1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤ. ΜΗΧ/ΚΩΝ ΚΥΠΡΟΥ – ΠΟΛΥΤ. ΣΧΟΛΗ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΗΜΕΡΙΔΑ ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Γεώργιος Γρ. Πενέλης Δρ. Πολιτικός Μηχ/κός Ομ. Καθηγητής Α.Π.Θ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΥΘΥΝΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

2 Σχ. 1 Από τον Κώδικα Νόμων του Χαμουραμπί (~2.200Π.Χ.) (α) Εάν ένας κατασκευαστής χτίσει μία οικία για κάποιον και δεν την κάνει στέρεη και η οικία που κατασκεύασε καταρρεύσει και προκαλέσει τον θάνατο του ιδιοκτήτου της, αυτός ο κατασκευαστής πρέπει να θανατωθεί. (β) Εάν προκαλέσει τον θάνατο του υιού του ιδιοκτήτου, πρέπει να θανατωθεί ένας υιός του κατασκευαστού. (γ) Εάν προκαλέσει τον θάνατο ενός δούλου του ιδιοκτήτου της οικίας, ο κατασκευαστής υποχρεούται να δώσει στον ιδιοκτήτη ένα δούλο ίσης αξίας. (δ) Εάν προκαλέσει υλικές ζημίες, πρέπει ο κατασκευαστής να επανορθώσει ότι καταστράφηκε και εάν, επειδή δεν έκανε την οικία στέρεη, κατέρρευσε, υποχρεούται να την ξανακατασκευάσει δαπάνης του. (ε) Εάν ένας κατασκευαστής κατασκευάσει για κάποιον μία οικία και δεν τηρήσει κατά την ανέγερσή της τους κανονισμούς και πέσει κάποιος τοίχος, ο κατασκευαστής εκείνος πρέπει να τον αποκαταστήσει ενισχυμένον δαπάνης του.

3 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Τα Δημόσια Έργα χρηματοδοτούνται: •Από το Κράτος •Από την Ε.Ε. (ποσοστό 50 ÷ 75%) •Από ιδιωτικούς φορείς (Συμβάσεις παραχώρησης ή συγχρηματοδότησης) ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ •Ο Κύριος του Έργου •Η Προϊστάμενη Αρχή •Η Διευθύνουσα Υπηρεσία ΕΡΓΟΔΟΣΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

4 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ  Ο Νόμος, τα Π.Δ. Και οι Αποφάσεις για τα Δ.Ε.  Οι Κανονισμοί  Τα Πρότυπα  Οι Τεχνικές Προδιαγραφές  Τα Τιμολόγια  Τα Εργαστήρια Δοκιμών  Ο Μελετητής  Ο Εργολήπτης Δ.Ε.  Ο Project Manager  O Construction Manager  H Διαχειριστική Αρχη  Ο Δημοσιονομικός Έλεγχος (Κράτους – Ε.Ε.)  Ο Εξωτ. Ποιοτικός Έλεγχος ΕΣΠΕΛ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΟΙ

5 Σχ. 2 Διάρθρωση παραγωγής Δημόσιων Έργων

6  Σύνταξη Μελέτης  Έλεγχο Μελέτης  Εκτέλεση του έργου  Επίβλεψη του έργου με υπαίτιους  Συντάκτες Μελέτης  Ελεγκτές Μελέτης (Δευτερευόντως)  Εργολήπτης  Επίβλεψη (Δευτερευόντως) Σχ. 3 Δράσεις και Υπαίτιοι στα Δημόσια Έργα

7 Σχ. 4 Διάγραμμα παραγωγής Ιδιωτικού Έργου ειδικής χρήσης

8 Σχ. 5 Διάγραμμα παραγωγής στέγης προς εμπορία

9  Σύνταξη Μελέτης  Έλεγχο Μελέτης  Εκτέλεση του έργου  Επίβλεψη του έργου με υπαίτιους  Συντάκτες Μελέτης  Ελεγκτές Μελέτης (Γρ. Πολεοδομίας) (Δευτερευόντως)  Επιχειρηματίας  Επιβλέπων (Δευτερευόντως) Σχ. 6 Δράσεις και Υπαίτιοι στην παραγωγή στέγης προς εμπορία

