Διοίκηση ΜΜΕ και Επιχειρηματικότητα Διάλεξη 8η (2016-17) Δικαιοχρήση (Franchising) Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/DSH150/

Μαθησιακοί στόχοι Περιγράψτε την έννοια της δικαιόχρησης. Προσδιορίστε τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία της δικαιόχρησης. Κατανοήστε τη δομή της βιομηχανίας της δικαιόχρησης. Κατανοήστε τη διαδικασία διερεύνησης των ευκαιριών δικαιόχρησης. Εξετάστε τις ευκαιρίες δικαιόχρησης σε διεθνές επίπεδο.

Τι είναι η δικαιoχρήση? Δικαιόχρηση (Franchising) - μια επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία αφορά τη διάθεση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, τα οποία αναπτύσσονται από τον δικαιοπάροχο. Δικαιοπάροχος (Franchisor) - το πρόσωπο ή η επιχείρηση, που δημιουργεί και διαθέτει προς εκμετάλλευση ένα σύστημα δικαιόχρησης και καθορίζει το σύνολο των όρων και των λεπτομερειών μιας σύμβασης δικαιόχρησης. Δικαιοδόχος (Franchisee) - Το πρόσωπο ή η επιχείρηση στην οποία εκχωρούνται τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του πακέτου δικαιόχρησης. 3

Δικαιοχρήση Οι δικαιοδόχοι αγοράζουν το δικαίωμα να διαθέτουν στην αγορά κάποιο προϊόν ή υπηρεσία με την επωνυμία και το εμπορικό σήμα του δικαιοπάροχου, αλλά και να χρησιμοποιούν καλά εδραιωμένες επιχειρησιακές μεθό­δους. Το σύστημα αυτό έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς να ιδρύσουν επιχειρήσεις οι οποίες διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να ιδρυθούν λόγω έλλειψης χρημάτων, επιχειρησιακής γνώσης και τεχνολογικών εμπειριών. Οι δικαιοδόχοι καλύπτονται από μία προστατευτική ομπρέλα των εξειδικευμένων δεξιοτήτων, πόρων και εμπειριών που κατέχουν ήδη τα στελέχη του μητρικού οργανισμού.

Δικαιοχρήση Με αντάλλαγμα ένα αρχικό ποσό συν ένα ποσό που καταβάλλεται συνεχώς ως δικαιώματα, ο λαμβάνων την άδεια αποκτά ένα πολύ γνωστό όνομα που το υποστηρίζουν ένα πλήθος από βοηθητικές υπηρεσίες μεταξύ των οποίων είναι η λήψη δανείων, η εκπαίδευση σε θέματα διοί­κησης επιχειρήσεων, οι τεχνικές συμβουλές και κατευθύνσεις (πιθανότατα οδηγίες) όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική. Αν ο δικαιοπάροχος είναι κάποιος κατασκευαστής, ο δικαιοδόχος συνήθως πρέπει να αγοράζει προμήθειες (για παράδειγμα, το κρέας για τα χάμπουργκερ, τα ανταλλακτικά, τα συστατικά για τα οινοπνευματώδη ποτά ή αναψυκτικά) από τον εκχωρούντα την άδεια σε τιμές που καθορίζει η μητρική επιχείρηση, η οποία αναλαμβάνει και τη διαφήμιση σε επίπεδο χώρας. Για να πετύχει ένα προϊόν που εμφανίζεται σε μία αγορά με τη μέθοδο της δικαιόχρησης, χρειάζεται μία σταθερή ζήτηση σε όλη τη χώρα, μία ενιαία εικόνα, και μεθόδους παραγωγής και παρουσίασης που να μπορούν να τυποποιηθούν.

Τα βασικά είδη δικαιόχρησης Δικαιόχρηση προϊόντος και επωνυμίας - εκχώρηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης ή παραγωγής ενός προϊόντος και της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος ή άλλου χαρακτηριστικού γνωρίσματος. Δίκτυο αντιπροσωπειών αυτοκινήτων Δικαιόχρηση δεύτερης γενιάς - αγορά ενός ολοκληρωμένου επιχειρηματικού μοντέλου, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης της συσσωρευμένης διοικητικής εμπειρίας του δικαιοπάροχου. Pizza Hut, Circle K 6

Άλλα είδη δικαιόχρησης Κύρια δικαιόχρηση - επιτρέπει σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις να εξελιχθούν σε κύριους δικαιοδόχους μιας καθορισμένης γεωγραφικής θέσης. Δικαιόχρηση περιοχής ή δικαιόχρηση πολλαπλών μονάδων - παραχωρείται το αποκλειστικό δικαίωμα δημιουργίας μονάδων δικαιόχρησης εντός μιας καθορισμένης γεωγραφικής ζώνης. 7

