50 ΑΠΟΧΡΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο σκοπός της εργασίας μας είναι η ευαισθητοποίηση των εφήβων και των ενηλίκων σχετικά με την σεξουαλική ζωή των νέων. Δηλαδή η οικογένεια να μπορεί να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη χωρίς να κατακρίνει την σεξουαλικότητα των μελών της, ούτε τυχόν εγκυμοσύνες. Επιπρόσθετα να αποδεχτούν οι νέοι και η κοινωνία την ψυχολογία των ομοφυλοφίλων, θυμάτων και εγκύων. Επίσης τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι ειδικοί να μπορούν να παρέχουν υποστήριξη στους εφήβους που αντιμετωπίζουν προβλήματα σε σχέση με την σεξουαλική τους ζωή. Επιπλέον έχουμε σκοπό να προστατεύσουμε τον νέο ώστε να μην παρασυρθεί σε μία ενέργεια που ο ίδιος δεν επιθυμεί, καθώς και από διάφορα ψυχολογικά προβλήματα όπως τον Σύνδρομο της Στοκχόλμης. 2

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΥΟΥ Οι δηλωμένες περιπτώσεις εγκυμοσύνης σε κορίτσια κάτω των 16 ετών παραμένουν αυξημένες και ανέρχονται γύρω στις 7.300 το 1993. Από αυτές, οι 3.500 ολοκλήρωσαν την εγκυμοσύνη και οι 3.800 έκαναν έκτρωση. Το 5% των αγοριών και το 16% των κοριτσιών ηλικίας 16-19 ετών παραδέχτηκαν πως έμειναν ικανοποιημένα από τη σεξουαλική επαφή. Τα αγόρια, επίσης, αρνούνται να χρησιμοποιήσουν προφυλακτικό για να αποφύγουν την σύλληψη με την λογική ότι « δεν είναι δικό μου πρόβλημα, είναι δικό της». Με δεδομένες αυτές τις συμπεριφορές, δεν μας προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλές έφηβες προτιμούν να βγαίνουν με μεγαλύτερους, αφού βρίσκουν ιδιαίτερα εκνευριστική την ανωριμότητα των συνομήλικων τους. Τελικά όμως, τα αγόρια ωριμάζουν και οι σχέσεις μεταξύ συνομηλίκων βελτιώνονται. 3

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ Μια πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει πως μόνο το 5,2% των αντρών και το 2,7% των γυναικών που ερωτήθηκαν παραδέχτηκαν ότι είχαν ομοφυλοφιλική εμπειρία. Η θέση μας για την ομοφυλοφιλία και την αμφιφυλία αποκαλύπτει πολλά ζητήματα σχετικά με την σεξουαλική ανάπτυξη, για παράδειγμα τη σχέση μεταξύ συμπεριφοράς και ταυτότητας και το βαθμό κοινωνικής πίεσης που αντιμετωπίζουν τα νεαρά άτομα. 4

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣΜΟΥ Οι συνέπειες των θυμάτων του βιασμού διακρίνονται σε : α) σωματικές συνέπειες Σύμφωνα με τις έρευνες όλα τα θύματα είχαν πληγές σε όλο τους το σώμα, κυρίως στα χέρια και στα πόδια, οι οποίες διατηρήθηκαν για πολύ καιρό στο σώμα τους. Επιπλέον τα μάτια όλων των θυμάτων ήταν κόκκινα, λόγω της ασφυξίας, σύμφωνα με την διάγνωση των ιατροδικαστών. Εκτός από τα σημάδια των βαριών τραυμάτων, όλα τα θύματα υπέφεραν από ισχυρούς πόνους επί πολλές μέρες. 5

β) ψυχολογικές συνέπειες Σε όλες τις περιπτώσεις που ερευνήσαμε, τα θύματα μετά τον βιασμό έδιναν την εντύπωση της ολοκληρωτικής καταστροφής. Έδειχναν τραυματισμένα ανεπανόρθωτα και ,το κυριότερο, αρνούνταν να μιλήσουν για αυτό που τους είχε συμβεί. Μετά από προσπάθειες, κάποια από αυτά εξομολογήθηκαν ότι μετά τον βιασμό τους έκαναν απόπειρες αυτοκτονίας. Κυρίαρχο ήταν πάντοτε το αίσθημα ότι η ζωή τους είχε καταστραφεί οριστικά. Αντίθετα, το θύμα που φθάνει στο δικαστήριο, όταν αισθανθεί ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη, δίνει την αίσθηση του πλάσματος που λυτρώθηκε. 6

