Τεχνολογία Λογισμικού Νοέμβριος 2005 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Πληροφοριακά Συστήματα» ISO 9000 Τεχνολογία Λογισμικού Νοέμβριος 2005 Μαστορίδου Κατερίνα Τσαγαλά Ευρύκλεια

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμοί Διεθνής προτυποποίηση ISO ΕΛΟΤ και ΠΣΣΠ ISO 9000 TQM Ποιότητα Λογισμικού ISO 9001 ISO 9000-3 ISO 9001 Vs. CMM Συμπεράσματα

Ορισμοί Ποιότητα: η ικανότητα ενός προϊόντος ή υπηρεσίας να ικανοποιεί τις ανάγκες του χρήστη Όψεις ποιότητας: 1.Ποιότητα σχεδίασης ή προδιαγραφών 2.Ποιότητα παραγωγής Πρότυπα: τεκμηριωμένες συμφωνίες που σχετίζονται με τεχνικές προδιαγραφές ή άλλα ακριβή κριτήρια για να χρησιμοποιηθούν παράλληλα ως κανόνες, οδηγίες ή προσδιορισμοί χαρακτηριστικών, ώστε να διασφαλίσουν ότι κάποιο προϊόν ακολουθεί αυτά που ορίζουν. Τα διεθνή πρότυπα παρέχουν ένα πλαίσιο αναφοράς ή μια ενιαία τεχνολογική γλώσσα μεταξύ των προμηθευτών και των πελατών τους, για την διευκόλυνση τόσο του εμπορίου όσο και της μεταφοράς της τεχνολογίας. πιστοποίηση προϊόντος -πιστοποίηση συστήματος ποιότητας για το προϊόν Ορισμοί ποιότητας: Crosby (1979) «συμμόρφωσή του προϊόντος με τις προδιαγραφές του.» Juran (1980) «η καταλληλότητά του για χρήση.» Feigenbaum (1983) «η συλλογή των χαρακτηριστικών σχεδιασμού, κατασκευής και συντήρησης, μέσω των οποίων το προϊόν κατά τη χρήση του θα εκπληρώσει τις προσδοκίες των πελατών.» Aubrey (1983) «η συμμόρφωση με τυποποιημένες προδιαγραφές που περιγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά του προϊόντος και έχουν βασιστεί στις ανάγκες και προσδοκίες των πελατών.» ΕΛΟΤ - ISO 8402: «το σύνολο των χαρακτηριστικών μιας οντότητας που της αποδίδουν την ικανότητα να ικανοποιεί εκφρασμένες ή συνεπαγόμενες ανάγκες.» Με πιο απλά λόγια :Ποιότητα είναι η ικανότητα ενός προϊόντος ή υπηρεσίας να ικανοποιεί τις ανάγκες του χρήστη και δε σημαίνει απαραίτητα πολυτέλεια, το καλύτερο δυνατό, το ακριβότερο κ.λ.π Διαφορετικές όψεις της. Ποιότητα σχεδίασης ή προδιαγραφών ποιότητας: Από την πλευρά του αγοραστή η ποιότητα ορίζεται από το βαθμό που ένα προϊόν ή μια υπηρεσία ικανοποιεί τις απαιτήσεις του.Οι απαιτήσεις ενός αγοραστή προσδιορίζονται από τις ανάγκες που έχει και από τις προσδοκίες του για τον τρόπο που αυτές θα ικανοποιηθούν με την αγορά ενός συγκεκριμένου προϊόντος 2.Ποιότητα παραγωγής Η ποιότητα παραγωγής δεν επηρεάζεται από την ποιότητα σχεδίασης και προσδιορίζεται από την ικανότητα της παραγωγικής διαδικασίας να συμμορφωθεί με τις προδιαγραφές που έχει επιλέξει η διοίκηση για το προϊόν. Στην προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας ,μια επιχείρηση αρχικά επιδιώκει τη βελτίωση της ποιότητας παραγωγής που θα της επιτρέψει να γίνει η καλύτερη στην κατηγορία της. Στη συνέχεια η στρατηγική ποιότητας αλλάζει δίνοντας προτεραιότητα στην ποιότητα σχεδίασης του προϊόντος, που έτσι θα συμβάλλει στην αναβάθμιση του προϊόντος σε ανώτερη κατηγορία. Είναι χρήσιμο να διευκρινιστεί η διαφορά μεταξύ της πιστοποίησης ενός προϊόντος και της πιστοποίησης του συστήματος διασφάλισης της ποιότητάς του. Η πιστοποίηση ενός προϊόντος αναφέρεται στη δοκιμή ενός δείγματος του προϊόντος από έναν τρίτο φορέα, και η διαβεβαίωση ότι τα χαρακτηριστικά Α, Β και Γ του σχεδίου για την κατασκευή του προϊόντος ικανοποιούν τα καθιερωμένα για το συγκεκριμένο είδος πρότυπα. Η πιστοποίηση του συστήματος ποιότητας για το προϊόν έχει σκοπό να μας διαβεβαιώσει ότι η επιχείρηση διαθέτει τα απαραίτητα συστήματα και τις διαδικασίες που επιτρέπουν την παραγωγή του με τρόπο που να συμμορφώνεται με τις προδιαγραφές του σχεδίου για το οποίο πιστοποιήθηκε αρχικά το προϊόν.

Διεθνής προτυποποίηση Ανάγκη για διεθνή προτυποποίηση απελευθέρωση διεθνούς εμπορίου , αλληλεπίδραση και συμβατότητα μεταξύ διαφόρων κλάδων, συστήματα παγκόσμιας επικοινωνίας, γενικότερα ενιαία πρότυπα σε νέες τεχνολογίες Πλεονεκτήματα: αύξηση ποιότητας ,αξιοπιστίας κι αποτελεσματικότητας προϊόντων μεγαλύτερη συμβατότητα και διαλειτουργικότητα αγαθών απλοποίηση διαδικασίας βελτίωσης της ευχρηστίας, μείωση του αριθμού των μοντέλων και μείωση του κόστους, απλούστερη διανομή και συντήρηση. μεγαλύτερος ανταγωνισμός σε πολλές αγορές παγκοσμίως, Πελάτες:πολλές επιλογές αξιόπιστων προϊόντων λόγω αύξησης του ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών

Τι είναι ISO Διεθνής Οργανισμός Πιστοποίησης με έδρα τη Γενεύη (1947). παγκόσμια συνομοσπονδία εθνικών οργανισμών τυποποίησης όπου συμμετέχουν περισσότερες από 156 χώρες(ένα μέλος από κάθε χώρα) μη κυβερνητικός οργανισμός Σκοπός: 1. Να προωθήσει την ανάπτυξη της τυποποίησης και να διευκολύνει την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών 2.Να προωθήσει την ανάπτυξη συνεργασιών στα πλαίσια πνευματικών , επιστημονικών ,τεχνολογικών και οικονομικών δραστηριοτήτων. Το ISO αναπτύσσει μόνο εκείνα τα πρότυπα που απαιτούνται από την αγορά. Αυτή η διαδικασία εκτελείται από ειδικούς που προέρχονται από διάφορους βιομηχανικούς, τεχνικούς και επιχειρηματικούς τομείς και οι οποίοι μπορούν να ζητήσουν τη συμμετοχή και άλλων ειδικών με σχετική γνώση όπως είναι οι κυβερνητικοί αντιπρόσωποι. μη κυβερνητικός οργανισμός:τα μέλη του δεν είναι αντιπρόσωποι των διεθνών κυβερνήσεων. Παρ’ όλ’ αυτά , ο ISO διαδραματίζει έναν ειδικό ρόλο μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. .Αυτό συμβαίνει διότι πολλοί από τους οργανισμούς-μέλη του ανήκουν στην κυβερνητική δομή της χώρας τους ή διευθύνονται από την κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, άλλα μέλη ανήκουν αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι , ο ISO λειτουργεί ως ο οργανισμός-γέφυρα που μπορεί να καταλήξει σε λύσεις που ικανοποιούν τόσο τις απαιτήσεις της επιχείρησης και τις ευρύτερες ανάγκες της κοινωνίας όσο και τις ανάγκες των καταναλωτών και των χρηστών.