10 «1. Όποιος κατά την εκπόνηση μελέτης ή τη διεύθυνση ή την εκτέλεση οικονομικού ή άλλου ανάλογου έργου ή μιας κατεδάφισης, με πρόθεση ή από αμέλεια ενεργεί παρά τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες και έτσι προξενεί κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπου, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο (2) ετών» «2. Η παραγραφή της άνω πράξεις αρχίζει από την ημέρα της επέλευσης του αποτελέσματος της παραβίασης» • Αρθρ. 286 Π.Κ. Παραβίαση των κανόνων της οικοδομικής (Σ.Σ. Το άρθρο τίθεται όπως αντικατεστάθη με το Αρθ-20 του Ν-2331/95, ΦΕΚ-173/Α/95) Ποινικός Κώδικας

11 «Με κράτηση ή με πρόστιμο, αν άλλη διάταξη δεν επιβάλλει βαρύτερη ποινή, τιμωρείται όποιος: (α) Παραβαίνει τις διατάξεις που εκδίδει η αρμόδια αρχή, και ιδίως η αστυνομική, για την ασφάλεια ή την υγιεινή των οικοδομών ή γενικά για τη ρύθμιση της τάξης κατά την οικοδόμηση ή την αποτροπή των κινδύνων που μπορούν να προκύψουν από αυτή. • Αρθρ. 434 Π.Κ. Παραβίαση οικοδομικών διατάξεων (β) Κατά την οικοδόμηση γίνεται υπαίτιος οποιασδήποτε αμέλειας, από την οποία μπορεί να προκύψει βλάβη σε άνθρωπο ή σε ξένο πράγμα. (γ) Γίνεται υπαίτιος μιας από τις πράξεις που αναφέρονται στα στοιχεία (α) και (β) κατά την εκτέλεση κάποιου άλλου ανάλογου έργου ή κατεδάφισης».

12 • Αρθρ. 688 Α.Κ. Επουσιώδη ελαττώματα του έργου Ουσιώδη ελαττώματα του έργου Ποιός φέρει τον κίνδυνο του έργου Ελλείψεις από υπαιτιότητα • Αρθρ. 689 Α.Κ. • Αρθρ. 690 Α.Κ. • Αρθρ. 698 Α.Κ. Αστικός Κώδικας

13 - Ν.Δ. 17/7-16/8/1923 (Αρθρ ) και το εκτελεστικό αυτού Β.Δ. 15/12/23-21/01/24 που περιγράφει την υπηρεσία επίβλεψης - εποπτείας τεχνικών έργων για την κατασκευή των οποίων απαιτείται Άδεια Πολεοδομίας (Άδεια Αρχής). Πρόκειται κυρίως για οικοδομικά έργα που χτίζονται εντός ή εκτός Σχεδίου Πόλεως. (α) Μία σειρά Νόμων και Π.Δ. που καθορίζουν τις αρμοδιότητες ενός εκάστου στο έργο. Τα Διατάγματα αυτά είναι: - Π.Δ. 696/1974 εκτελεστικό επίσης του Ν.Δ. 17/7- 16/8/1923 (Αρθρ.59) που στα πλαίσια προσδιορισμού της ελάχιστης αμοιβής μελέτης – επίβλεψης προδιαγράφει τις υπηρεσίες μελέτης – επίβλεψης των Πάσης φύσεως έργων. ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ

14 - Ν.Δ. 1418/84 και το εκτελεστικό αυτού Π.Δ. 609/85 που προδιαγράφει τον τρόπο εκτέλεσης των Δημόσιων Έργων και τους καθ΄ ύλην αρμόδιους. - Π.Δ. 305/1996 σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στις οικοδομές κατ΄ εφαρμογή σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας. (β) Τα Συμβατικά στοιχεία που καθορίζουν αρμοδιότητες και υποχρεώσεις, συμβατές, βέβαια, πάντα με το Νόμο. (γ) Τα πραγματικά περιστατικά, όπως προκύπτουν από τις μαρτυρικές καταθέσεις. - Ν.Δ. 1956/83 και Π.Δ. 1073/81 που προδιαγράφει τα μέτρα ασφάλειας και υγιεινής στην οικοδομή και τους καθ΄ ύλην αρμόδιους.