γ) κοινωνικές συνέπειες Το πρόβλημα στις κοινωνικές σχέσεις γ) κοινωνικές συνέπειες Το πρόβλημα στις κοινωνικές σχέσεις. Σε κανέναν, ούτε άνδρα ούτε γυναίκα, δεν αρέσει να συναναστρέφεται μια βιασμένη γυναίκα. Αυτός είναι ο κανόνας που μάλιστα τον εφαρμόζουν περισσότερο οι γυναίκες. Οι παντρεμένες αποφεύγουν την συναναστροφή τους, επειδή φοβούνται μήπως χάσουν τον άνδρα τους, και οι ανύπαντρες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, θεωρούν μια βιασμένη κάτι σαν ανήθικη! Όσο για τον γάμο, είναι προτιμότερο να τον ξεχάσουν τα θύματα βιασμού. Γιατί κανείς δεν θέλει να γίνει σύζυγος μιας βιασμένης. Τέλος, οι περισσότεροι από αυτούς, πιστεύουν ότι ο βιασμός είναι λάθος του θύματος. Γιατί μια γυναίκα που δεν είναι ικανή να προστατέψει την «τιμή» της δεν κυκλοφορεί ακατάλληλες ώρες χωρίς να συνοδεύεται από άνδρα. Εκτός αν πηγαίνει γυρεύοντας. 7

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΘΥΜΑΤΟΣ Η συμπεριφορά της οικογένειας απέναντι στην βιασμένη γυναίκα είναι, με πολύ σπάνιες εξαιρέσεις, εντελώς αρνητική. Αυτή η συμπεριφορά εκδηλώνεται είτε με άμεση επέμβαση της οικογένειας, όταν απαγορεύει ρητά στο θύμα την καταγγελία, είτε με έμμεση επέμβαση. Το πιο συνηθισμένο είναι η οικογένεια του θύματος, μόλις πληροφορηθεί το βιασμό, να εμποδίσει το θύμα να προσφύγει στις αρμόδιες αρχές. Πολύ συχνά όμως, ακόμα και αν η οικογένεια δεν γνωρίζει τον βιασμό, και πάλι το θύμα δεν αποφασίζει να καταγγείλει τον βιαστή του, επειδή φοβάται τις συνέπειες αυτής της καταγγελίας. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για έμμεση επέμβαση της οικογένειας. Αναμφισβήτητα, η οικογένεια του θύματος υποφέρει από τις συνέπειες του εγκλήματος του βιασμού και τρέμει στην σκέψη ότι μπορεί να γίνει αντικείμενο περιφρόνησης του κοινωνικού συνόλου. Έχει αισθήματα ενοχής και τα προβάλλει πάνω στο ίδιο το θύμα. 8

ΠΩΣ ΠΑΡΑΣΥΡΕΤΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΑΞΗ ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΔΕΝ ΕΠΙΘΥΜΕΙ Η πίεση που προέρχεται από ομάδες ή η επιθυμία για εμπειρία και εξωστρέφεια μπορεί να πείσουν κάποιους έφηβους να παίρνουν μέρος σε μια σεξουαλική πράξη, παρόλο που δεν την απολαμβάνουν. Ίσως να ασκείται μεγάλη πίεση στο αγόρι για να αποδείξει τον ανδρισμό του. Η ίδια ασκείται και στο κορίτσι, που φοβάται ότι, αν δε συμφωνήσει για την ερωτική πράξη, θα χάσει τα αγόρια. Ασκείται τρομερή πίεση στα κορίτσια από τους φίλους τους για να ενδώσουν σε σεξουαλική επαφή. Οι μελέτες για τις πρώτες εμπειρίες των αγοριών δείχνουν πως αυτή η πίεση προέρχεται μάλλον από μια επιθυμία για εδραίωση μιας υψηλής θέσης σε σχέση με τα υπόλοιπα αγόρια παρά από την συναισθηματική επιθυμία για τα κορίτσια τους. Για αυτά τα αγόρια η σεξουαλική πράξη είναι μια τελετουργική μετάβαση, ένα εμπόδιο που υπερνικάται και οδηγεί προς τη ενηλικίωση. 9

