Σχεδίαση Πρόληψης και Αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών στο εργασιακό περιβάλλον.

Ιωάννης Αρτοποιός Πυραγός Μέλος Δ.Σ. Ένωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος

. Σχεδίαση Πρόληψης και Αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών στο εργασιακό περιβάλλον Η Σχεδίαση Περιλαμβάνει: Τον Γενικό Σχεδιασμό που είναι το σύνολο των δράσεων που αναλαμβάνονται για την προσαρμογή των πόρων και των κανονικών συστημάτων διοίκησης, λειτουργίας και ασφάλειας στις ανάγκες και τους στόχους πολιτικής προστασίας (ειδικούς, έκτακτους ή και προσωρινής διάρκειας). Τον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό που είναι η μετατροπή των έργων ( που ομαδοποιούνται σε προγράμματα ) σε σχέδια. Πρόκειται για ένα σύνολο τεχνικών και διαδικαστικών κανόνων για την διάθεση πόρων που έχουν κριθεί απαραίτητοι και διατίθενται σε σχέση με τις προβλεπόμενες ανάγκες. Τα Σχέδια Εκτάκτων Αναγκών που αποτελούν ένα σύνολο τεχνικών και διαδικαστικών κανόνων για την επαναδιάθεση πόρων σε σχέση με κάποια έκτακτη ανάγκη Πολιτικής Προστασίας 3

Η ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών, βασίζεται στο σχεδιασμό της αντιμετώπισης των εκτάκτων αναγκών που προκαλούν και στην υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδιασμού Κυρίαρχα αιτούμενα στη φάση αυτή είναι:  η ταχύτητα αποκατάστασης (ΧΡΟΝΟΣ), και  οι λιγότερες πιθανές απώλειες ή παρενέργειες (ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ). Η σχεδίαση παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, γιατί πρέπει να είναι όσο το δυνατό περισσότερο ρεαλιστική και να επικαιροποιείται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα. 4

Κινδυνικοί Παράγοντες Οι κινδυνικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν μια κρίση είναι: Συμβάντα ασφαλείας. Συμβάντα πυρασφαλείας. Συμβάντα Πολιτικής Προστασίας (σεισμοί, περιστατικά Χ.Β.Ρ.Π., πλημμύρες, κλπ.). 5

Κατηγορίες Ειδικών Συμβάντων Συναυλίες Διαδηλώσεις Παρελάσεις Συνέδρια Αθλητικές συναντήσεις Αγώνες δρόμων Κυβερνητικές συναντήσεις Συσκέψεις κορυφής 6

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Ειδικό Σχέδιο Εκτάκτων Αναγκών (Σ.Ε.Α.) Ορίζεται το σύνολο των προδιαγεγραμμένων και οργανωμένων διαδικασιών και δράσεων, ως ένα σύστημα διαχείρισης μείωσης της τρωτότητας του ανθρώπινου παράγοντα και του περιβάλλοντος του, για την αντιμετώπιση καταστάσεων διακινδύνευσης που προκαλούνται από φυσικούς ή ανθρωπογενείς κινδύνους, συνήθως υπό συνθήκες (χρόνο και έκταση) μη ελεγχόμενες (κατάσταση έκτακτης ανάγκης), προκειμένου να περιορισθούν οι καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινα θύματα και υλικές ζημιές. Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Η χρονική στιγμή εκδήλωσης μιας κρίσης όσο και η περίοδος εξέλιξής της, κατά την οποία τίθεται σε κίνδυνο η ζωή ή η σωματική ακεραιότητα του πληθυσμού. Διαχείριση Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης Η οργάνωση και η διαχείριση πόρων και ευθυνών για την αντιμετώπιση, με ολοκληρωμένο και συντονισμένο τρόπο, της φερόμενης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ιδιαίτερα όσον αφορά την ετοιμότητα, την ανταπόκριση και την βραχεία αποκατάσταση, έναντι αυτής. 7

