Ορθολογική ανάπτυξη του τουρισμού και προστασία του περιβάλλοντος Ορθολογική ανάπτυξη του τουρισμού και προστασία του περιβάλλοντος ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ (ΑΝ.ΚΑ) Α.Ε. ΣΕΙΡΑ: ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2002

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Πίνακας διαγραμμάτων Μελετητική ομάδα Ευχαριστίες

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πλαίσιο της μελέτης Σκοποί και εξειδίκευση του αντικειμένου της μελέτης Μεθοδολογία της μελέτης Μεθοδολογία συλλογής στοιχείων Οργάνωση της μελέτης

2 Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Γενικά Χαρακτηριστικά της Περιοχής - Ιστορικά στοιχεία Φυσικό Περιβάλλον: Ανάγλυφο, Εδαφολογικά Χαρακτηριστικά, Κλιματολογικές συνθήκες, Υδρογραφία, Οικοσυστήματα, Παραποτάμια δάση (Παραποτάμιο Δάσος Καροπλεσίου, Φαράγγι του ποταμού Κερεντάν, Φαράγγι του ποταμού Άσπρου, Καταφύγια θηραμάτων)

3 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Χρήσεις Γης: Οικιστικό σύστημα, Γεωργική γη, Βοσκότοποι, Δάση, Νερά, Aρχαιολογικοί χώροι

Αστικός – Περιφερειακός Εξοπλισμός: Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες, Ύδρευση, Αποχέτευση, Απορρίμματα, Υπηρεσίες, Κοινωνική υποδομή, Διοίκηση, Αξιολόγηση έργου-αποτελεσματικής λειτουργίας των παραπάνω θεσμών, Εκπαίδευση, Υγεία, Πρόνοια

4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Κατανομή Πληθυσμού- Νόμιμος πληθυσμός Πληθυσμιακές Εξελίξεις: Πληθυσμιακή μεταβολή, Πυκνότητα Πληθυσμού, Δομή του Πληθυσμού, Πυραμίδες ηλικιών, Αγροτικός – Αστικός, Πεδινός – Ορεινός, Επίπεδο εκπαίδευσης, Συμπεράσματα – μελλοντικές προοπτικές

Οικονομικά χαρακτηριστικά της Περιοχής: Ενδεικτικά στοιχεία ΑΕΠ σε επίπεδο Νομού, 1988-1999, Ενδείξεις για επίπεδο και κατανομή ΑΕΠ στην περιοχή μελέτης, Απασχόληση (συνολική και κατά τομέα), Συμπεράσματα – μελλοντικές προοπτικές Κοινωνικά Χαρακτηριστικά: Αριθμός νοικοκυριών

5. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κύρια χαρακτηριστικά Γεωργία: Διάρθρωση εκμεταλλεύσεων, Αριθμός και μέγεθος εκμεταλλεύσεων 1981-1999, Πολυτεμαχισμός, Αρδευόμενες εκμεταλλεύσεις και εκτάσεις, Παραγωγή γεωργικών προϊόντων, Εμπορία γεωργικών προϊόντων Κτηνοτροφία: Βοοτροφία, Εκτροφή αγελάδων, Προβατοτροφία, Αιγοτροφία, Μελισσοκομία, Χοιροτροφία, Διατροφή, Παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, Βαθμός μεταποίησης κτηνοτροφικών προϊόντων, Εμπορία κτηνοτροφικών προϊόντων Ανθρώπινο Δυναμικό στη Γεωργία –Κτηνοτροφία

Τουρισμός: Τουριστικά Καταλύματα, Χώροι Εστίασης – Αναψυχής, Επιχειρήσεις που σχετίζονται έμμεσα με τον τουρισμό, Διανυκτερεύσεις στα τουριστικά καταλύματα, Μέση ετήσια πληρότητα ξενοδοχειακών καταλυμάτων, Απασχόληση στον τουρισμό, Νέες μορφές τουρισμού Αθλητισμός – Αναψυχή: Οργανωμένες θέσεις αναψυχής, Διαδρομές, Διαδρομές πεζοπορίας, Διαδρομές για ποδήλατο βουνού (mountain-bike), Ιππασία, Κανό – Καγιάκ, Σκι Πολιτιστικά: Σύλλογοι, Εκδηλώσεις

Ανάλυση SWOT Δυνατά σημεία Αδύνατα σημεία Ευκαιρίες Απειλές Κριτική σύνθεση των προβλημάτων και προοπτικών της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης μέσω του τουρισμού

ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Ύπαρξη πλούσιων φυσικών πόρων Πολιτιστική κληρονομιά Παραδοσιακά – τοπικά προϊόντα Ύπαρξη τουριστικών και οικοτουριστικών υποδομών Ισόρροπη ανάπτυξη ανθρωπογενούς – φυσικού περιβάλλοντος Επαρκής προβολή της περιοχής

Ιστορία της περιοχής στην παραθεριστική κατοικία Άνετη οδική πρόσβαση Ύπαρξη τοπικού συμφώνου ποιότητας Δεκτικότητα κατοίκων στην αξιοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων Τουριστική συνείδηση των κατοίκων της περιοχής Φυσικό-αισθητικό περιβάλλον με εύκολη πρόσβαση

ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Καθυστέρηση εφαρμογής του τοπικού συμφώνου ποιότητας Μη πιστοποίηση τοπικών προϊόντων και έλλειψη ενιαίας προβολής Έλλειψη δικτύου ανάμεσα σε παραγωγούς και εμπόρους Τάση σχηματισμού κοινωνίας δύο ταχυτήτων Εποχικότητα τουριστικού ρεύματος Τουριστικός κορεσμός ορισμένων δ.δ. Χαμηλό πληθυσμιακό μέγεθος και γήρανση του πληθυσμού

Χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο Πολεοδομική ανομοιομορφία Έλλειψη βασικών κοινωνικών υπηρεσιών Έλλειψη φορέα διαχείρισης του οικοτουριστικού περιβάλλοντος Δεν έχει προσδιοριστεί η φέρουσα ικανότητα της περιοχής Έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού όσον αφορά τις τουριστικές παρεμβάσεις Έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των τοπικών φορέων Ενδείξεις καταπάτησης γης-οικιστικές αυθαιρεσίες

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Δυνατότητα χρηματοδότησης Αύξηση βιοτικού επιπέδου – ελεύθερου χρόνου Προώθηση νέων μορφών τουρισμού Αυξημένη ζήτηση φυσικών – παραδοσιακών προϊόντων Διοικητική αποκέντρωση – στελέχωση Δυνατότητα τουριστικής σύνδεσης με γειτονικές περιοχές Δυνατότητα αξιοποίησης σύγχρονων τεχνολογιών

ΑΠΕΙΛΕΣ Ανταγωνισμός από γειτονικές τουριστικές περιοχές Ύπαρξη περισσότερων υποδομών στις ανταγωνιστικές περιοχές Διαχείριση της λίμνης ως ταμιευτήρα νερού και όχι ως οικοσυστήματος Ζήτηση τουριστικών υπηρεσιών αυξημένων απαιτήσεων Τουριστική διάθεση υπό σύγχυση

Χάραξη στρατηγικής Αναπτυξιακή στρατηγική σε τομείς που αλληλεπιδρούν με τον τουρισμό: Τουρισμός- Επιχειρηματικότητα Τουρισμός- Βιοτεχνική δραστηριότητα Τουρισμός- Παραθεριστική κατοικία Τουρισμός- Επισκεψιμότητα Τουρισμός- Φυσικό περιβάλλον Τουρισμός- Πολιτιστικό περιβάλλον Τουρισμός- Αγροτική δραστηριότητα Επιχειρησιακός σχεδιασμός του χώρου με χωροταξικά εργαλεία Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου

Στόχοι ανάπτυξης- Άξονες Άξονας 1: Ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού και της κοινωνικής συνοχής Μέτρο 1.1. Οργάνωση υποδομών ενίσχυσης του κοινωνικού ιστού Δράση 1.1.1. Διοργάνωση εκδηλώσεων, εκθέσεων, διαγωνισμών. Δράση 1.1.2. Διοργάνωση προγραμμάτων Εθελοντικής Εργασίας Μέτρο 1.2. Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των κατοίκων Δράση 1.2.1 Πρόγραμμα εκπαίδευσης οικοξεναγών-οδηγών βουνού Δράση 1.2.2 Πρόγραμμα εκπαίδευσης επιχειρηματιών-εργαζομένων στον τομέα του τουρισμού. Δράση 1.2.3 Διοργάνωση ημερίδων