Ηλικία κατά την συνέντευξη Ποσοστά αντρών και γυναικών που είχαν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία πριν από την ηλικία των 16 ετών όπως παρουσιάζονται ανά ηλικιακή ομάδα συνέντευξης (τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν την περίοδο 1990-1991) Ηλικία κατά την συνέντευξη Γυναίκες % Άντρες % 16-19 ετών 18,7 27,6 20-24 >> 14,7 23,8 25-29 >> 10,0 30-34 >> 8,6 23,2 35-39 >> 5,8 18,4 40-44 >> 4,3 14,5 45-49 >> 3,4 13,9 50-54 >> 1,4 8,9 55-59 >> 0,8 Μία σημαντική πλευρά των σύγχρονων στοιχείων είναι η εξής : το 1/5 περίπου των κοριτσιών και πάνω από το 1/4 των αγοριών έχουν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία πριν από την ηλικία των 16 ετών. 10

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Ασκούνται κοινωνικές πιέσεις τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια για την σύναψη σεξουαλικών σχέσεων. Όμως η κοινωνική πίεση προς τα αγόρια προκειμένου να συμμορφωθούν με τους στερεοτυπικούς ρόλους του κοινωνικού τους φύλου είναι μεγαλύτερη από ότι στα κορίτσια. Οι ενήλικοι μπορεί να θεωρούν ότι οι σύγχρονοι έφηβοι δεν έχουν ηθική όσον αφορά την σεξουαλική συμπεριφορά και ότι χαρακτηρίζονται από έλλειψη συμμόρφωσης προς τις αρχές. Στην εφηβεία οι διαφορετικοί ρυθμοί ωρίμανσης, οι στάσεις προς την σεξουαλική δραστηριότητα και η αντιμετώπιση από τους ενήλικους καθιστούν τις διαφορές κοινωνικού φύλου πιο σημαντικές. 11

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΙΔΙΚΩΝ Μέρος της δράσης του συμβουλευτικού ρόλου είναι να ενεργήσει ως «αγωγός» και να παραπέμψει τον προβληματισμένο έφηβο σε κάποιον άλλο ειδικό. Προφανώς, αυτή η παραπομπή μπορεί να γίνει μόνο μετά την ενημέρωση και την έγκριση του εφήβου. Συχνά, μπορεί να χρειάζεται η παρέμβαση κάποιου ιατρού για θέματα όπως η εγκυμοσύνη κ.λπ. Ο έφηβος θα βοηθηθεί αν έρχεται σε επαφή με άτομα που αντιμετωπίζουν την ίδια κατάσταση και λάβει υποστήριξη από αυτά. Άλλες τακτικές είναι τα Γραφεία Ενημέρωσης Πολιτών και οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Υπηρεσιών της τοπικής Κυβέρνησης. Η δημόσια βιβλιοθήκη θα πρέπει να διαθέτει έναν κατάλογο γραφείων παροχής τέτοιων υπηρεσιών της περιοχής. 12

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ Τα ιδρύματα, όπως τα σχολεία, πρέπει να έχουν καθιερωμένες πρακτικές που περιλαμβάνουν συμβουλευτικές υπηρεσίες. Τα σχολεία είναι ισχυροί παράγοντες κοινωνικοποίησης όπου το κυρίαρχο ήθος είναι ιδιαίτερα κρίσιμο. Η αποτελεσματικότητα τους δεν θα πρέπει να κρίνεται μόνο από τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, αλλά και από την αποτελεσματικότητα τους να παρέχει βοήθεια για την προσωπική ανάπτυξη των μαθητών. Οι δάσκαλοι και όσοι παρέχουν διδακτικές υπηρεσίες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ένα δίκτυο οργανώσεων παροχής βοήθειας και συμβουλών. 13

