ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Η Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2008 Ελληνική Εκκλησία Ευαγγελική Κατερίνης

Κυριακή, 11 Μαΐου 2008 Ιερές τελετές: το βάπτισμα

Τι εννοούμε με τον όρο «ιερές τελετές;» •Ενώ οι παραδοσιακές εκκλησίες μιλούν για επτά μυστήρια, πιστεύοντας ότι μέσω αυτών παρέχεται σωτηρία, •οι Ευαγγελικές Εκκλησίες μιλούν για δύο ιερές τελετές, το Βάπτισμα και το Δείπνο.

Τι εννοούμε με τον όρο «ιερές τελετές;» •Οι ιερές τελετές σύμφωνα με την Ομολογία Πίστεως της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας (άρθρο 22) θεωρούνται ως •α) σημεία και σφραγίδες της Καινής Διαθήκης, •β) μέσα χάριτος, διά των οποίων ζωογονείται και ενισχύεται και παρηγορείται η πίστη μας στον Χριστό, •γ) διατάξεις, δια της εκτελέσεως των οποίων η Εκκλησία καλείται να ομολογεί τον Κύριό της και να διακρίνεται ορατά από τον υπόλοιπο κόσμο.

Α. Ο τρόπος τέλεσης και η σημασία του βαπτίσματος

Τι σημαίνει «βαπτίζω»; •Βαπτίζω σημαίνει «βυθίζω στο νερό ή κάτω από το νερό» (βλ. Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης των Lidell-Scott). •Η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία και οι Βαπτιστικές Εκκλησίες επιμένουν ότι ο σωστός τρόπος βαπτίσματος είναι αποκλειστικά διά της καταδύσεως. •Η Καθολική Εκκλησία και νηπιοβαπτιστικές Ευαγγελικές Εκκλησίες διδάσκουν ότι το βάπτισμα μπορεί να γίνει και διά του ραντισμού. •Οι τρόποι αυτοί βαπτίσματος αντιστοιχούν σε διαφορετικές κατανοήσεις του συμβολισμού του βαπτίσματος.

Ποιος είναι ο συμβολισμός του βαπτίσματος; •Όσοι επιμένουν στην κατάδυση θεωρούν ότι ο κύριος συμβολισμός του βαπτίσματος είναι η συμμετοχή του πιστού στον θάνατο, την ταφή και την ανάσταση του Χριστού: •«Συνετάφημεν λοιπόν μετ' αυτού διά του βαπτί- σματος εις τον θάνατον, ίνα καθώς ο Χριστός ανέστη εκ νεκρών διά της δόξης του Πατρός, ούτω και ημείς περιπατήσωμεν εις νέαν ζωήν». Ρωμ. ς’ 4 •«συνταφέντες μετ' αυτού εν τω βαπτίσματι, διά του οποίου και συνανέστητε διά της πίστεως της ενεργείας του Θεού, όστις ανέστησεν αυτόν εκ των νεκρών». Κολ. β’ 12

Ποιος είναι ο συμβολισμός του βαπτίσματος; •Όσοι πιστεύουν ότι το βάπτισμα μπορεί να τελεστεί και διά ραντισμού θεωρούν πως το βάπτισμα κατά κύριο λόγο συμβολίζει τον καθαρισμό από την αμαρτία: •«Και θέλω ράνει εφ' υμών καθαρόν ύδωρ και θέλετε καθαρισθή· από πασών των ακαθαρσιών σας και από πάντων των ειδώλων σας θέλω σας καθαρίσει». Ιεζ. λς’ 25 •«Και τώρα τι βραδύνεις; σηκωθείς βαπτίσθητι και απολούσθητι από των αμαρτιών σου, επικα- λεσθείς το όνομα του Κυρίου». Πράξ. κβ’ 16. •«έχοντες τας καρδίας ημών κεκαθαρμένας από συνειδήσεως πονηράς και λελουμένοι το σώμα με ύδωρ καθαρόν·» Εβρ. ι’ 22

Βάπτισμα σε ποιο όνομα; •«Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος …» Ματθ. κη’ 19 •Η φράση «εις το όνομα του Πατρός κ.λπ.» δεν σημαίνει «με την εξουσία του Πατρός …» αλλά σε επίγνωση και υπακοή του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Σώζει το βάπτισμα; •Οι παραδοσιακές εκκλησίες πιστεύουν στη βαπτισματική αναγέννηση και ότι χωρίς το βάπτισμα δεν μπορεί να υπάρξει σωτηρία. •Έτσι κατανοούν τα παρακάτω εδάφια: •«Όστις πιστεύση και βαπτισθή θέλει σωθή, όστις όμως απιστήση θέλει κατακριθή». Μάρκ. ις’ 17 •«Απεκρίθη ο Ιησούς· Αληθώς, αληθώς σοι λέγω, εάν τις δεν γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, δεν δύναται να εισέλθη εις την βασιλείαν του Θεού». Ιωάν. γ’ 5 •«Και τώρα τι βραδύνεις; σηκωθείς βαπτίσθητι και απολούσθητι από των αμαρτιών σου, επι- καλεσθείς το όνομα του Κυρίου». Πράξ. κβ’ 16.

