«Φύλο και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση» Ρόδος 8-9 /12 / 2007 Η Κλίμακα Ισότητας για το Ρόλο των Φύλων: Στάθμιση και Ψυχομετρική Προσαρμογή στον Ελληνικό Πληθυσμό Ιωάννης Τσαούσης Τμήμα Ψυχολογίας -Πανεπιστήμιο Κρήτης Βικτωρία Παύλου, Μάριος Βρυωνίδης, Χρυσή Βιτσιλάκη Τμήμα ΤΕΠΑΕΣ – Πανεπιστήμιο Αιγαίου «Φύλο και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση» Ρόδος 8-9 /12 / 2007

Το Τεστ H Κλίμακα Ισότητας για το Ρόλο των Φύλων (Sex-Role Egalitarianism Scale - SRES; Beere, King, Beere, King, 1984; King & King, 1986, 1997) είναι ένα εργαλείο που κατασκευάστηκε για να μετρά τις στάσεις απέναντι στην ισότητα των δύο φύλων.

Τι μετρά; Σύμφωνα με τους King and King (1997), η έννοια της ισότητας των δύο φύλων είναι αμφίδρομη, που σημαίνει ότι περιλαμβάνει στερεοτυπικές απόψεις όχι μόνο για τους ρόλους συμπεριφοράς των γυναικών αλλά και στερεοτυπικές απόψεις για τους ρόλους συμπεριφοράς των ανδρών.

Τι σημαίνουν οι επιδόσεις; Τα άτομα που πετυχαίνουν χαμηλές επιδόσεις στο SRES συνήθως αντιδρούν απέναντι στους άλλους με στερεοτυπικό τρόπο αναφορικά με το φύλο τους, ενώ τα άτομα που πετυχαίνουν υψηλές επιδόσεις αντιδρούν απέναντι στους άλλους ανεξάρτητα από το φύλο τους.

Διαφορετικές Εκδοχές Το SRES έχει τέσσερις (4) διαφορετικές εκδοχές: 2 ερωτηματολόγια που περιλαμβάνουν 95 προτάσεις Εκδοχή Β Εκδοχή Κ 2 ερωτηματολόγια που περιλαμβάνουν 25 προτάσεις Εκδοχή ΒΒ Εκδοχή ΚΚ

Οι ολοκληρωμένες Εκδοχές Οι Εκδοχές Β και Κ Περιλαμβάνουν 95 προτάσεις και μετρούν τις στάσεις απέναντι στην ισότητα σε πέντε (5) διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας: Έγγαμος Βίος Γονεϊκός Ρόλος Εκπαίδευση Εργασιακές Σχέσεις Διαπροσωπικές Σχέσεις

Οι συνοπτικές Εκδοχές Οι Εκδοχές ΒΒ και ΚΚ Αποτελούν στις συνοπτικές εκδόσεις των αντίστοιχων ερωτηματολογίων, και περιλαμβάνουν 25 προτάσεις (5 προτάσεις από κάθε κατηγορία). Δίνουν μία συνολική βαθμολογία για τις στάσεις απέναντι στην ισότητα.

Παραδείγματα προτάσεων από την Κατηγορία «Έγγαμος Βίος»

Παραδείγματα προτάσεων από την Κατηγορία «Γονεϊκός Ρόλος»

Παραδείγματα προτάσεων από την Κατηγορία «Εκπαίδευση»

Παραδείγματα προτάσεων από την Κατηγορία «Εργασιακές Σχέσεις»

Παραδείγματα προτάσεων από την Κατηγορία «Διαπροσωπικές Σχέσεις»

Στόχος της Έρευνας Η στάθμιση και η προσαρμογή του SRES (Form Β) στον Ελληνικό Πληθυσμό Πιο συγκεκριμένα: Κατά πόσο το θεωρητικό μοντέλο που προτείνουν οι κατασκευαστές του εργαλείου ισχύουν και για τον ελληνικό πληθυσμό Ποιο από τα εναλλακτικά μοντέλα που προτείνονται από τη διεθνή βιβλιογραφία επιβεβαιώνουν τα δεδομένα μας Αξιολόγηση των ψυχομετρικών χαρακτηριστικών του τεστ (αξιοπιστία και εγκυρότητα)

Το θεωρητικό Μοντέλο Το μοντέλο των πέντε παραγόντων

Τα εναλλακτικά Μοντέλα Το μοντέλο των δύο παραγόντων

Τα εναλλακτικά Μοντέλα Το μοντέλο του ενός παράγοντα

Μέθοδος Μετάφραση του SRES: Τρία βήματα: 1. Μετάφραση - Αντίστροφη Μετάφραση (Brislin, 1970) 2. Σύγκριση μεταξύ Πρωτότυπου και Αντίστροφης Μετάφρασης 3. Μέθοδος των κριτών για τις προτάσεις που υπήρχαν ανακολουθίες

