Αμπαλάκης Στέλιος steamba@yahoo.com Διδακτική Αμπαλάκης Στέλιος steamba@yahoo.com

Τι θα δούμε (1/2) Τις σημαντικότερες θεωρίες που αναπτύχθηκαν για να μελετήσουν την διαδικασία της μάθησης Βασικές έννοιες και αρχές της διδακτικής Σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας Διδακτικές μεθόδους Διάρθρωση διδασκαλίας

Τι θα δούμε (2/2) Σύγχρονα εποπτικά μέσα Τι θα δούμε (2/2) Σύγχρονα εποπτικά μέσα Επιλογή, οργάνωση και διάταξη της διδακτικής ύλης Μεθόδους αξιολόγησης της προόδου των μαθητών Πορεία διδασκαλίας, σχέδιο μαθήματος Δικές σας παρουσιάσεις

Εννοιολογική Ανάλυση Βασικών όρων της διδασκαλίας Η μέθοδος διδασκαλίας αναφέρεται στο εσωτερικό σκεπτικό που συνέχει τις διδακτικές και μαθησιακές δραστηριότητες και τις καθιστά στο σύνολο τους ικανές να οδηγήσουν τον μαθητή στη μάθηση Η μέθοδος διδασκαλίας αναφέρεται στις κυρίαρχες συλλογιστικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες αναμένεται ο μαθητής να κατανοήσει το περιεχόμενο της διδασκόμενης έννοιας

Εννοιολογική Ανάλυση Βασικών όρων της διδασκαλίας Οι μορφές διδασκαλίας αναφέρονται στο ρόλο που αναλαμβάνουν κατά την επικοινωνία και την διεξαγωγή της διδασκαλίας ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής, και στη σχέση που αναπτύσσεται τόσο μεταξύ του εκπαιδευτικού και μαθητή όσο και μεταξύ αυτών των δύο και του γνωστικού αντικειμένου Διδακτικό τρίγωνο (εκπαιδευτικός-μαθητής-διδασκόμενη ύλη)

Μορφές διδασκαλίας Ανάλογα με τον τρόπο επικοινωνίας Η δασκαλοκεντρική, με κέντρο τον δάσκαλο, ενώ ο μαθητής παρακολουθεί, κρατά σημειώσεις και προσαρμόζεται στο ρυθμό του δασκάλου Η μαθητοκεντρική με κέντρο τον μαθητή και ο δάσκαλος έχει ρόλο βοηθητικό και συμβουλευτικό Η μεικτή, όπου συμμετέχουν τόσο ο δάσκαλος όσο και οι μαθητές, με κυρίαρχο στοιχείο τον διάλογο Η ομαδοκεντρική , όπου ο καθηγητής δημιουργεί ομάδες και κυρίαρχο στοιχείο είναι η δυναμική της ομάδας

Μορφές διδασκαλίας Στη δασκαλοκεντρική διδασκαλία κυρίαρχη μορφή είναι ο μονόλογος, κυριαρχεί ο εκπαιδευτικός και δεν προωθείται η κοινωνική μάθηση και η κριτική σκέψη. Στη μορφή αυτή ασκήθηκε έντονη κριτική, εντούτοις οι περισσότεροι παιδαγωγοί δέχονται την επιμέρους χρήση της. Ιστορικά αποτέλεσε ένα μέτρο προκειμένου να εκπαιδευτούν μαζικά οι άνθρωποι, αλλά μετατράπηκε σε μέτρο ολοκληρωτικής αντιμετώπισης των μαθητών

Μορφές διδασκαλίας Στη μαθητοκεντρική μορφή διδασκαλίας οι μαθητές σταδιακά – ανάλογα με την ηλικία και το στάδιο της εξέλιξης τους- συμμετέχουν στο σχεδιασμό και στην αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο δάσκαλος πρέπει να κερδίσει την μοναδικότητα του Μέσα στην τάξη οι συμπεριφορές χαρακτηρίζονται από αυτενέργεια, πρωτοβουλία, συνεργασία και κοινές αποφάσεις

Μορφές διδασκαλίας Στην μεικτή μορφή διδασκαλίας συμμετέχουν τόσο ο δάσκαλος όσο και οι μαθητές, Ονομάζεται μεικτή γιατί ενεργοποιούνται και ο δάσκαλος και οι μαθητές. Αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο μετάβασης από την δασκαλοκεντρική στην μαθητοκεντρική μορφή διδασκαλίας Στη μορφή αυτή εντάσσονται οι ερωταποκρίσεις, η μαιευτική μέθοδος και η μέθοδος της παρότρυνσης

Μορφές διδασκαλίας Στην ομαδοκεντρική μορφή διδασκαλίας, η οποία αποτελεί εξέλιξη της μαθητοκεντρική μορφής διδασκαλίας, οι μαθητές τοποθετούνται στο κέντρο της διδασκαλίας, όχι όμως ως άτομα αλλά ως συγκροτημένη ομάδα Ο εκαπαιδευτικός στα πλαίσια αυτής της μεθόδου κατευθύνει και συντονίζει τις δραστηριότητες των μαθητών παρέχοντας συγχρόνως κάθε βοήθεια

Μορφές διδασκαλίας Ανάλογα με την ύπαρξη διαλόγου Μονολογική μορφή, όπου υπάρχει μονόλογος ή διάλεξη Διδασκαλία συνεργασίας ανά δύο μαθητών Διαλογική μορφή Εξελικτικός- μαιευτικός διάλογος

Μορφές διδασκαλίας Μονολογική μορφή Όταν λέμε διάλεξη εννοούμε την ενέργεια τους εκπαιδευτικού κατά την οποία προσφέρει, περιγράφει και μεταδίδει γνώσεις στους μαθητές του μόνο με τον προφορικό λόγο Κατείχε την πιο σημαντική θέση στο παλιό σχολείο αλλά αμφισβητήθηκε από την σύγχρονη διδακτική Δεν έχει απομακρυνθεί από την ελληνική πραγματικότητα γιατί εξυπηρετεί καλύτερα σκοπούς και στόχους ορισμένες περιπτώσεις

Μορφές διδασκαλίας Στην μονολογική μορφή απαιτείται: σχεδιασμός είτε γραπτά είτε νοερά της ομιλίας καλή συνοχή γνώσεων εκ μέρους του καθηγητή γνώση του γνωστικού υπόβαθρου των μαθητών παροχή στοιχείων που αποσαφηνίζουν έννοιες και τονώνουν το ενδιαφέρον ο τόνος του καθηγητή να είναι κανονικός η διήγηση να μην ξεπερνάει τα 15 λεπτά παρεμβολή του χιούμορ οπτική επαφή με την τάξη η ομιλία να είναι παραστατική

Μορφές διδασκαλίας Διδασκαλία συνεργασίας ανά δύο μαθητών Κατά πολλούς αυτή η μορφή διδασκαλίας αποτελεί προστάδιο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας Οι μαθητές συνεργάζονται ανά δύο Ο διάλογος γίνεται κυρίως μεταξύ των συμμετεχόντων μαθητών της ομάδας Υπάρχει όμως και διάλογος μεταξύ της ομάδας και του εκπαιδευτικού- καθοδηγητή

Μορφές διδασκαλίας Διαλογική μορφή Καταργεί την αυθεντία και την αυταρχικότητα του δασκάλου έτσι ώστε ο μαθητής να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της μάθησης Προάγει την γλωσσική ικανότητα του μαθητή και την κοινωνική του προσφορά Αναπτύσσει κριτικό και δημιουργικό πνεύμα Επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να διατηρεί συνεχώς ενεργητική επαφή με τους μαθητές

Μορφές διδασκαλίας Προϋποθέσεις διαλογική μορφής Το αντικείμενο πρέπει να είναι γνωστό , επίκαιρο και αμφιλεγόμενο Ο αριθμός των μαθητών της τάξης πρέπει να είναι σχετικά μικρός Ο εκπαιδευτικός να διευθύνει σωστά την συζήτηση, να παρακινεί τους μαθητές του να σκέφτονται και να εκφράζονται

Μορφές διδασκαλίας Εξελικτικός-Μαιευτικής διάλογος Έχει σχηματιστεί από τα αρχαία χρόνια και τις ρίζες του τις βρίσκουμε στο μεγάλο φιλόσοφο Σωκράτη Ο σκοπός του είναι ο εκπαιδευτικός μέσω των ερωτήσεων να διερευνήσει από τη μία τις γνώσεις του συνομιλητή του και από την άλλη να εκμαιεύσει το ορθό από το περιεχόμενο της συνείδησης του Ο εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις προσπαθεί να κάνει τους μαθητές του να ανακαλύψουν οι ίδιοι το αντικείμενο της μάθησης τους

Μορφές διδασκαλίας Εξελικτικός-Μαιευτικής διάλογος Προϋποθέσεις εφαρμογής Σωστή χρήση του από τον εκπαιδευτικό Ανάλογο επίπεδο μαθητών

Μορφές διδασκαλίας Εξελικτικός-Μαιευτικής διάλογος Μειονεκτήματα Όσον αφορά τις ερωτήσεις που απευθύνει ο εκπαιδευτικός στους μαθητές, δεσμεύουν κατά κάποιο τρόπο τον ελεύθερο τρόπο κίνησης του μαθητή στη διαδικασία της μάθησης Δεν καλλιεργούνται οι δημιουργικές και παραγωγικές δυνάμεις του μαθητή, αλλά μόνο οι αναπαραγωγικές και αναπλαστικές ικανότητες του