1 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση Δ. Μακρίδου – Μπούσιου Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Στ. Τσοπόγλου Επ. Καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικής Τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ‘Σύγχρονη Εκπαίδευση’ - Τεύχος 117 (2001)

2 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Ραγδαίες αλλαγές στις εκπαιδευτικές μεθόδους τις τελευταίες δύο δεκαετίες  Οπτικοακουστικά εκπαιδευτικά προγράμματα, συστήματα μεγάλης ισχύος (mainframes), φωτοτυπικά μηχανήματα και επιδιασκόπια  προσωπικοί υπολογιστές, μικροϋπολογιστές, πολυμεσικές εφαρμογές, εσωτερικά δίκτυα και διαδίκτυο.  Η Οικονομική Εκπαίδευση στηρίζεται σε:  ποσοτικές αναλύσεις,  γραφήματα και  προσομοιώσεις (αρχές `70 από Η.Π.Α., Μ.Βρετανία και Γαλλία) αλλά με λίγα θετικά αποτελέσματα.

3 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  ‘Ορος Μάθηση στα Οικονομικά είναι η απόκτηση οικονομικής γνώσης, η οποία θα διατηρηθεί και θα χρησιμοποιηθεί σε νέες δραστηριότητες ως εργαλείο επίλυσης προβλημάτων.  Η ουσιαστική μάθηση, δηλαδή η μάθηση που δίνει έμφαση στη σωστή κατανόηση (απόκτηση, διατήρηση και μεταβίβαση γνώσης) απαιτεί ενεργό συμμετοχή του μαθητή.  Οι καθηγητές των Οικονομικών θα πρέπει να κάνουν χρήση όλου του φάσματος των διαθέσιμων μέσων και διδακτικών στρατηγικών με σκοπό την προαγωγή της ενεργητικής μάθησης.

4 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Η εκπαιδευτική τεχνολογία με την σημερινή της μορφή ως Τεχνολογία της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας παρέχει ευκαιρίες για την βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης χωρίς γεωγραφικούς και χρονικούς περιορισμούς.  Γενικευμένη χρήση υπολογιστών στην εκπαίδευση οφείλεται:  Κυριαρχία της τεχνολογίας στην κοινωνία (γνώσεις πληροφορικής απαραίτητες για κάθε σπουδαστή)  Οι προσωπικοί υπολογιστές συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση εκπαιδευτικών διαδικασιών και στην αποδοτικότερη μετάδοση γνώσης σε αρκετούς τομείς.

5 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Κατά τον καθηγητή Lumsed οι υπολογιστές στην Οικονομική Εκπαίδευση παρέχουν τα εξής σημαντικά πλεονεκτήματα:  Δημιουργία μοντέλων προσομοίωσης, δηλαδή μπορούν να μας δείξουν τα πιθανά αποτελέσματα μίας μεταβολής ή μιας απόφασης  Επεξεργασία, αποθήκευση πληροφοριών και διαχείριση μεγάλης ποσότητας αριθμητικών ή άλλων δεδομένων  Εγχειρίδια σε ηλεκτρονική μορφή, βάσεις δεδομένων και ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, μετατοπίσεις γραφικών παραστάσεων στην οθόνη.

6 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Ιστορική Αναδρομή  Δεκαετία ’50 – πληροφοριακά συστήματα σε μαθήματα Οικονομικών στις ΗΠΑ  Δεκαετια ’70 – πρώτες προσπάθειες ώστε κάθε νέος να αποκτήσει τις βασικές γνώσεις χρήσης Η/Υ στη Μ.Βρετανία και στη Γαλλία.  Δεκαετία ’80 - η Ελλάδα ήρθε σε πρώτη επαφή πειραματικά με Ευρωπαικούς κύκλους ανάπτυξης (video και υπολογιστές). Παρόλα τα γλωσσικά προβλήματα νέες τεχνολογίες υιοθετούνται στην ελληνική οικονομικο-διοικητική εκπαιδευση και νέα εκπαιδευτικά εργαλεία παράγονται μέσα από τοπικά, εθνικά και άλλα διεθνή δίκτυα.

