Διάλογος για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα Υπουργείο Οικονομικών Αθήνα, 18 Δεκεμβρίου 2009

Περιεχόμενο παρουσίασης Αδυναμίες φορολογικού συστήματος Κατευθύνσεις για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα Οργάνωση της διαβούλευσης

Το φορολογικό σύστημα είναι μέρος του δημοσιονομικού προβλήματος

Τα χαμηλά δημόσια έσοδα είναι μέρος του δημοσιονομικού προβλήματος Πηγή: Eurostat, AMECO

Τα φορολογικά έσοδα ως % του ΑΕΠ μειώνονται σταθερά Σημείωση: Τα φορολογικά έσοδα μαζί με τις ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν την κυριότερη σταθερή πηγή δημοσίων εσόδων. Πηγή: Eurostat, AMECO 2009, με βάση εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων

Τα φορολογικά έσοδα στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ Πηγή: Eurostat, AMECO

Η συμβολή των φορολογικών εσόδων στα δημόσια έσοδα Η συμβολή των φορολογικών εσόδων στα δημόσια έσοδα* είναι η δεύτερη χαμηλότερη στην ΕΕ * Στα δημόσια έσοδα (έσοδα γενικής κυβέρνησης), εκτός από τα φορολογικά, περιλαμβάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές (περίπου 14% ΑΕΠ) και οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις και άλλα έσοδα (5-6% ΑΕΠ) Πηγή: Eurostat, AMECO

Συγκριτικά στοιχεία για τη διάρθρωση των φορολογικών εσόδων

Οι έμμεσοι φόροι ως % του ΑΕΠ είναι λίγο χαμηλότεροι από το μέσο όρο της ΕΕ Πηγή: Eurostat, AMECO

Τα έσοδα από έμμεσους φόρους τα τελευταία χρόνια ακολουθούν διαφορετική πορεία από τον μέσο όρο της ΕΕ Πηγή: Eurostat, AMECO

Τα έσοδα από άμεσους φόρους ως % του ΑΕΠ είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ Πηγή: Eurostat, AMECO

Η διαφορά των εσόδων από άμεσους φόρους σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ διευρύνεται Πηγή: Eurostat, AMECO

Για κάθε 1 ευρώ άμεσων φόρων οι Έλληνες πληρώνουν 1,56 ευρώ σε έμμεσους

Τα φυσικά πρόσωπα φέρουν ολοένα και μεγαλύτερο φορολογικό βάρος σε σχέση με τα νομικά Πηγή: Eurostat, AMECO

Τα έσοδα και από τα φυσικά και από τα νομικά πρόσωπα είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ ως % του ΑΕΠ Πηγή: EC (2009) Taxation Trends in EU

Η Ελλάδα έχει τον πέμπτο χαμηλότερο συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων στον ΟΟΣΑ * Πρώτο έτος ισχύος αυτοτελούς φορολόγησης μερισμάτων (μόνο από) ΑΕ 10% Πηγή: ΟΟΣΑ

Στοιχεία από τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων

Το 85% των φορολογικών δηλώσεων φυσικών προσώπων αφορούν σε εισοδήματα κάτω των 30.000 ευρώ

Το 94% των ατομικών εισοδημάτων που δηλώνονται από φυσικά πρόσωπα είναι κάτω των 30.000 ευρώ Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, ΓΓΠΣ

Αριθμός φορολογούμενων Περισσότεροι από 5 εκ. φορολογούμενοι δηλώνουν ετήσιο ατομικό εισοδήματα κάτω από τις 12.000 (1.000 ευρώ/μήνα) και περίπου 3 χιλιάδες πάνω από 200.000 ευρώ (16.700 ευρώ/μήνα) Κατανομή φορολογούμενων σε διάφορες κλίμακες εισοδημάτων, οικονομικό έτος 2008   Αριθμός φορολογούμενων % επί του συνόλου 0 - 12.000 5.382.329 65,27% 12.000-30.000 2.382.753 28,89% 30.000 - 75.000 440.942 5,35% 75.000 - 100.000 21.637 0,26% 100.000 - 200.000 15.575 0,19% 200.000 - 500.000 2.830 0,03% 500.000 - 700.000 172 0,00% 700.000 - 900.000 58 900.000 - άνω 65 ΣΥΝΟΛΟ 8.246.361 100,00% Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, ΓΓΠΣ

Το 73% των δηλωθέντων εισοδημάτων από ελεύθερα επαγγέλματα συγκεντρώνονται στα κλιμάκια κάτω από το αφορολόγητο όριο. Το 0,6% (2.557 άτομα) δηλώνει εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, ΓΓΠΣ

Βάση των δηλώσεων το μέσο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες είναι το υψηλότερο Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, ΓΓΠΣ

Φοροδιαφυγή στο ΦΠΑ

Πρόσφατη έκθεση της ΕΕ υπολογίζει ότι τα διαφυγόντα έσοδα από ΦΠΑ (λόγω εκπτώσεων, απαλλαγών και φοροδιαφυγής) ξεπερνούν τα 6,6 δις ευρώ Πηγή: EC, DG Taxation and Customs Union (21/9/2009), “Reckon” Study to quantify and analyse the VAT gap in the EU-25 Member States

