10. To Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Το ιερό παλάτι Τo σημαντικότερο από τα έργα του Κωνσταντίνου στη νέα πρωτεύουσα ήταν το ιερό παλάτι. Ήταν η κατοικία του αυτοκράτορα και της οικογένειάς του. Ήταν επίσης διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο. Υπήρχαν κτίρια για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών, αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών, τραπεζαρίες και χώροι για τη φιλοξενία τους.

Υπήρχαν και άλλα κτίσματα όπου έμενε η φρουρά και οι αξιωματούχοι του παλατιού και εργαστήρια για τους τεχνίτες που φρόντιζαν και συντηρούσαν το παλάτι.

Όλα αυτά συνδέονταν με διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους, οι οποίοι ήταν διακοσμημένοι με κρήνες, ψηφιδωτούς διαδρόμους και έργα τέχνης, και με σπάνια φυτά και άνθη.

Ο ιππόδρομος Ο ιππόδρομος ήταν προέκταση του παλατιού. Στις μαρμάρινες κερκίδες του κάθονταν χιλιάδες θεατές.

Οι ιπποδρομίες γίνονταν σε καθορισμένες ημερομηνίες και τις παρακολουθούσε συχνά και ο αυτοκράτορας από το ειδικό θεωρείο του. Ιπποδρομίες γίνονταν και σε κάποιες έκτακτες περιπτώσεις για να γιορταστούν ευχάριστα γεγονότα ή για να τιμηθούν ξένοι άρχοντες ή πρεσβείες που επισκέπτονταν την Πόλη. Στη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα και συχνά εξέφραζαν σ' αυτόν τα αιτήματα ή και τα παράπονά τους.

Οι Δήμοι Η οργάνωση των ιπποδρομιών είχε ανατεθεί στους Δήμους. Οι Δήμοι ήταν αθλητικά σωματεία, που είχαν μέλη και οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι ιππικοί αγώνες. Από τα χρώματα των στολών και των λαβάρων τους, οι Δήμοι ονομάζονταν Πράσινοι, Βένετοι (Γαλάζιοι), Λευκοί και Κόκκινοι. To κοινό πάθος για τη νίκη των ομάδων τους όμως τους έκανε να φιλονικούν συχνά μεταξύ τους.

Μια παράξενη «ιπποδρομία» Στον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης, πάνω από την αφετηρία των ιπποδρομιών, ήταν στημένα τα τέσσερα χάλκινα άλογα του αρχαίου γλύπτη Λυσίππου. Εδώ τα έφερε (το 390 μ.Χ.) ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α‘ από τη Χίο, την πατρίδα του Ομήρου. Κι έμειναν 800 περίπου χρόνια, ως το 1204 μ.Χ. Τότε κατέλαβαν την Πόλη οι Βενετοί και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους. Ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων τα μετέφερε για κάποια χρόνια στο Παρίσι. To 1814 ξαναγύρισαν στη Βενετία και ως σήμερα κοσμούν την πλατεία του προστάτη της Αγίου Μάρκου. Η ιπποδρομία δεν τελείωσε. To τέρμα της είναι στη Χίο...

Διαβάστε το κείμενο 4, παρατηρήστε την εικόνα με τα άλογα του Λυσίππου και συζητήστε στην τάξη την «οδύσσειά» τους. Αναφέρετε περιπτώσεις και άλλων ελληνικών έργων τέχνης που βρίσκονται σε ξένες χώρες. Πώς νιώθετε γι' αυτό και τι προτείνετε; Οι Ρωμαίοι είχαν τη συνήθεια να στολίζουν τις πρωτεύουσες τους με μεταφερόμενα έργα τέχνης. Τα τέσσερα χάλκινα άλογα του αρχαίου γλύπτη Λύσιππου πέρασαν μια περιπέτεια καθώς μεταφέρθηκαν πολλές φορές. Η διαδρομή τους ήταν Χίος – Κωνσταντινούπολη – Βενετία – Παρίσι – Βενετία. Αρκετά ελληνικά έργα τέχνης βρίσκονται σε ξένες χώρες. Τα μάρμαρα του Παρθενώνα (γνωστά ως ελγίνεια από το όνομα του Άγγλου λόρδου Έλγιν που τα πήρε από την Ελλάδα) βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο (Λονδίνο). Η Νίκη της Σαμοθράκης και η Αφροδίτη της Μήλου βρίσκονται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Η μεταφορά έργων τέχνης από μια χώρα μας προκαλεί αισθήματα λύπης και θυμού, ιδίως όταν τα έργα αρπάζονται και μεταφέρονται βίαια ή ύστερα από εξαγορά. Μπορεί να σκεφτεί κανείς στο εξωτερικό ότι τα έργα αυτά διαφημίζουν τη χώρα μας. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει δεκτό εφόσον συμφωνεί και η χώρα μας για την παραμονή τους εκεί. Επιπλέον οι ξένοι πρέπει να τα σέβονται προστατεύοντας και φροντίζοντας τα.