ΕΛΟΤ και ΠΣΣΠ Φορείς πιστοποίησης ποιότητας στην Ελλάδα: ABS GROUP OF COMPANIES. LLOYD’S REGISTER ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΕΛΟΤ)-εφαρμόζει Διαδικασίες και Συστήματα Πιστοποίησης (ΠΣΣΠ). Η διαδικασία χορήγησης και διατήρησης του ΠΣΣΠ περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια: αίτηση αρχικές συνομιλίες/ ανταλλαγή πληροφοριών προπαρασκευαστικές συναντήσεις επιθεώρηση αξιολόγησης επαναληπτικές επιθεωρήσεις αξιολόγησης ειδικές επιθεωρήσεις Το ΠΣΣΠ στα πλαίσια της αξιολόγησης ποιότητας με τα πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001/9002/9003 είναι έγγραφο που υποδηλώνει ότι η πιστοποιηθείσα επιχείρηση έχει τεκμηριώσει, έχει εφαρμόσει και τηρεί Σύστημα Ποιότητας ,το οποίο αποτελεί ένα μέσο διασφάλισης για τη σταθερή ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και των παρεχόμενων υπηρεσιών, σε σχέση με τις προδιαγεγραμμένες γι’ αυτό απαιτήσεις

ISO 9000 ένα σύνολο από διεθνή πρότυπα και οδηγίες ποιότητας η οποία έχει κερδίσει παγκόσμια αναγνώριση και αποτελεί τη βάση για την κατασκευή ποιοτικών συστημάτων διαχείρισης. Δύο βασικές κατηγορίες προτύπων: πρότυπα απαιτήσεων για πιστοποίηση:ISO 9000, ISO 9002, ISO 9003 και ISO 10012 καθοδηγητικά πρότυπα:τα ISO 8402,ISO 9000,ISO 9004 και ISO 10011 Το πρότυπο ISO 9000 χρησιμοποιείται για δύο διαφορετικές λειτουργίες: Κατοχύρωση της διασφάλισης ποιότητας απέναντι τρίτων και Βελτίωση, σχετικά με τη δόμηση ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας πρότυπα απαιτήσεων για πιστοποίηση:ISO 9000, ISO 9002, ISO 9003 και ISO 10012.Μια επιχείρηση θα πρέπει υποχρεωτικά να επιλέξει ένα από αυτά για να πιστοποιηθεί από κάποιον αρμόδιο φορέα καθοδηγητικά πρότυπα:τα ISO 8402,ISO 9000,ISO 9004 και ISO 10011.Αυτά έχουν συμβουλευτικό για την επιχείρηση χαρακτήρα και αφορούν τον τρόπο με τον οποίο αυτή θα ερμηνεύσει τις απαιτήσεις του επιλεγμένου υποχρεωτικού προτύπου που θα χρησιμοποιήσει για πιστοποίηση

Χαρακτηριστικά ISO 9000 Χαρακτηριστικά: Σύστημα ποιότητας Έλεγχος Αποτελεσματικότητα Εξέταση Τεκμηρίωση Συνεχής βελτίωση Με τα πρότυπα που αναπτύσσει: 1.αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη ανάπτυξη, κατασκευή και εφοδιασμό προϊόντων και υπηρεσιών 2.πιο δίκαιη κι εύκολη η συναλλαγή μεταξύ των χωρών. 3.προστατεύει τους καταναλωτές και τους χρήστες των προϊόντων και υπηρεσιών και διευκολύνει τη ζωή τους Χαρακτηριστικά ISO 9000 Σύστημα Ποιότητας:Το ISO 9000 είναι σύστημα ποιότητας όπου ο οργανισμός και η θέση του στην αγορά αποτελεί δέσμευση για διασφάλιση ποιότητας. Υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική και στόχοι όσον αφορά την ποιότητα, η οποία καθορίζεται από τους managers της επιχείρησης και γίνεται αντιληπτή από όλους τους υπαλλήλους της επιχείρησης. Έλεγχος:Κάθε μέλος της επιχείρησης θα πρέπει να τηρεί τις τεκμηριωμένες διαδικασίες και κάθε διαδικασία πρέπει να ελέγχεται .Αυτό απαιτεί έναν υπεύθυνο με την αρμοδιότητα τροποποίησης των διαδικασιών, διαδικασίες αναθεώρησης-τροποποίησης κι έλεγχο αξιοπιστίας της διαδικασίας Αποτελεσματικότητα:Το προϊόν θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό για να τηρεί τους στόχους της επιχείρησης και όχι του προτύπου Εξέταση:Η αποτελεσματικότητα θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύεται και να εξετάζεται ανά πάσα στιγμή Τεκμηρίωση:Η τεκμηρίωση γι’ αυτόν τον λόγο κρίνεται αναγκαία .Με τεκμηριωμένες διαδικασίες μπορούμε ακόμα και με αλλαγή όλων των υπαλλήλων να είμαστε σε θέση να παράγουμε με την ίδια ασφάλεια το προϊόν μας. Συνεχής βελτίωση:Επίσης με τη συνεχή προσπάθεια για βελτίωση του προϊόντος λογισμικού, οι αδυναμίες θα πρέπει να καθορίζονται και να διορθώνονται.

Πρότυπα ISO(1/3) ISO 9000-1: Εγκαθιστά ένα σημείο εκκίνησης για την κατανόηση και επιλογή του κατάλληλου προτύπου ISO 9000-2: Βοηθά στην ερμηνεία και εφαρμογή των ISO 9001, ISO 9002 και ISO 9003 ISO 9000-3: Παρέχει συγκεκριμένη εξήγηση των απαιτήσεων του ISO 9001 για εφαρμογές ανάπτυξης λογισμικού. ISO 9000-4: Παρέχει οδηγίες σχετικά με το πώς να σχεδιάσει ,να οργανώσει και να ελέγχει κάποιος τους πόρους ώστε να παράγει αξιόπιστο και διατηρήσιμο προϊόν. ISO 9001 :Αυτό είναι το απαιτούμενο πρότυπο που χρησιμοποιεί κανείς για τη διασφάλιση της ποιότητας στον σχεδιασμό του προϊόντος ,στην παραγωγή, στην εγκατάσταση και στην εξυπηρέτηση. ISO 8402: βασικοί όροι που χρησιμοποιούνται στην οικογένεια προτύπων ISO 9000 και που η γνώση τους είναι απαραίτητη για την αποφυγή παρεξηγήσεων τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά

Πρότυπα ISO(2/3) ISO 9002: Αυτό είναι το απαιτούμενο πρότυπο που χρησιμοποιεί κανείς όταν δεν είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό /ανάπτυξη του προϊόντος ή της υπηρεσίας, αλλά επιθυμεί την διασφάλιση της υπηρεσίας στην παραγωγή, στην εγκατάσταση και στην εξυπηρέτηση. ISO 9003: Αυτό είναι το απαιτούμενο πρότυπο που χρησιμοποιεί κανείς όταν επιθυμεί να δείξει ικανότητα στον έλεγχο του προϊόντος ή της υπηρεσίας με τελική επιθεώρηση και δοκιμή.

