Οι Βασικές Αρχές της Βιολογικής Γεωργίας Μ. Σταυρινίδης Λέκτορας Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Ημερίδα «Βιολογική Καλλιέργεια στην Κύπρο: Μια Εναλλακτική Επιλογή» 12 Ιουνίου 2013, Αγ. Φύλα Ε. Nelson

Συμβατική Γεωργία και Ασφάλεια Τροφίμων H συμβατική παραγωγή τροφίμων στηρίζεται στη χρήση μεγάλων ποσοτήτων συνθετικών γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων www.theecologist.org 

Τα γεωργικά φάρμακα επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον Αρνητικές επιπτώσεις στον άνθρωπο (καρκινογένεση, νευρολογικές παθήσεις, κ.α.) Ρύπανση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Θανάτωση οργανισμών μη-στόχων (π.χ. μέλισσες, πτηνά) USDA

Η Κύπρος βρίσκεται στην 3η θέση της ΕΕ στην παρουσία υπολειμμάτων γ Η Κύπρος βρίσκεται στην 3η θέση της ΕΕ στην παρουσία υπολειμμάτων γ. φαρμάκων σε τρόφιμα EFSA 2009

Τα χημικά λιπάσματα ρυπαίνουν τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα Νερό υψηλής περιεκτικότητας σε νιτρικά μπορεί να προκαλέσει το «μπλε παιδικό σύνδρομο» Υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών σε επιφανειακά ύδατα προκαλούν ευτροφισμό και θανάτωση πολλών οργανισμών Ευτροφισμόςστον Κόλπο του Μεξικού

Η συγκέντρωση νιτρικών σε πολλά υπόγεια ύδατα της Κύπρου ξεπερνά το όριο της ΕΕ Συγκέντρωση νιτρικών πέραν του ορίου των 50mg/l

Τι είναι η βιολογική γεωργία; Η παραγωγή τροφίμων χωρίς τη χρήση χημικών γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων theglobalherald.com

Ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας Sir Albert Howard: Ταξίδεψε στην Ινδία στις αρχές του 20ου αιώνα για να διδάξει δυτικές καλλιεργητικές τεχνικές. Αναγνώρισε ότι οι τεχνικές των Ινδών γεωργών ήταν ανώτερες από τις δυτικές Το βιβλίο του (1940) “An Agricultural Testament” είναι ένα κλασσικό βιβλίο βιολογικής γεωργίας Sir Albert Howard

Ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας Rudolf Steinert, ένας από τους πρωτοπόρους της βιολογικής γεωργίας στην Ευρώπη: “Υγιή ζώα εξαρτώνται από υγιή φυτά για θρέψη, τα υγιή φυτά εξαρτώνται από υγιές έδαφος, και το υγιές έδαφος εξαρτάται από υγιή ζώα (για κοπριά)”

Η βιολογική γεωργία στηρίζεται σε 4 βασικές αρχές (International Federation of Organic Agriculture Movements) athenatechs.com 

1. Αρχή της Yγείας Διατήρηση και ενίσχυση της υγείας του εδάφους, των φυτών, των ζώων και του πλανήτη Αποφυγή χρήσης συνθετικών γ. φαρμάκων, λιπασμάτων, κτηνοτροφικών φαρμάκων και που πιθανόν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγειά του ανθρώπου / περιβάλλοντος) Χρήση ουσιών φυσικής προέλευσης – π.χ. χαλκός, θειάφι, πύρεθρο, αζαδιραχτίνη nippon-shinyaku.co.jp

2. Αρχή της Οικολογίας Η βιολογική γεωργία πρέπει να στηρίζεται σε ζωντανά οικολογικά συστήματα και κύκλους, να τα μιμείται και να τα ενισχύει - ελαχιστοποίηση εισροών!  π.χ. ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων μέσω κομποστοποίησης

3. Αρχή της Δικαιοσύνης Για όλους τους εμπλεκομένους, από γεωργούς μέχρι καταναλωτές και ζώα π.χ. τα ζώα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ανοικτό χώρο και να εκτρέφονται λαμβάνοντας υπόψη τη φυσική συμπεριφορά και φυσιολογία τους Συμβατικά κοτόπουλα - ΗΠΑ Βιολογικά κοτόπουλα

4. Αρχή της Φροντίδας Προστασία της υγείας και ευεξίας των τωρινών και μελλοντικών γενεών και του περιβάλλοντος Η επιστημονική γνώση είναι σημαντική αλλά δεν είναι αρκετή. Σημασία της παραδοσιακής και τοπικής γνώσης

Η προστασία των φυτών στη βιολογική γεωργία στηρίζεται: Α. Στην πρόληψη των προσβολών με κατάλληλα μέτρα Β. Στο σχεδιασμό της καλλιέργειας βάσει οικολογικών αρχών για μείωση των πληθυσμών εντόμων και παθογόνων Γ. Θεραπευτικά μέτρα – φυτοπροστατευτικές ουσίες που επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία naturallyyoursgrocery.com

Δημιουργία βιολογικά ενεργού εδάφους  Προσθήκη οργανικής ουσίας (π.χ. κομπόστ, κοπριά) Βελτίωση φυσικοχημικών ιδιοτήτων εδάφους (αερισμός και αποστράγγιση  εύρωστα φυτά) Ανάπτυξη ωφελίμων μικροοργανισμών που ανταγωνίζονται παθογόνους μύκητες

Επιλογή κατάλληλης περιοχής / εποχής φύτευσης Επιλογή περιοχών που δεν ευνοούν μυκητολογικές ασθένειες π.χ. πατάτα  αποφυγή περιοχών με υψηλή σχ. υγρασία που ευνοούν τον περονόσπορο

Ωφέλιμοι μικροοργανισμοί Βάκιλος Θουριγίας (Bacillus thuringiensis) Ανακαλύφθηκε το 1901 στη Ιαπωνία (θνησιμότητα σε μεταξοσκώληκες). Παράγει κρυσταλλικές πρωτεΐνες που σκοτώνουν τα έντομα όταν καταποθούν Παράγεται μαζικά σε ζυμωτήρες σε τεχνητό υπόστρωμα

Βάκιλος Θουριγίας Ο βάκιλος τυποποιείται και εφαρμόζεται όπως τα χημικά εντομοκτόνα. Διαφορετικές φυλές του βακτηρίου κατάλληλες για διαφορετικές κατηγορίες εντόμων

Πως διασφαλίζεται ότι ένα προϊόν είναι βιολογικό; Η βιολογική παραγωγή είναι το μόνο σύστημα παραγωγής τροφίμων με λεπτομερές νομοθετικό πλαίσιο – κανονισμοί ΕΕ 834/2007 και 889/2008 Οι βιοκαλλιεργητές πιστοποιούνται ότι ακολουθούν τους κανονισμούς από φορείς πιστοποίησης και τα προϊόντα τους φέρουν ειδική σήμανση

Περίληψη Η βιολογική γεωργία αποσκοπεί στην προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας Απαγορεύεται η χρήση συνθετικών χημικών ουσιών Τα βιολογικά προϊόντα πιστοποιούνται με βάση κανονισμούς της ΕΕ macro-world.cz urbanroots.org

Μενέλαος Σταυρινίδης, ΤΕΠΑΚ Σας ευχαριστώ! Ερωτήσεις – Απορίες; Μενέλαος Σταυρινίδης, ΤΕΠΑΚ Τηλ. 25002186 m.stavrinides@cut.ac.cy Ε. Nelson