2.5. Ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων με τη συμβολή των Τ.Π.Ε.  Δημουργία πλαισίου εκπαιδευτικών σεναρίων – δραστηριοτήτων - διδακτικού υλικού, σχεδίαση project, με τη χρήση των Τ.Π.Ε.  Διεπιστημονική – διαθεματική προσέγγιση με τη χρήση των Τ.Π.Ε..

2.5.1 Ανάπτυξη μαθησιακού περιβάλλοντος με τη συμβολή των Τ.Π.Ε. Η ανάπτυξη διδακτικών εργαλείων με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε., πρέπει να εκπληρώνει ορισμένες παιδαγωγικές αρχές οι οποίες και προσδιορίζουν το παιδαγωγικό μοντέλο που κρίνεται απαραίτητο να υιοθετηθεί (Crawford R. ,1999, Negroponte N., Resnick M. and Cassel J. 1997)). Ενδεικτικά αναφέρονται:  Η γνώση δε μεταφέρεται ούτε μεταδίδεται, αλλά οικοδομείται (Wilson B. & Lowry M.,2000, Mayer R. E. 1999).  Η προσέγγιση της γνώσης μπορεί να γίνεται με βιωματικό τρόπο, ώστε να προκύπτει ενεργητική οικοδόμηση και κατάκτηση της επιστημονικής γνώσης από τον μαθητή.  Ο μαθητής πρέπει να έχει ενεργητικό ρόλο και να βρίσκεται στον πυρήνα της μαθησιακής διαδικασίας. Η διδασκαλία προσαρμόζεται τόσο στις εξατομικευμένες ανάγκες, όσο και στους ατομικούς του ρυθμούς.  Το λογισμικό που αξιοποιείται διδακτικά πρέπει να παρέχει δυνατότητες προσωπικής εξερεύνησης.

 Οι Τ.Π.Ε. πρέπει να αξιοποιούνται από το μαθητή όχι μόνο για την πληροφόρηση αλλά κυρίως για την ανακάλυψη της γνώσης.  Να ενθαρρύνεται η συνεργασία των μαθητών στην εκπόνηση ομαδικών εργασιών με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε., μέσα και έξω από το σχολείο.  Τα διδακτικά εργαλεία που αξιοποιεί ο εκπαιδευτικός πρέπει να του δίνουν τη δυνατότητα να βοηθά τους μαθητές του, να κατευθύνει και να οργανώνει τις προσπάθειές τους, με τρόπο ώστε η διδασκαλία να είναι ευχάριστη και δημιουργική.  Οι Τ.Π.Ε. πρέπει να παρέχουν στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα χρησιμοποίησης ανακαλυπτικών μεθόδων οι οποίες βοηθούν το μαθητή να μαθαίνει πώς να προσεγγίζει τη γνώση, πώς να σκέφτεται, πώς να ελέγχει την προσοχή, τη μνήμη, τη σκέψη, την ικανότητά του στη λύση προβλημάτων και γενικά τη συμπεριφορά του, στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να αναπτύξει τη δική του «γνωστική στρατηγική» (Jonassen D. H. 1994).

Οι διδακτικές ενέργειες που εφαρμόζονται με την αξιοποίηση των Τ. Π. Ε Οι διδακτικές ενέργειες που εφαρμόζονται με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στοχεύουν στην πρόκληση του ενδιαφέροντος του μαθητή για το γνωστικό αντικείμενο, την παροχή κινήτρων για την απόκτηση γνώσης, την ανάκληση της προϋπάρχουσας γνώσης, την εφαρμογή της αποκτημένης γνώσης (πρακτική εξάσκηση), την παροχή βοήθειας προς το μαθητή, την παροχή δυνατότητας ανάληψης ομαδικών εργασιών που να συνδέουν το διδακτικό αντικείμενο με το ιδιαίτερο περιβάλλον των μαθητών (Clements D. 2000, Caccuran T. & Lambert P. ,1999).