Πρότυπα ISO (3/3) Επιλογή κατάλληλου προτύπου Οικογένειας ISO 9000:

Φάσεις διαδικασίας Υλοποίησης του ISO 9000 Προσδιόρισε τι στόχους θέλεις να πετύχεις Προσδιόρισε τι περιμένουν οι άλλοι από εσένα Επαλήθευσε την τωρινή σου κατάσταση Απόκτησε πληροφορίες για την οικογένεια ISO 9000 Εφάρμοσε το ISO 9000 στο σύστημα διαχείρισής σου Χρησιμοποίησε συγκεκριμένο τομέα και γενική καθοδήγηση Πάρε καθοδήγηση για συγκεκριμένα θέματα που αφορούν την ποιοτική διαχείριση συστήματος Χρειάζεται να δείξεις συμμόρφωση; ΝΑΙ:βήμα 9, ΟΧΙ: βήμα 10 Υποβάλλομαι σε ανεξάρτητη αξιολόγηση Υποβάλλομαι σε ανεξάρτητη αξιολόγηση και πάλι στο βήμα 1 1. Τυπικοί στόχοι μπορεί να είναι : Να είσαι πιο αποδοτικός και επικερδής Να παράγεις καλύτερτα προϊόντα και υπηρεσίες Να ικανοποιήσεις τις ανάγκες των πελατών Να βελτιώσεις την επικοινωνία και το ομαδικό πνεύμα στην εταιρία Να μειώσεις τα κόστη και το παθητικό. 2. Εδώ προσδιορίζονται οι προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών που μπορεί να είναι Πελάτες Προμηθευτές Μέτοχοι Κοινωνία Υπάλληλοι 3. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα από τα παρακάτω: Εσωτερική αποτίμηση Αποτίμηση από ένα εξωτερικό οργανισμό Ανάδραση από πελάτες 4. Για γενικές πληροφορίες, στο ISO 9000 Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες ,στο ISO 9000-1 Για ορολογία στο ISO 8402 5. Χρησιμοποίησε το ISO 9000-4 ως βάση Για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις χρησιμοποίησε το ISO 9000 για μικρές επιχειρήσεις Ανάλογα με τις απαιτήσεις της επιχείρησης χρησιμοποίησε: Το ISO 9001,αν ασχολείσαι με οποιαδήποτε ανάπτυξη προϊόντος Το ISO 9002,αν παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες (και δεν ασχολείσαι με οποιαδήποτε ανάπτυξη προϊόντος) Το ISO 9003 αν βασίζεσαι μόνο σε τελική επιθεώρηση και δοκιμή 6. Για γενική καθοδήγηση χρησιμοποίησε το ISO 9000-2 Για συγκεκριμένη καθοδήγηση χρησιμοποίησε: Το ISO 9000-3 για λογισμικό Η/Υ Το ISO 9004-2 για υπηρεσίες Το ISO 9004-3 για βιομηχανικές διαδικασίες Για αξιοπιστία χρησιμοποίησε: ISO 9000-4 για αξιοπιστία στην διαχείριση προγραμμάτων 7. Αυτά τα θέματα αφορούν πρότυπα όπως: ISO 10005 για σχέδια ποιότητας ISO 10011 για εξέταση ISO 10012 για μέτρηση συστημάτων ISO 10013 για ποιότητα 8. Μπορεί να χρειάζεται να δείξεις συμμόρφωση για διάφορους λόγους, όπως: Συμβατικές απαιτήσεις Λόγοι αγοράς Ρυθμιστικές απαιτήσεις Ρίσκο διαχείρισης Να καθορίσεις ένα ξεκάθαρο στόχο για την εσωτερική σου ανάπτυξη ποιότητας 9. Χρησιμοποίησε το ISO 10011 για καθοδήγηση στην αξιολόγηση Χρησιμοποίησε τα ISO 9001,ISO 9002 κι ISO 9003 σαν προδιαγραφή για την εξασφάλιση ποιότητας 10. Αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα και καταλληλότητα του συστήματός σου. Το ISO 9004-4 παρέχει οδηγίες για συνεχή βελτίωση ποιότητας

ISO 9000 Πλεονεκτήματα : Εστιάζει την προσοχή της διοίκησης της επιχείρησης στα προβλήματα της Δ.Π. Μέσω εξωτερικής πιστοποίησης και επαναληπτικών audits κάθε 3 χρόνια προκύπτει ο εξαναγκασμός να διατηρηθεί ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας. Καθορίζονται οι απαιτήσεις Διευκολύνει την απόκτηση παραγγελιών Κατάλληλο για τη διαφήμιση Μειώνεται το ρίσκο αποζημίωσης Ενδυνάμωση της ενδοεπιχειρησιακής συνείδησης του προσωπικού για ποιότητα. Ειδικότερα τα πλεονεκτήματα του ISO 9000 είναι: Εστιάζει την προσοχή της διοίκησης της επιχείρησης στα προβλήματα της διασφάλισης της ποιότητας. Μέσω μιας εξωτερικής πιστοποίησης και επαναληπτικών audits κάθε τρία χρόνια προκύπτει ο εξαναγκασμός να διατηρηθεί ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας. Καθορίζονται οι απαιτήσεις, οι οποίες μπορούν με διάφορους τρόπους να μετατραπούν και να εκπληρωθούν (Καθορισμός του “τι” στο εγχειρίδιο διαχείρισης ποιότητας, του “πώς” σε περιγραφές διαδικασιών, μοντέλων φάσεων κλπ.). Διευκολύνει την απόκτηση παραγγελιών, αφού πολλοί εντολοδότες απαιτούν από τους προμηθευτές ένα πιστοποιητικό ISO 9000. Είναι κατάλληλο για τη διαφήμιση (“Ο μπλε άγγελος” της διαχείρισης ποιότητας). Μειώνεται το ρίσκο αποζημίωσης, αφού μέσω του πιστοποιητικού αποδεικνύεται, ότι η επιχείρηση διαθέτει ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας. Λόγω της υποχρέωσης για λεπτομερή πρωτοκόλληση, μπορούν κάποια σφάλματα να οδηγήσουν μέχρι τον δημιουργό. Ενδυνάμωση της ενδοεπιχειρησιακής συνείδησης του προσωπικού για ποιότητα.

