Ερωτηματολόγια / Συλλογή στοιχείων / Αποτελέσματα / Συμπεράσματα Δράση 2.1 Ερωτηματολόγια / Συλλογή στοιχείων / Αποτελέσματα / Συμπεράσματα Μ. Παχνός - Ε. Βαγγέλογλου

Περιεχόμενα Το ερωτηματολόγιο Ομάδες στόχοι Τρόπος διανομής Συλλεχθέντα στοιχεία Συμπεράσματα

Το ερωτηματολόγιο Δημιουργία ερωτηματολογίου: Προκαταρκτική ανασκόπηση της νομοθεσίας αναφορικά με τις ομάδες-στόχους Κάλυψη περιεχομένων των Τεχνικών Δελτίων Νομοθεσία ασφαλούς λειτουργίας Νομοθεσία περιβάλλοντος Πρότυπα ασφαλούς λειτουργίας Πρότυπα κατασκευής (π.χ. βάνες, αντλίες, φλάντζες) Διαδικασίες Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας Διαδικασίες ΥΑΠΕ στα στάδια εμπλεκόμενων διεργασιών (φόρτωση/ εκφόρτωση, μεταφορά) Καταγραφή υφιστάμενης κατάστασης

Το ερωτηματολόγιο Οι ερωτήσεις επικεντρώνονταν σε 5 θεματικούς τομείς: Εταιρικό προφίλ και τις πληροφορίες χώρου διακίνησης καυσίμων και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών (HazChem) Δραστηριότητες σχετικές με τη μεταφορά και διακίνηση των HazChem Χειρισμός HazChem και Κανονισμός REACH Νομοθεσία και ασφαλή πρότυπα κατασκευής και λειτουργίας Συστήματα Διαχείρισης ΥΑΠΕ

Ομάδες στόχοι Υψηλή γεωγραφική κατανομή σε εθνικό επίπεδο Ευρύ φάσμα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων όπως: Περιοχές φόρτωσης / εκφόρτωσης Περιοχές προσωρινής αποθήκευσης Λιμενικές εγκαταστάσεις Πρατήρια καυσίμων Οδικές μεταφορές Θαλάσσιες μεταφορές Χειριστές αγωγών Διανομή επικίνδυνων χημικών ουσιών

Τρόπος διανομής Χρήση των συνεργασιών της ΜΟΗ και AVIN Εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην προμήθεια και διανομή καυσίμων και HazChem Χρήση e-mail, fax και άμεσες επαφές Μέλη της Ομάδας Έργου συνεργάστηκαν με τις εταιρείες Συνοδευτικής Επιστολής με τους στόχους του PROTEAS Συμμετοχή των εταιρειών CORAL & CYCLON Συμμετοχή εταιρειών εμπορίας που διακινούν το 30% του συνολικού όγκου των καυσίμων στην Ελλάδα και λειτουργούν περίπου1.500 πρατήρια καυσίμων Συνολικά, εκτιμάται ότι περίπου 1.700 ερωτηματολόγια διανεμήθηκαν

Συμπεράσματα Επαρκής αριθμός έγκυρων ερωτηματολογίων για την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων Απαντήσεις από ίδιο κλάδο βρέθηκαν να έχουν ένα υψηλό συντελεστή ομοιότητας Υψηλό επίπεδο γνώσεων και υλοποίησης σε εταιρείες με οργανωμένα τμήματα ΥΑΠΕ Εκπαίδευση χρηστών επιτυγχάνει υψηλά επίπεδα συμμόρφωσης ΥΑΠΕ

Συλλεχθέντα στοιχεία - Ανάλυση Αριθμός έγκυρων ερωτηματολογίων προς ανάλυση: 251 Αντιστοίχιση έγκυρων ερωτηματολόγιων ανά στάδιο ΚΖ: 391 Από τα επόμενα στατιστικά διαγράμματα έχουν εξαιρεθεί εταιρείες/εγκαταστάσεις που είναι μόνο πρατήρια καυσίμων για λόγους εξάλειψης της ανομοιομορφίας του δείγματος: 217 από 251 εταιρείες/εγκαταστάσεις είναι μόνο πρατήρια καυσίμων Τα αποτελέσματα για τις εταιρείες/εγκαταστάσεις που δραστηριοποιούνται μόνο σε πρατήρια καυσίμων αναλύονται ξεχωριστά και εμφανίζουν πολύ υψηλό συντελεστή ομοιότητας Τα αποτελέσματα για τις εταιρείες/εγκαταστάσεις που δραστηριοποιούνται μόνο σε πρατήρια καυσίμων δεν παρουσιάζονται στη παρούσα.