2. 5. 2 Σχεδίαση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με την αξιοποίηση των Τ 2.5.2 Σχεδίαση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. 2.5.2.1. Δημιουργία ενός πλαισίου εκπαιδευτικών σεναρίων με χρήση των Τ.Π.Ε Η οργάνωση της χρήσης των Τ.Π.Ε. είναι δυνατό να επιτευχθεί μέσω εκπαιδευτικών σεναρίων διδασκαλίας τα οποία θα περιγράφουν την προεργασία που απαιτείται κατά περίπτωση, την εκπαιδευτική πορεία στην τάξη καθώς και την αξιολόγηση της όλης διαδικασίας μετά τη διδασκαλία. Ένα ενδεικτικό πλαίσιο που υποδεικνύει σε γενικές γραμμές τη συνήθη δόμηση των σεναρίων διδασκαλίας με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. μπορεί να είναι το ακόλουθο:Περιγραφή γνωσιακού αντικειμένου και εκπαιδευτικών στόχων (τάξη, μάθημα, στόχοι)  Χρόνος και μέσα υλοποίησης (διδακτικός χρόνος, τίτλοι εκπαιδευτικού λογισμικού, ιστοσελίδες αναφοράς, συνοδευτικό υλικό – φύλλα εργασίας)  Μεθοδολογία Υλοποίησης

Η εκπαιδευτική διαδικασία που θα υλοποιηθεί με βάση το σενάριο θα πρέπει να περιλαμβάνει δραστηριότητες, όπου θα αξιοποιούνται οι Τ.Π.Ε. (αλλά και όλες οι εκπαιδευτικές τεχνολογίες, και οι οποίες θα εντάσσονται στα παρακάτω μεθοδολογικά βήματα(τα βήματα της επιστημονικής / εκπαιδευτικής μεθοδολογίας)

o έναυσμα ενδιαφέροντος (αναζητείται κυρίως στο διαδίκτυο και στο διαθέσιμο λογισμικό –και αξιοποιείται– διαθεματική πληροφορία: κείμενα, εικόνες, video, ήχοι,…) o διατύπωση υποθέσεων / προβληματισμός (με βάση πληροφορίες από το διαδίκτυο και το διαθέσιμο λογισμικό, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να διατυπώσουν υποθέσεις ή προαντιλήψεις τους) o πειραματισμός / ενεργητικές δραστηριότητες (με την διεξαγωγή μετρήσεων μέσω του Η/Υ –με χρήση αισθητήρων / απτήρων–, την εκτέλεση αναδραστικών προγραμμάτων προσομοίωσης / οπτικοποίησης, την εκτέλεση εκπαιδευτικών παιχνιδιών,…) o διατύπωση συμπερασμάτων / ερμηνειών (με βάση τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων και σύγκριση με τις διατυπωθείσες υποθέσεις,…) o εφαρμογές / εμπέδωση / γενικεύσεις (με την αναζήτηση μέσω του διαδικτύου, του διαθέσιμου λογισμικού αλλά και στην καθημερινή ζωή / τεχνολογία παρόμοιων περιπτώσεων και σχετικών εφαρμογών).