7 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Τα συστήματα διδασκαλίας που έχουν αναπτυχθεί κατά καιρους ειναι:  CAI - Computer Assisted Instruction  CAL - Computer Assisted Learning  CMI - Computer Managed Instruction  TIPS - Teaching Processing System  ISP - Instruction through Programming

8 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  CAI - Computer Assisted Instruction  Δίνει έμφαση στην καθοδήγηση και στοχεύει στο να εφοδιάσει την εκπαίδευση με πρωτοποριακές μεθόδους (McKenzie, 1978)  Σκοπός του CAI είναι να βοηθήσει τους μαθητές να μάθουν οικονομικά «εφαρμόζοντάς τα» (Scheraga, 1986)  Κίνδυνος του CAI: να δημιουργήσει μαθητές «εξαρτημένους από τους Η/Υ» με αποτέλεσμα να αφαιρείται η διαδικασία της σκέψης. Απλά πληκτρολογούν αρθμούς και δεν γνωρίζουν πώς ο Η/Υ φθάνει στη λύση και έτσι δεν μαθαίνουν να σκέφτονται.  Αναπτύχθηκε με τη χρήση κεντρικών υπολογιστικών συστημάτων μεγάλης ισχύος κατά την περίοδο `60 -`70 και από το 1990 τα συστήματα CAI λειτουργουν σε δικτυακή μορφή.

9 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  CAL - Computer Assisted Learning  Εμφανίζεται στη Μ.Βρετανία τη δεκαετία ‘60  Σε σχέση με το CAI δίνει περισσότερη έμφαση στη μάθηση - Δημιουργία ομάδων έρευνας προγραμμάτων διδασκαλίας  Πλεονεκτήματα σε 2 κυρίως πεδία: προσομοιώσεις και τράπεζες δεδομένων (Lumsed και Scott).  CMI - Computer Managed Instruction  Σύστημα Διδασκαλίας που εξετάζει το μαθητή και ελέγχει τη πρόοδό του  TIPS - Teaching Processing System  Εφαρμογή του CMI για το πανεπιστήμιο Wisconsic στα οικονομικά μαθήματα  ISP - Instruction through Programming  Προσφέρει ένα εργαλείο για την βελτίωση της ανάλυσης των οικονομικών

10 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Διαδίκτυο: το μεγαλύτερο ακαδημαϊκό και ερευνητικό δίκτυο  Ο ρόλος του υπολογιστή ως εκπαιδευτικό εργαλείο αναβαθμίζεται συνεχώς. Το διαδίκτυο αποτελεί ισχυρότατη πηγη γνώσης και έρευνας για τους οικονομολόγους.  Η διδασκαλία με χρήση PCs έχει καλύτερα αποτελέσματα στη διδασκαλία σε αντίθεση με μεγάλα υπολογιστικά συστήματα.  Προσπάθειες για ενοποίηση της διδασκαλίας μέσα στη τάξη, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τη χρήση νέων σχολικών βιβλιοθηκων  Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο ( ), το οποίο εμπλουτίζει τις σχέσεις μαθητή-καθηγητή και αντίστροφα παρέχοντας άμεση επικοινωνία

11 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Η χρήση του Wide World Web (www) συνδέει την θεωρία με τον πραγματικό κόσμο και διευκολύνει στην ενεργό μάθηση  Παροχή τελευταίων πληροφοριών σε οικονομικά θέματα όπως μικροοικονομία και μακροοικονομία  Προετοιμασία εργασιών και παρουσιάσεων  Λόγω τεράστιας εξέλιξης στην τεχνολογία των υπολογιστών υπάρχει ένα μεγάλο απόθεμα εργαλείων διδασκαλίας, μάθησης και έρευνας. Ωστόσο, σε κοινωνίες όπως η ελληνική, δεν έχουν ενσωματωθεί ακόμα στη καθημερινή ζωή των σχολείων.  Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών ( μόλις το 18% από τα 3955 ελληνικά σχολεία εχουν πρόσβαση και χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