Συλλεχθέντα στοιχεία (upd) Δραστηριότητα # ερωτ. ανά δραστηριότητα max # ερωτηματολογίων Θαλάσσιες μεταφορές 9 Οδικές μεταφορές 18 121 Αγωγοί 7 Προσωρινή αποθήκευση 21 22 Πρατήρια καυσίμων 245 1.479 Φόρτωση / εκφόρτωση βυτιοφόρων 20 Φόρτωση / εκφόρτωση σε λιμάνια 11 Διανομή HazChem 60 ΣΥΝΟΛΟ 391 1.731

Αποτελέσματα έρευνας Α. Ερωτήσεις Ταυτότητας Επιχείρησης

Αποτελέσματα έρευνας

Αποτελέσματα έρευνας

Αποτελέσματα έρευνας

Αποτελέσματα έρευνας Πρατήρια καυσίμων Αποθήκευση Σταθμοί φορτώσεως 28 82,4% Αποθήκευση 21 61,8% Σταθμοί φορτώσεως 20 58,8% Διανομή επικινδύνων 18 52,9% Οδικές μεταφορές Θαλάσσιες μεταφορές 9 26,5% Μεταφορές μέσω αγωγών 7 20,6% Άλλες δραστηριότητες 3 8,8% Σιδηροδρομικές μεταφορές 0% Στην έρευνα δεν έλαβε μέρος καμία εταιρεία που να δραστηριοποιείται στη μεταφορά επικίνδυνων χημικών με τρένα. Αυτή αντιστοιχεί σε πολύ μικρό ποσοστό σε σχέση με τη μεταφορά με άλλα μέσα (οδική, θαλάσσια).

Αποτελέσματα έρευνας Από Χώρες Ε.Ε.: Ιταλία (1), Αγγλία (2), Ολλανδία (1), Ισπανία (1), Αυστρία (1), Από όλες (1) Από Χώρες εκτός Ε.Ε.: Τουρκία (1), Από όλες (1), Γειτονικές Χώρες (1)

Αποτελέσματα έρευνας Σε Χώρες Ε.Ε.: Σε όλες (3), Βουλγαρία (2) Σε Χώρες εκτός Ε.Ε.: Σε όλες (2), Τουρκία (1), Ιράν - Ισραήλ (1), ΑΛΒΑΝΙΑ, ΣΚΟΠΙΑ, ΚΟΣΣΟΒΟ, ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ, ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ (1), Γειτονικές Χώρες (1)

Αποτελέσματα έρευνας Β. Ερωτήσεις Δραστηριότητας Επιχείρησης ΑΣΦΑΛΤΟΣ (BITUMEN) Κατηγορία 9 (other dangerous subst.) LPG Κατηγορία 2 (αέρια) Χημικά Κατηγορίες: 3 (εύφλ. υγρά), 6(τοξ.), 8 (διαβρ.) Όλα τα άλλα Κατηγορία3

Κατανάλωση πετρελαιοειδών

Κατανάλωση πετρελαιοειδών Όπως φαίνεται στον πίνακα οι εταιρείες που μετέχουν στην έρευνα καλύπτουν σημαντικό ποσοστό της εγχώριας διακίνησης πετρελαιοειδών, κυρίως σε αμόλυβδη, diesel θέρμανσης και κίνησης, αεροπορικό καύσιμο και υγραέρια. Η εταιρεία που διακινεί πετρελαιοειδή (υγρά, και κυρίως αργό), πραγματοποιεί διεθνείς μεταφορές και ο όγκος διακίνησης της είναι ~2,5 φορές μεγαλύτερος από την ετήσια διακινούμενη ποσότητα πετρελαιοειδών υγρών σε όλη την Ελλάδα για το 2009. Η εταιρεία OFC (Υπηρεσίες Αεροπορικού Καυσίμου A.E.) δραστηριοποιείται στην παραλαβή, αποθήκευση και διανομή αεροπορικού καυσίμου του Αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» της Αθήνας και διακινεί περίπου το 50-60% της ποσότητας JET στην Ελλάδα. Η ομάδα έργου του προγράμματος πραγματοποίησε επίσκεψη στις εγκαταστάσεις της OFC για συλλογή στοιχείων και έχει εξασφαλιστεί η συνεργασία στα πλαίσια του προγράμματος. Το ποσοστό κάλυψης της εγχώριας αγοράς από τις εταιρείες που έλαβαν μέρος στην έρευνα είναι πολύ ικανοποιητικό

Αποτελέσματα έρευνας Γ. Διαχείριση Επικίνδυνων Ουσιών – Κανον. REACH

Αποτελέσματα έρευνας Καμία εταιρεία δεν είναι στην κατηγορία για ουσίες 1-100 τόνους/έτος διότι πρόκειται για μεγάλες εταιρείες.

