Θεωρία Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Από το παραδοσιακό Μanagement στις Αρχές της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας Θεωρία Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων

1. Εισαγωγή Ως γνωστόν η «Οργάνωση και Διοίκηση των Επιχειρήσεων», ευρύτερα γνωστή ως Management, είναι ένας από τους πολλούς κλάδους στους οποίους υποδιαιρείται η οικονομική επιστήμη. Ορίζεται ως η διαδικασία του προγραμματισμού, της οργάνωσης, της διεύθυνσης και του ελέγχου που ασκούνται σε μια επιχείρηση ή σε ένα οργανισμό, προκειμένου να επιτευχθούν  οι στόχοι τους με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο.

2. Ιστορική Εξέλιξη του Management Το Management, ως επιστήμη, ξεκίνησε ουσιαστικά από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Ο Αμερικανός Frederick Taylor (1865-1915) υπήρξε ο θεμελιωτής της Οργάνωσης και Διοίκησης των Επιχειρήσεων. Οι γενικές αρχές του τεϋλορισμού είναι οι εξής: α. Η ανάπτυξη ενός συστήματος αυστηρών προδιαγραφών β. Η προσαρμοστικότητα εργαλείων και μηχανών γ. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση δ. Η εκπαίδευση του προσωπικού ε. Η επιβράβευση των αποδοτικότερων εργατών στ. Ο καταμερισμός εργασίας ζ. Η εξειδίκευση της εργασίας

Ιστορική Εξέλιξη του Management Ο Γάλλος μηχανικός  Henri Fayol (1841-1925), θεωρείται ο μετά τον Taylor σπουδαιότερος θεμελιωτής της Επιστημονικής Οργάνωσης και Διοίκησης των Επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Υποστήριξε ότι οι διάφορες και ποικίλες ενέργειες  ή δραστηριότητες μέσα στην επιχείρηση, παρά τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ τους, μπορούν να ενταχθούν σε ορισμένες κατηγορίες, οι οποίες λέγονται επιχειρηματικές λειτουργίες.  Αυτές είναι: η τεχνική, η εμπορική, η χρηματοοικονομική, η ασφάλεια (προστασία των εργαζομένων και της περιουσίας) και η λογιστική.

Ιστορική Εξέλιξη του Management Ο Γάλλος κοινωνιολόγος  Max Weber (1864-1920) ασχολούμενος με τις μεθόδους έρευνας των κοινωνικών επιστημών, προσέδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη διοίκηση ως κοινωνικό φαινόμενο Υποστήριξε ότι η γραφειοκρατία (διοίκηση μέσω γραφείων) είναι το αποτελεσματικότερο μέσο για την άσκηση ελέγχου πάνω στους ανθρώπους.  Σύμφωνα με τις απόψεις του, η γραφειοκρατία δεν αποτελεί αρνητικό φαινόμενο, γιατί είναι ένας τρόπος οργάνωσης που ανταποκρίνεται κυρίως στις ανάγκες των μεγάλων και πολύπλοκων επιχειρήσεων. Ως βασικά χαρακτηριστικά της αναφέρει τις στενά καθορισμένες αρμοδιότητες, τους αυστηρούς κανόνες και την εφαρμογή του ιεραρχικού- πυραμιδοειδούς τρόπου  οργάνωσης.

Ο συντονισμός και η ολοκλήρωση των λειτουργιών της επιχείρησης Η Δ.Ο.Π., ως προς τις λειτουργίες της επιχείρησης, διαφέρει από  τις παραδοσιακές θεωρίες του Management στα εξής: α. Τους στόχους της επιχείρησης και τους στόχους των εργαζομένων β.  Τον έλεγχο που ασκεί η επιχείρηση στους εργαζόμενους γ. Το ρόλο της πληροφόρησης    

Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας στις επιχειρήσεις Σήμερα το μοντέρνο Management αναζητά βοήθεια και αξιοποιεί τα πορίσματα  άλλων επιστημών. Οι επιστήμες οι οποίες υποβοηθούν το Management είναι κυρίως οι κοινωνικές Η μικροοικονομική είναι η βάση των περισσότερων χρηματοοικονομικών τεχνικών (όπως η ανάλυση των ταμειακών εισροών και εκροών, η ανάλυση της αξίας μετοχών και οι αρχές της λογιστικής). Η ψυχολογία βοηθά  με την ανάπτυξη τεχνικών marketing και συστημάτων λήψης αποφάσεων. Η κοινωνιολογία παρέχει το εννοιολογικό υπόβαθρο για το σχεδιασμό της οργάνωσης. Πολλά επίσης στοιχεία δανείζεται η Δ.Ο.Π. από τη Στατιστική, αφού ο Στατιστικός Έλεγχος Διεργασιών αποτελεί τον πυρήνα της.

Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας στις επιχειρήσεις Η Δ.Ο.Π. μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένα «μοντέλο διοίκησης» που η επιτυχία του εξαρτάται από την επιδίωξη του άριστου συνδυασμού όλων των παραγωγικών συντελεστών μιας  επιχείρησης χρησιμοποιώντας τα πορίσματα όχι μόνο της επιστήμης της διοίκησης, αλλά και άλλων επιστημών όπως αυτές που αναφέραμε πιο πάνω. Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας αποτελεί την απάντηση των επιχειρήσεων στις απαιτήσεις της κοινωνίας για υψηλή ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτή η προσέγγιση του Management, χαρακτηρίζεται από πρακτικές και τεχνικές που βασίζονται στις ακόλουθες  βασικές αρχές:

Βασικές Αρχές α. Ανάδειξη του συστημικού χαρακτήρα της επιχείρησης β. Εστίαση στον πελάτη γ. Συνεχής βελτίωση των διοικητικών διεργασιών δ. Εμπλοκή όλου του προσωπικού της επιχείρησης στην παραγωγική διαδικασία

Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας στην εκπαίδευση Η έννοια της «Διοίκησης Ολικής Ποιότητας» στην εκπαίδευση δανείζεται καταρχήν αρκετά από τα πορίσματα της αντίστοιχης των επιχειρήσεων, τα οποία όμως προσαρμόζει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αρμόζουν και να χαρακτηρίζουν τις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Αποκαλείται «ολική» γιατί απευθύνεται, όπως και στις επιχειρήσεις, σε  όλους τους συμμετέχοντες στα της παιδείας, ανεξαρτήτως της βαθμίδας στην οποία βρίσκονται. Αυτή η συμμετοχική «ολική» προσπάθεια απεικονίζεται ως μια αλυσίδα, όπου ο κάθε εκπαιδευτικός παραλαμβάνει ένα έργο, προσθέτει ο ίδιος τη δική του «προστιθέμενη αξία» και το παραδίδει σε κάποιον άλλο ή στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα κ.ο.κ.

Αρχές της Δ.Ο.Π. στην εκπαίδευση α. Ανάδειξη του συστημικού χαρακτήρα του σχολείου β. Εστίαση στις ανάγκες της κοινωνίας γ. Συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών δ. Εμπλοκή όλου του προσωπικού της εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία  ε. Συνεχής βελτίωση των διοικητικών διαδικασιών στ. Εκπαίδευση και επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού ζ. Αμοιβές,  αναγνώριση και  μέτρηση της αποτελεσματικότητας