2.5.3 Διεπιστημονική προσέγγιση με χρήση των Τ.Π.Ε. Οι στρατηγικές και πρακτικές που στηρίζονται στην αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. εξυπηρετούν σε μεγάλο βαθμό τη διαθεματική / διεπιστημονική προσέγγιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, κατά την οποία αναλύεται θεματικά κάθε ζήτημα στις επιμέρους παραμέτρους του (ιστορία, επιστήμη, τεχνολογία, περιβάλλον, κοινωνία, τέχνη,…) και διερευνώνται οι μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις για την ανεύρεση και ανάδειξη των πλέον καθοριστικών στην διαμόρφωσή του. Αυτές οι στρατηγικές πραγματοποιούνται είτε με την ανάθεση επιμέρους δραστηριοτήτων, είτε/και με τη σχεδίαση / οργάνωση / εκτέλεση ενός συνόλου προγραμματισμένων δραστηριοτήτων, ενός προ-σχεδίου δραστηριοτήτων (project), Οι επιμέρους δραστηριότητες ανατίθενται από τον εκπαιδευτικό σε μεμονωμένους μαθητές ή ολιγομελείς ομάδες και ολοκληρώνονται σύντομα, με τη συγκέντρωση πρόσθετης πληροφορίας (από βιβλιογραφική έρευνα, από έρευνα σε βάσεις δεδομένων ή στο διαδίκτυο, από συνεντεύξεις ή ερωτήσεις σε ειδικούς,…), αλλά και για την εκτέλεση μετρήσεων, τον προβληματισμό και πειραματισμό (στον καθημερινό κόσμο με αυτοσχέδιες διατάξεις, στο μουσείο, στο παιγνίδι,...), με τη σχεδίαση ή την κατασκευή προτύπων, την παρουσίαση υλικού ή/και λογισμικού, τη δραματοποίηση. Η θεματική τους είναι δυνατό να αφορά σε μια γνωστική ενότητα ή μια ευρύτερη γνωστική περιοχή, ευκταίο όμως είναι αυτή η θεματική να συνδέεται με ένα συγκεκριμένο ζήτημα ή πρόβλημα που ενδιαφέρει ή απασχολεί τη σχολική ή ευρύτερη (τοπική, εθνική, διεθνή, παγκόσμια) κοινότητα και προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση (κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική,...). Η (αλληλο-)εξάρτηση επιστήμης ( / εκπαίδευσης) και κοινωνίας - σε όλες τις εκφάνσεις της - ήταν πάντα ισχυρή και καθοριστική, για αμφότερα τα μέρη. Αυτή όμως η - απαραίτητη και ευκταία - διαθεματικότητα δεν είναι δυνατό να αποτελεί το επιχείρημα για μια επιφανειακή αντιμετώπιση και - τελικά – μια ελλιπή και εκπαιδευτική διαδικασία.

2.5.4 Σχεδιασμός των τεστ αξιολόγησης Μια ιδιαίτερη πλευρά της εκπαιδευτικής διαδικασίας η οποία είναι δυνατό να ενισχυθεί ιδιαίτερα με τη χρήση των Τ.Π.Ε. είναι η αξιολόγηση των μαθητών (Πολίτης Π., Ρούσος Π., Καραμάνης Μ. και Τσαούσης Γ.,2000). Αυτή μπορεί να επιτευχθεί (και) με τεστ αξιολόγησης που θα είναι σε θέση να σχεδιάζουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί με τη χρήση απλών σχετικά λογισμικών ειδικά ανεπτυγμένων για τη δημιουργία ηλεκτρονικών ασκήσεων.

2.5.5 Σχεδιασμός και υλοποίηση Εκπαιδευτικών Σεναρίων με Τ.Π.Ε Καθώς θεωρείται ότι οι Τ.Π.Ε. μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσο προώθησης της κατανόησης εννοιών και ανάπτυξης ικανοτήτων ερμηνείας, καλύπτοντας έτσι το κενό που αφήνουν σε αυτούς τους δύο τομείς οι παραδοσιακές διδασκαλίες, κρίνεται απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να είναι σε θέση να σχεδιάζουν και να υλοποιούν εκπαιδευτικά σενάρια με τις Τ.Π.Ε.. Αυτό επιτυγχάνεται με την εξάσκησή τους τόσο στο σχεδιασμό σεναρίων, όσο και με την υλοποίηση ενδεικτικών σεναρίων διδασκαλίας,σε συνθήκες που προσομοιώνουν εκείνες της σχολικής τάξης (Mayer R. E.,1999, Μακράκης Β.,2000),. Ιδιαίτερης σημασίας θεωρείται η αξιολόγηση ενός σεναρίου μετά την υλοποίησή του. Οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι συζητήσεις αξιολόγησης βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να κάνουν σημαντικές αλλαγές στις διαδικασίες και να βελτιώνουν τις διδακτικές τους προτάσεις.