Αποτελέσματα έρευνας Γίνεται χρήση των MSDS στις ουσίες/ παρασκευάσματα που μεταφέρονται, διακινούνται από τις εταιρείες της έρευνας, σε ποσοστό 88%.

Αποτελέσματα έρευνας Οι εργαζόμενοι έχουν ενημερωθεί / εκπαιδευτεί σχετικά με τα περιεχόμενα των MSDS των ουσιών που διαχειρίζονται, στη συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών της έρευνας.

Αποτελέσματα έρευνας Από τις εταιρ./ εγκαταστ. όπου οι εργαζόμενοι έχουν ενημερωθεί για τα περιεχόμενα των MSDS των επικίνδυνων χημικών ουσιών / παρασκευασμάτων τα οποία διαχειρίζονται, τα «Μέτρα πρώτων βοηθειών», «Μέτρα για την καταπολέμηση πυρκαγιάς & τυχαίας έκλυσης» και η «Ταξινόμηση & επισήμανση(προσδιορισμός των κινδύνων)» είναι αντικείμενο εκπαίδευσης σε όλες τις εταιρείες της έρευνας.

Αποτελέσματα έρευνας Δ. Θέματα Νομοθεσίας (Πρότυπα Κατασκ. & Ασφ. Λειτ.) Υπάρχει συνεργασία με εξωτερικό σύμβουλο για υποστήριξη σε θέματα νομοθετικών απαιτήσεων ασφάλειας και περιβάλλοντος από το 88% των εταιρειών .

Αποτελέσματα έρευνας … κυρίως σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας, άδειας λειτουργίας, διαχείρισης / διάθεσης αποβλήτων και θέματα ασφαλούς μεταφοράς.

Αποτελέσματα έρευνας

Αποτελέσματα έρευνας Το διάγραμμα δείχνει μία ευρεία γκάμα κάλυψης απαιτήσεων σε θέματα ΥΑΠΕ από τις εταιρείες / εγκαταστάσεις, στο φάσμα της νομοθεσίας που έχουμε λάβει υπόψη στο πρόγραμμα. Απόδειξη ότι η υλοποίηση των σχετικών δράσεων γίνεται σε σωστό υπόβαθρο, όπου έχουν ληφθεί υπόψη οι ανάγκες –απαιτήσεις των εταιρειών –στόχων του προγράμματος. 27.1 Αν Ναι (στην ερώτηση 27) τότε αναφέρετε τις απαιτήσεις αυτές αναφορικά στην ασφάλεια & την προστασία περιβάλλοντος:  0 Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων  1 Πιστοποιητικά καταλληλότητας κατασκευής & εξοπλισμού συμπεριλαμβανομένων των μέσων μεταφοράς  2 Πιστοποιητικά επαγγελματικής ικανότητας οδηγών μέσων μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων  3 Πιστοποιητικό Πυρασφάλειας  4 Άδεια διάθεσης υγρών αποβλήτων (π.χ. βιομηχανικών, ομβρίων υδάτων, λυμάτων)  5 Γραπτή Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου (Π.Δ. 17/1996)  6 Έγκριση Μελέτης Ασφάλειας/ Κοινοποίησης SEVESO II (ΚΥΑ 12044/613/2007)    7 Σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτων Περιστατικών  8 Σχέδιο Παραλαβής και Διαχείρισης Αποβλήτων που παράγονται στα πλοία (ΚΥΑ 3418/07/2002)  9 Άδεια εγκατάστασης/λειτουργίας Μονάδας Περιβαλλοντολογικής Προστασίας για ανάκτηση πτητικών οργανικών ουσιών    10 Πιστοποιητικά πρόληψης ρύπανσης για πλοία: IOPP, IAPP (1)    11 Άλλα πιστοποιητικά: ARCA Διαχείριση αμιάντου (1), ISO 14001 (2), ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ, ΑΣΤΙΑΤΡΙΚΑ ΓΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΠΡΑΤΗΡΙΑ (1)