Σώζει το βάπτισμα; •Η διδασκαλία, ωστόσο, της βαπτισματικής αναγέννησης έρχεται σε αντίθεση με τις αναρίθμητες αναφορές της Καινής Διαθήκης ότι η σωτηρία είναι διά πίστεως μόνον. •Το χωρίο Α’ Πέτρου γ’ 21 δείχνει υπό ποία έννοια σώζει το βάπτισμα: Δεν σώζει αυτόματα η τελετή, αλλά δι’ αυτού εκφράζεται προς τον Κύριο το αίτημα για άφεση των αμαρτιών: •«Του οποίου (ύδατος του κατακλυσμού) αντίτυ- πον ον το βάπτισμα, σώζει και ημάς την σήμερον, ουχί αποβολή της ακαθαρσίας της σαρκός, αλλά μαρτυρία της αγαθής συνειδή- σεως εις Θεόν, διά της αναστάσεως του Ιησού Χριστού».

Σώζει το βάπτισμα; Εξάλλου, στην Καινή Διαθήκη έχουμε τα παρακάτω παραδείγματα: •Άνθρωποι σώζονται χωρίς το βάπτισμα: –π.χ. Ο ληστής επάνω στον σταυρό •Βαπτισμένοι χωρίς πίστη δεν σώζονται: –π.χ. Ο Σίμων ο Μάγος (Πράξεις κεφάλαιο η’). •Άνθρωποι μπορούν να λάβουν Άγιο Πνεύμα, χωρίς ακόμη να έχουν βαπτισθεί: –«Μήπως δύναταί τις να εμποδίση το ύδωρ, ώστε να μη βαπτισθώσιν ούτοι, οίτινες έλαβον το Πνεύμα το Άγιον;» Πράξ. ι’ 47

Β. Οι βαπτιζόμενοι

Ποιοι μπορούν να βαπτιστούν; •Στο ερώτημα αυτό έχουν δοθεί δύο απαντήσεις: •Η απάντηση των Βαπτιστών: Μπορούν να βαπτιστούν όσοι πιστεύουν συνειδητά στον Χριστό. Σύμφωνα με αυτή την άποψη το βάπτισμα γίνεται αντιληπτό ως ομολογία πίστης. •Η απάντηση των Νηπιοβαπτιστών: Μπορούν να βαπτιστούν όσοι πιστεύουν στον Χριστό και τα παιδιά τους. Σύμφωνα με αυτή την άποψη το βάπτισμα γίνεται αντιληπτό ως σημείο και σφραγίδα της διαθήκης με τον Θεό.

Η θέση της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας •Το βάπτισμα για τους ενήλικες επέχει θέση ομολογίας ή δηλώνει ότι ο βαπτιζόμενος μετανοεί για το παρελθόν και επιζητεί την άφεση των αμαρτιών του ή επισφραγίζει και βεβαιώνει την ήδη ληφθείσα σωτηρία. •Για τους ανήλικους επέχει τόπον αφιερώσεως αυτών εκ μέρους των γονέων τους στον Κύριο. (Βλ. Ομολογία Πίστεως, άρθρο 22).

Υπάρχουν βιβλικά ερείσματα για το βάπτισμα των νηπίων; Οι Ευαγγελικές Εκκλησίες που πιστεύουν στο βάπτισμα των νηπίων στηρίζονται •α) στην ενότητα της διαθήκης της χάριτος τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, •β) στην αναλογία του βαπτίσματος με την περιτομή της Παλαιάς Διαθήκης και •β) στις βαπτίσεις οίκων, που αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη.

Η βιβλική λογική πίσω από το νηπιοβάπτισμα •Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι αν η σχέση μου με τον Θεό είναι καθαρά ατομική ή έχει κάποιες συνέπειες για την οικογένειά μου και τους απογόνους μου. •Ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη έστηνε τη διαθήκη του με αρχηγούς οικογενειών και θεωρούσε δεδομένο ότι αυτοί θα οδηγούσαν τον οίκο τους σε πιστότητα με τη διαθήκη του Θεού.

