Απολογισμός Συνεδρίου Απολογισμός Συνεδρίου ΜΑΡΙΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Επίκουρος Καθηγήτρια Π.Τ.Ν. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής marisak@uoi.gr

Στο σημείο αυτό, το 2ο Διεθνές Συνέδριο Προσχολικής Αγωγής, ολοκληρώνει τις εργασίες του με εξαιρετική επιτυχία. Αυτό προκύπτει από την ποιότητα των εισηγήσεων που παρουσιάστηκαν, αλλά και από το μεγάλο αριθμό των συνέδρων και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αυτοί επέδειξαν με την ενεργό συμμετοχή τους στη συζήτηση, στο τέλος κάθε συνεδρίας Το Συνέδριο ξεκίνησε τις εργασίες του, την Παρασκευή το απόγευμα, και μέχρι σήμερα, παρακολουθήσαμε ενδιαφέρουσες εισηγήσεις από εκατόν δέκα ξένους και Έλληνες εισηγητές 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε τον προβληματισμό και το ενδιαφέρον, καταξιωμένων, αλλά και νεότερων επιστημόνων σε θέματα ανάπτυξης και αγωγής του παιδιού. Παράλληλα οι παιδαγωγοί της πράξης κατέθεσαν τους δικούς τους προβληματισμούς και επεδίωξαν να προσεγγίσουν τα ζητήματα της αγωγής και εκπαίδευσης μέσα από τη δική τους οπτική, με έναν ιδιαίτερα επωφελή τρόπο, ώστε σε ένα βαθμό -γιατί όχι- να επαναπροσδιορίσουν τα ισχύοντα επιστημονικά δεδομένα Αυτόν τον ενδιαφέροντα επιστημονικό διάλογο, προώθησαν με αξιοθαύμαστο τρόπο τις τρεις αυτές ημέρες οι εισηγητές του Συνεδρίου μας, τους οποίους και θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη συμβολή τους στη δημιουργία μιας βάσης επικοινωνίας και προώθησης της έρευνας στο πεδίο της προσχολικής αγωγής 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η θεματολογία του συνεδρίου καθορίστηκε, στο πλαίσιο των σύγχρονων τάσεων και προοπτικών, της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του 21ου αιώνα. Οι επιμέρους θεματικές ενότητες αποτέλεσαν το συνεκτικό ιστό των ποικίλων θεωρητικών και ερευνητικών προσεγγίσεων, όπως αυτές παρουσιάστηκαν μέσα από ένα μεγάλο αριθμό προφορικών ανακοινώσεων, αλλά και συζητήσεων που ακολούθησαν κατά τη διάρκεια των παράλληλων συνεδριών Τα ζητήματα που σχετίζονται με την αγωγή και εκπαίδευση του παιδιού της προσχολικής ηλικίας, γίνονται συνεχώς πιο σύνθετα και απαιτούν πειστικές απαντήσεις 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Οι διοργανωτές του συνεδρίου, θέλησαν να αναδείξουν το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, για τα καίρια αυτά ζητήματα αγωγής και εκπαίδευσης του παιδιού και ταυτόχρονα να προάγουν έναν επιστημονικό λόγο, που θα διατυπώνει επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις. Προς την κατεύθυνση αυτή αναπτύχθηκαν θεματικές, και μια νέα προβληματική, μέσα από την παρουσίαση αντίστοιχων ερευνών Μέσα σε έναν τέτοιο επιστημονικό – παιδαγωγικό περιβάλλον, στο πλαίσιο του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν εισηγήσεις, οι οποίες κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τα Αναλυτικά Προγράμματα ως σημαντική προϋπόθεση του παιδαγωγικού έργου, αποτέλεσαν την πρώτη ενότητα του Συνεδρίου. Υποστηρίχθηκε, ότι η σημειολογία και η καινοτομία των Α.Π. γίνονται αντιληπτά μέσω της έννοιας της γνώσης. Πώς ορίζουμε ή αντιλαμβανόμαστε τη γνώση, είναι τελικά αυτό που καθορίζει το αξιακό περιεχόμενο και κατ’επέκταση τις προτεινόμενες για την διδακτική πράξη εκπαιδευτικές μεθόδους. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Πολλές εισηγήσεις, εστίασαν το ενδιαφέρον τους στη μελέτη παραγόντων, που αφορούν ζητήματα σχετικά με την παραδοσιακή παιδαγωγική, την κονστρουκτιβιστική εποικοδομητική παιδαγωγική και το ρόλο του εκπαιδευτικού, τη συγκριτική προσέγγιση Αναλυτικών Προγραμμάτων Προσχολικής Αγωγής Ελλάδας–Γερμανίας στο πλαίσιο της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, αλλά και την αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ιστορικής εκπαίδευσης στην προσχολική αγωγή. Σε κάθε περίπτωση, διαφάνηκε πως οι προκλήσεις της σύγχρονης εποχής επιβάλλουν μια νέα οπτική και φιλοσοφία στη σύνταξη των Α.