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η Αρχή της Ευθύνης. Αρμοδιότητες, καθήκοντα, ευθύνες διαχειριστών και εμπλεκομένων. Η Αρχή του Συντονισμού. Καθορισμός ενεργειών, διαδικασιών και δράσεων για τον επιτυχή συντονισμό των εμπλεκομένων. Η Αρχή της ετοιμότητας. Διαδικασίες εμπλοκής, οδηγίες εφαρμογής, επικαιροποίηση σχεδίων, εκπαίδευση εμπλεκομένων ( Στελεχών, Εθελοντών κλπ) και ενημέρωση πληθυσμού. 8

Το Σχέδιο Έκτατης Ανάγκης, ενδεικτικά πρέπει να περιλαμβάνει. Ρεαλιστική απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης. Εντοπισμό κινδύνων ή αιτιών που μπορούν να προκαλέσουν την καταστροφή. Γεωγραφία της περιοχής, των υποδομών, του χώρου και των εγκαταστάσεων, καταγραφή επικινδυνότητας εκ του λόγου τούτου. Διατιθέμενο προσωπικό και μέσα για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης. Σχέδιο δράσης και άμεση ανταπόκριση μέχρι την άφιξη των αρμόδιων φορέων. Σχέδιο προστασίας πληθυσμού-ανθρώπινων ζωών (άμεση εκκένωση και διαφυγή). Ορισμός υπευθύνων και καθορισμός δράσεων και καθηκόντων. Επικαιροποίηση των σχεδίων με νέα δεδομένα. Συνεχής εκπαίδευση στην εφαρμογή του σχεδίου. 9

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΚΟΠΟΣ Τελικά ο σκοπός του Σ.Ε.Α είναι η πρόληψη, η μείωση της τρωτότητας και η αύξηση των συνθηκών, πυρασφαλείας και πολιτικής προστασίας της περιοχής, των υποδομών, των εγκαταστάσεων και του πληθυσμού, έναντι οποιουδήποτε φυσικού και ανθρωπογενούς καταστροφικού φαινόμενου, με στόχο να καλύπτονται οι απαιτήσεις προστασίας για το προσωπικό και τις υποδομές, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. 10

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΚΟΠΟΣ Το Σ.Ε.Α είναι ένα βασικό εργαλείο μέγιστης προτεραιότητας, για την εξασφάλιση της επιχειρησιακής, της διοικητικής και της λειτουργικής συνέχειας του Δήμου, των Οργανισμών και των εγκαταστάσεων και εξασφαλίζει στο μέτρο του δυνατού : την ασφάλεια των Δημοτών, των εργαζομένων και των επισκεπτών. την ασφάλεια του φυσικού περιβάλλοντος, των υποδομών, των εγκαταστάσεων και της περιοχής γενικότερα, την έγκαιρη και συντονισμένη συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες πυροπροστασίας και πολιτικής προστασίας (ΕΛ.ΑΣ, Π.Σ., ΕΚΑΒ, Τ.Ο.,Γ.Γ.Π.Π κλπ.), την άμεση υποστήριξη των ειδικών συνεργαζόμενων συνεργείων, Την προετοιμασία για τον χειρισμό των απαιτήσεων για πληροφορίες προς τους Δημότες, το γενικό κοινό και τα Μ.Μ.Ε. 11

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Νομοθετικό και Κανονιστικό πλαίσιο Το Σχέδιο καταρτίζεται σύμφωνα με τις συντονιστικές οδηγίες και τις οδηγίες σχεδίασης που ορίζει το ισχύον (εθνικό) νομοθετικό πλαίσιο. Είναι εναρμονισμένο και τυποποιημένο με το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας (Γ.Σ.Π.Π) και συγκεκριμένα με τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του που περιγράφονται στο «Εγχειρίδιο σύνταξης και εναρμόνισης ειδικών σχεδίων ανά καταστροφή σε επίπεδο υπουργείου ή άλλου κεντρικού φορέα » της Γ.Γ.Π.Π. (2007), σε συνδυασμό με το «Εγχειρίδιο σύνταξης και εναρμόνισης σχεδίων έκτακτης ανάγκης ανά καταστροφή της Περιφέρειας και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης» και σε εφαρμογή της Υ.Α 1299/2003, «Ξενοκράτης ». 12