ΠΩΣ ΚΡΙΝΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΚΕΙΝΟΙ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΟΚΧΟΛΜΗΣ ΠΩΣ ΚΡΙΝΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΚΕΙΝΟΙ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ Υπάρχουν δυο διαδικασίες που συμβάλλουν στην κοινωνική ανάπτυξη του κοινωνικού φύλου πριν από την εφηβεία. Η πρώτη είναι η διαδικασία της κοινωνικοποίησης. Η κοινωνία περιμένει διαφορετική συμπεριφορά από τα αγόρια και τα κορίτσια και η κοινωνική πίεση ωθεί τα άτομα να συμμορφωθούν με αυτές τις προσδοκίες. Η δεύτερη επιρροή προέρχεται από το διαφορετικό τρόπο ανατροφής των αγοριών και των κοριτσιών. Καθώς η ανάπτυξη της κοινωνίας σχετίζεται με την αποτελεσματική προσαρμογή σε μεταβαλλόμενες συνθήκες, μπορούμε να υποστηρίξουμε το εξής: αν ελαττώσουμε την πίεση για συμμόρφωση σε στερεότυπα κοινωνικού φύλου, τα άτομα όχι μόνο θα νιώσουν μεγαλύτερη ευτυχία και θα αντιμετωπίσουν την ψυχολογική ανδρογυνία, αλλά γίνεται δυνατή η δημιουργία μιας πιο ευέλικτης και δυναμικής κοινωνίας. 14

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Όπως υποδηλώνει και η ονομασία, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα είναι ασθένειες ή λοιμώξεις οι οποίες προκαλούνται από οργανισμούς οι οποίοι μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Άλλοι τρόποι μετάδοσης, που ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι μέσω του αίματος, κάθετα, από τη μητέρα στο μωρό, και μέσω στενής σωματικής επαφής. Υπάρχουν γύρω στα 20 σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Μεταξύ άλλων, έχουμε το AIDS, την Ηπατίτιδα Β, τον Έρπη, τα Οξυτενή Κονδυλώματα, τη Σύφιλη, τη Γονόρροια (Βλενόρροια), τα Χλαμύδια, την Τριχομανίαση, τη Μονιλίαση (κολπικοί μύκητες), τη Φθειρίαση και την Ψώρα.