Π. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σε ξεχωριστή ενότητα διερευνηθήκαν θέματα αξιολόγησης, όπως και τα εργαλεία αξιολόγησης που αφορούν την ποιότητα στα πλαίσια της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης και καταδείχθηκε, ότι τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα προωθούν, όλο και περισσότερο, τη συμμετοχή πολλών παραγόντων στην αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, των γονέων, των μαθητών και των εκπροσώπων της τοπικής κοινότητας. Αυξημένο υπήρξε το ενδιαφέρον, και, για τη θεματολογία της γλωσσικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο της διερεύνησης της σχέσης φωνολογικών δεξιοτήτων και οικογενειακού γραμματισμού, για την καλλιέργεια του γραμματισμού των νηπίων, αλλά και τη σημασία της μεγαλόφωνης ανάγνωσης διαφόρων ειδών βιβλίων και λογοτεχνικών κειμένων στο προσχολικό πλαίσιο, προκειμένου να ορισθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις, ώστε, η διαδικασία αυτή να υποβοηθήσει την ανάδυση του εγγραμματισμού και την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας στα μικρά παιδιά. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Εισηγήσεις με περιεχόμενο το παιχνίδι στην Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση έδωσαν έμφαση στην προβολή των αντιλήψεων των νηπίων για το φύλο τους, μέσα από το παιδικό παιχνίδι, στις αγαπημένες δράσεις και τα παιχνίδια νηπίων και παιδαγωγών, στα ημερήσια ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα, αλλά και στο σχεδιασμό, τη διαχείριση και την αξιολόγηση των δημόσιων αστικών χώρων πρασίνου, με έμφαση στον πιο χαρακτηριστικό τύπο στην Ελλάδα, την παιδική χαρά. Επιπλέον, τέθηκε το δίλημμα του ελεύθερου ή καθοδηγούμενου παιχνιδιού, με τους ερευνητές να καταλήγουν, ότι το παιχνίδι συμβάλλει στη γνωστική εξέλιξη και στην κοινωνικοποίηση των μικρών παιδιών . 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Αντικείμενο ευρέος ενδιαφέροντος-και εύλογα- αποτέλεσε η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και η Ειδική Αγωγή σε προσχολικά περιβάλλοντα μάθησης. Δεδομένου, ότι η ιστορία της πολιτισμικής ταυτότητας συμπίπτει ουσιαστικά με την επίκαιρη και συνεχώς εντεινόμενη συνάντηση και συνάρτηση των ανθρώπινων κοινωνιών, θεμελιώδη ερωτήματα βρίσκονται στο επίκεντρο των σύγχρονων θεωρητικών αναζητήσεων. Ως βασικά αξιώματα της πολυ-πολιτισμικής εκπαίδευσης, θεωρούνται η ισοτιμία των πολιτισμών, η χρονική προτεραιότητα της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας έναντι της γλώσσας του σχολείου, η διατήρηση της αρχικής πολιτισμικής πολυμορφίας στην κοινωνία και η ενίσχυση της μειονοτικής ταυτότητας στο σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Μέσα σε αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο, έχει παραμεληθεί, ένα από τα πλέον σημαντικά παιδαγωγικά εργαλεία ένταξης μαθητών που προέρχονται από μειονοτικά ή μεταναστευτικά περιβάλλοντα: η πρώιμη νηπιακή και προσχολική αγωγή Η προσοχή των εισηγητών εστιάσθηκε επίσης σε παιδαγωγικές πρακτικές, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάδειξη της διαπολιτισμικής διάστασης της εκπαίδευσης, σε μια τάξη προσχολικής ηλικίας. Το παιχνίδι, το παραμύθι, τα λογοτεχνικά κείμενα, αλλά και η μουσική, αποτελούν βασικούς άξονες ανάπτυξης διαπολιτισμικών προσεγγίσεων για τη γνωριμία, την κατανόηση, την επικοινωνία, την αλληλεπίδραση, το σεβασμό και την αποδοχή της πολιτισμικής διαφορετικότητας, στον ευαίσθητο χώρο της προσχολικής αγωγής. Ένα παράδειγμα αποτελεί το ελληνοαλβανικό νηπιαγωγείο Κορυτσάς και το ιταλικό μοντέλο διαπολιτισμικής αγωγής στο Αργυρόκαστρο, καθώς