ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Αλατέλη Δέσποινα Σπανού Ελένη- Σαββίνα Τριανταφυλλοπούλου Φωτεινή
Αμερικανός Ψυχοπαιδαγωγός Ο Ralph Tyler είναι ο πρώτος εφαρμοστής του σχεδιασμού ενός Α.Π
Θεωρεί ξεχωριστό το Α.Π για κάθε σχολείο και κοινωνία κάθε σχολείο έχει άλλο Α.Π άρα και διαφορετική φιλοσοφία και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η αξιολόγηση των αναγκών γίνεται μέσω ερωτηματολογίων, συνεντεύξεων αλλά και παιδαγωγικών ερευνών. Σκοπός του Α.Π : είναι η γνώση να είναι χρησιμοθηρική δηλαδή να είναι χρήσιμη στην ζωή των μαθητών και να μην βομβαρδίζονται με άχρηστες πληροφορίες όπως γίνεται στις παραδοσιακές γνωστικές περιοχές.
ΠΗΓΗ Γνωστικά Αντικείμενα ΠΗΓΗ Κοινωνία ΠΗΓΗ Μαθητές ΠΗΓΗ Φιλοσοφία ΠΗΓΗ Ψυχολογία Επιφυλακτική Διατύπωση Γενικών Σκοπών Ακριβής Διατύπωση Διδακτικών Στόχων Επιλογή Μαθησιακών Εμπειριών Οργάνωση Μαθησιακών Εμπειριών Κατεύθυνση – Καθοδήγηση Αξιολόγηση Οι τρεις πηγές των σκοπών
Αφού διαμορφωθούν οι σκοποί του Α.Π σειρά έχει η επιλογή των μαθησιακών εμπειριών την οποία θεωρεί ως μια δημιουργική διαδικασία. Τα κριτήρια επιλογής είναι : Η εμπειρία πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να ασχοληθεί με περιεχόμενο (γνώση, δεξιότητα) που εμπεριέχεται στο στόχο που έχει τεθεί. Η εμπειρία πρέπει να ναι τέτοια, ώστε ο μαθητής να αποκομίζει ικανοποίηση προσπαθώντας να πετύχει το στόχο του. Η εμπειρία οφείλει να είναι ανάλογη με το εύρος των ικανοτήτων του μαθητή. Υπάρχουν πολλές εμπειρίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη του ίδιου στόχου. Η ίδια εμπειρία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη πολλών στόχων.
Οι εμπειρίες αυτές διακρίνονται : Εμπειρίες που βοηθούν στην ανάπτυξη της σκέψης Εμπειρίες που βοηθούν στην απόκτηση πληροφοριών Εμπειρίες που βοηθούν στην ανάπτυξη κοινωνικών στάσεων Εμπειρίες που βοηθούν στην ανάπτυξη ενδιαφερόντων
Όμως όλες αυτές οι εμπειρίες πρέπει να οργανωθούν κατάλληλα ώστε να επιφέρουν καρπούς.Τα στοιχεία τα οποία θα αποτελέσουν βάση για την οργάνωση είναι οι έννοιες, οι δεξιότητες και οι αξίες. Σύμφωνα με τον Tyler τα κριτήρια οργάνωσης είναι : Συνέχεια: αναφέρεται στην επανάληψη εννοιών και δεξιοτήτων ώστε ο μαθητής να έχει την ευκαιρία να ασχολείται με αυτές αρκετές φορές. Αλληλουχία-ακολουθία: αναφέρεται στην επανάληψη εννοιών και δεξιοτήτων ώστε ο μαθητής να ασχολείται με αυτές προοδευτικά σε μεγαλύτερο βάθος και πλάτος. Ολοκλήρωση: αναφέρεται στη διασύνδεση των εννοιών και των εμπειριών ώστε να αποτελούν ένα συνεκτικό όλο.
Αμερικανός Ψυχολόγος της εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου Το 1956 πρότεινε μια ταξινόμηση- κατάταξη (ταξινομία) σε ιεραρχική μορφή των εκπαιδευτικών στόχων (educational objectives) των εκπαιδευτικών
Οι εκπαιδευτικοί στόχοι μπορούν να διακριθούν σε τρεις τομείς: -τον γνωστικό (cognitive), που αφορά τις διεργασίες της γνώσης -τον συναισθηματικό (affective), που αφορά τις στάσεις (attitudes) -τον ψυχοκινητικό (psychomotor), που αφορά τις δεξιότητες (skills).
1. 1.Γνωστικός τομέας: Γνώση Αναφέρεται στις πληροφορίες που η διδασκαλία οφείλει να μεταδίδει στους μαθητές. Η νοητική δεξιότητα που αναπτύσσεται είναι κυρίως η απομνημόνευση. Κατανόηση ικανότητα των μαθητών να κατανοούν και την ύλη και τις πληροφορίες. Εφαρμογή Προϋποθέτει όχι μόνο την απομνημόνευση των μαθητών αλλά και την κατανόηση τους Ανάλυση Η κατανόηση αναφέρεται στο περιεχόμενο ορισμένης ύλης γιατί ενώ η ανάλυση αφορά συγχρόνως και στην ανάλυση και στη μορφή. Σύνθεση Ως διδακτικός στόχος προσφέρεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον για την ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας των μαθητών στην περιοχή των γνωστικών δραστηριοτήτων. Αξιολόγιση Εκείνο που επιβάλλεται να κάνει το σχολείο είναι να βοηθήσει το μαθητή να διευρύνει τη βάση, πάνω στην οποία στηρίζονται οι γνώμες του και να τις καταστήσει έτσι πιο αντικειμενικές.