ΠΡΟΛΗΨΗ Η πρόληψη είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση ανίατων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως ο ιός HIV και ο έρπης. Κλινικές σεξουαλικής υγείας αγωνίζονται για την προώθηση της χρήσης των προφυλακτικών και της προβολής των ομάδων υψηλού κινδύνου. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της σεξουαλικής μετάδοσης των ΣΜΝ είναι να αποφεύγεται η επαφή με μέλη του σώματος ή υγρά που μπορεί να οδηγήσουν σε μεταφορά με ένα μολυσμένο σύντροφο. Δεν αφορούν όλες οι σεξουαλικές δραστηριότητες την επαφή: το cybersex, το τηλεφωνικό σεξ ή ο αυνανισμός από απόσταση είναι οι μέθοδοι για την αποφυγή επαφής. Η σωστή χρήση των προφυλακτικών μειώνει την επαφή και τους κινδύνους. Παρά το γεγονός ότι το προφυλακτικό είναι αποτελεσματικό για τον περιορισμό της έκθεσης, κάποια μετάδοση της νόσου μπορεί να συμβεί ακόμα και με ένα προφυλακτικό. Στην ιδανική περίπτωση, οι δύο σύντροφοι θα πρέπει να εξετάζονται για ΣΜΝ πριν την έναρξη της σεξουαλικής επαφής ή πριν ξαναρχίσουν και πάλι μαζί, όταν ο ένας από τους δύο είχε επαφή με κάποιον άλλο. Πολλές λοιμώξεις δεν ανιχνεύονται αμέσως μετά την έκθεση, έτσι αρκετό χρονικό διάστημα θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ των πιθανών εκθέσεων και των εξετάσεων ώστε αυτές να είναι ακριβής. Ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ιδιαίτερα ορισμένοι ανθεκτικοί ιοί όπως ο ιός HPV, μπορεί να είναι αδύνατο να ανιχνευθούν με τις τρέχουσες ιατρικές διαδικασίες. Πολλές ασθένειες που θεσμοθετούν μόνιμη λοίμωξη μπορούν έτσι να καταλαμβάνουν το ανοσοποιητικό σύστημα στο οποίο άλλες ασθένειες μεταδίδονται πιο εύκολα.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Υψηλή έκθεση σε κίνδυνο, όπως αυτή που συμβαίνει σε περιπτώσεις βιασμού, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικούς συνδυασμούς όπως αζιθρομυκίνη, cefixime και μετρονιδαζόλη. Μια επιλογή για την θεραπεία των συντρόφων των ασθενών (ενδεικτικές περιπτώσεις) που διαγνώστηκαν με χλαμύδια ή γονόρροια είναι η κλινική πρακτική της αντιμετώπισης των περιπτώσεων των σεξουαλικών συντρόφων με την παροχή οδηγιών ή φαρμακευτικής αγωγής στον ασθενή χωρίς ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης προηγουμένως να έχει εξετάσει τον σύντροφο.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ Κάνετε πάντα χρήση προφυλακτικών λάτεξ με μεγάλη προσοχή, αφού και τα προφυλακτικά δεν παρέχουν σίγουρη προστασία. • Όσο περισσότερους ερωτικούς συντρόφους έχετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος έκθεσης. Και μην ξεχνάτε ότι μία αρνητική εργαστηριακή εξέταση για ορισμένα νοσήματα (π.χ. τον ιό του AIDS) μπορεί να δείξει θετικό αποτέλεσμα και μήνες μετά. • Ρωτήστε ειδικό γιατρό αμέσως, αν νομίζετε ότι έχετε εκτεθεί. Σήμερα, πολλά ΣΜΝ μπορεί να αντιμετωπιστούν και να θεραπευτούν. Η έγκαιρη θεραπεία είναι απαραίτητη, για να αποφευχθούν επιπλοκές και μόνιμες βλάβες.  Ως σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ορίζονται αυτά που μεταδίδονται κυρίως με τη σεξουαλική πράξη. Όσο περισσότερους ερωτικούς συντρόφους έχετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος έκθεσης στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Επίσης, σημασία μεγάλη έχει τι τύπο σεξουαλικής δραστηριότητας έχουμε.  Αυτές έχουν ταξινομηθεί, με βάση τον κίνδυνο μόλυνσης: Υψηλού κινδύνου: Κολπικό ή/και πρωκτικό σεξ ΧΩΡΙΣ προφυλακτικό. Μέσου κινδύνου: Κολπικό ή/και πρωκτικό σεξ με προφυλακτικό, καθώς και  στοματικό σεξ χωρίς προφυλακτικό. Χαμηλού κινδύνου: Χάδια στα γεννητικά όργανα και τα υγρά φιλιά, καθώς και στοματικό σεξ με προφυλακτικό. Ακίνδυνα: Μασάζ, αυνανισμός και αποχή.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Μέθοδοι αντισύλληψης υπάρχουν πολλές, λίγες όμως, είναι οι αξιόπιστες. Εκείνη που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μέθοδο αντισύλληψης είναι 'λύση' της τελευταίας καταφυγής είναι η έκτρωση που εκτός από ψυχολογικές και κοινωνικές αναστολές μπορεί να γεννήσει στη γυναίκα και κινδύνους υγείας (στείρωση, διακοπή της περιόδου, ενδομητρίωση κ.τ.λ Η σύγχρονη γυναίκα, που έχει δικαίωμα στη χαρά του έρωτα, μπορεί να επιλέξει τη μέθοδο αντισυλληπτικής προστασίας που της ταιριάζει.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ Τα παιδιά, που έχουν βιώσει την εμπειρία της κακοποίησης, υφίστανται σοβαρό τραυματισμό και οι επιπτώσεις τα συνοδεύουν συνήθως σε όλη τη ζωή τους – περίπου το 70% από αυτά απέχει σημαντικά από το μέσο όρο συναισθηματικής, πνευματικής και κοινωνικής ανάπτυξης σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του. Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που θα καθορίσουν τη βελτίωση της ψυχικής κατάστασης του παιδιού και την εξισορρόπησή του είναι το υψηλό επίπεδο εγρήγορσης της μητέρας και η λειτουργικότητα της οικογένειας, φυσικά αυτό προϋποθέτει ο δράστης να μην είναι συγγενής πρώτου βαθμού. Επίσης είναι σημαντικό τα παιδιά να απαλλαγούν από τις ενοχές που αισθάνονται σχετικά με την κακοποίηση. Πολλές φορές τίθεται ο προβληματισμός κατά πόσο οι δηλώσεις του παιδιού είναι αληθείς, ώστε να το εμπιστευθούμε. Σύμφωνα με αρκετούς ειδικούς, τα παιδιά δεν λένε ποτέ ψέματα για τη σεξουαλική κακοποίηση και πάντα πρέπει να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις δηλώσεις τους όταν μας εκμυστηρεύονται αυτό που τους συμβαίνει. Εξάλλου, οι πρώτες ενδείξεις που πρέπει να μας προβληματίσουν είναι οι ξαφνικές και αναίτιες, όπως νομίζουμε, αλλαγές στη συμπεριφορά τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απαραίτητα κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά ενός παιδιού πρέπει να αποδίδεται σε περιστατικό κακοποίησης. Παρατηρείται, δυστυχώς, το φαινόμενο οι ενήλικοι να δυσκολεύονται τόσο πολύ να αποδεχθούν μια πιθανή κακοποίηση του παιδιού, ώστε συχνά παρερμηνεύουν τα μηνύματα που τους στέλνει ή το θεωρούν ανυπάκουο ή θρασύ, με αποτέλεσμα το παιδί να συνεχίσει να υφίσταται το μαρτύριο.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ Το φαινόμενο της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης συμβαίνει σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από όσο γνωρίζουμε όμως καλύπτεται από έντονη μυστικότητα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Βρετανικού Οργανισμού Stopitnow για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης τα ¾ των παιδιών που κακοποιούνται σεξουαλικά δε θα μιλήσουν σε κανένα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας για αυτήν. Ακόμη από όσα παιδιά μιλήσουν, ελάχιστα θα φθάσουν να απασχολήσουν τις αστυνομικές αρχές, τις κοινωνικές υπηρεσίες ή τους επαγγελματίες υγείας.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ Ευρήματα ερευνών έχουν δείξει ότι τα κορίτσια κακοποιούνται με συχνότητα 3 φορές υψηλότερη από ότι τα αγόρια, ότι τα αγόρια είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες για συναισθηματική παραμέληση και σοβαρή σωματική βλάβη από ότι τα κορίτσια και ότι τα παιδιά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να κακοποιηθούν σεξουαλικά από τη ηλικία των 3 ετών και άνω. Ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που δείχνουν οι έρευνες. Τα περισσότερα παιδιά θύματα κακοποίησης και παραμέλησης δεν ανιχνεύονται από τις κοινωνικές υπηρεσίες. Στη σεξουαλική κακοποίηση ειδικά, όπου δεν υπάρχουν απαραίτητα σωματικές ενδείξεις, η μυστικότητα και η ντροπή εμποδίζει τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες που γνωρίζουν να ζητήσουν βοήθεια.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο αριθμός νέων κρουσμάτων των κυριότερων ιάσιμων (Σύφιλη, γονοκοκκικές, χλαμυδιακές και τριχομοναδικές λοιμώξεις) στον σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό ανήλθε το 1999 στα 340.000.000.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Φαίνεται ότι μια λειτουργία των σεξουαλικών αποκλίσεων είναι ο υποβιβασμός του αντίθετου φύλου. Αντίθετα, ένα στοιχείο της αποκλίνουσας πράξης μπορεί να χρησιμεύσει ως άμυνα ή αυτοπροστασία του ατόμου μπροστά σε μια επίθεση.

