστημάτων που απαιτούν αλλαγές στα κοινωνικά και τεχνικά στοιχεία του οργανισμού.