12 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Διαθέσιμο Οικονομικό Λογισμικό  Σύμφωνα με τον Sumansky τα οικονομικά δεν έχουν εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυναμικές εφαρμογες των Η/Υ, αφού δεν υπάρχει ακόμη έρευνα για την πνευματική συμμετοχή των μαθητών, την διάγνωση και επίλυση λαθών.  Το χρησιμοποιούμενο λογισμικό καλύβει επαρκώς το περιεχόμενο των οικονομικών μαθημάτων, αλλά δεν είναι παιδαγωγικά δομημένο.  Δεν εμπεριέχει υλικό σε στάδια αυξανόμενης δυσκολίας και κατά συνέπεια δεν έλκει τον μαθητή.  Απόμακρο από το χρήστη.  Δεν συνεισφέρει πολλά παραπάνω από παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας

13 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Οικονομικά Λογισμικά Πακέτα  Διδακτικά (Tutorials)  Εξάσκησης (Drills & Practice)  Προσομοιώσεις - Παιχνίδια (Simulations)  Παραδείγματα σύγχρονων εφαρμογών  Win Econ: διαλογικό (interactive) λογισμικό πρόγραμμα μάθησης  οo-Micro: πειραματικό πακέτο για ομαδικές εργασίες Μικροοικονομικής

14 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Οργανισμοί που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για Οικονομική Εκπαίδευση  Βρετανικό Γραφείο Εκπαίδευση Επικοινωνιών & Τεχνολογίας [National Council for Education Technology (NCET)] Από το 1995 παρέχει πειραματικά στην Α/θμια και Β/θμια εκπαίδευση όλο το απαραίτητα υλικό υπολογιστών, προγραμμάτων και υποστήριξης από αρμόδιους  Εθνικό Συμβούλιο της Οικονομικής Εκπαίδευσης των ΗΠΑ [National Council on Economic Education (NCEE)] Έχει 2 κυρίως στόχους: η κατανόηση οικονομικών αρχών από μαθητές και η λύση του προβλήματος της άγνοιας καθημερινών οικονομικών θεμάτων.

15 Η χρήση της Πληροφορικής στην Οικονομική Εκπαίδευση  Κέντρο Εκπαιδευτικών Καινοτομιών της Φινλανδίας [Center for Innovative Economics (CIE)] Ιδρύθηκε το 1996 από τη σχολή Οικονομίας και Διοίκησης στο Ελσίνκι Υπηρετεί την οικονομική εκπαιδευση μέσω διαφόρων σελίδων στο διαδίκτυο όπως EconEd και CyberTeach, που παρέχουν παραδείγματα και οδηγίες βήμα προς βήμα για τη σωστή διδασκαλία των οικονομικών.  Ένωση Ευρωπαϊκής Οικονομικής Εκπαίδευσης (Association of European Economic Education, AEEE) Επιδιώκει να φέρει σε επικοινωνία Ενώσεις με αντικείμενο την οικονομική εκπαίδευση από όλα τα κράτη της Ευρώπης με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώση σχετικών προβλημάτων.

16 Συμπεράσματα  Η παρουσία των Η/Υ αποτελεί επανάσταση και στον τομέα της Οικονομικής Εκπαίδευσης.  Οι σύγχρονες τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας υποστηρίζουν την ενεργό μαθητεία και τη συνεργατική μάθηση.  Η τεχνολογία, ωστόσο, δεν αντικαθιστά τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, απλά τον συμπληρώνει με αξιώσεις.  Έρευνες κρίνονται απαραίτητες για την αποτελεσματικότερη χρήση των Η/Υ και την γρηγορότερη ενσωμάτωση στην Ελληνική Εκπαίδευση.

17 Θέματα για συζήτηση  Πολλοί αντιμετωπίζουν τους υπολογιστές στην εκπαίδευση ως το «ένατο» θαύμα. Η παρουσία των υπολογιστών νωρίτερα στην Ελληνική Οικονομική εκπαίδευση θα μπορούσε να βελτιώσει την το επίπεδο γνώσεων των μαθητών;  Η Οικονομική Εκπαίδευση μέσω υπολογιστών για άτομα με ειδικές ανάγκες.  Μπορεί το διαδίκτυο να αντικαταστήσει τον καθηγητή και το δάσκαλο; Ποιός θα είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών στο μέλλον;  Κίνδυνοι από την παρουσία των υπολογιστων τόσο στην Οικονομικό όσο και στους άλλους τομείς της Εκπαίδευσης.