2. Συναισθηματικός τομέας Σχετίζεται με μαθήματα όπως Ηθική, Λογοτεχνία, Ιστορία, Φιλοσοφία, Μουσική και στοχεύουν στο συναισθηματικό κόσμο, στην ευαισθητοποίηση των εκπαιδευομένων. Αποδοχή Συνειδητοποίηση, δεκτικότητα, εκλεκτικότητα Αντίδραση Σχετίζεται με την εκδήλωση διάθεσης συμμετοχής του μαθητή στη διδακτική διδασκαλία Αξία Στοχεύει στο να ενστερνίζονται οι μαθητές αξίες και να δημιουργούν τα "πιστεύω" τους. Χαρακτηρισμός Το σύστημα αξιών που επιδιώκεται ο εκπαιδευόμενος να δημιουργήσει, να αποτελέσει στο μέλλον τη φιλοσοφία του, τα ιδανικά του, την κοσμοθεωρία του, τον τρόπο ζωής του.
3. Ψυχοκινητικός τομέας Δίνεται μεγάλη σημασία στην προσχολική και στην πρώτη σχολική αγωγή. Η επίτευξη των διδακτικών στόχων αυτού του τομέα δεν αξιολογείται και σχετίζεται με μαθήματα τα οποία προϋποθέτουν καλλιέργεια σωματικών δεξιοτήτων και είναι τα εξής : φυσική αγωγή, καλλιτεχνικά, μουσική και άλλα εργαστηριακά μαθήματα. Μίμηση Χειρισμός Ακρίβεια Συντονισμός Φυσικότητα
Το 1990 ένας πρώην μαθητής του Bloom,ο Lorin Andreson και ο D.Krathwohl αναθεώρησαν την ταξινομία του Bloom και έτσι το 2001 δημοσίευσαν την Αναθεωρημένη Ταξινομία του. Κλειδί της Αναθεωρημένης Ταξινομίας του Bloom είναι η χρήση των ρημάτων σε αντιδιαστολή με τη χρήση των ουσιαστικών (δείχνουν ενέργεια), για κάθε κατηγορία καθώς και μια επαναδιοργάνωση της αλληλουχίας της ταξινομίας. Η σειρά με την οποία είναι καθορισμένες οι κατηγορίες είναι από το χαμηλό επίπεδο σε υψηλό επίπεδο. Η δημιουργικότητα είναι υψηλότερα σε θέση από την αξιολόγηση στο πλαίσιο του γνωστικού τομέα, δηλαδή στην κορυφή της πυραμίδας εγκαταστάθηκε το ρήμα δημιουργώ (που αντικατέστησε τη σύνθεση), ενώ πριν υπήρχε η αξιολόγηση. Τα έξι επίπεδα τώρα είναι τα εξής: Θυμάμαι, Κατανοώ, Εφαρμόζω, Αναλύω, Αξιολογώ, Δημιουργώ.
Αμερικανός Στρατιωτικός ψυχολόγος και παιδαγωγός
Ενιαιοποιεί τους τρεις τομείς της ταξινομίας του Bloom και προσδιορίζει πέντε κατηγορίες ανθρώπινων δυνατοτήτων, που πρέπει να καλλιεργηθούν με τη δημιουργική ταξινομία του η οποία είναι η ακόλουθη : Οι νοητικές δεξιότητες Γνωστικές Στρατηγικές Προφορικές Πληροφορίες Κινητικές Δεξιότητες Στάσεις
Η θεωρία του Gagne περιλαμβάνει εννέα εκπαιδευτικά βήματα με τις αντίστοιχες γνωστικές διαδικασίες, τα οποία είναι: Επικέντρωση της προσοχής (υποδοχή) Πληροφόρηση των μαθητών για το στόχο μάθησης (προσδοκία) Παρακίνηση για ανάκληση προγενέστερης μάθησης (ανάκτηση) Παρουσίαση του ερεθίσματος (εκλεκτική αντίληψη) Παροχή κατάλληλων οδηγιών μάθησης (σημασιολογική κωδικοποίηση) Εκτέλεση του έργου (απάντηση) Παροχή ανατροφοδότησης (ενίσχυση) Αξιολόγηση του έργου που εκτελέστηκε (ανάκτηση) Ενίσχυση της δραστηριότητας και της μεταφοράς (γενίκευση)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αλμπέρτι, Α. Θέματα Διδακτικής-λεξικό βασικών όρων σύγχρονης διδακτικής. Gutenberg. Β.Βερτσέτης, Α. (1999). Διδακτική- Τόμος Α΄. Αθήνα. Γ.Ματσαγγούρας, Η. (2009). Εισαγωγή στις Επιστήμες της Παιδαγωγικής- Εναλλακτικές Προσεγγίσεις, Διδακτικές Προεκτάσεις. Αθήνα: Gutenberg– Ε.Παπας, Α. Σύγχρονη Θεωρία και Πράξη της παιδείας – Τόμος Α΄. Αθήνα: Δελφοί. Ι.Γιαννούλης, Ν. (1980). Εισαγωγή στη γενική Διδακτική. Αθήνα. Κασσιωτάκης, Μ. (2006). Μάθηση και Διδασκαλία.Αθήνα. Στυλ.Φλούρης, Γ. (2005). Αναλυτικά Προγραμματα για μια νέα εποχή. Αθήνα: Γρηγόρη.