ISO 9000 Μη συστηματική δόμηση. Μειονεκτήματα: Μη συστηματική δόμηση. Δε διαχωρίζονται καθαρά οι τεχνικές εργασίες, οι εργασίες διαχείρισης και οι εργασίες διασφάλισης ποιότητας. Κίνδυνος για “γραφειοκρατία” λόγω πλήθους εγγράφων. Κίνδυνος λόγω ελλιπούς ευκαμψίας Διερωτάται κανείς, αν τα προσόντα των ελεγκτών επαρκούν για την αξιολόγηση διαδικασιών ανάπτυξης του προϊόντος. Χωρίς την υποστήριξη των εργαλείων CASE, οδηγεί η τήρηση του ISO 9001 σε μια ακριβή γραφειοκρατική δαπάνη. Απόκτηση πιστοποιητικού ISO από μικρές εταιρίες λογισμικού :τυποποιημένες, υπολογιστικά υποστηριζόμενες διαδικασίες και ντοκουμέντα προσιτά κι εύκολα στη χρήση. Η φιλοσοφία του ISO 9000 έχει τα ακόλουθα μειονεκτήματα: Μη συστηματική δόμηση. Είναι ένα κράμα από διαδικασίες και δραστηριότητες. Δε διαχωρίζονται καθαρά οι τεχνικές εργασίες, οι εργασίες διαχείρισης και οι εργασίες διασφάλισης ποιότητας, ακόμη και μέσα στις αναφορές. Κίνδυνος για “γραφειοκρατία λογισμικού” λόγω του πλήθους των εγγράφων. Κίνδυνος λόγω της ελλιπούς ευκαμψίας (καθορισμένες διαδικασίες δεν προσαρμόζονται εύκολα σε συγκεκριμένες απαιτήσεις ανάπτυξης). Διερωτάται κανείς, αν τα προσόντα των ελεγκτών επαρκούν για την αξιολόγηση διαδικασιών ανάπτυξης λογισμικού. (Αρκεί ένα μέσο πτυχίο ή ένα ειδικό σεμινάριο με τελικές εξετάσεις). Χωρίς την υποστήριξη των εργαλείων CASE, οδηγεί η τήρηση του ISO 9001 σε μια ακριβή γραφειοκρατική δαπάνη. Για να καταφέρουν, από οικονομική άποψη, και μικρές εταιρίες λογισμικού να αποκτήσουν το πιστοποιητικό ISO, πρέπει τυποποιημένες, υπολογιστικά υποστηριζόμενες διαδικασίες και ντοκουμέντα να είναι προσιτά και εύκολα στη χρήση.

TQM TQM-Μάνατζμεντ ολικής ποιότητας : ολοκληρωτική δέσμευση για συνεχή βελτίωση των προϊόντων και των διαδικασιών ,η οποία εκδηλώνεται με τη συμμετοχή όλων ώστε να ικανοποιούνται απόλυτα οι διαπιστωμένες σημερινές και οι μελλοντικές ανάγκες των πελατών μας, με αριστοποιημένο κόστος. Λόγοι για υιοθέτηση της TQM ανάγκη επιβίωσης και ανάπτυξης της επιχείρησης σε μια έντονα ανταγωνιστική και κορεσμένη διεθνή αγορά αδυναμία άλλων γνωστών συμβατικών προσεγγίσεων για τη διασφάλιση της ποιότητας αναποτελεσματικότητα «μηχανιστικών διαδικασιών», χωρίς την απαραίτητα διοικητική υποδομή για τη βελτίωσή της.

Βήματα προς ένα πρόγραμμα Ολικής Διαχείρισης Ποιότητας Βήμα 1ο: Διοίκηση Βήμα 2ο: Αποστολή Βήμα 3ο: Διαδικασίες Βήμα 4ο: Προγράμματα Βήμα 5ο: Συνεχής Βελτίωση Βήμα 6ο: Αξιολόγηση Βήμα 7ο: Ανασκόπηση Βήματα προς ένα πρόγραμμα Ολικής Διαχείρισης Ποιότητας • Βήμα 1ο: Διοίκηση – Δήλωση «αποστολή» του οργανισμού – Προσδιορισμός οράματος – Δέσμευση διοίκησης (μακροχρόνια) – Εμπλοκή εργαζομένων (Επιτροπή Ποιότητας, Ομάδες Βελτίωσης Ποιότητας) – Διαδικασία αντίληψης αναγκών πελατών – Προδιαγραφή Συστήματος Ποιότητας – Προσδιορισμός μεθόδων και εκπαίδευσης • Βήμα 2ο: Αποστολή – Προσδιορισμός αναγκών και απαιτήσεων των πελατών – Προσδιορισμός αποστολής σε σχέση με πελάτες και υπεργολάβους – Δομές, διαδικασίες, ευθύνες και μέθοδοι για την επίτευξη των παραπάνω • Βήμα 3ο: Διαδικασίες – Προσδιορισμός όλων των διαδικασιών που επιδρούν στην ποιότητα – Περιγραφή (καταγραφή και τεκμηρίωση) όλων των απαιτήσεων των διαδικασιών – Προσδιορισμός (και καταγραφή) στόχων βελτιώσεων και προτεραιοτήτων Βήμα 4ο: Προγράμματα – Εγκαθίδρυση προγραμμάτων βελτίωσης – Ανάπτυξη συστήματος μέτρησης • Βήμα 5ο: Συνεχής Βελτίωση – Συλλογή δεδομένων για ανάλυση διαδικασιών και προγραμμάτων – Θέσπιση μεθόδων μέτρησης – Προσδιορισμός ευκαιριών για βελτίωση – Ανάπτυξη στρατηγικών πρωτοβουλιών – Περαιτέρω βελτίωση • Βήμα 6ο: Αξιολόγηση – Διαδικασίες επιθεώρησης και αξιολόγησης – Εντοπισμός των δυνατών και κυρίως των αδύνατων σημείων του συστήματος – Διοικητικές αποφάσεις • Βήμα 7ο: Ανασκόπηση – Επανάληψη του κύκλου

Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα TQM Πλεονεκτήματα: Ολοκληρωμένη θεωρία, η οποία λαμβάνει τα τεχνικά και κοινωνικά συστατικά στοιχεία ισοδύναμα υπ’ όψιν. Εστίαση στις απαιτήσεις των πελατών. Η βελτίωση της ποιότητας είναι στόχος της επιχείρησης. Μειονεκτήματα: Δεν είναι τόσο ευκατάληπτη, όσο το ISO 9000. Είναι δύσκολο να εισαχθεί, μια και πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα της επιχείρησης. Είναι δυναμικά προσανατολισμένη στην παραγωγή, γι’ αυτό δε μεταφέρεται εύκολα χωρίς προσαρμογές στις αναπτύξεις λογισμικού. Εντάσσονται όλα στην έννοια ποιότητα, ακόμη και κλασσικές εργασίες διαχείρισης.

Τι είναι Ποιότητα Λογισμικού λειτουργικές απαιτήσεις + απαιτήσεις απόδοσης πρότυπα χαρακτηριστικά προϊόντων Λογισμικού Με τον όρο Ποιότητα Λογισμικού εννοούμε: «τη συμμόρφωση σε λειτουργικές απαιτήσεις και σε απαιτήσεις απόδοσης που έχουν επακριβώς δηλωθεί, σε πρότυπα που έχουν επακριβώς τεκμηριωθεί και σε υπονοούμενα χαρακτηριστικά που απαιτούνται σε όλα τα προϊόντα Λογισμικού που έχουν αναπτυχθεί με επαγγελματισμό». Η Διασφάλιση της Ποιότητας Λογισμικού έχει να κάνει με την δημιουργία και διατήρηση ενός Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας που θα βοήθησει την εταιρεία να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει σχετικά με την ποιότητα Λογισμικού. Ένα Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας πρέπει: να είναι πλήρες, να είναι τεκμηριωμένο, να είναι γνωστό, να δίνει δυνατότητα ελέγχου, να είναι εξελικτικό και να τηρείται. Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας

Οφέλη από την Ποιότητα κόστος παραγωγής αρµοδιότητες και ευθύνες (ρόλοι) ανεξαρτητοποίηση από άτομα καλύτερη οργάνωση (καταγραφή διαδικασιών) παραγωγικότητα (δυνατότητα παρακολούθησης έργων) αποθεµατικό καταγραφή και τεκµηρίωση µελλοντικοί στόχοι καλύτερη επαφή µε πελάτη Μειώνεται το κόστος παραγωγής λόγω ελαχιστοποίησης των απωλειών, µείωσης χαµένης ή επαναλαµβανόµενης εργασίας και µείωσης λαθών, Μείωνονται οι δαπανηρές και χρονοβόρες φάσεις παραγωγής λόγω µείωσης του χρόνου ελέγχου και συντήρησης, Υπάρχουν ξεκαθαρισµένες αρµοδιότητες και ευθύνες για κάθε µέλος της οµάδας υλοποίησης ενός έργου και καθορίζονται συγκεκριμένοι ρόλοι µέσα στην επιχείρηση, Η εταιρεία ανεξαρτητοποιείται από τα άτομα, Οργανώνεται καλύτερα η επιχείρηση μέσω καταγραφής και εφαρµογής των διαδικασιών παραγωγής και μέσω της χρήσης προτύπων, Υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης (monitoring) των έργων και έτσι αυξάνεται η παραγωγικότητα, αξιοποιούνται οι πόροι, αποφεύγονται λάθος κατευθύνσεις και αξιοποιείται το προσωπικό, ∆ηµιουργείται αποθεµατικό στην επιχείρηση, δηλαδή καλογραµµένα και κατανοήσιµα τµήµατα κώδικα, σχολιασµένα και µε επαρκή τεκµηρίωση που έχουν υλοποιηθεί µε βάση κάποιο πρότυπο και είναι άµεσα επαναχρησιµοποιήσιµα, Γίνεται καταγραφή και τεκµηρίωση της πορείας (επιτυχία ή αποτυχία) κάθε έργου και δηµιουργείται αρχείο δεδοµένων, Οργανώνονται οι µελλοντικοί στόχοι της επιχείρησης, και Υπάρχει καλύτερη (µεθοδευµένη) επαφή µε τον πελάτη.

πρότυπα για Λογισμικό: ISO 9001 ποιότητα μεθόδων επιχείρησης: απαιτήσεις όχι τρόποι καταγράφονται ΟΛΕΣ οι διαδικασίες 20 Απαιτήσεις γενικοί όροι: οδηγίες για συγκεκριμένους τομείς πρότυπα για Λογισμικό: Σύστημα Ποιότητας ISO 9001: οδηγίες ISO 9000-3 ISO 9004-2 ISO 9001 πρότυπο που πιστοποιεί την ποιότητα των χρησιμοποιούμενων μεθόδων μιας επιχείρησης κι επομένως την ικανότητα για ποιότητα όλης της επιχείρησης Θέτει, δηλαδή, κάποιες απαιτήσεις για να ισχύει αυτό αλλά δεν προτείνει συγκεκριμένες λύσεις και τρόπους υλοποίησης Όχι απαιτήσεις σχετικά με το ίδιο το προϊόν ή την ασφάλεια του Το πρότυπο είναι αρκετά απαιτητικό και επίμονο με θέματα τεκμηρίωσης (documentation), καθώς όλες οι διαδικασίες της επιχείρησης πρέπει να καταγράφονται 20 Απαιτήσεις, που πρέπει να υλοποιηθούν για να υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα εξασφάλισης ποιότητας Το ISO 9001 είναι εκφρασμένο με γενικούς όρους και δεν παρέχει λεπτομέρειες για την εφαρμογή του σε συγκεκριμένους τομείς, και έτσι μπορεί να ερμηνευτεί από διάφορους κατασκευαστές προϊόντων Για να εφαρμοστεί το πρότυπο σε συγκεκριμένους τομείς είναι διαθέσιμες μια σειρά από οδηγίες Σύστημα Ποιότητας ISO 9001 Μοντέλο για την Διασφάλιση ποιότητας στον Σχεδιασμό, στην Ανάπτυξη, στην Παραγωγή, στην Εγκατάσταση και τη Συντήρηση ISO 9000-3. Οδηγίες για την εφαρμογή του ISO 9001 στην Ανάπτυξη, Προμήθεια και Συντήρηση Λογισμικού ISO 9004-2. Διαχείριση Ποιότητας και Στοιχεία του Συστήματος Ποιότητας-Μέρος 2. Αυτό το έγγραφο δίνει οδηγίες για την παροχή υπηρεσιών

ISO 9000-3 (1/2) διεθνής οδηγός για εφαρμογή του ISO 9001 στο Λογισμικό Υπολογιστών, ΟΧΙ πρότυπο Καθοδήγηση εταιρειών ανάπτυξης, προμήθειας, εγκατάστασης και συντήρησης Λογισμικού Το ISO 9000-3 δεν αποτελεί πρότυπο το ίδιο Σκοπός: να καθοδηγήσει τις εταιρείες ανάπτυξης Λογισμικού στην υλοποίηση του ISO 9001 οι εταιρείες Λογισμικού ελέγχονται σχετικά με το πρότυπο ISO 9001 και όχι το ISO 9000-3 Αν ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας πραγματοποιείται ολοκληρωτικά σύμφωνα με το ISO 9000- 3, τότε εκπληρώνει αυτόματα και τις απαιτήσεις του ISO 9001. Όμως, αν ένα σύστημα δεν εκπληρώνει πλήρως το ISO 9000-3 τότε δεν ικανοποιεί και τις προϋποθέσεις του ISO 9001.

ISO 9000-3 (2/2) - ΜΕΡΗ: Απαιτήσεις Συστήματος ποιότητας, Ενέργειες κύκλου ζωής, Υποστηρικτικές ενέργειες (ανεξάρτητες φάσεων) - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ : ανάπτυξη λογισμικού σε φάσεις Πρέπει να καθοριστούν: ενέργειες φάσεων αποτελέσματα σε κάθε φάση ενέργειες επαλήθευσης - 20 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ: αντιστοιχίζουν Απαιτήσεις του ISO 9001 στο Λογισμικό Χαρακτηριστικά του ISO 9000- 3 δομημένο σε τρία κύρια μέρη: Απαιτήσεις του Συστήματος ποιότητας, Ενέργειες κύκλου ζωής, Υποστηρικτικές ενέργειες (ανεξάρτητες φάσεων). Το πρότυπο δεν υποδεικνύει κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο διενεργειών. Θέτει όμως κάποιες προϋποθέσεις: Η ανάπτυξη λογισμικού πραγματοποιείται σε φάσεις. Οι ενέργειες σε κάθε φάση είναι καθορισμένες. Τα ζητούμενα αποτελέσματα σε κάθε φάση είναι καθορισμένα. Οι ενέργειες επαλήθευσης που πρέπει να εκτελεστούν σε κάθε φάση πρέπει να καθοριστούν. Στο ISO 9000-3 (ISO 1997) περιέχονται 20 Απαιτήσεις-στοιχεία ποιότητας που σχετίζονται με τις διάφορες πλευρές των Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας Λογισμικού, αντιστοιχίζοντας τις Απαιτήσεις του ISO 9001 στην περίπτωση της ανάπτυξης Λογισμικού.