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ Ως ομοφυλοφιλία ορίζεται το σεξουαλικό ενδιαφέρον και η έλξη ενός ατόμου προς άτομα του ίδιου φύλου. Ο όρος ομοφυλόφιλος χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα άτομα τα οποία προτιμούν τον συναισθηματικό δεσμό και τη σεξουαλική σχέση με πρόσωπα του ίδιου φύλου.

ΑΜΦΙΦΥΛΟΦΙΛΙΑ Η αμφιφυλοφιλία είναι όρος που αναφέρεται θεωρητικά στα άτομα που έχουν και ετεροφυλοφιλικές και ομοφυλοφιλικές εμπειρίες. Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς οι αμφιφυλόφιλοι είναι στην πραγματικότητα ομοφυλόφιλοι που κρύβονται πίσω από το πρόσχημα της αμφιφυλοφιλίας.

ΔΙΑΣΕΞΟΥΑΛΙΣΜΟΣ Ο διασεξουαλισμός ή μεταφυλετισμός είναι διαταραχή της ταυτότητας του φύλου, κατά την οποία ένα βιολογικά φυσιολογικό άτομο πιστεύει ότι ανήκει στο αντίθετο φύλο, παρ' όλες τις ανατομικές αποδείξεις για το αντίθετο.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΗΒΗΣ Η ήβη μπορεί να οριστεί ως η βραχεία εκείνη χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας ωριμάζει το γεννητικό σύστημα και εμφανίζονται οι δευτερεύοντες χαρακτήρες του φύλου.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Η ανατομία και η σεξουαλικότητα ενός ατόμου να αλλάζουν με την ηλικία. Οι αλλαγές είναι ταχείς στην ενδομήτρια ζωή και γύρω στην εφηβεία