Προτού επενδύσετε ... Επιλέξτε ένα σύστημα δικαιόχρησης το οποίο γνωρίζετε. Ενημερωθείτε για το αρχικό κόστος της επένδυσης. Ενημερωθείτε αναφορικά με τους περιορισμούς. Για τη δημιουργία μεγάλης περιουσίας θα πρέπει να εξασφαλιστούν δυνατότητες μελλοντικής επέκτασης. Εξετάστε κάθε λεπτομέρεια της σύμβασης. 8

Τα θετικά -- αρνητικά στοιχεία της δικαιόχρησης Πλεονεκτήματα Υποστήριξη κατά την εκκίνηση Αναγνωρισιμότητα Διαπραγματευτική δύναμη Υποστήριξη διαφημιστικών και προωθητικών ενεργειών Καθοδήγηση ως προς τη λειτουργία Ποσοστό επιτυχίας Μειονεκτήματα Περιορισμοί ως προς την ελευθερία και τη δημιουργικότητα Κόστος Πρότυπα και λύση της σύμβασης 9

Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα για δικαιοπάροχο Ανάπτυξη με ελάχιστη κεφαλαιακή επένδυση. Χαμηλότερο κόστος μάρκετινγκ και προώθησης. Είσπραξη δικαιωμάτων. Μειονεκτήματα Πλήγμα στη φήμη της επιχείρησης εξαιτίας προβληματικής δραστηριοποίησης του δικαιοδόχου. Δυσκολία ανεύρεσης κατάλληλων διακαιοδόχων. Ενδεχόμενα δικαστικών διαμαχών ή μη καταβολής πληρωμών. Περιοριστικό κανονιστικό πλαίσιο.

Δομή του κλάδου της δικαιόχρησης Ο κλάδος ελέγχεται από μικρό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων, που διαθέτουν μονάδες σε παγκόσμιο επίπεδο. Μεγάλος αριθμός συστημάτων δικαιόχρησης μικρής εμβέλειας διαθέτουν μονάδες σε τοπικό επίπεδο. Για το 2012 στις Η.Π.Α. ο κλάδος απέφερε έσοδα ύψους $769 δισ. και ευθύνεται για τη δημιουργία 8,1 εκ. θέσεων εργασίας. 11

Εναλλακτικά είδη δικαιόχρησης Διαδικτυακή δικαιοχρήση - στηρίζει τη λειτουργία της στην εικονική πραγματικότητα και όχι στη φυσική θέση εγκατάστασης. Δικαιόχρηση μετατροπής - μια μεμονωμένη επιχείρηση ή μια αλυσίδα καταστημάτων τοπικού χαρακτήρα εντάσσεται στο πλαίσιο ενός συστήματος δικαιόχρησης. Piggybacking ή co-branding - δύο επιχειρήσεις δικαιόχρησης λειτουργούν από κοινού σε μια συγκεκριμένη θέση και μοιράζονται τους διαθέσιμους πόρους.

Διαδικασία επιλογής συστήματος δικαιόχρησης Αφιερώστε χρόνο για περισυλλογή και εξασφάλιση υποστήριξης. Εντοπίστε συστήματα δικαιόχρησης τα οποία σας ενδιαφέρουν. Περιορίστε τις εναλλακτικές επιλογές διεξάγοντας έρευνα. Αποφασίστε εάν θα απευθυνθείτε σε μεσίτες δικαιόχρησης. Επισκεφθείτε υφιστάμενες μονάδες δικαιόχρησης. 13

Διαδικασία επιλογής συστήματος δικαιόχρησης Ζητήστε το βασικό ενημερωτικό υλικό από τις επιχειρήσεις δικαιόχρησης. Διεξάγετε έρευνα δέουσας επιμέλειας για συγκεκριμένο σύστημα δικαιόχρησης. Προσδιορίστε τις πηγές χρηματοδότησης. Λάβετε απόφαση, αναζητήστε συμβουλευτικές υπηρεσίες και διαπραγματευτείτε τη σύμβαση δικαιόχρησης. Υλοποιήστε την επιχειρηματική σας ιδέα! 14

Δικαιοχρήση σε διεθνές επίπεδο Επιχειρηματικές ευκαιρίες υπάρχουν σε κάθε σημείο του πλανήτη. Ένα σύστημα δικαιόχρησης σε διεθνές επίπεδο είναι πιο περίπλοκο σε σχέση με ένα τοπικό σύστημα. Τα εθνικά, πολιτιστικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη μορφή και τη λειτουργία ενός συστήματος. Τα εργασιακά ήθη και το ισχύον νομικό πλαίσιο καθορίζουν τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. 15