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Νομοθετικό και Κανονιστικό πλαίσιο Στο Σ.Ε.Α. ενσωματώνονται, κατά περίπτωση, ως επιπλέον στοιχεία, διεθνή πρότυπα ασφάλειας και πρακτικές για αστικές, περιαστικές περιοχές καθώς και για χώρους συνάθροισης κοινού, καταστημάτων, γραφείων, βιομηχανικών εγκαταστάσεων και αποθηκών, εκπαιδευτηρίων, νοσηλευτικών ιδρυμάτων κλπ. Το σχέδιο πρέπει να ελέγχεται κανονιστικά, να προσαρμόζεται και να αναθεωρείται διαρκώς, ανάλογα με τις εκάστοτε νομοθετικές και θεσμικές ρυθμίσεις που το τροποποιούν και την εκάστοτε οργανωτική δομή της Εγκατάστασης που καλύπτει. 13

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Νομοθετικό και Κανονιστικό πλαίσιο Όλα τα Σ.Ε.Α καταρτίζονται και υιοθετούν πλέον των προηγούμενων, ανάλογα με τη εγκατάσταση κατά περίπτωση τις Διατάξεις των: υπ’ αριθ. 3/2015 Πυροσβεστική Διάταξη (ΦΕΚ 529/Β΄/ ) «Μέτρα και μέσα Πυροπροστασίας χώρων συνάθροισης κοινού» υπ’ αριθ. 14 Πυροσβεστική Διάταξη (ΦΕΚ 2434/Β΄/ ) «Οργάνωση, εκπαίδευση και ενημέρωση προσωπικού των επιχειρήσεων – εγκαταστάσεων σε θέματα πυροπροστασίας», υπ’ αριθ. 6 Πυροσβεστική Διάταξη (ΦΕΚ 150/Β΄/ ) « Λήψη μέτρων πυροπροστασίας σε αποθήκες » (ανεξάρτητες αποθήκες), 14

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Νομοθετικό και Κανονιστικό πλαίσιο Π.Δ. 71/1988 (ΦΕΚ 32/ Α’/ ) « Κανονισμός Πυροπροστασίας νέων κτηρίων» (κτήρια μετά το 1989), Κ.Υ.Α 1589/ 104/2006 (ΦΕΚ 90/Β΄/ ) «Λήψη μέτρων πυροπροστασίας στις Βιομηχανικές- Βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, επαγγελματικά εργαστήρια, αποθήκες και μηχανολογικές εγκαταστάσεις που υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3325/2005 και σε λοιπές δραστηριότητες.» και Εγκύκλιο Διαταγή Α.Π.Σ. 7600/700 Φ.51/1/ «περί υποδείξεως και εφαρμογής προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας» (Κτήρια Γραφείων). 15

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Νομοθετικό και Κανονιστικό πλαίσιο Επισημαίνουμε, ειδικά για τους χώρους συνάθροισης κοινού και τις λοιπές εγκαταστάσεις ότι: τα Σχεδιαγράμματα Εκκένωσης, Διάσωσης και Διαφυγής (μέγεθος Α3 πλαστικοποιημένο), οι Οδηγίες για την Χρήση των Πυροσβεστικών Μέσων, η σύνθεση των Ομάδων Πυροπροστασίας και οι Οδηγίες συμμόρφωσης, πρόληψης, ανταπόκρισης και εκκένωσης, υποχρεωτικά από την κείμενη νομοθεσία αναρτώνται στην Εγκατάσταση σε προκαθορισμένες θέσεις ( άρθρο 30 ν. 3850/2010, Πυροσβεστική Διάταξη 14/14 και Παράρτημα ΙΙ και ΙΙΙ της Κ.Υ.Α 1589/2006 ) 16

Η ασφάλεια από μόνη της δεν είναι τίποτα. Χωρίς αυτή όμως δεν γίνεται τίποτα. 17