Μέθοδος Δειγματοληψία 673 εκπαιδευτικοί από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας 65% του δείγματος ήταν γυναίκες Μέσος όρος ηλικίας 28,93 έτη (τ.α = 7.48) Η επαφή έγινε μέσω των διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Μέθοδος Εργαλείο: Το SRES – Εκδοχή Κ 95 προτάσεις 5 ενότητες (Έγγαμος Βίος, Γονεϊκός Ρόλος, Εκπαίδευση, Εργασιακές Σχέσεις, Διαπροσωπικές Σχέσεις) 19 προτάσεις για καθεμία ενότητα Απαντητική Κλίμακα 5 σημείων (Διαφωνώ απόλυτα – Συμφωνώ Απόλυτα) Υψηλές βαθμολογίες υποδηλώνουν μεγαλύτερη ισότητα

Μέθοδος Διαδικασία: Κάθε άτομο συμπλήρωσε εθελοντικά το SRES – Εκδοχή Κ στο σπίτι του και στη συνέχεια, αφού το τοποθέτησε σε ένα προπληρωμένο φάκελο, το έστειλε στη διεύθυνση των ερευνητών. Μετά από ένα μήνα, εστάλη υπενθύμιση στις Διευθύνσεις και αυτές με τη σειρά τους στα σχολεία Το ποσοστό επιστροφής των ερωτηματολογίων 65,4%

Μέθοδος Ανάλυσης Επιβεβαιωτική Παραγοντική Ανάλυση (Confirmatory Factor Analysis) Πιο ενδεδειγμένη στατιστική τεχνική από την διερευνητική παραγοντική ανάλυση (Exploratory Factor Analysis) Κατά πόσο τα δεδομένα που συγκεντρώσαμε επιβεβαιώνουν το θεωρητικό μοντέλο Κριτήριο επιβεβαίωσης; Δείκτες καλής προσαρμογής (Fit Indices)

Μοντέλο Πέντε Παραγόντων

Μοντέλο Δύο Παραγόντων

Μοντέλο Ενός Παράγοντα

Κριτήριο Επιβεβαίωσης ενός μοντέλου Δείκτες καλής προσαρμογής (Fit Indices) Absolute Goodness-of-fit Indices The chi-square/degrees of freedom (χ2/df) The Goodness-of-Fit Index (GFI; Jöreskog & Sörbon, 1993), Incremental or Comparative Indices of Fit The Comparative Fit Index (CFI; Bentler, 1990) TheTucker-Lewis Index (TLI; Tucker & Lewis, 1973), The Root Mean Square Error of Approximation index (RMSEA; Steiger, 1990). The Akaike Information Criterion (AIC; Akaike, 1987)

Δείκτες Καλής προσαρμογής για τα τρία μοντέλα Κρίσιμες Τιμές: Για χ2 / df < 4.0 Για τους GFI, CFI και TLI > 0.90 Για τον RMSEA < 0,08 Για AIC και CAIC όσο μικρότερη τιμή τόσο καλύτερο το μοντέλο

Σύγκριση των Μοντέλων

Αξιοπιστία Για να αξιολογήσουμε κατά πόσο το SRES μετρά με ακρίβεια τις έννοιες που προσπαθεί να μετρήσει, χρησιμοποιήσαμε δύο δείκτες: Το δείκτη εσωτερικής συνοχής ή alpha (Cronbach, 1951) Το δείκτη επαναληπτικών μετρήσεων (test-retest)

Αξιοπιστία

Συμπεράσματα To SRES είναι ένα τεστ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση της ισότητας των δύο φύλων και στον ελληνικό πληθυσμό. Από τα τρία προτεινόμενα στη διεθνή βιβλιογραφία μοντέλα, τα δεδομένα μας υποστηρίζουν την υπεροχή τόσο του μοντέλου των πέντε παραγόντων, όσο και του μοντέλου των δύο παραγόντων (δευτερογενών παραγόντων). Το SRES είναι ένα αξιόπιστο τεστ και μετρά με ακρίβεια την ισότητα των δύο φύλων.

Προτάσεις για μελλοντική Χρήση Για τη μελέτη σεξιστικής πολιτικής σε διάφορους χώρους, και διαδικασίες, όπως: Εκπαίδευση Επιλογή προσωπικού Επαγγελματικές Σχέσεις Για τη μελέτη των παραγόντων που επιδρούν στη σεξουαλική παρενόχληση, κακοποίηση ή βία. Για τη μελέτη ενδοατομικών και διομαδικών διαφορών ως προς τις στάσεις απέναντι στο φύλο.

Προτάσεις για μελλοντική Χρήση Ως διαγνωστικό εργαλείο στα πλαίσια της συμβουλευτικής οικογενειών Ως κριτήριο αξιολόγησης προγραμμάτων με θέμα την ισότητα των δύο φύλων Ως εκπαιδευτικό υλικό και κριτήριο αξιολόγησης για εκπαιδευτικά προγράμματα σε Λύκειο ή/και πανεπιστήμιο