Κωνσταντινούπολη Παλάτι Βόσπορος Κολοσσαίο Πράσινοι Προποντίδα Δήμοι Ένα αθλητικό σωματείο ήταν και αυτοί. Παλάτι Αυτό ήταν το πρότυπο του ιπποδρόμου. Βόσπορος Πήρε το όνομα από τον ιδρυτή της. Κολοσσαίο Εκεί έμενε ο αυτοκράτορας. Πράσινοι Στενό θαλάσσιο πέρασμα, κοντά στην Πόλη. Προποντίδα Αυτοί οργάνωναν τις ιπποδρομίες. Δήμοι Από εκεί έβλεπαν τις ιπποδρομίες οι θεατές. Κερκίδες Πολλοί πήγαιναν να δουν τη νέα πρωτεύουσα. Ιππόδρομος Σημαντικός κόλπος για την Πόλη. Επισκέπτες Εκεί γίνονταν ιπποδρομίες και εκδηλώσεις Κεράτιος Θάλασσα μεταξύ Βοσπόρου και Ελλησπόντου.

Το δικό του χρώμα στη στολή των αθλητών του Το δικό του σήμα Χωριστείτε σε μικρές ομάδες στην τάξη και συζητήστε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στους Δήμους του Βυζαντίου και στα σημερινά αθλητικά σωματεία. Ανακοινώστε τα συμπεράσματά σας στους συμμαθητές σας. Οι Δήμοι του Βυζαντίου (λαϊκά αθλητικά σωματεία) και τα σημερινά αθλητικά σωματεία έχουν αρκετές ομοιότητες και διαφορές. Ομοιότητες Κάθε σωματείο έχει: Το δικό του χρώμα στη στολή των αθλητών του Το δικό του σήμα Το δικό του λάβαρο (σημαία) Οπαδούς και φιλάθλους, οι οποίοι ψυχαγωγούνται κοντά τους, αλλά και παθιάζονται για τη νίκη της ομάδας τους.

Διαφορές Οι Δήμοι του Βυζαντίου είχαν την αποκλειστική ευθύνη της οργάνωσης των αγώνων. Αντίθετα τα σημερινά αθλητικά σωματεία δεν την έχουν. Οι Δήμοι του Βυζαντίου είχαν και άλλες αρμοδιότητες, σε αντίθεση με τα σημερινά αθλητικά σωματεία. Για παράδειγμα σε έκτακτες περιπτώσεις κινδύνου της πρωτεύουσας αναλάμβαν την υπεράσπισή της παίρνοντας θέση σε ορισμένο μέρος των τειχών. Οι Δήμοι απέκτησαν (αργότερα) πολιτική δύναμη. Αντίθετα τα σημερινά αθλητικά σωματεία δεν ανακατεύονται σε πολιτικές υποθέσεις.

Ο ιππόδρομος γινόταν και τσίρκο Σε περιόδους που δε γίνονταν ιπποδρομίες, ο ιππόδρομος μετατρέπονταν σε τσίρκο, που έμοιαζε πολύ με τα σημερινά. Ένας επισκέπτης της πόλης γράφει γι' αυτό: «Σ' αυτό τον τόπο εμφανίζονται δεξιοτέχνες απ' όλα τα μέρη του κόσμου, για να παρουσιάσουν τα νούμερά τους (ακροβατικές ασκήσεις, ταχυδακτυλουργίες, χορευτικά νούμερα και κωμικές παντομίμες). Φέρνουν, ακόμη, λιοντάρια και λεοπαρδάλεις, αρκούδες και ονάγρους (ασιατικούς αγριογάιδαρους) και τα βάζουν να παλεύουν μεταξύ τους. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν μπορεί να απολαύσει κανείς ένα παρόμοιο θέαμα».

Αντιστοιχίστε τις λέξεις της πρώτης στήλης με την πρόταση της δεύτερης στήλης που ταιριάζει σε καθεμιά.