Μέτρο 1.3. Συμπλήρωση των κοινωνικών εξυπηρετήσεων Δράση 1.3.1 Λειτουργία Παιδικού Σταθμού Δράση 1.3.2 Κινητή μονάδα παροχής υπηρεσιών σε άτομα της τρίτης ηλικίας Δράση 1.3.3 Λειτουργία φαρμακείου Δράση 1.3.4 Λειτουργία λογιστικού γραφείου Μέτρο 1.4 Παραθεριστική κατοικία Δράση 1.4.1 Σύνδεση ιδιοκτητών παραθεριστικής κατοικίας με την περιοχή

Άξονας 2: Ομοιόμορφη διάχυση των τουριστικών υποδομών στα δημοτικά διαμερίσματα Μέτρο 2.1 Αξιοποίηση του τουριστικού ρεύματος Μέτρο 2.2 Σταθεροποίηση και περιβαλλοντική εξυγίανση των κορεσμένων τουριστικών περιοχών Δράση 2.2.1 Καθορισμός της φέρουσας ικανότητας Μέτρο 2.3 Διάχυση της τουριστικής ανάπτυξης σε νέα σημεία Δράση 2.3.1 Θεματικές ξεναγήσεις Δράση 2.3.2 Δημιουργία μονοπατιού γνωριμίας

Άξονας 3: Ερμηνεία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Μέτρο 3.1 Διατήρηση του παραδοσιακού οικιστικού προτύπου Δράση 3.1.1 Μελέτη και οργάνωση διαδημοτικού φορέα για τη διατήρηση του παραδοσιακού οικιστικού προτύπου Μέτρο 3.2 Προστασία φυσικού περιβάλλοντος Δράση 3.2.1 Σύσταση Ινστιτούτου υποστήριξης της βιοποικιλότητας περιοχής λίμνης Ν. Πλαστήρα

Άξονας 4: Επενδύσεις Μέτρο 4.1 Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας Δράση 4.1.1 Δημιουργία-Στήριξη μικρών επιχειρήσεων Δράση 4.1.2 Δημιουργία μικρών επιχειρήσεων διαλογής, τυποποίησης και μεταποίησης από γεωργούς Δράση 4.1.3 Δημιουργία επιχειρήσεων παραγωγής ειδών λαϊκής τέχνης και παραδοσιακών προϊόντων

Άξονας 5: Παρακολούθηση της τουριστικής κίνησης Μέτρο 5.1 Σύστημα διαχείρισης τουριστικής κίνησης Δράση 5.1.1 Μελέτη εφαρμογής συστήματος συγκέντρωσης στοιχείων για την τουριστική κίνηση Δράση 5.1.2 Σύνταξη σχεδίου διαχείρισης τουριστικής κίνησης

Άξονας 6: Τόνωση της φθίνουσας γεωργοκτηνοτροφικής δραστηριότητας Μέτρο 6.1 Ενίσχυση του γοήτρου της αγροτοκτηνοτροφικής δραστηριότητας1 Δράση 6.1.1 Λειτουργία μικρού τυροκομείου επισκέψιμου από τουρίστες Δράση 6.1.2 Συλλογή και έκθεση παραδοσιακών αγροτοκτηνοτροφικών εργαλείων Δράση 6.1.3 Κατασκευή, εξοπλισμός και στελέχωση θεματικού περιπτέρου Δράση 6.1.4 Αξιοποίηση τοπικών προϊόντων μέσω τουρισμού Μέτρο 6.2 Πρωτοβουλίες διατήρησης του ζωικού κεφαλαίου της περιοχής σε συνδυασμό με τον τουρισμό Δράση 6.2.1 Συντήρηση ή ανακατασκευή κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων στο βουνό που ενδείκνυται, λόγω της θέσης τους σε περάσματα επισκεπτών

ΤΕΧΝΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ Βαθμός εναρμόνισης προτεινόμενων παρεμβάσεων για την περιοχή μελέτης Βαθμός εναρμόνισης παρεμβάσεων με τις στρατηγικές για την ευρύτερη περιοχή Συνθετική προσέγγιση προτεινόμενων αναπτυξιακών δράσεων Προσδιορισμός δεικτών (εκροών, αποτελέσματος, αναμενόμενες επιπτώσεις) για τη παρακολούθηση και αξιολόγηση του προγράμματος Εκτίμηση άμεσων και έμμεσων (πολλαπλασιαστικών) επιπτώσεων των παρεμβάσεων Βιβλιογραφία