Η βιβλική λογική πίσω από το νηπιοβάπτισμα •Η διαθήκη προς τον Νώε και το σπέρμα του: «Και είπεν ο Θεός προς τον Νώε και προς τους υιούς αυτού μετ' αυτού, λέγων, Και εγώ, ιδού, στήνω την διαθήκην μου προς εσάς, και προς το σπέρμα σας ύστερον από σας». Γεν. θ’ 8-9 •Η διαθήκη προς τον Αβραάμ και το σπέρμα του:«Και είπεν ο Θεός (προς τον Αβραάμ), Ναι η γυνή σου Σάρρα θέλει γεννήσει υιόν εις σε, και θέλεις καλέσει το όνομα αυτού Ισαάκ· και θέλω στήσει την διαθήκην μου προς αυτόν εις διαθήκην αιώνιον, και προς το σπέρμα αυτού μετ' αυτόν». Γεν. ιζ’ 19.

Ο Αβραάμ και ο οίκος του •«Και είπε Κύριος, […] ο δε Αβραάμ θέλει εξάπαντος γείνει έθνος μέγα και δυνατόν· και θέλουσιν ευλογηθή εις αυτόν πάντα τα έθνη της γής· επειδή γνωρίζω αυτόν ότι θέλει διατάξει προς τους υιούς αυτού και προς τον οίκον αυτού, μεθ' εαυτόν, και θέλουσι φυλάξει την οδόν του Κυρίου, διά να πράττωσι δικαιοσύνην και κρίσιν, ώστε να επιφέρη ο Κύριος επί τον Αβραάμ τα όσα ελάλησε προς αυτόν». Γένεσις ιη’

Οι απόγονοι του Αβραάμ λογίζονται εν τω Αβραάμ •«Και διά να είπω ούτω, διά του Αβραάμ και ο Λευΐ, όστις ελάμβανε δέκατα, απεδεκατώθη. Διότι εν τη οσφύϊ του πατρός αυτού ήτο έτι, ότε συνήντησεν αυτόν ο Μελχισεδέκ». Εβρ. ζ’ 10

Η περιτομή ως σημείο της διαθήκης •Ο ίδιος ο Αβραάμ έλαβε από τον Θεό το σημείο της περιτομής ως σφραγίδα της δικαιοσύνης της προσωπικής του πίστης (Ρωμ. δ’ 11). •Οι απόγονοί του όμως πήραν την περιτομή ως σημείο της διαθήκης επί τη βάσει της πίστης του Αβραάμ: •«Αύτη είναι η διαθήκη μου την οποίαν θέλετε φυλάξει, αναμέσον εμού και υμών και του σπέρματός σου μετά σέ· παν άρσεν υμών θέλει περιτέμνεσθαι. Και θέλετε περιτέμνει την σάρκα της ακροβυστίας υμών, και θέλει είσθαι εις σημείον της διαθήκης μεταξύ εμού και υμών». Γεν. ιζ’

Αυτό σήμαινε ότι οι απόγονοι του Αβραάμ ήταν σωσμένοι; •Όχι! Πάντοτε μπορούσε κάποιος περιτετμημένος Ισραηλίτης να σταθεί ο ίδιος πιστός στη διαθήκη ή να την παραβιάσει. •«Διότι Ιουδαίος δεν είναι ο εν τω φανερώ Ιουδαίος, ουδέ περιτομή η εν τω φανερώ η γινομένη εν σαρκί, αλλ' Ιουδαίος είναι ο εν τω κρυπτώ Ιουδαίος, και περιτομή η της καρδίας κατά πνεύμα, ουχί κατά γράμμα, του οποίου ο έπαινος είναι ουχί εξ ανθρώπων, αλλ' εκ του Θεού». Ρωμ. β’

Η διαθήκη προς τον Αβραάμ περιλαμβάνει και τους πιστούς της Καινής Διαθήκης •«διά να ήναι αυτός (ο Αβραάμ) πατήρ πάντων των πιστευόντων […] Διά τούτο εκ πίστεως η κληρονομία, διά να ήναι κατά χάριν, ώστε η επαγγελία να ήναι βεβαία εις άπαν το σπέρμα, ουχί μόνον το εκ του νόμου, αλλά και το εκ της πίστεως του Αβραάμ, όστις είναι πατήρ πάντων ημών …» Ρωμ. δ’ 11, 16 •«Εξεύρετε λοιπόν ότι οι όντες εκ πίστεως, ούτοι είναι υιοί του Αβραάμ. […] Διά να έλθη εις τα έθνη η ευλογία του Αβραάμ διά Ιησού Χριστού, ώστε να λάβωμεν την επαγγελίαν του Πνεύματος διά της πίστεως». Γαλ. γ’ 7, 14.