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (1/8) 1. Διοικητικές Ευθύνες πολιτική ποιότητας οργάνωση (αρμοδιότητες, πρόσβαση, διαχειριστής) αναθεώρηση 2. Σύστημα Ποιότητας (οργανωτική δομή, διαδικασίες, λειτουργίες, πόροι) ανάπτυξη και υλοποίηση συστήματος ποιότητας (σύμφωνο με Πολιτική Ποιότητας) Σχέδιο Ποιότητας: πως η εταιρεία θα υλοποιήσει τις Απαιτήσεις Ποιότητας σε προϊόντα λογισμικού, διαδικασίες ανάπτυξης του Λογισμικού, σε έργα και συμβόλαια πελατών Διοικητικές Ευθύνες: Καθορισμός πολιτικής ποιότητας και αφομοίωση από εταιρεία Οργάνωση: απόδοση αρμοδιοτήτων στο προσωπικό Εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στο σύστημα Ορισμός διοικητικού στελέχους ως διαχειριστή συστήματος Aναθεώρηση της Διοίκησης :η Διοίκηση πρέπει περιοδικά να αναθεωρεί την καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα του συστήματος Ποιότητας Σύστημα Ποιότητας (την οργανωτική δομή, διαδικασίες, λειτουργίες και πόρους για την υλοποίηση της διαχείρισης ποιότητας ): ανάπτυξη και υλοποίηση ενός συστήματος ποιότητας που θα συμβαδίζει με την Πολιτική Ποιότητας που έχει ορισθεί από την Διοίκηση Σχέδιο Ποιότητας που θα αναφέρει τον τρόπο που η εταιρεία θα υλοποιήσει τις Απαιτήσεις Ποιότητας προϊόντα λογισμικού, διαδικασίες ανάπτυξης του Λογισμικού, σε έργα και συμβόλαια πελατών

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (2/8) 3. Αναθεώρηση Συμβολαίου (+ έλεγχος παραγγελιών) - Συμφωνία επί των όρων - Κάλυψη αναγκών πελάτη 4. Έλεγχος Σχεδιασμού Προϊόντος Προετοιμασία, τεκμηρίωση και έγκριση σχεδίου ανάπτυξης, πριν την υλοποίηση: προσδιορισμός στόχων, χρονοδιάγραμμα, εντοπισμός προβλημάτων - Κατανομή δραστηριοτήτων στους συμμετέχοντες - Καθορισμός στοιχείων εισόδου και εξόδου - Αναθεωρήσεις, επαληθεύσεις και τροποποιήσεις του σχεδιασμού Αναθεώρηση Συμβολαίου Έλεγχος και αναθεώρηση παραγγελιών και συμβολαίων ώστε να διασφαλιστεί : Απόλυτη Συμφωνία επί των όρων, πριν την οριστικοποίηση τους Κάλυψη απαιτήσεων των πελατών από τα παρεχόμενο προϊόντα/υπηρεσίες Έλεγχος Σχεδιασμού Προϊόντος Προετοιμασία, τεκμηρίωση και έγκριση σχεδίου ανάπτυξης, πριν την υλοποίηση: Προσδιορισμός στόχων, χρονοδιάγραμμα, εντοπισμός προβλημάτων Κατανομή δραστηριοτήτων στους συμμετέχοντες Καθορισμός στοιχείων εισόδου και εξόδου Αναθεωρήσεις, επαληθεύσεις και τροποποιήσεις του σχεδιασμού

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (3/8) 5. Έλεγχος Εγγράφων και Δεδομένων - Ενημερωμένα, χωρίς άκυρες και παλιές πληροφορίες - Συνεχώς διαθέσιμα - Προσβάσιμα σε εξουσιοδοτημένους χρήστες 6. Αγορά -ποιότητα προμηθευτών εταιρείας? τα προϊόντα ακολουθούν απαιτήσεις? Ικανοποιείται πελάτης? 7. Έλεγχος προϊόντος από πελάτη -επαλήθευση -αποθήκευση -φύλαξη -αναφορά λαθών και συντήρηση λογισμικού Έλεγχος Εγγράφων και Δεδομένων Τα έγγραφα και τα δεδομένα πρέπει να αναθεωρούνται και να εγκρίνονται από τον υπεύθυνο αν είναι Ενημερωμένα, χωρίς άκυρες και παλιές πληροφορίες Συνεχώς διαθέσιμα Πρσβάσιμα σε εξουσιοδοτημένους χρήστες Αγορά Έτοιμα προϊόντα: έλεγχος πολιτικής ποιότητας των προμηθευτών της εταιρείας Εξασφάλισει τα προϊόντα ακολουθούν απαιτήσεις Έλεγχος του βαθμού ικανοποίησης του πελάτη Έλεγχος προϊόντος από πελάτη όταν ο πελάτης δίνει στον προμηθευτή ένα προϊόν που θέλει να συμπεριληφθεί στο τελικό προϊόν Λογισμικού, π.χ.ένα τμήμα προγράμματος, ο προμηθευτής πρέπει να έχει διαδικασίες για επαλήθευση, αποθήκευση, φύλαξη, αναφορά λαθών και συντήρηση του λογισμικού που δίνεται από τον πελάτη Να ελέγχονται οι πληροφορίες που δίνονται από τον πελάτη

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (4/8) 8. Ταυτοποίηση προϊόντος και ανιχνευσιμότητα: Μοναδικός προσδιορισμός προϊόντων Καταγραφή στοιχείων για προϊόντα 9. Έλεγχος Διαδικασιών: - Έλεγχος παραγωγής, κυκλοφορίας, αναπαραγωγής, εγκατάστασης και συντήρησης του προϊόντος Λογισμικού Ταυτοποίηση προϊόντος και ανιχνευσιμότητα: να προσδιορίζονται εξ’αρχής και με μοναδικό τρόπο τα προϊόντα λογισμικού και τα υποσυστήματα αυτών, να παρακολουθείται η πορεία τους σε όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους και να ελέγχονται και να τηρούνται καταγεγραμμένα στοιχεία για κάθε προϊόν σε κάθε φάση του κύκλου ζώης του. Έλεγχος Διαδικασιών: διαδικασίες ελέγχου από εξουσιοδοτημένους υπεύθυνους της παραγωγής, κυκλοφορίας, αναπαραγωγής, εγκατάστασης και συντήρησης του προϊόντος Λογισμικού. Σχετικά με τρόπο λειτουργίας του προσωπικού και με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται Επιθεώρηση και Έλεγχος προϊόντος Τα προϊόντα πρέπει να επιθεωρούνται και να ελέγχονται: τόσο πριν την ενσωμάτωση τους στο λογισμικό, όταν παρέχονται από τρίτους ή επαναχρησιμοποιούνται, όσο κατά την διαδικασία της ανάπτυξης, πριν την περαιτέρω χρήση τους, όσο και στην τελική τους μορφή, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι ι κανοποιούν πλήρως τις προδιαγραφές και ότι θα γίνουν αποδεκτά από τον πελάτη 10. Επιθεώρηση και Έλεγχος προϊόντος : - πριν την ενσωμάτωση, - κατά την διαδικασία της ανάπτυξης, και - στην τελική μορφή