15 Στέρεα βάση για τους Κανόνες αυτούς αποτελούν κυρίως: - Οι Νόμοι, τα Π.Δ. και οι Υπ. αποφάσεις - Οι Κανονισμοί (Codes of practice) - Τα Πρότυπα (Standards) - Οι Τεχνικές Προδιαγραφές (Technical Specifications) - Τα Τιμολόγια - Τα Αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών - Ο Φάκελος της Τεχνικής Μελέτης - Τα λοιπά συμβατικά στοιχεία του έργου Αντικειμενική βάση για τον έλεγχο παράβασης των κοινώς αναγνωρισμένων τεχνικών κανόνων

16 Περιοχές που πρέπει να επεκταθεί η έρευνα: - Στη μελέτη - Στην κατασκευή - Στην επίβλεψη - Στα υλικά κατασκευής - Στο έδαφος θεμελίωσης - Στο μέγεθος του εξωτερικού αιτίου που ενδεχομένως προκάλεσε τη βλάβη σε σχέση με τις προβλέψεις του Κανονισμού (π.χ. άνεμος, σεισμός) - Στη χρήση του έργου μετά το πέρας της κατασκευής ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ

17 • Στα Δημόσια Έργα το Σύστημα διασφάλισης ποιότητας είναι ενσωματωμένο μέσα στο θεσμικό πλαίσιο που τα διέπει και το οποίο απαρτίζεται από: •Το Νόμο, τα Π.Δ., τις Υπ. Αποφάσεις και τις Εγυκλίους •Τους Κανονισμούς •Τα Πρότυπα •Τις Τεχνικές Προδιαγραφές •Τα Τιμολόγια •Τις Ειδικές Συγγραφές Υποχρεώσεων • Βασικά στοιχεία με τα οποία επιχειρείται η διασφάλιση ποιότητας είναι τα εξής: Ποιοτικός Έλεγχος

18   Στελέχη που απαρτίζουν τις υπηρεσίες: Ανθρώπινο Δυναμικό Το προσωπικό επιλέγεται με βάση σαφώς καθορισμένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα  Μελετητικά Γραφεία: Επιλέγονται με ανοικτό διαγωνισμό με βάση την ειδικότητά τους (Κατηγορία) και το επίπεδό τους (Τάξη) στην οποία είναι καταχωρημένα Είναι όπως και τα μελετητικά γραφεία, καταχωρημένες σε Κατηγορίες και Τάξεις και επιλέγονται με ανοικτό μειοδοτικό διαγωνισμό  Εργοληπτικές Εταιρείες:

19   Συντάσσονται με βάση: Μελέτες των Έργων  Έλεγχος: o Τις εν ισχύϊ Τεχνικές Προδιαγραφές Μελετών o Τους εν ισχύϊ Κανονισμούς o Τις Ειδικές Συγγραφές υποχρεώσεων Μελετών o Ελέγχονται από Μηχανικούς της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (Checking) o Θεωρούνται από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (Reviewing)

20   Εκτελούνται με βάση: Κατασκευές  Οι έλεγχοι ποιότητας κατασκευών περιλαμβάνουν: o Τα εν ισχύϊ Τεχνικά Πρότυπα (Standards) o Τις Τεχνικές προδιαγραφές των έργων o Τα Τιμολόγια του έργου o Τις Ειδικές Συγγραφές Υποχρεώσεων o Την επί τόπου επίβλεψη o Πρωτόκολλα παραλαβής αφανών εργασιών o Πρωτόκολλα ζυγίσεως o Πρωτόκολλα χαρακτηρισμού εδαφών o Αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών

21 o Του συντάξαντος o Του ελέγξαντος o Του θεωρήσαντος •Στις κρατικές ανώνυμες εταιρείες στο ανωτέρω περιγραφέν σύστηνα ποιοτικού ελέγχου ενσωματώνεται συνήθως και Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας με βάση το ISO 9001 ή 9002 Κάθε ένα από τα παραπάνω γραπτά αποδεικτικά στοιχεία περιλαμβάνει τρεις υποκατηγορίες:

22 Πρόκειται για ένα αυστηρό σύστημα παραγωγής που παρά τα όσα μειονεκτήματα και αδυναμίες παρουσιάζει, οδηγεί στην παραγωγή έργων από ανεκτής έως πολύ καλής ποιότητας. Την τελευταία δεκαετία δημιουργήθηκαν υβριδικά συστήματα υπό μορφή Ανωνύμων Εταιρειών με μοναδικό μέτοχο το Κράτος για την παραγωγή μεγάλων τεχνικών έργων. Είναι συστήματα ευέλικτα που εκμεταλλεύονται τα πλεονεκτήματα τόσο του ιδιωτικού όσο και του Δημόσιου Τομέα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