και εκείνα της ορθόδοξης εκκλησίας 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στη συνέχεια, οι εισηγήσεις που αφορούσαν τον πολυδιάστατο παράγοντα της Ειδικής Αγωγής έκαναν λόγο για την ένταξη παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά και για τις αντιλήψεις των παιδαγωγών σχετικά με την ένταξη και τέθηκε το ερώτημα, αν αποτελούν ώθηση ή πρόσκομμα στη άρση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών στερεοτύπων. Παράλληλα, επιχειρήθηκε η αποτύπωση των εκπαιδευτικών πρακτικών και η σημασία της αναγνώρισης των πρώιμων ενδείξεων κατά την Προσχολική Ηλικία, αλλά και η αξία της πρώιμης παρέμβασης, ενώ δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο του παιδαγωγού για την αποτελεσματική διαχείριση ειδικών μαθησιακών δυσκολιών, την προαγωγή και την ομαλή ενσωμάτωση των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Συζητήθηκαν προγράμματα, όπως το Multimedia Γλώσσα, που αποτελούν εργαλείο υποστήριξης και μέθοδο εκμάθησης της γλώσσας για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, με χαρακτηριστικά δυσλεκτικής συμπεριφοράς, αλλά και η επίδραση της λαϊκής λογοτεχνίας και η αξιολόγηση της αφηγηματικής τους ικανότητας, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Καθίσταται σαφές, ότι η έγκαιρη και αποτελεσματική υποστήριξη των παιδιών, απαιτεί, μια σειρά μεθοδικών ενεργειών, ώστε να αποφευχθεί, τόσο η παγιοποίηση μιας γνωστικής ελλειμματικότητας, όσο και η δημιουργία δευτερογενών ψυχολογικών προβλημάτων. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στη συνέχεια, γόνιμο διάλογο και προβληματισμό προκάλεσε και η θεματική ενότητα που αφορούσε τη συνεργασία Οικογένειας και Νηπιαγωγείου. Σε κάθε περίπτωση, διαφάνηκε η σημασία της σχέσης γονέων – παιδαγωγών στο χώρο της προσχολικής αγωγής. Μεταξύ άλλων, παρουσιάσθηκαν έρευνες για τις ενδοελλιπείς διγενεακές οικογένειες, για το ρόλο του πατέρα στη συνεργασία σχολείου – οικογένειας και την εμπλοκή του στη σχολική επίδοση του παιδιού, καθώς και θέματα ενδυνάμωσης πολιτισμικά διαφορετικών οικογενειών, μέσα από ανάλογες στρατηγικές. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Εξίσου ενδιαφέρουσα ήταν και η συζήτηση, σε διεξοδική μορφή, θεμάτων που αφορούν τις Καινοτομίες στην Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση, όπως η περίπτωση του Waldorfkindergarden ή η παιδαγωγική του LOCZY , με στόχο τη συζήτηση για μια Παιδαγωγική της Φροντίδας, στο χώρο των Βρεφικών Σταθμών στη χώρα μας, αλλά και για τις μελλοντικές προοπτικές. Από το Συνέδριό μας, επίσης, δεν έλειψαν εισηγήσεις σχετικές με την αγωγή υγείας στη βρεφική και νηπιακή ηλικία. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Εξετάσθηκαν θέματα, όπως η διερεύνηση των γνώσεων των παιδαγωγών για την επιληψία των παιδιών, ως νόσο και η σκιαγράφηση της επιρροής της στην ολόπλευρη ανάπτυξή τους, οι Βαρηκοΐες της προσχολικής ηλικίας , αλλά και θέματα όπως ο αθλητισμός ως μέσο εκπαίδευσης των παιδιών με ειδικές ανάγκες- Παραολυμπιακό άθλημα Μπότσια- η κυκλοφοριακή αγωγή στο νηπιαγωγείο. Επιπρόσθετα, συζητήθηκαν θέματα διαχείρισης της απώλειας και του πένθους στα προγράμματα Αγωγής Υγείας, αφού ο χώρος της Προσχολικής Εκπαίδευσης, αδιαμφισβήτητα, είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες αγωγής ποιοτικής ανάπτυξης και μάθησης για το μικρό παιδί. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στην επίκαιρη από πολλές απόψεις ενότητα των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση, παρουσιάσθηκαν ανακοινώσεις για τα λογισμικά kindspiration & tux paint, η αξιοποίηση των ιστολογίων (blogs) στην εκπαιδευτική διαδικασία, η δημιουργία Λογισμικού Παρέμβασης για την υποστήριξη γραφοφωνολογίας και ανάγνωσης παιδιών προσχολικής ηλικίας με μαθησιακές δυσκολίες, το eYES, ένα ολοκληρωμένο σύστημα για την υποστήριξη της εξατομίκευσης στην προσχολική αγωγή, η σχεδίαση του Precious Coin, ενός εκπαιδευτικού ηλεκτρονικού παιχνιδιού για τη διδασκαλία βασικών εννοιών του μαθήματος ‘Αγωγή του Καταναλωτή’ στην Προσχολική Εκπαίδευση, η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην προσχολική αγωγή. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Όλα τα παραπάνω κατέδειξαν, ότι οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας , αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την εκπαίδευση και την ενεργοποίηση των νηπίων, στο πλαίσιο της συμμετοχής τους, σε μια σειρά κατάλληλων πρακτικών και εφαρμογών, όπου προωθείται η δημιουργικότητα και η ομογενοποίηση και δραστηριοποίηση της σκέψης και της φαντασίας. Στη θεματική ενότητα της Αισθητικής Αγωγής, στην Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση, περιλήφθηκαν πρακτικές προσεγγίσεις για θέματα περιβαλλοντικής αισθητικής, από την οπτική της θεωρίας του Arnold Berleant, αλλά και της θεωρίας μουσικής μάθησης του Edwin Gordon στη βρεφική και νηπιακή ηλικία, με στόχο να παρουσιαστεί, να αναδειχθεί και να εφαρμοστεί ευρέως και στην Ελλάδα. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Επίσης, παρουσιάσθηκαν απόψεις για τη φύση των υλικών, των μέσων και των εργαλείων που κρίνονται ως απαραίτητα για την αποτελεσματική οργάνωση εικαστικών δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο, αλλά και ο χώρος ως ο «τρίτος παιδαγωγός» για την αισθητική αγωγή στα κέντρα προσχολικής αγωγής του Reggio Emilia. Ακόμη, εισηγήσεις για τη Μουσειακή αγωγή και τις αρχές της εμψυχωτικής διδακτικής και μουσειοπαιδαγωγικής, όπως η βιωματική μάθηση, το θεατρικό παιχνίδι, η αφήγηση παραμυθιού, το κουκλοθέατρο, η εξερεύνηση, το παιχνίδι, η μάθηση μέσα από τα αντικείμενα και η προσωπική δημιουργία μέσα από δραστηριότητες εικαστικής έκφρασης, καθώς και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα από το Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Oι τέχνες, η καλλιέργεια της αισθητικής αντίληψης των μαθητών, η άτυπη μουσική μάθηση στο νηπιαγωγείο, τα Εικαστικά στο Νηπιαγωγείο και η Παιδαγωγική της Τέχνης, αλλά και η Κινητική αγωγή αποτελούν ευρύτερη επιδίωξη, ώστε τα παιδιά από την παθητική κατανάλωση εικόνων να περάσουν στην προσεκτική παρατήρηση, την κριτική και αισθητική αξιολόγηση και στη συνέχεια στην αφύπνιση του ενδιαφέροντος. Θέματα εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και επαγγελματικής ανάπτυξης των παιδαγωγών της προσχολικής ηλικίας αποτέλεσαν αντικείμενο ξεχωριστής ενότητας. Μπροστά στον καταιγισμό της πληροφορίας και τις ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις, ο εκπαιδευτικός δεν είναι δυνατό να αρκεστεί στην αρχική επαγγελματική του κατάρτιση και σε αποσπασματικές μορφές επιμόρφωσης. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Αναδύεται, ως εκ τούτου, ένα νέο πρότυπο εκπαιδευτικού, ενταγμένο στο πλαίσιο της δια βίου εκπαίδευσης, ώστε, να αναπροσαρμόζεται ευέλικτα, στα νέα επιστημονικά, τεχνολογικά και εργασιακά δεδομένα. Συζητήθηκαν θέματα , όπως η διερεύνηση του σύνδρομου της επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out) στους χώρους των υπηρεσιών της βρεφονηπιακής φροντίδας, καθώς και μέτρα αντιμετώπισής του με στρατηγικές επικεντρωμένες στο άτομο, στη δομή της επαγγελματικής δραστηριότητας και στην οργάνωση και διαχείριση των σχέσεων. Ακόμη, συζητήθηκε, η διερεύνηση της φυλετικής δυσαναλογίας ανδρών και γυναικών παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας, που εξακολουθεί να είναι ακραία και οι πεποιθήσεις των γυναικών παιδαγωγών απέναντι τους, η διερεύνηση της εκπαίδευσης παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας στα πεδία της διδακτικής των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών, αλλά και το προφίλ των παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας τεχνολογικής εκπαίδευσης (ΤΕΙ). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Από την οπτική του Συνεδρίου δεν θα μπορούσε να λείπει η κοινωνιολογική προσέγγιση της Προσχολικής Αγωγής. Εδώ, επιχειρήθηκε η αποτύπωση των αναπαραστάσεων, και των παιδαγωγικών πρακτικών των εκπαιδευτικών για την κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη αυτονομίας των νηπίων, η στάση των εκπαιδευτικών στο Γαλλικό Νηπιαγωγείο και οι πρακτικές τους μέσα στην τάξη, σε σχέση με την κοινωνικοποίηση και την αυτονομία των μαθητών τους, καθώς και οι σχολικές κοινωνικές ανισότητες και η ανάπτυξη δυναμικής της ομάδας στο νηπιαγωγείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τέλος, παρουσιάσθηκε η θεματολογία που αφορά τις πολιτικές για την οργάνωση και διοίκηση στην Προσχολική Αγωγή. Συγκεκριμένα, συζητήθηκε η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα, για τη φοίτηση των νηπίων στο νηπιαγωγείο, η διαμόρφωση εσωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής, ως βασική παράμετρος της άσκησης αποτελεσματικής διοίκησης από τις σύγχρονες μονάδες προσχολικής αγωγής, οι πολιτικές σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών στο χώρο του νηπιαγωγείου, αλλά και οι προτάσεις για μια παιδαγωγική εργασία ελεύθερη και διαφοροποιημένη. Μεταξύ άλλων επισημάνθηκαν οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσχολική εκπαίδευση, καθώς και τα εκκλησιαστικά ιδρύματα βρεφών και νηπίων. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Αναμφίβολα, οι εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν, δεν εξαντλούν τη σχετική έρευνα και πρακτική γύρω από την Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση. Ωστόσο, το πλήθος και η ποιότητα των εισηγήσεων, βοήθησαν σημαντικά στην κατανόηση, την οριοθέτηση, και την επανεκτίμηση παραγόντων, εντός του σύγχρονου πολιτισμικού πλαισίου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τη Συντονιστική Επιτροπή του Συνεδρίου, για την τιμή που μου έκανε να με ορίσει Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής. Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της Συντονιστικής επιτροπής, καθώς και όλους τους εισηγητές, από το εξωτερικό και την Ελλάδα, για τις επιστημονικά τεκμηριωμένες εισηγήσεις που μας παρουσίασαν. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Επιπροσθέτως, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου, κ. Θωμά Μπάκα, Λέκτορα του Π.Τ.Ν του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την Συμπρόεδρο κ. Ελένη Καινούριου, Καθηγήτρια Εφαρμογών στο ΤΕΙ Ηπείρου, για την εξαιρετική συνεργασία που είχαμε Τέλος, επιθυμώ να ευχαριστήσω τα μέλη της Οργανωτικής και Επιστημονικής επιτροπής, τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές μας που βοήθησαν στη γραμματειακή υποστήριξη του Συνεδρίου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω στους Συντονιστές του Συνεδρίου, καθηγητή κ. Πανταζή, Διευθυντή του Εργαστηρίου Παιδαγωγικής και Διδακτικής Μεθοδολογίας του Π.Τ.Ν του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και τον καθηγητή κ. Δήμα, Διευθυντή του Τομέα Παιδαγωγικής στο ΤΕΙ Ηπείρου, για την ιδέα να υλοποιηθεί από κοινού, ένα τόσο ενδιαφέρον Συνέδριο στα Γιάννενα Ευχαριστώ θερμά όλους εσάς, που με την ενεργό συμμετοχή και την προσοχή σας, στηρίξατε μια τόσο σημαντική διοργάνωση. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η επιτυχία του Συνεδρίου, δεσμεύει τους διοργανωτές για την πραγματοποίηση ανάλογου Συνεδρίου στο μέλλον, και ταυτόχρονα αποτελεί το καλύτερο εχέγγυο για την προσπάθεια μιας ποιοτικής συνέχειας. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!!! 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA