1 ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Γεώργιος Κωτσορίδης, Σύμβουλος Διοίκησης Δελφοί, Μάιος 2006 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΙΝΕΡΠΟΣΤ, Ι.Τ.Α. (ΚΕΔΚΕ), Ε.Π.Κε Δελφών

2 Σημερινή Παρουσίαση ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟΙ. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΙΙΙ.

3 Ι. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ

4 1. Προκλήσεις  Απαιτούνται σημαντικού ύψους επενδύσεις  Δεδομένα η ανάγκη (i) περιορισμού του ελλείμματος του προϋπολογισμού και του δημοσίου χρέους και (ii) συμμόρφωσης με τους συνεπαγόμενους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Η συμπλήρωση και βελτίωση της Υποδομής και των Υπηρεσιών σε πολλούς τομείς δραστηριότητας του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

5 Εναλλακτική λύση οι ΣΔΙΤ  Μη επιβάρυνση ή περιορισμένη επιβάρυνση προϋπολογισμού και δημοσίου χρέους  Ταχύτερη εκτέλεση προγράμματος  Οικονομικότερη λύση (Value for Money) 2. Πλεονεκτήματα

6  Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και όχι απλά κατασκευής δημόσιων υποδομών  Πληρωμή ποσών από αναθέτουσα αρχή που συναρτάται με την παροχή συγκεκριμένου επιπέδου υπηρεσιών (μη ανταποδοτικά έργα)  Πληρωμή ποσών από τελικούς χρήστες (ανταποδοτικά έργα)  Προσέγγιση έργου από ιδιωτικό τομέα με μακροχρόνιο ορίζοντα 3. Βασικά χαρακτηριστικά του Θεσμού

7  Εξασφάλιση χρηματοδότησης από ιδιωτικό τομέα συνεπάγεται μεταφορά κινδύνου από δημόσιο Τομέα  Χρηματοδότηση Εταιρίας Ειδικού Σκοπού  Άριστος επιμερισμός κινδύνων και κίνητρα ανταμοιβής κλειδί για δημιουργία αξίας  Τιμολογούνται κίνδυνοι που δεν τιμολογούνται στα κλασσικά δημόσια έργα  …Αγοράζεις μια υπηρεσία και όχι ένα πάγιο 3. Βασικά χαρακτηριστικά του Θεσμού (συν.)

8 Λύση με σημαντικές προκλήσεις:  Νομικό / Θεσμικό περιβάλλον  Ισχυρή πολιτική βούληση  Προετοιμασία προτύπων (σύμβασης παραχώρησης, οικονομικού μοντέλου)  Προετοιμασία ενδιαφερομένων (Δημοσίου, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επενδυτών, χρηματοδοτών) 4. Προϋποθέσεις όροι & κανόνες

9 ΔΗΜΟΣΙΟ ή ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΙΟΥΧΟΣ (ΕΕΣ ή SPV) ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ Επισκευή, Λειτουργία και Συντήρηση ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 3-5 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΩΣ 30 ΕΤΗ Σχεδιασμός Χρηματοδότηση ΛειτουργίαΚατασκευήΣυντήρηση ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ Χρηματοδότηση Σχεδιασμός Κατασκευή ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ Κατασκευή Σχεδιασμός Συντήρηση Λειτουργία ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΛΟΙΠΩΝ (SOFT) ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (Τροφοδοσία, καθαρισμός, catering) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Τυπικό Διάγραμμα Συμβατικών Σχέσεων

10 ΙΙ. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

11  Ίδια κεφάλαια  Μετοχικό ΕΕΣ και Δευτερεύον Χρέος  Πρώτο και μέγιστο επίπεδο ανάληψης κινδύνου της ΕΕΣ  Αναμένεται ανταμοιβή ανάλογη με τον κίνδυνο που αναλαμβάνεται  Τραπεζικός δανεισμός  Φθηνότερος από ίδια κεφάλαια  Δεν αναλαμβάνεται κίνδυνος κατασκευής ή/και λειτουργίας έργου 1. Χρηματοδότηση

12  Ποσοστιαία αναλογία 20% - 80%  Δανειστές ενδιαφέρονται για:  Σωστή δόμηση χρηματοδότησης (τράπεζες εμπλεκόμενο μέρος στα συμβατικά κείμενα)  Έλεγχο πορείας εκτέλεσης και λειτουργίας έργου (χρήση υπηρεσιών συμβούλων) 1. Χρηματοδότηση (συν.)

13  Κίνδυνος ολοκλήρωσης και καλής λειτουργίας έργου  Κατασκευής  Λειτουργίας - Συντήρησης  Τήρησης προδιαγραφών 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού Έργα που να δίνουν λύση σε προϋπάρχουσα και συγκεκριμένη ανάγκη Άριστη κατανομή κινδύνων μεταξύ ΚτΕ και Παραχωρησιούχου

14  Λοιποί κίνδυνοι  Έκδοση Αδειών  Απαλλοτριώσεις  Αρχαιολογικά Ευρήματα  Περιβαλλοντικοί  Μεταβολές νομικού και φορολογικού πλαισίου  Επίλυση διαφορών  Επικαλύψεις αρμοδιοτήτων  Φερεγγυότητα δημοσίων ή δημοτικών φορέων 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού (συν.)

15  Πότε και πόσα θα εισπράξει η ΕΕΣ;  Από έναρξη περιόδου λειτουργίας  Σταθερή Αμοιβή με Αύξηση Πληθωρισμού  Έσοδα από λοιπές δραστηριότητες  Αποφυγή Ανάληψης Κινδύνου Ζήτησης 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού (συν.) Λοιποί κρίσιμοι παράγοντες

16  Πότε η ΕΕΣ δεν θα Εισπράξει Πληρωμές;  Μείωση Πληρωμών λόγω Μη Τήρησης Υποχρεώσεων  Προστασία ΕΕΣ για διάφορες αιτίες  Πότε η ΕΕΣ έχει Δικαίωμα Αναπροσαρμογής της Αμοιβής;  Επαύξηση Αντικειμένου  Μεταβολή Νομοθεσίας  Κόστη που δύσκολα ελέγχονται (ασφάλιση)  Ρεαλιστική εκτίμηση εσόδων (ανταποδοτικά έργα)  Πότε μπορεί να Καταγγελθεί η Σύμβαση; Ποια Αποζημίωση Δικαιούνται τα Μέρη; (βλ. πίνακα) 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού (συν.)

17 Γεγονός Κύριοι Δανειστές ΥπεργολάβοιΜέτοχοι και Χορηγοί Δευτερογενών Δανείων Γεγονός αθέτησης Παραχωρησιούχου Λαμβάνουν είτε την εμπορική αξία από την πώληση του έργου, είτε την ΚΠΑ των μελλοντικών ταμειακών ροών μείον το κόστος αποκατάστασης Δεν λαμβάνουν αποζημίωση ή κέρδηΔεν λαμβάνουν αποζημίωση Ανωτέρα ΒίαΛαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση όχι κέρδη Λαμβάνουν την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων Η ασφαλιστική κάλυψη καθίσταται μη διαθέσιμηΛαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση όχι κέρδη Λαμβάνουν την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων Γεγονός Αθέτησης Δημοσίου / Μονομερής καταγγελία της σύμβασης από πλευράς Δημοσίου Λαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση και κέρδη Λαμβάνουν (i) την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων, και (ii) τις μελλοντικές επ΄ αυτών αποδόσεις έως τη συμβατική λήξη της σύμβασης παραχώρησης.

18  Θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η ΕΕΣ  Έχει επαρκή οικονομική στήριξη (υπεργολάβοι με επαρκείς εγγυήσεις)  Αναλαμβάνει συγκεκριμένους οικονομικούς κινδύνους (extensive due diligence) / όριο τα ίδια κεφάλαια)  Μπορεί να διαχειρίζεται προβλήματα (step – in / direct agreements) 3. Χρηματοδοτικές δομές και Συναφή Θέματα

19  Εξασφάλιση τραπεζών σε περίπτωση καταγγελίας  Όρος υποκατάστασης υπεργολάβων  Πώληση σύμβασης σε τρίτο μέρος  Δυνατότητα ενεργοποίησης εγγυήσεων 3. Χρηματοδοτικές δομές και Συναφή Θέματα (συν.)

20 ΙΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

21  Πολλές δημόσιες και δημοτικές υποδομές και υπηρεσίες μπορούν να προωθηθούν μέσω μορφών συνεργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα  Απαραίτητη η ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου  Προϋπόθεση επιτυχίας η ισχυρή πολιτική βούληση  Προσοχή και ευαισθησία στα εργασιακά θέματα  Ανάγκη προετοιμασίας προτύπων και εξοικείωσης και εκπαίδευσης ενδιαφερομένων  Οι τράπεζες θα συμμετάσχουν υπό την προϋπόθεση καθιέρωσης άριστης κατανομής κινδύνων  Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τον …τροχό όμως η φαντασία είναι αναγκαία

22 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Γ. Κωτσορίδης, Σύμβουλος Διοίκησης Λ.Αμαλίας 14, Αθήνα Τηλ , fax ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΙΝΕΡΠΟΣΤ, Ι.Τ.Α. (ΚΕΔΚΕ), Ε.Π.Κε Δελφών