Αποτελέσματα έρευνας Οι περισσότερες εταιρείες του δείγματος υπάγονται στην EU Συμφωνία ADR (88%) και στον Κανονισμό CLP (85%) ως εταιρείες εμπορίας-διακίνησης πετρελαιοειδών-χημικών που εκτελούν και οδικές μεταφορές επικινδύνων. Ακολουθούν ο Κανονισμός REACH (48%) και η οδηγία SEVESO II (53%). Οι εταιρείες που υπάγονται σε κανονισμούς και νομοθεσία για τη θαλάσσια μεταφορά (Κώδικας IMDG, ISM Code-International Safety Management) καταλαμβάνουν μικρότερο ποσοστό στο δείγμα (~27%). Στο REACH/ CLP η πλειοψηφία υπάγονται μόνο στο CLP (15 από 29 απαντήσεις – 52%) (συγκεκριμένα οι εταιρείες εμπορίας). 14 από 29 ανήκουν (48%) υπάγονται και στους δύο, REACH και CLP.

Αποτελέσματα έρευνας Το όχι αφορά στις εταιρείες που έχουν πρατήρια και κάνουν διακίνηση πετρελαίου θέρμανσης και δεν είχαν απάντηση στην ερώτηση (9 από 34 εταιρείες)

Αποτελέσματα έρευνας Ε. Διαδικασίες ΣΔΑ & ΥΑΠΕ Η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών διαθέτουν γραπτές διαδικασίες ΥΑΠΕ και ασφαλούς διαχείρισης επικίνδυνων ουσιών (94%)

Αποτελέσματα έρευνας Σε αυτές παρατηρείται μεγάλη ομοιομορφία μεταξύ των εταιρειών, αναφορικά στις διαδικασίες που εφαρμόζονται, κυρίως λόγω της ευρείας υιοθέτησης καλών πρακτικών (ΒΑΤ), των ΣΔΑ, αλλά και τη νομοθεσία. 31.1 Αν Ναι (στην ερώτηση 31) τότε προσδιορίστε ποιες από τις παρακάτω διαδικασίες εφαρμόζονται στην επιχείρησή σας:  0 Διαδικασίες για συστήματα προστασίας εξοπλισμού, ανίχνευσης διαρροών, πρόληψης & περιορισμού διαρροών  1 Διαδικασίες για Άδειες Εκτέλεσης Εργασίας   2 Διαδικασίες Ελέγχου Διατάξεων Ασφάλειας Εξοπλισμού (π.χ. έλεγχος/διακρίβωση μέσων μέτρησης και ελέγχου)   3 Διαδικασίες Επιθεώρησης Εξοπλισμού (π.χ. οπτικοί έλεγχοι βυτιοφόρων, σωλήνων παραλαβής καυσίμων)   4 Διαδικασίες για Συστήματα Ελέγχου & Καταγραφής (π.χ. μέτρηση στάθμης/θερμοκρασίας δεξαμενών)   5 Διαδικασίες Λειτουργίας Εξοπλισμού (π.χ. παραλαβή καυσίμων από πλοία, φορτώσεις καυσίμων σε βυτιοφόρο)   6 Διαδικασίες Συντήρησης & Καθαρισμού Εξοπλισμού   7 Διαδικασίες Αντιμετώπισης Έκτακτων Καταστάσεων   8 Διαδικασίες και Προγράμματα Εκπαίδευσης   9 Οδηγίες/Διαδικασίες Εργασίας (π.χ. οδηγίες για τη μεταφορά καυσίμων σύμφωνα με τις απαιτήσεις ADR)   10 Διαδικασίες Ασφαλών Εργασιακών Πρακτικών – Μέτρα ασφάλειας   11Διαδικασίες Παρακολούθησης και Ανίχνευσης Διαρροών (π.χ. πτητικών οργανικών ενώσεων VOCs, υδρόθειου)   12 Διαδικασίες Διαχείρισης Υγρών Αποβλήτων   13Διαδικασίες Διαχείρισης Αερίων Αποβλήτων   14 Διαδικασίες Διαχείρισης Στερών Αποβλήτων   15 Διαδικασίες ελαχιστοποίησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, καθαρισμού και αποκατάστασης μετά από ατύχημα   16 Άλλο (παρακαλώ προσδιορίστε)

Αποτελέσματα έρευνας Οι εργαζόμενοι στο 94% των επιχειρήσεων εκπαιδεύονται σε διαδικασίες ΥΑΠΕ και ασφαλούς διαχείρισης επικίνδυνων ουσιών στα πλαίσια του ΣΔΑ.