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (5/8) 12. Επιθεώρηση και κατάσταση ελέγχου 11. Έλεγχος Εξοπλισμού επιθεώρησης, μέτρησης και δοκιμών - τεκμηρίωση, μέτρηση και αξιολόγηση καταλληλότητας, αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας εξοπλισμού 12. Επιθεώρηση και κατάσταση ελέγχου - κατάσταση ελέγχου προϊόντος (επιτυχής ή όχι έλεγχος) - δοκιμές που υποβλήθηκε το Λογισμικό - πώληση: επιτυχής έλεγχος 13. Έλεγχος προϊόντων που δεν συμμορφώνονται - γνωστοποιείται αδυναμία, Όχι χρήση, διαχωρισμός από τα προς χρήση προϊόντα, εντοπισμός, διερεύνηση και επίλυση προβλημάτων τροποποιημένο προϊόν επανελέγχεται Έλεγχος Εξοπλισμού επιθεώρησης, μέτρησης και δοκιμών Για να αποδειχτεί ότι τα προϊόντα ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές τους απαιτείται με τον κατάλληλο εξοπλισμό (Hardware/Softare) να ελεγχθούν. Έτσι, απαιτείται τεκμηρίωση, μέτρηση και αξιολόγηση της καταλληλότητας, αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας του εξοπλισμού με τον οποίο γίνεται ο έλεγχος του προϊόντος Λογισμικού Επιθεώρηση και κατάσταση ελέγχου τα αποτελέσματα ελέγχων στα προϊόντα να τεκμηριώνονται γραπτώς ώστε: κάθε προϊόν να έχει μια κατάσταση ελέγχου, (επιτυχή ή μη έκβαση ελέγχων) κατάσταση ελέγχου έχει όλες τις δοκιμασίες που υποβλήθηκε το Λογισμικό, συνολικά και στα επιμέρους τμήματα του, και να επιβεβαιώνεται ότι ένα προϊόν θα διατεθεί προς πώληση μόνο αν έχει περάσει επιτυχώς όλους τους ελέγχους. Έλεγχος προϊόντων που δεν συμμορφώνονται προδιαγραφή ή πρόγραμμα που δεν εκπληρώνει τις απαιτήσεις ή δεν έχει αναπτυχθεί σε συμφωνία με τις προβλεπόμενες διαδικασίες

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (6/8) 14. Ενέργειες διόρθωσης και πρόληψης: - αποτελεσματικός χειρισμός παραπόνων - αποτελεσματικός χειρισμός αναφορών ελέγχου - συλλογή και ανάλυση διαθέσιμων πληροφοριών - κατάλληλες ενέργειες για να αποφευχθούν προβλήματα σε άλλο λογισμικό. 15. Χειρισμός, Αποθήκευση, Συσκευασία, Διατήρηση και Διανομή - ασφαλείς χώροι φύλαξης - κατάλληλη συσκευασία του μέσου - τρόπος εισαγωγής και εξαγωγής των προϊόντων - επιβλέπει και προφυλάσει το λογισμικό από ιούς Ενέργειες διόρθωσης και πρόληψης Οι ενέργειες αυτές όπως ορίζει το πρότυπο, αφορούν: Τον αποτελεσματικό χειρισμό των παραπόνων των πελατών και άλλων αναφορών που υποδεικνύουν ότι το προϊόν λογισμικού δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις, Τον αποτελεσματικό χειρισμό των αναφορών ελέγχου και άλλων πληροφοριών που φανερώνουν μειονεκτήματα της διαδικασίας ανάπτυξης και Τη συλλογή και ανάλυση των διαθέσιμων πληροφοριών σχετικών με το προϊόν και την διαδικασία της μη συμμόρφωσης, και τις κατάλληλες ενέργειες για να αποφευχθούν προβλήματα σε άλλο λογισμικό. Χειρισμός, Αποθήκευση, Συσκευασία, Διατήρηση και Διανομή Ο προμηθευτής πρέπει να χρησιμοποιεί διαδικασίες για τον χειρισμό και την αποθήκευση του μέσου που περιέχει το λογισμικό, ώστε να αποφευχθεί η ζημιά και καταστροφή του. Συγκεκριμένα πρέπει η εταιρεία: Να διατηρεί ασφαλείς χώρους φύλαξης, Να επιλέγει την κατάλληλη συσκευασία του μέσου που θα αποθηκευτεί το λογισμικό, Να προσδιορίζει τον τρόπο εισαγωγής και εξαγωγής των προϊόντων από τους χώρους αποθήκευσης, και Να επιβλέπει και να προφυλάσει το λογισμικό από ιούς κατά την παράδοση και εγκατάσταση.

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (7/8) 16. Έλεγχος των αρχείων ποιότητας (κείμενα με ενέργειες που έχουν γίνει για διασφάλιση ή έλεγχο ποιότητας) - αποδεικνύουν χρήση ποιοτικών διαδικασιών και ποιοτικών αποτελεσμάτων - εξουσιοδοτημένη πρόσβαση - τροποποίηση με έγκριση 17. Εσωτερικές επιθεωρήσεις ποιότητας Σώμα επιθεωρητών για: - επιβεβαίωση τήρησης διαδικασιών ποιότητας - αξιολόγηση επίδοσης συστήματος ποιότητας - συζήτηση αποτελεσμάτων και διόρθωση προβλημάτων Έλεγχος των αρχείων ποιότητας τα αρχεία ποιότητας: ανά πάσα στιγμή αποδεικνύουν τη χρήση ποιοτικών διαδικασιών κατά την ανάπτυξη του λογισμικού και την επίτευξη ποιοτικών αποτελεσμάτων, προστατεύονται από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, και δεν επιτρέπεται να τροποποιηθούν χωρίς την απαραίτητη έγκριση του αρμόδιου διαχειριστή. Εσωτερικές επιθεωρήσεις ποιότητας Ορίζεται ανεξάρτητο σώμα επιθεωρητών για να πραγματοποιούν τακτικούς ελέγχους με σκοπό: Την επιβεβαίωση ότι οι καθορισμένες από το πρότυπο διαδικασίες ποιότητας τηρούνται όπως πρέπει, Την αξιολόγηση της επίδοσης του συστήματος ποιότητας στη συνολική λειτουργία της εταιρείας και στο λογισμικό, και Τη συζήτηση των αποτελεσμάτων και τη διόρθωση πιθανών προβλημάτων και ανεπαρκειών που εντοπίζονται.

ISO 9000-3: Απαιτήσεις (8/8) 19. Υπηρεσίες Συντήρησης 18. Εκπαίδευση Διαδικασίες εκπαίδευσης: - ανάγκες προσωπικού για εκπαίδευση - κάθε εργαζόμενος απαραίτητα προσόντα και γνώση - κάθε εργαζόμενος είναι γνώστης λειτουργίας συστήματος ποιότητας 19. Υπηρεσίες Συντήρησης - σφάλματα διορθώνονται - βελτιώσεις/επεκτάσεις λογισμικού - καταγραφή και σχεδιασμός υπηρεσιών συντήρησης Εκπαίδευση Η εταιρεία οφείλει να διαμορφώσει και να υλοποιήσει διαδικασίες εκπαίδευσης που να: Αναγνωρίζουν τις ανάγκες του προσωπικού για εκπαίδευση και να την παρέχουν όπου και όποτε χρειάζεται, Διασφαλίζει ότι κάθε εργαζόμενος διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα και τη γνώση για την εκτέλεση των καθηκόντων του, και Επιβεβαιώνει ότι κάθε εργαζόμενος είναι γνώστης του τρόπου λειτουργίας του συστήματος ποιότητας Υπηρεσίες Συντήρησης Σχετικά με την διαδικασία συντήρησης λογισμικού: πρέπει να διορθώνονται πιθανά σφάλματα, και να υπάρχει δυνατότητα βελτιώσεων ή επεκτάσεων στο λογισμικό που έχει παραδοθεί. Επίσης, πρέπει να γίνεται καταγραφή και σχεδιασμός των παρεχόμενων υπηρεσιών συντήρησης. Τεχνικές Στατιστικής να επιλεχθούν και να χρησιμοποιηθούν κατάλληλες στατιστικές μέθοδοι για την ορθή και ακριβή καταγραφή και συλλογή στατιστικών δεδομένων , με βάση τα οποία θα γίνει: Η ανάλυση της διαδικασίας ανάπτυξης λογισμικού, Η ανάλυση των χαρακτηριστικών των προϊόντων και Η αξιολόγηση της ποιότητας καθ’όλη την παραγωγική διαδικασία και της ποιότητας των τελικών προϊόντων. 20. Τεχνικές Στατιστικής Στατιστικά δεδομένα: - ανάλυση διαδικασίας ανάπτυξης λογισμικού - ανάλυση χαρακτηριστικών προϊόντων - αξιολόγηση ποιότητας στην διαδικασία και στο τελικό προϊόν

