Πώς τα παιδιά κατανοούν την οικονομία

Τί ξέρουν τα παιδιά για την οικονομία και την κοινωνική διαστρωμάτωση; Για χρόνια η έμφαση στα στάδια ανάπτυξης Piaget (προλογική νόηση 2-6, συγκεκριμένη λογική σκέψη 6-12, λογική σκέψη 12 έως το τέλος της εφηβείας) Μελέτες με παιδιά από 4μιση έως 12 Strauss (1952),Danzinger (1958), Sutton(1962), Jahoda (1979), Burris (1983) επικύρωσαν την ανάπτυξη των οικονομικών εννοιών σε διαφορετικά στάδια αν και υπήρξαν διαφωνίες στον αριθμό των σταδίων

Τρείς μεγάλες φάσεις: (α) 4-5 Δεν υπάρχει κατανόηση των οικονομικών εννοιών. Υπάρχει σύνδεση του χρήματος με τον πλούτο. Κατανοείται η διαφορά μεταξύ «πλουσίων» και «φτωχών» στην ακραία της μορφή: Οι πλούσιοι είναι εκατομμυριούχοι - οι φτωχοί είναι ζητιάνοι, ωραία ρούχα - κουρέλια, με τα χρήματα αγοράζουν αυτοκίνητα και κοσμήματα, οι φτωχοί είναι γέροι, αρρωστοι, βρώμικοι, άστεγοι (ζητιάνοι)

Από πού προέρχεται το χρήμα ο πατέρας το βγάζει από τη τσέπη του κάποιος (η τράπεζα) το δίνει σε όποιον το ζητήσει τα ρέστα που παίρνουμε όταν πληρώνουμε Δεν υπάρχει κατανόηση του κέρδους. Η τιμή αγοράς και πώλησης είναι η ίδια

(β) 7-8 Αποσπασματική κατανόηση εννοιών Οι μεγάλες αντιθέσεις μεταξύ πλουσίων και φτωχών παραμένουν αλλά με πιο συγκεκριμέ- νες αναφορές. Οι πλούσιοι είναι χαρούμενοι - οι φτωχοί λυπημένοι. Οι φτωχοί δεν εργάζονται διότι δεν ξέρουν πώς ή δεν έχουν λεφτά για να βρουν Οι πλούσιοι δουλεύουν. Ο πλούτος εξαρτάται από το πόσο δουλεύεις Το χρήμα προέρχεται από την εργασία

Η τιμή εργοστασίου και αυτή της λιανικής πώλησης δεν μπορούν να διαχωριστούν ακόμη και αν η έννοια του κέρδους γίνει κατανοητή.

10 -11 Οι χαρακτηρισμοί σχετικοποιούνται και είναι πιο επεξεργασμένοι 10 -11 Οι χαρακτηρισμοί σχετικοποιούνται και είναι πιο επεξεργασμένοι. Υπάρχουν διαβαθμίσεις πλουσίων και φτωχών. Λιγότερη έμφαση στα εξωτερικά χαρακτηριστικά. Μεγαλύτερη διαφοροποίηση στα εσωτερικά: οι πλούσιοι μπορεί να είναι γενναιόδωροι και τσιγγούνηδες, οι φτωχοί μπορεί να είναι καλοί αλλά και κλέφτες Όλοι αναζητούν δουλειά αλλά κάποιοι δεν τα καταφέρνουν. Οι πλούσιοι είναι επαγγελματίες ή σε επαγγέλματα που έχουν σχέση με το χρήμα (επιχειρήσεις, τράπεζες).

Καλή κατανόηση της διαφοράς μεταξύ της τιμής πώλησης και της τιμής αγοράς

(γ) 12 -14 Πλήρης κατανόηση οικονομικών εννοιών Σύνδεση του χρήματος με ηθικές κατηγορίες: πλούσιοι που δεν εκτιμούν αυτό που έχουν. Έλλειψη κοινωνικής δικαιοσύνης. Κατανόηση των κοινωνικών διαφορών. Σύνδεση με την ισχύ και την εξουσία: οι πλούσιοι δίνουν εντολές. Έμφαση στην εκπαίδευση και τις ευκαιρίες που προσφέρει. Μέχρι τότε τα παιδιά προτιμούν τα κέρματα από τα χαρτονομίσματα. Κατανόηση του κέρδους.

15-16 Κατανόηση του τραπεζικού συστήματος/και του τρόπου που αποκτούν κέρδος.

Οικογενειακές πρακτικές, αν το παιδί παίρνει χαρτζηλίκι, η κοινωνική τάξη, η εκπαίδευση επιταχύνουν ή επιβραδύνουν τη μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο Όλα τα μοντέλα που ακολουθούν τη λογική της ανάπτυξης σταδίων: • κάθε στάδιο είναι ένα δομημένο όλον σε κατάσταση ισορροπίας • το κάθε στάδιο προκύπτει από το προηγούμενο • τα στάδια ακολουθούν μια προδιαγεραμμένη σειρά • είναι καθολικά

Κριτική στο μοντέλο των σταδίων • Οι περισσότερες έρευνες έχουν γίνει στο Δυτικό κόσμο, σε βιομηχανοποιημένα και καπιταλιστικά περιβάλλοντα. • Η σειρά των σταδίων δεν είναι σταθερή και δεν υπάρχει ένα ιδανικό σημείο εξέλιξης σε κάθε στάδιο. • Τα ίδια τα παιδιά παίζουν ενεργητικό ρόλο στην ανάπτυξή τους. Ερμηνεύουν εκλετικά, βασισμένα σε προηγούμενες εμπειρίες, στις οικονομικές ανάγκες και στο πώς καταλαβαίνουν τον κόσμο (κονστρουξιονιστική οπτική).

Η σημασία του κοινωνικο-οικονομικού πλαισίου π. χ Η σημασία του κοινωνικο-οικονομικού πλαισίου π.χ. -στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας καταλάβαιναν την έννοια του πληθωρισμού -στο Hong Kong κατλάβαιναν την έννοια του τραπεζικού κέρδους από τα 14 -στη Βραζιλία τα παιδιά του δρόμου καταλα- βαίνουν την έννοια του επιχειρηματικού κέρδους από τα 6

Φύλο και επιχειρηματικότητα Παιδιά 8 -12  έκπαιδευση 10 εβδομάδων στα οικονομικά Πριν: η επιχειρηματικότητα ανδρική υπόθεση: σε παιχνίδια ρόλων 1 στα 6 αγόρια και 2 στα 22 κορίτσια ιδιοκτήτης εταιρείας. Μετά: μικρή αλλαγή. Ως προς την επιτυχία στο κέρδος, επιμονή και ανάληψη ρίσκου δεν υπήρχαν διαφορές φύλου, με ελαφρά υπεροχή των κοριτσιών στα πρώτα δύο.

• Ο πατέρας περισσότερο από τη μητέρα πηγή χρημάτων • Τα περισσότερα πρόσωπα κύρους είναι άνδρες (αφεντικά, πρόεδροι...)

Η σημασία της εκπαίδευσης Οικονομικός γραμματισμός από το νηπιαγωγείο: έλλειψη, λήψη αποφάσεων, παραγωγή, κατανάλωση, διανομή, ζήτηση και προσφορά, επιχείρηση, χρήμα μέσα από το παιχνίδι. Τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν και να κατα- νοήσουν έννοιες για τις οποίες θεωρείται ότι δεν έχουν την ψυχονοητική ωριμότητα.