Εν κατακλείδι Τα αποτελέσματα δείχνουν υψηλό επίπεδο κατανόησης και γνώσης των χρηστών όσον αφορά απαιτήσεις και υποχρεώσεις που απορρέουν από την νομοθεσία. Αυτό φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα για τις μεγαλύτερες εταιρείες με οργανωμένα τμήματα ΥΑΠΕ και ανεπτυγμένα προγράμματα εκπαίδευσης. Απαντήσεις από διαφορετικές εταιρείες του ίδιου κλάδου βρέθηκαν να έχουν υψηλό συντελεστή ομοιότητας. Αυτό αφορά σε κανονισμούς και πρότυπα, διαδικασίες, προδιαγραφές λειτουργίας, προϊόντα που μεταφέρονται / διακινούνται και τις σχετικές κλάσεις κινδύνου, τα είδη των μέσων μεταφοράς, κλπ. Τα αποτελέσματα δείχνουν, μέσω διασταυρωτικών ελέγχων (cross checking), υψηλό επίπεδο κατανόησης και γνώσης των χρηστών όσον αφορά τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την νομοθεσία για τα χημικά. Αυτό φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα για τις μεγαλύτερες εταιρείες με οργανωμένα τμήματα ΥΑΠΕ και ανεπτυγμένα προγράμματα εκπαίδευσης. Ο επαρκής βαθμός εφαρμογής των μέτρων ασφάλειας και των περιβαλλοντικών μέτρων κατά τη διάρκεια μεταφοράς και χειρισμό των επικίνδυνων χημικών ουσιών μπορεί να ελεγχθεί μέσω ελέγχων συμμόρφωσης και των ελέγχων. Η ομάδα του έργου είναι σε θέση να επιβεβαιώσει την αξιοπιστία των παραπάνω και ιδιαίτερα την συμμόρφωση με τις νομοθετικές απαιτήσεις των βιομηχανικών εταίρων του προγράμματος. Η ομάδα έργου πραγματοποίησε επιτόπιες επισκέψεις σε κρίσιμες τοποθεσίες φόρτωσης / εκφόρτωσης και διακίνησης HazChem των ομάδων στόχου του έργου, όπου εξετάστηκε η εφαρμογή των διαδικασιών ΥΑΠΕ για τη φόρτωση και μεταφορά (φόρτωση / εκφόρτωση Β/Ο και θαλάσσιων σκαφών, δεξαμενόπλοιων, πλήρωσης δεξαμενής, ανεφοδιασμό σε πρατήρια καυσίμων κ.λπ.), και αξιολογήθηκαν οι ευρωπαϊκές και εθνικές νομοθετικών απαιτήσεις των εταίρων. Σχετικά με εγκαταστάσεις που συνδέονται με τους βιομηχανικούς εταίρους του προγράμματος, η εφαρμογή των μέτρων ΥΑΠΕ εξετάστηκε αναφορικά με συμμόρφωση με τις εκθέσεις επιθεώρησης, αποτελέσματα επιθεωρήσεων και στατιστικά στοιχεία σχετικά με ρύπανση του περιβάλλοντος, ατυχήματα και έκλυσης επικίνδυνων ουσιών.

Εν κατακλείδι Μεγάλη μερίδα των εταιρειών της έρευνας που δραστηριοποιούνται στη διακίνηση, μεταφορά και εμπορία πετρελαιοειδών δεν υπάγονται στον Κανονισμό REACH. Αυτό ενισχύει την αναγκαιότητα των αποτελεσμάτων του προγράμματος (Πρωτόκολλο REACH / SCC) για υιοθέτηση τους από εταιρείες/εγκαταστάσεις. Στη συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών υπάρχει κατάρτιση μέσα από προγράμματα εκπαίδευσης αναφορικά σε διαδικασίες ΥΑΠΕ και ασφαλούς διαχείρισης επικίνδυνων ουσιών στα πλαίσια του ΣΔΑ, καθώς και στα περιεχόμενα των MSDS των ουσιών που διαχειρίζονται οι εργαζόμενοι κατά της εργασία τους

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας PROTEAS website: www.proteas-reach.gr