Προβλήματα ISO 9000- 3 1. Παράλληλη ανάπτυξη Λογισμικού (προδιαγραφές?) 2. Τμήματα Ερευνών (έρευνα ή ανάπτυξη?) 3. Πρωτότυπα (ενδιάμεσα προϊόντα προς πώληση?) 4. Παλιά προϊόντα Λογισμικού (ανάπτυξη από την αρχή?) 5. Μηχανικοί Λογισμικού και τεκμηρίωση 1. Παράλληλη ανάπτυξη Λογισμικού απαιτεί να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί μια προδιαγραφή πριν χρησιμοποιηθεί σαν βάση για επιπλέον δουλειά. Όμως, τελικό αποτέλεσμα της δουλειάς να συμμορφώνεται με την τελική έκδοση της προδιαγραφής. αν ξαφνικά η προδιαγραφή άλλαξει κατεύθυνση όλα τα προγράμματα μπορεί να γίνουν ακατάλληλα 2. Τμήματα Ερευνών η εταιρεία έχει μακροχρόνιες δραστηριότητες έρευνας δεν χρειάζεται το Τμήμα Ερευνών να ικανοποιεί το πρότυπο εκτός και αν τα αποτελέσματα της έρευνας χρησιμοποιούνται σε ένα προϊόν τότε μιλάμε για ανάπτυξη και όχι έρευνα 3. Πρωτότυπα κάποιες απαιτήσεις είναι πραγματικά αδύνατον να καθοριστούν πλήρως χωρίς πρώτα να δημιουργηθεί ένα δοκιμαστικό λογισμικό, που λέγεται πρωτότυπο: όμως απαράδεκτο όταν το πρωτότυπο ελαφρώς τροποποιημένο δίνεται στον πελάτη 4. Παλιά προϊόντα Λογισμικού στην περίπτωση που μια εταιρεία έχει δημιουργήσει προϊόντα Λογισμικού προτού πιστοποιηθεί κατά ISO τότε, για να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του προτύπου πρέπει να δείξει ότι η συντήρηση του παλιού λογισμικού βρίσκεται υπό κατάλληλο έλεγχο. Σε καμμία περίπτωση το πρότυπο δεν απαιτεί από την αρχή Ανάπτυξη του παλιού Λογισμικού 5. Οι μηχανικοί Λογισμικού δεν μπορούν πολλές φορές να συμβιβαστούν και να υπακούσουν στην τεκμηρίωση που απαιτεί το πρότυπο για να εφαρμοστεί

Συντήρηση Συστήματος Ποιότητας Έλεγχος Πιστοποίησης - ομάδα ελεγκτών με πρόγραμμα ελέγχου για συνεντεύξεις : τρόπος εργασίας + τεκμηριώσεις για κάθε διαδικασία - Απόκλιση: διορία Συντήρηση Συστήματος Ποιότητας - εσωτερικούς ελέγχους - συνεχείς διαδικασίες αυτοβελτίωσης - αναλύσεις και ελέγχους μετά το τέλος κάθε project

Πλεονεκτήματα του ISO 9001 - διεθνώς αποδεκτός τρόπος καθορισμού, μέτρησης και απόδειξης της Ποιότητας - δυνατότητα σύγκρισης ποιότητας Λογισμικού μεταξύ εταιρειών: υγιής ανταγωνισμός - εταιρεία επιβάλλεται σε διαδικασίες συνεχούς αυτοβελτίωσης (υποστήριξη πελατών + βελτίωση προϊόντων)

Μειονεκτήματα ISO 9001 κίνδυνος υπερβολικής εστίασης: μείωση παραγωγικότητας κόστος εφαρμογής: ειδικευμένο προσωπικό + χρόνος συχνές βελτιώσεις και τροποποιήσεις: επανεξέταση των προδιαγραφών και τεκμηρίωση καινούριου προϊόντος

ISO 9001 vs. SW-CMM v1.1 ISO 9001 SW-CMM v1.1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ εφαρμόζεται γενικά στη βιομηχανία εξειδικευμένο στο λογισμικό γενικά πλαίσια διαδικασιών λεπτομερές αποδεκτό επίπεδο ποιότητας στη διοίκηση και διαδικασίες εργαλείο αξιολόγησης στην ανάπτυξη αλάνθαστου Λογισμικού επικεντρώνεται στη σχέση πελάτη-προμηθευτή διαδικασία ανάπτυξης λογισμικού προσθέτει από μόνο του κύρος και αναγνώριση αναγνώριση μέσω της ανάπτυξης καλύτερου λογισμικού 1. Το ISO 9001 εφαρμόζεται στο μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανίας, ενώ το CMM είναι εξειδικευμένο στο λογισμικό. 2. Το ISO 9001 ορίζει γενικά πλαίσια διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται, ενώ το CMM είναι πιο εξειδικευμένο και πιο λεπτομερές. 3. Το ISO 9001 καθιερώνει ένα αποδεκτό επίπεδο ποιότητας στη διοίκηση και στις διαδικασίες του προμηθευτή, ενώ το CMM είναι ένα εργαλείο αξιολόγησης της ικανότητας του προμηθευτή στην ανάπτυξη αλάνθαστου Λογισμικού, σε κλίμακα από 1 μέχρι 5. 4. Το ISO 9001 επικεντρώνεται σε μια σχέση πελάτη-προμηθευτή, ενώ το CMM αφορά κυρίως την διαδικασία ανάπτυξης λογισμικού καθεαυτή. 5. Το ISO 9001 προσθέτει από μόνο του κύρος και αναγνώριση σε μια εταιρεία, ενώ με το CMM η εταιρεία αποβλέπει στην αναγνώριση μέσω της ανάπτυξης καλύτερου λογισμικού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η πιστοποίηση βοηθά μια εταιρεία να ξεχωρίσει στο χώρο της και να γίνει πιο ανταγωνιστική: κατάλληλο πρότυπο ανάλογα με ανάγκες και στόχους. Συγκεκριμένα το ISO 9000-3 δίνει σημαντικές οδηγίες που επιφέρουν σημαντικές βελτιώσεις στην εταιρεία που το εφαρμόζει. Προσοχή στην διαχείριση του κόστους που πηγάζει από την υιοθέτηση του. Κατανόηση και ουσιαστική εφαρμογή των διαδικασιών εξασφάλισης ποιότητας πέρα του προτύπου. Προβληματισμός! πιστοποίηση για ποιότητα ή πιστοποίηση για πιστοποίηση?

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ! Μαστορίδου Κατερίνα Τσαγαλά Ευρύκλεια