ΜΑΖΟΧΙΣΜΟΣ Μαζοχισμός ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία η σεξουαλική απόλαυση προέρχεται από την αίσθηση φυσικού πόνου.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Η ετεροφυλοφιλική συμπεριφορά συχνά ξεκινά κατά την παιδική ηλικία και έχει ως κίνητρο την περιέργεια. Η σεξουαλική παρόρμηση απαντά σε διάφορους βαθμούς στα περισσότερα παιδιά.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ Ο δρόμος για μια υγιή προσωπικότητα είναι σε άμεση σχέση με την επιτυχή διαχείριση της σεξουαλικότητας και άρα πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση εμπεριέχει όλα τα επίπεδα της σεξουαλικής υγείας όπως ενημέρωση για σωματική υγεία, για συναισθηματική αλλά και για κοινωνική. Βασικός μοχλός της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης αποτελεί ο σεβασμός στην σεξουαλικότητα και τις σεξουαλικές σχέσεις.

ΠΡΟΛΗΨΗ Σ.Ν. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι στόχοι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης μπορεί να περιλαμβάνει ενημέρωση για την ανατομία, την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τον αυνανισμό, τη γονιμοποίηση, την αντισύλληψη αλλά και τον τοκετό. Παράλληλα μέσα από την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση επεξεργάζονται θέματα όπως οι «κοινωνικοί» νόμοι μέσα στα πλαίσια των οποίων είναι επιτρεπτή η έκφραση της σεξουαλικότητας με βασικό γνώμονα το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, του σεβασμού της επιθυμίας του άλλου και τελικά της αυτοπροστασίας από την σεξουαλική κακοποίηση. «Γνωρίζω το σώμα μου, το σέβομαι, το φροντίζω και το κρατάω ασφαλές».

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΟΝΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΟΥΣ H σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι, πράγματι, μία από τις πιο δύσκολες και ευαίσθητες υποχρεώσεις των γονέων. Υπάρχουν άραγε τρόποι για να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να σας πλησιάσουν, να σας εμπιστευτούν και να σας θέσουν τα ερωτήματα που τα απασχολούν; Kαι με ποιον τρόπο θα γίνει αυτή η συζήτηση δημιουργική και εποικοδομητική; Είναι δικαίωμα των παιδιών  να γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να διασφαλίζουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία και ασφάλεια. Χρειάζεται  να διευκολυνθούν ώστε να αναπτύξουν κριτική ικανότητα, εμπιστοσύνη τόσο στον ίδιο τους τον εαυτό όσο και στους σημαντικούς άλλους που μπορούν να τους βοηθήσουν.    

Όλα αυτά σε ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης όπου ενισχύεται η αυτοεκτίμηση του παιδιού και αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να μιλάει ανοιχτά για το σεξ. Χωρίς να είναι απόλυτο, προτείνεται τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση να την κάνει ο γονιός του ίδιου φύλου. Ωστόσο στις περιπτώσεις που απουσιάζει για παράδειγμα ο πατέρας, η συζήτηση μπορεί να γίνει με μια αποδεκτή αντρική φιγούρα (π.χ. ο παιδίατρος ή άλλος συγγενής). Το αντίστοιχο όταν απουσιάζει η μητέρα. Δεν υπάρχει σταθερή ηλικία η οποία μπορεί να θεωρηθεί ηλικία έναρξης της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Θεωρείται ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να βασίζεται και να ξεκινάει ανάλογα με τις σχετικές ερωτήσεις ενός παιδιού.

Ωστόσο ήδη από την ηλικία των δυο και μετά τα παιδιά αρχίζουν σιγά σιγά να θέτουν τα πρώτα ζητήματα για την σεξουαλικότητα τους. Παράδειγμα τέτοιων ερωτήσεων μπορεί να είναι: Πώς γεννιούνται τα παιδιά; Γιατί το κοριτσάκι δεν έχει πουλάκι; Γιατί φουσκώνει η κοιλιά της γυναίκας;  

