ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

† ταῦτα μαρτυρο̣ῦ̣μεν ἡμεῖς(*) Σέργιος Γεωργ̣ί̣ο̣υ ἐλέει θ(εο)ῦ πρεσβ̣(ύ)τ̣(ερος) καὶ Γεώργιος Βίκτορος ἐλέει θ(εο)ῦ̣ ἀρχιδιάκο(νος) καὶ Σέρ[γ]ι̣ος Παλλαδίου διάκο(νος) καὶ Ἰ(*)ω̣άννης Στεφάνου τοῦ Αζαειαθ καὶ Ζαχαρίας Γεω̣ργ̣ίου̣ καὶ Στέφανος Οεδου καὶ Γεώργις Ἠλίου ὅτι σύνηξεν(*) ἡμᾶς Ἰ(*)ωάννης Ουαλιου πρεσβ(ύ)τ(ερος) καὶ ἡ(*) γυνὴ(*) 5αὐτοῦ Νόννα Ἰ(*)ωάννου τοῦ Κοτεμου καὶ μετʼ αὐτῆς ἡ(*) μήτηρ αὐτῆς Θεκεμις καὶ πολ̣λ̣ὰ κινη̣θέν̣τ̣α μεταξὺ α̣ὐτῶν καὶ ἀμφι̣β̣α̣λλόμενα π̣ερὶ κεφάλαια(*) καὶ ἐμείναμεν(*) πάντες οἱ προον̣ο̣μασθέντες ἄνδρες(*) ἵ(*)να ὦσιν(*) πρὸς ἄλλους καὶ πολλὰ εἴπαμ̣εν μεταξὺ αὐτῶν ἵ(*)να συναχθῶσιν(*) πρὸς ἀλλήλους(*) καὶ οὐκ ἀνεσχέθησαν(*). τότε εἶπεν ὁ αὐτὸς̣ Ἰ̣(*)ω̣ά̣ννης πρε(σβύτερος) τῇ(*) αὐ̣τοῦ γυναικὶ(*) 10ὅτι διδῶ(*) σοι(*) ἐπιλογήν· ἐὰν θέλῃς(*) δ̣ικ̣α̣στὴ̣ν καὶ ἐὰν θέλῃς τινά(*) ἐκ τοῦ χωρίου ἡμῶν καὶ ὅ̣ν̣ π̣ου δʼ ἂν κα̣ὶ θ̣έλῃς λαμβάνω(*) μετʼ ἐσοῦ δικαστήν. τότε ἀπεκρίθη(*) ἡ αὐτὴ(*) Νό[νν]α σ̣ὺν τῇ(*) μητρὶ α̣[ὐ]τ̣ῆς καὶ εἶπαν̣ [ὅ]τι οὐδὲν θέλο̣μεν ἔκ σου ο̣ὔ̣τε λαμβάνομεν μ̣ετ̣ὰ̣ σ̣ο̣ῦ̣ τινὰ(*) ο̣[ὔ]τ̣ε̣ εἵλομεν(*) ἔκ σου τί ποτε οὔτε ἀπὸ προ̣ι̣κ̣ὸ̣ς̣ οὔτε ἀπὸ οἱουδήποτε(*) πρ̣[ά]γ̣ματος κινητ[οῦ] ἢ αὐτοκίνη- 15του(*) ἀλλὰ ἵ(*)να ἀπολύ̣σῃς ἐ̣[μ]έ̣. τότ̣ε ἀπεκρίθη(*) ὁ αὐτὸς Ἰ(*)ω̣ά̣ννης παρουσίαν ἡμῶν τῶν̣(*) π̣ρ̣οον̣[ο]μα[σθ]έ̣[ν]τ̣ων ἀνδρῶ̣ν ὅτι ἀπολυτικὴ(*) εἶ. οὐδένα λόγον ἔχομε̣[ν] π̣ρὸς ἀλλήλους(*). καὶ ταῦτα μαρτυροῦμεν ἡμεῖς(*) οἱ(*) προο̣νομασθέντες ἄνδρες(*) ἐνώπιον(*) τοῦ̣ θεοῦ̣. ο̣ὔτε δὲ ἐγὼ Νόννα οὔτε οἱ(*) κληρονόμοι(*) μ̣ο̣υ̣ οὔτε διάδοχοι̣ οὔ̣τε σοι Ἰ(*)ω̣άννῃ ο[ὔ]τε 20τοῖς(*) κληρονόμ̣[οις σ]ο̣υ̣ οὔτε δ̣ι̣[α]δ̣[ό]χ̣[οι]ς οὐ περὶ(*) προ̣ι̣κὸς οὐ περὶ οὑ- δήποτε(*) πράγματος [μι]κροῦ ἢ μεγ̣ά̣λο̣υ̣ ἐγγράφου ἢ ἀγράφου ἐλθόντος εἰς νοῦν ἢ μὴ(*) ἐλθόντος. ἐγράφθη(*) μηνὸς Γορπιέου ἰ(*)νδι(κτίωνος) γ ἔτο̣υ̣ς κατὰ Ἐλούσης πεντακοσιοστοῦ ὀγδοηκοστοῦ(*) τετάρτου χειρὶ(*) ἐμῇ(*) Σεργίου(*) Γεωργίου καὶ μαρτυρῶ † (hand 2) † Σέργιος Γεωργίου ἐλέει(*) θεοῦ πρεσβ(ύ)τ(ερος) παρήμην(*) καὶ 25μαρτυρῶ ταῦτα̣ † (hand 3) [† Γ]εώργιος(*) Βίκτορο̣ς̣ ἐλέει(*) θ̣ε̣(ο)ῦ̣ ἀρχιδιάκ(ων)(*) παρήμην(*) καὶ μαρτυρῶ(*) † (hand 4) Σέργις Π̣[α]λλαδίο̣υ̣ ἐλέει θεοῦ διάκων(*) καὶ {μ} μαρτυρῶ(*) † (hand 5) Ἰ(*)ωάννης Στεφάνου Αζζαειαθ παρήμην καὶ μαρτ̣υ̣ρ̣ῶ [τ]αῦτα ἅμα τοῖς(*) ἐμοῖς ἑταίροις(*) † 30(hand 6) Στεφάνου Οεδου παρήμην(*) καὶ μαρτυρῶ(*) ταῦτα ἅμα τοῖς(*) ἑταίροις(*) † (hand 7) † Ζαχαρίας Γεωργίου παρήμην(*) καὶ μαρτυρῶ(*) ἅμα τοῖς(*) ἐμοῖς(*) ἑταίροις(*) † (hand 8) † Γεώργιος Ἠλίου παρήμην(*) κ̣[α]ὶ μαρτυρῶ †(*)