Η αναλογία της περιτομής με το βάπτισμα •Όπως κανείς στην Παλαιά Οικονομία εισερχόταν στη διαθήκη του Θεού με την περιτομή, έτσι στη Νέα Οικονομία εισέρχεται στη διαθήκη του Θεού με το βάπτισμα. •«εις τον οποίον (Χριστόν) και περιετμήθητε με περιτομήν αχειροποίητον, απεκδυθέντες το σώμα των αμαρτιών της σαρκός διά της περι- τομής του Χριστού, συνταφέντες μετ' αυτού εν τω βαπτίσματι, διά του οποίου και συνανέστητε διά της πίστεως της ενεργείας του Θεού, όστις ανέστησεν αυτόν εκ των νεκρών». Κολ. β’ 11-12

Η αναλογία της περιτομής με το βάπτισμα •Κατά συνέπεια μπορεί κάποιος να εισέλθει στη διαθήκη του Θεού διά του βαπτίσματος και να εισαγάγει και τα τέκνα του στη διαθήκη διά του βαπτίσματος επί τη βάσει της προσωπικής του πίστης. Έτσι διαβάζουν οι νηπιοβαπτιστικές εκκλησίες το Πράξεις β’ 38-39: •«Και ο Πέτρος είπε προς αυτούς· Μετανοήσατε, και ας βαπτισθή έκαστος υμών εις το όνομα του Ιησού Χριστού εις άφεσιν αμαρτιών, και θέλετε λάβει την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος. Διότι προς εσάς είναι η επαγγελία και προς τα τέκνα σας και προς πάντας τους εις μακράν, όσους αν προσκαλέση Κύριος ο Θεός ημών».

Βαπτίσεις ολόκληρων οίκων επί τη πίστει των επικεφαλής τους; •Οι νηπιοβαπτιστικές εκκλησίες βλέπουν μια παρόμοια λογική και στα παρακάτω χωρία, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται μια διαφορετική ερμηνεία τους: •«Και παραλαβών αυτούς εν εκείνη τη ώρα της νυκτός, έλουσε τας πληγάς αυτών και εβαπτίσθη ευθύς αυτός και πάντες οι αυτού, και αναβιβάσας αυτούς εις τον οίκον αυτού παρέθηκε τράπεζαν, και ευφράνθη πανοικί πιστεύσας εις το Θεόν». Πράξεις ις’ 34 •«Αφού δε εβαπτίσθη αυτή και ο οίκος αυτής, παρεκάλεσε λέγουσα· Εάν με εκρίνατε ότι είμαι πιστή εις τον Κύριον, εισέλθετε εις τον οίκόν μου και μείνατε· και μας εβίασεν». Πράξεις ις’ 15

Η είσοδος στη διαθήκη του Θεού σημαίνει σωτηρία; •Όπως για τους απογόνους του Αβραάμ η περιτομή δεν σήμαινε σωτηρία, έτσι και το βάπτισμα δεν συνεπάγεται σωτηρία για τους βαπτισμένους επί τη βάσει της πίστης των γονέων τους. •Η είσοδός τους στη διαθήκη του Θεού σημαίνει ότι μεγαλώνουν στο περιβάλλον της χάρης του Θεού, με τη γνώση των υποσχέσεων του ευαγγελίου, βιώνοντας τη λατρεία του Θεού μέσω της οικογένειάς τους. •Έχουν μάλιστα ευθύνη να ανταποκριθούν στην πρόσκληση του Θεού συνειδητά με πίστη, καθώς αυξάνουν σε ηλικία.

Η αναμορφωμένη αντίληψη για τη συμμετοχή στις τελετές

Ο αποκλεισμός του αναβαπτισμού •Σύμφωνα με την Ομολογία Πίστεως της Ελληνι- κής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι άπαξ βαπτισμένοι δεν αναβαπτίζονται. •Για όποιον, ωστόσο, επιμένει να αναβαπτιστεί, ενώ έχει διδαχθεί το πιστεύω της Ε.Ε.Ε. επί του θέματος από τον Ποιμένα και το Πρεσβυτέριο, η Γενική Σύνοδος (Έκτ. Γεν. Συνέλευση 4-5/5/89 στην Κατερίνη) αποφάσισε κατ’ οικονομία να το επιτρέψει υπό τους παρακάτω όρους : •«… το πρεσβυτέριο με ενημέρωση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Τοπικής Συνόδου, στην οποία ανήκει η εκκλησια, οφείλει να φροντίσει να βρει τρόπο να ικανοποιήσει την επιθυμία του, αλλά σε χώρο εκτός της τοπικής Εκκλησίας και εκτός της διακονίας της Εκκλησίας. Σημειούται ότι η έννοια της τελευταίας φράσεως ειναι ότι ο αναβαπτισμός δεν είναι δυνατόν να τελεσθεί από Εργάτην της Εκκλησίας μας."

Βιβλιογραφία •Καταστατικός Χάρτης της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας: Ομολογία Πίστεως •Γ.Α. Χατζηαντωνίου, Το Ευαγγέλιο ανοιχτό, 195 κ.ε. •L. Berkhof, Systematic Theology, 622 κ.ε. •Grudem, Systematic Theology κεφ. 49