Η Ελλάδα προκύπτει ότι έχει το μεγαλύτερο ποσοστό διαφυγόντων εσόδων από ΦΠΑ στην ΕΕ, 30% έναντι 12% του μέσου όρου της ΕΕ25 Πηγή: EC, DG Taxation and Customs Union (21/9/2009), “Reckon” Study to quantify and analyse the VAT gap in the EU-25 Member States

Μερικά συμπεράσματα

Τα δημόσια έσοδα μπορούν και πρέπει να ενισχυθούν: Τα ιστορικά και συγκριτικά στοιχεία δείχνουν ότι τα φορολογικά έσοδα είναι πολύ χαμηλά. Η Ελλάδα παρότι δεν έχει τους χαμηλότερους συντελεστές άμεσης και έμμεσης φορολόγησης στην ΕΕ έχει τα χαμηλότερα έσοδα από άμεση και έμμεση φορολόγηση ως % του ΑΕΠ. Το κύριο μέρος των φορολογικών εσόδων προέρχεται από ένα μικρό ποσοστό φορολογούμενων – κυρίως μισθωτών μεσαίων εισοδημάτων – και υπάρχει ανάγκη διεύρυνσης της φορολογικής βάσης.

Η σχετική και πραγματική υστέρηση φορολογικών εσόδων οφείλεται: Στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή Στις στρεβλώσεις που προκαλεί το ίδιο το σύστημα φορολόγησης – π.χ. αυτοτελής φορολόγηση, απαλλαγές χωρίς στόχευση κ.λπ. Στους ελλιπείς ελεγκτικούς μηχανισμούς Στην απουσία ισχυρών κινήτρων συμμόρφωσης και αποκάλυψης φορολογητέας ύλης Στην περιορισμένη προοδευτικότητα της φορολογικής κλίμακας Στους παράγοντες που οδηγούν σε μειωμένη φορολογική συνείδηση – όπως αδιαφάνεια, πολυπλοκότητα, χαμηλή ποιότητα δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών κ.λπ.

Προς ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα

Στόχος είναι ένα νέο φορολογικό πλαίσιο σύμφωνο με συγκεκριμένες αρχές Είναι Δίκαιο, που οι φορολογούμενοι πολίτες συνεισφέρουν ισότιμα ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Αναδιανεμητικό, που συμβάλλει αποτελεσματικά στα έσοδα του προϋπολογισμού, αλλά δεν θα επιβαρύνει επιπλέον τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Αποτελεσματικό, που ενθαρρύνει με κίνητρα ή/και επιβάλλει τη συμμόρφωση και την αποκάλυψη της φορολογητέας ύλης. Αποδοτικό, που δεν δημιουργεί στρεβλώσεις. Απλό, που δεν δημιουργεί υψηλό διοικητικό και διαχειριστικό κόστος για τους πολίτες. Διαφανές, που βοηθά στην ανάκτηση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολίτη και κράτους.

Τομείς της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος Φορολόγηση φυσικών προσώπων Φορολόγηση επιχειρήσεων Φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας Φορολογική διοίκηση και ελεγκτικοί μηχανισμοί Φοροδιαφυγή

Κατευθύνσεις για τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων Ενιαία προοδευτική τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα για όλα τα εισοδήματα Φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών στην κλίμακα των φυσικών προσώπων Κατάργηση αυτοτελούς φορολόγησης και χαριστικών φοροαπαλλαγών Γενίκευση του πόθεν έσχες στις φορολογικές δηλώσεις Λογιστικός προσδιορισμός των εισοδημάτων Σύστημα έκπτωσης φόρων μέσω αποδείξεων Φορολόγηση της υπεραξίας από βραχυχρόνιες χρηματιστηριακές συναλλαγές με συμψηφισμό των ζημιών

Κατευθύνσεις για τη φορολόγηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας Διαχωρισμός διανεμόμενων και αδιανέμητων κερδών Κατάργηση χαριστικών φοροαπαλλάγων προς επιχειρήσεις Κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων Υποχρέωση διατήρησης επαγγελματικών λογαριασμών στις τράπεζες, διασύνδεση με τα πληροφοριακά συστήματα και πρόσβαση των φορολογικών υπηρεσιών Φορολόγηση των συναλλαγών με εξωχώριες (offshore) εταιρείες Αποτελεσματικός έλεγχος όλων των ενδοομιλικών συναλλαγών

Κατευθύνσεις για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας Εφαρμογή από το 2010 της προοδευτικής φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας Επαναφορά του φόρου κληρονομιάς και γονικών παροχών με υψηλότερο αφορολόγητο Αποτελεσματική φορολόγηση των offshore ακινήτων

