Παρουσίαση Έρευνας: Βαρόμετρο Απόντων. Ανίχνευση, κατηγοριοποίηση και εμπειρική θεμελίωση προτάσεων πολιτικής για την καταπολέμηση μιας νέας μορφής κοινωνικής ευπάθειας: Οι NEETs (Young People Not in Education, Employment or Training)

Χρηματοδοτήθηκε από τη ΓΓΕΤ, στο πλαίσιο του Προγράμματος ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (ΕΣΠΑ- Ε. Π. Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα (ΕΠΑΝ ΙΙ), ΠΕΠ Μακεδονίας – Θράκης, ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου, ΠΕΠ Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας – Ηπείρου, ΠΕΠ Αττική).

Υλοποιήθηκε από το ΚΕΑΔΙΚ του Πανεπιστημίου Κρήτης, το ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ, την GPO και το ΙΗΛΔ του ΙΤΕ. Διήρκησε 26 μήνες, περιελάμβανε 9 Ενότητες Εργασίας και κατέληξε σε 23 Παραδοτέα.

Γιατί; Αυξημένα ποσοστά εγκατάλειψης σχολείου – ανησυχητικά ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2006 15,5% (παρακολούθηση της Στρατηγικής της Λισσαβόνας) Στόχος (benchmark) να μειωθεί στο 10% έως το 2010. 2011 σχολική διαρροή 13,5% Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι «54,8% των πρόωρα διαρρέοντων από το εκπαιδευτικό σύστημα είναι είτε άνεργοι είτε μη ενεργοί» (European Commission 2012: 14).

H κατάσταση γίνεται οδυνηρότερη για αυτούς που έχουν εγκαταλείψει πρόωρα το εκπαιδευτικό σύστημα και δεν καταφέρνουν να ενταχθούν στην κατάρτιση και την απασχόληση. Πρόκειται για μια βεβαρυμμένη υποκατηγορία των «απόντων» που «δεν υπάρχουν πουθενά», δηλαδή δεν καταγράφονται σε κανένα πεδίο μέριμνας των θεσμών του Κοινωνικού Κράτους. Οι «απόντες» στο σύνολο τους προσδιορίζονται ως Neets, το ακρωνύμιο δηλαδή του περιγραφικού όρου «young people not in education, employment or training” (δηλαδή Νέοι εκτός Εκπαίδευσης, Απασχόλησης ή Κατάρτισης)(International Labour Offi ce, 2012: 9). Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για τους νέους που ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 15 έως 24 ετών (κατά άλλους και κυρίως τον OECD 15-29) και οι οποίοι δεν μετέχουν στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση ή την απασχόληση.

Βεβαίως, εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η προαναφερθείσα στάση «αποχής» δεν αποτελεί συνήθως μια προσωπική «επιλογή». Οι Neets δεν είναι απλά άνεργοι, ούτε ταυτίζονται με το φαινόμενο της σχολικής διαρροής (drop outs). Συσχετίζονται προφανώς και με τα δυο.

Παρ’ όλη την πρόοδο που σημείωσαν αρκετά κράτη-μέλη, η τιμή-στόχος για μείωση του ποσοστού των πρόωρα διαρρεόντων από την εκπαίδευση κάτω από 10% έως το 2010 δεν επετεύχθη λόγω της αδυναμίας και των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι περισσότερες χώρες στην υλοποίηση του συγκεκριμένου στόχου (βλ. European Commission, 2009: 76).   Επίμονη σχολική διαρροή (παρά τις όποιες μικρές βελτιώσεις), υψηλή και πολυπαραμετρική νεανική ανεργία, ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των δύο, πολυεπίπεδη οικονομική ύφεση. Πώς όλα αυτά επιδρούν στους νέους ανθρώπους που είναι «απόντες» από την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την απασχόληση, στους Neets δηλαδή;

Ωστόσο, παρόλο που αυτή η κατηγορία κοινωνικής ευπάθειας μετράται και σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει η έλλειψη ενός επισήμως αναγνωρισμένου ορισμού σε διεθνές επίπεδο, γεγονός που δεν ευνοεί τις διαδικασίες μέτρησης του φαινομένου.   Με βάση την πρόσφατη μελέτη του Eurofound για τους NEETs στην Ευρώπη, η συγκεκριμένη κατηγορία κοινωνικής ευπάθειας εμφανίζεται ιδιαίτερα ανομοιογενής στη σύσταση της, αφού συγκροτείται από αρκετές κατηγορίες (ευάλωτου ή μη ευάλωτου) πληθυσμού, που τους χαρακτηρίζει η διαφορετικότητα στα δημογραφικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά τους

Στόχοι η δόμηση συγκεκριμένου πολυπαραμετρικού δείκτη για τους NEETs σε ελληνικό επίπεδο, η καταγραφή, αποτύπωση και χαρτογράφηση της νέας κατηγορίας κοινωνικής ευπάθειας, δηλαδή των NEETs η ανάπτυξη εμπειρικά θεμελιωμένων προτάσεων πολιτικής για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού των NEETS και την πολυεπίπεδη και βιώσιμη ενσωμάτωσή τους.

So what? Με βάση όλα τα προαναφερθέντα το Βαρόμετρο Απόντων αποτελεί ένα καινοτόμο έργο για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς συνιστά την πρώτη έρευνα βάσης, εθνικής κλίμακας, για το μείζον πρόβλημα των NEETs (των νέων ανθρώπων που δεν «υπάρχουν πουθενά») και μια από τις ελάχιστες αντίστοιχες έρευνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που η αντιμετώπιση του προβλήματος των NEETs αποτελεί μια από τις βασικές πολιτικές προτεραιότητες της EU2020, όπως ήδη έχουμε επισημάνει.

2 φάσεις ποσοτικής και 2 φάσεις ποιοτικής έρευνας. 800 & 3500 υποκείμενα στις 2 φάσεις της ποσοτικής 144 ημιδομημένες και αφηγηματικές συνεντεύξεις ποιοτική

Σελ. 90 – 96