Οι απαντήσεις θα πρέπει να δίνονται με απλό και κατανοητό τρόπο και φυσικά να μην παρασυρθεί ο γονιός και ανοίξει θέματα συζήτησης τα οποία το παιδί δεν έχει θέσει. Επίσης πρέπει να ηρεμούν το παιδί καθώς κάποιες  ερωτήσεις να κρύβουν ζήλεια αλλά και φόβο (π.χ. μερικά κορίτσια ζηλεύουν που δεν έχουν πουλάκι). Ταυτόχρονα όσον αφορά την ανατομία του σώματος οι φροντιστές των παιδιών θα πρέπει να ονομάζουν τα μέρη του σώματος με απλούς όρους και όχι λέξεις «συνθηματικές» καθώς με αυτό τον τρόπο γεννάται μια μυστικότητα, ντροπή και ενοχή γύρω από το θέμα.

Γενικότερα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης η ειλικρίνεια και η σαφήνεια είναι οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα αναπτυχθεί η συζήτηση. Θα πρέπει να δίνονται ακριβείς πληροφορίες στο παιδί, σε γλώσσα απλή και κατανοητή για την ηλικία του και πάντα να διαφαίνεται η διαθεσιμότητα του ενήλικα για ερωτήσεις και διευκρινίσεις και κατά την συζήτηση αλλά και για μελλοντική συζήτηση.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα  Παιδιά  SOS 1056», ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το μεγάλωμα του παιδιού σας.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΗΛΙΚΙΑ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ O έρωτας όταν η λέξη χρησιμοποιείται σωστά, δεν σημαίνει μια οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα στα δυο φύλα, αλλά μόνο τη σχέση που περιέχει πολύ αίσθημα και που είναι και ψυχολογική και σωματική.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΜΟΦΥΛΙΚΟΥ ΕΡΩΤΑ Η ομοφυλοφιλία ορίζεται ως η ερωτική έλξη ή και η σεξουαλική επαφή ατόμου προς το ίδιο φύλλο.

Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η ομοφυλοφιλία σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζεται αρνητικά κυρίως από την εκκλησία που την θεωρεί αμαρτία, αλλά και σε πολλές κοινωνίες είναι στιγματισμένη ως ανεπιθύμητο φαινόμενο.

ΟΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Οι ομοφυλόφιλοι, είναι ακόμα αναγκασμένοι να κρύβουν την ιδιαιτερότητα τους, να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο εργασιακό περιβάλλον γίνονται αντικείμενο χλευασμού, ενώ οι κοινωνικές πιέσεις που επανειλημμένως δέχονται, τους δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα.

«ΓΕΝΝΙΟΜΑΣΤΕ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΙ Ή ΓΙΝΟΜΑΣΤΕ» Από το σύνολο των αποτελεσμάτων των μελετών, φαίνεται ότι ενώ η γενετική είναι πιθανό να διαδραματίζει τον ρόλο της στην ομοφυλοφιλία, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλουν επίσης στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Συνοψίζοντας: Αυτό που καθορίζει το φύλο μας, επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες όπως τα γονίδια, ο εγκέφαλος, οι ορμόνες, τα εσωτερικά γεννητικά όργανα και το περιβάλλον.

Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΗΜΕΡΑ Η κοινωνία ανέχεται (σε ένα βαθμό) τους ομοφυλόφιλους αλλά δεν τους αποδέχεται. Η ομοφυλοφιλία είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό.

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Μέσα στην οικογένεια αντιλαμβάνεται ο έφηβος τη νοοτροπία και αντίληψη των γονιών του, ενώ δέχεται θετικές, αλλά και αρνητικές επιδράσεις για τη σεξουαλικότητα του.

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Πολλές θρησκείες την αντιμετωπίζουν ως αμαρτία. Οι δύο μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι κάθετα αντίθετες στην αποδοχή της ομοφυλοφιλίας.

ΒΙΒΛΙΟΦΡΑΦΙΑ Βιβλίο: Ψυχολογία εφήβων (Κώστας Γ. ΜΑΝΟΣ Εκδόσεις Μπρηχόρης) Αγάπη (Εκδόσεις Μπουκουμάνη Αθηνά) Βιασμός Το έγκλημα, η δίκη, ο νόμος και οι κοινωνικές αντιλήψεις (Καίτη Παπαρρήγα Κωσταβάρα Εκδόσεις Μεταίχμιο 2007) Εκπαιδεύοντας τους εφήβους (John Head Μετάφραση Πελαγία Κοτσώνη Εκδόσεις Σαβάλλας 2000)