Κατευθύνσεις για την αποτελεσματική λειτουργία των υπηρεσιών και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής Κατάρτιση από τη ΓΓΠΣ προγράμματος στοχευμένων διασταυρώσεων και διεξαγωγή φορολογικών ελέγχων στη βάση των ευρημάτων Έλεγχος πόθεν έσχες σε όλους τους εφοριακούς και παύση καθηκόντων σε όσους αποδεικνύεται ότι δεν δικαιολογούνται τα περιουσιακά τους στοιχεία από τα εισοδήματά τους Ηλεκτρονική παρακολούθηση της αγοράς των καυσίμων, για την πάταξη του λαθρεμπορίου Ηλεκτρονική και τεχνολογική υποστήριξη των φορολογικών διοικήσεων Επέκταση των διαδικτυακών υπηρεσιών και των συστημάτων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών στους φορολογούμενους Δημοσιοποίηση εισοδημάτων και φόρου από εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα στο διαδίκτυο (εφαρμογή ν.2238/1994)

Οργάνωση της διαβούλευσης

Η δημόσια διαβούλευση για τη φορολογική μεταρρύθμιση θα λάβει χώρα σε τρία επίπεδα 1ο επίπεδο: άμεση συμμετοχή πολιτών μέσω του opengov.gr στην υποβολή προτάσεων 2ο επίπεδο: διαβούλευση στις ομάδες εργασίας 3ο επίπεδο: διαβούλευση επί του τελικού σχεδίου νόμου

1ο επίπεδο: ανοιχτή διαβούλευση πολιτών Μέσω της ιστοσελίδας opengov.gr οι πολίτες: θα ενημερώνονται για τα ισχύοντα σήμερα σε κάθε τομέα φορολογίας, και μέσω επιμέρους ερωτημάτων θα καταγράφεται η γνώμη τους για τις πιο κρίσιμες πτυχές κάθε τομέα του διαλόγου για το φορολογικό.

2ο επίπεδο: διαβούλευση με εκπροσώπους φορέων Για κάθε θεματική ενότητα συστήνεται μία ομάδα εργασίας στην οποία συμμετέχουν αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες και εμπειρογνώμονες που έχουν προταθεί από τους φορείς. Από το διάλογο και την επεξεργασία όλων των δεδομένων στις ομάδες εργασίας θα προκύψουν οι τελικές προτάσεις για τις διατάξεις του νομοσχεδίου. Ο συντονισμός των ομάδων θα γίνει από την Ομάδα Οργάνωσης του διαλόγου στην οποία συμμετέχουν οι αρμόδιοι Γενικοί Γραμματείς και Γενικοί Διευθυντές του Υπουργείου Οικονομικών.

Θεματικές ενότητες ομάδων εργασίας: Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων Φορολογία εισοδήματος επιχειρήσεων Φορολογία κεφαλαίου - περιουσίας Έμμεσοι φόροι – δασμοί Φορολογία και περιβάλλον Ελεγκτικές διαδικασίες – φοροδιαφυγή Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στη φορολογία Έλεγχος και φορολόγηση εξωχώριων εταιρειών Φορολογία και Τοπική Αυτοδιοίκηση Είσπραξη φορολογικών εσόδων Αναδιοργάνωση φορολογικών υπηρεσιών

Φορείς που συμμετέχουν στη διαβούλευση: ΟΚΕ Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ΓΣΕΕ ΣΕΒ Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος ΑΔΕΔΥ Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών ΠΑΣΕΓΕΣ Ένωση Ελληνικών Τραπεζών ΓΣΒΕΕ Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ΕΣΕΕ Οικονομικό Επιμελητήριο ΚΕΔΚΕ Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδος ΕΝΑΕ Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών ΠΟΜΙΔΑ Πανελλήνια Ομοσπονδία Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών ΟΤΥΕ ΕΔΕΝΑΕ ΠΟΕ – ΔΟΥ ΣΕΒΕ Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων

3ο επίπεδο: διαβούλευση επί του τελικού σχεδίου νόμου Για το σχέδιο νόμου που θα προκύψει και πριν την οριστική υποβολή του για ψήφιση στη Βουλή θα ακολουθηθεί η κανονική διαδικασία διαβούλευσης της κυβέρνησης: με ανάρτηση στην ιστοσελίδα opengov.gr για την υποβολή προτάσεων και παρατηρήσεων από πολίτες και φορείς, συζήτηση και έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο, και κοινοβουλευτική διαβούλευση με βάση τους κανόνες του Ελληνικού Κοινοβουλίου πριν από κάθε νομοσχέδιο.

Στόχος είναι η ολοκλήρωση της διαβούλευσης έως το τέλος Φεβρουαρίου και η κατάθεση του προς ψήφιση στις αρχές Μαρτίου ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Π Σ Κ Δ T 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 Ανοικτή διαβούλευση με τους πολίτες   Προτάσεις πολιτών στο opengov.gr 2 Διαβούλευση με εκπροσώπους των φορέων Επεξεργασία προτάσεων στις ομάδες εργασίας 3 Διαβούλευση επί του τελικού σχεδίου νόμου Σχέδιο νόμου, opengov ΥΣ και Βουλή Νομοπαρασκευαστική διαδικασία  Νομοπαρασκευαστική διαδικασία   Βελτιώσεις