Η πραγματικότητα των παπύρων ^^ 1. ημις papyrus ^ 2. ϊ pap. ^ 4. εσυναξεν papyrus ^ 4. ϊωαννησ pap. ^ 4. την papyrus ^ 4. γυνεκα papyrus ^ 5. ϊωαννου pap. ^ 5. ει papyrus ^ 6. κεφαλεα papyrus ^ 7. εμηναμεν papyrus ^ 7. ανδραις papyrus ^ 7. ϊνα pap. ^ 7. εισιν papyrus ^ 8. ϊνα pap. ^ 8. συναχθουσιν papyrus ^ 8. αλλιλους papyrus ^ 9. ανασχεθεισαν papyrus ^ 9. ϊ pap. ^ 9. την papyrus ^ 9. γυνη papyrus ^ 10. διδ̣ο̣ papyrus ^ 10. σαι papyrus ^ 10. θελις papyrus ^ 10. τηναν papyrus ^ 11. λαμβανο papyrus ^ 12. απεκριθει papyrus ^ 12. αυτι papyrus ^ 12. τι papyrus ^ 13. τη̣να̣ν̣ papyrus ^ 13. ι̣λομεν papyrus ^ 14. οιουδι̣πο̣τε papyrus ^ αυτο̣κινητος papyrus ^ 15. ϊνα pap. ^ 15. απεκριθει papyrus ^ 15. ϊ pap. ^ 16. corr. from τον̣ ^ 16. απολυτικιν papyrus ^ 17. αλλι̣λους papyrus ^ 18. ημις papyrus ^ 18. ει papyrus ^ 18. ανδραις papyrus ^ 18. εν̣ο̣πιον papyrus ^ 19. η papyrus ^ 19. κληρο̣νομου papyrus ^ 19. ϊ pap. ^ 20. ει papyrus ^ 20. corr. from πρρι ^ ουδιποτε papyrus ^ 22. μι papyrus ^ 22. εγρα̣φτι papyrus ^ 22. ϊνδι pap. ^ 23. ογδοεικοστου papyrus ^ 23. χηρι papyrus ^ 23. εμει papyrus ^ 23. σεργιω papyrus ^ 24. ελει papyrus ^ 24. παρεμην papyrus ^ 26. [γ]εωργιο papyrus ^ 26. ε̣λ̣ε̣ι̣ papyrus ^ 26. [αρ]χ̣εδιακ papyrus ^ 26. παρεμην papyrus ^ 27. μ̣αρτιρω papyrus ^ 27. διακον papyrus ^ 28. μαρτηρω papyrus ^ 28. ϊωαννησ pap. ^ 29. τοι papyrus ^ 29. ετεροις papyrus ^ 30. παρημ̣εν papyrus ^ 30. μαρ[τ]ι̣ρω papyrus ^ 30. τοι papyrus ^ 30. ετεροις papyrus ^ 31. παρι(*)μην papyrus ^ : παρϊμην pap. ^ 31. μαρτιρο papyrus ^ 31. της papyrus ^ 31. εμης papyrus ^ 32. ετεροις papyrus ^ 32. π̣αρημεν̣ papyrus ^ (*) ^

Ι. Μόσχος, 6 ος αι.  Ἐγὼ δὲ λέγω αὐτῇ · Γυνὴ, ποίας ἁμαρτίας ἔχεις ;  Καὶ αὐτή · Οἴμοι, ὅτι οὐκ ἔστιν ἁμαρτία ἣν οὐκ (15)  ἔπραξα, καὶ διὰ τὰς ἐμὰς ἁμαρτίας ὅλοι μέλλετε  ἀπολέσθαι. Τότε διηγήσατό μοι, φησὶν, ἡ γυνή τι  τοιοῦτον · Ὄντως, κύριε ὦ ναύκληρε, ἐγὼ ἡ ἀθλία  ἄνδρα ἔσχον, καὶ δύο παιδία ἐξ αὐτοῦ, τὸ ἒν ὡς ἐν -  νέα χρόνων, καὶ τὸ ἄλλο ὡς πέντε ἐτῶν, καὶ ἐπὶ (20)  τούτοις ἐτελεύτησεν ὁ ἀνήρ μου, καὶ ἔμειναν χήρα.  Στρατιώτης δὲ πλησίον μου ἔμενεν, καὶ ἠθέλησα ἵνα  λάβῃ με εἰς γυναῖκα · καὶ ἔπεμψα πρὸς αὐτόν τινας.  Ὁ δὲ στρατιώτης λέγει · Οὐ λαμβάνω γυναῖκα ἔχου -  σαν τέκνα ἀπὸ ἄλλου ἀνδρός. Τότε ἐγὼ ὡς ἤκουσα (25)  ὅτι οὐ θέλει με λαβεῖν διὰ τὰ παιδία, ἅμα δὲ καὶ  φιλοῦσα αὐτὸν, ἔσφαξα τὰ δύο μου παιδία ἡ ἀθλία,  καὶ ἐδήλωσα αὐτῷ, ὅτι Ἰδοὺ νῦν οὐδένα ἔχω, Ὡς οὖν  ἤκουσεν ὁ στρατιώτης περὶ τῶν παιδίων τὸ τί ἐποίησα,  λέγει · Ζῇ Κύριος κατοικῶν ἐν οὐρανῷ, οὐ μὴ λάβω (30)  αὐτήν.

Επευφημίες / Συνθήματα Ο χαλκεύς βαρεί τ ’ αμόνι και βαρεί τους γείτονας Ο συνάπτης και ο πριψίδης εις την θύραν στήκουσιν Η Θεοφουνού { ε } πόθειν πίτταν και η καλή την έφαγεν όπου φόρειν το διβίκιν τώρα δέρμαν έβαλεν Και αν τονε φθάσει { εδώ } ο χειμών, φέρει και την γούναν του Κουκκουροβουκινάτορες φουκτοκωλοτρυπάτοι Εισε σέλλαν μίας μούλας καυχόκτονο πομπεύουν (970 μ. Χ.)

Δημώδες χειρόγραφο ( Αχιλληίδα )

Πτωχοπροδρομικά Ι, 12 ος αι.  Ἀπὸ μικροῦ μὲ ἔλεγεν ὁ γέρων ὁ πατήρ μου  τέκνον μου, μάθε γράμματα, καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει,  βλέπεις τὸν δεῖνα, τέκνον μου, πεζὸς περιεπάτει,  καὶ τώρα ἒν διπλοεντέληνος καὶ παχυμουλαράτος.  Αὐτός, ὅταν ἐμάνθανεν, ὑπόδησιν οὐκ εἶχεν, (60)  καὶ τώρα, βλέπε τον, φορεῖ τὰ μακρομύτικά του.  Αὐτὸς μικρὸς οὐδὲν εἶδεν τὸ τοῦ λοετροῦ κατώφλιν,  καὶ τώρα λουτρακίζεται τρίτον τὴν ἑβδομάδαν ·  ὁ κόλπος του ἐβουρβούρυζεν φθείρας ἀμυγδαλάτας,  καὶ τώρα τὰ νομίσματα γέμει τὰ μανοηλάτα · (65)  τσάντσαλον εἶχεν στούπινον, καβάδιν λερωμένον,  κ ’ ἐφόρει το μονάλλαγος χειμῶνα καλοκαίριν,  καὶ τώρα, βλέπεις, γέγονε λαμπρὸς καὶ λουρικάτος,  παραγεμιστοτράχηλος, μεταξοσφικτουράτος.  Αὐτός, ὅταν ἐμάνθανε, ποτέ του οὐκ ἐκτενίσθην,  καὶ τώρα ἒν καλοκτένιστος καὶ καμαροτριχάρης.  Καὶ πείσθητι γεροντικοῖς καὶ πατρικοῖς σου λόγοις  καὶ μάθε γράμματα καὶ σὺ καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.  Ἂν γὰρ πεισθῇς ταῖς συμβουλαῖς καὶ τοῖς διδάγμασί μου,

Πτωχοπροδρομικά ΙΙ, 12 ος αι.  σὺ μὲν μεγάλως τιμηθῇς, πολλὰ νὰ εὐτυχήσῃς, (75)  ἐμὲ δὲ τὸν πατέρα σου κὰν ἐν τῇ τελευτῇ μου,  νὰ θρέψῃς ὡς ταλαίπωρον καὶ νὰ γηροτροφήσῃς.  Ὡς δ ’ ἤκουσα τοῦ γέροντος, δέσποτα, τοῦ πατρός μου,  τοῖς γὰρ γονεῦσι πείθεσθαι φησὶ τὸ θεῖον γράμμα,  ἔμαθα τὰ γραμματικὰ πλὴν μετὰ κόπου πόσου. (80)  Ἀφοῦ δὲ γέγονα κἀγὼ γραμματικὸς τεχνίτης,  ἐπιθυμῶ καὶ τὸ ψωμὶν καὶ τοῦ ψωμιοῦ τὴν μάνναν,  καὶ διὰ τὴν πείναν τὴν πολλὴν καὶ τὴν στενοχωρίαν  ὑβρίζω τὰ γραμματικά, λέγω μετὰ δακρύων : :  ἀνάθεμαν τὰ γράμματα, Χριστέ, καὶ ὁποὺ τὰ θέλει, (85)  ἀνάθεμαν καὶ τὸν καιρὸν καὶ ἐκείνην τὴν ἡμέραν,  καθ ’ ἣν μὲ παρεδώκασιν εἰς τὸ διδασκαλεῖον,  πρὸς τὸ νὰ μάθω  γράμματα, τάχα νὰ ζῶ ἀπ ’ ἐκεῖνα.

Φραγκοκρατία στην Πελ / νησο

Χρονικόν του Μορέως, 14 ος αι.  Κι ὡσὰν ἀκούσουν κ ’ ἔμαθαν τὸ πῶς οἱ Φράγκοι ἐκεῖνοι,  ὅπου ὑπαγαῖναν στὴν Συρίαν μὲ θέλημα τοῦ Πάπα,  ἀφῆκαν τὸ ταξεῖδιν τους κι ἀπῆλθαν εἰς τὴν Πόλιν  κ ’ ἐκέρδισαν τὴν Ρωμανίαν κ ’ ἐγίνησαν ἀφέντες,  βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ ἐκεῖνοι οἱ δύο αὐταδέλφοι · (1370)  νὰ μείνῃ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἐκεῖ εἰς τὸ ἰγονικόν τους,  κι ἄλλος νὰ ἀπέλθῃ εἰς Ρωμανίαν διὰ νὰ κερδίσῃ τόπον.< >  Λοιπὸν ὡς τὸ ἔχει ἐριζικὸν ἡ χάρις τῶν ἀνθρώπων,  κι οὐδὲν ὁμοιάζουν οἱ ἀδελφοὶ εἰς πρόσοψιν καὶ χάριν,  ἦτον ὁ ὑστερνότερος ἀπὸ τοὺς δύο αὐταδέλφους (1375)  ὁκάτι ἐπιδεξιώτερος καὶ φρονιμώτερός τους.  Κ ’ ἰσιάστησαν οἱ δύο ἀδελφοί, ὁ πρῶτος ν ’ ἐνεμείνῃ  ἐκεῖσε εἰς τὸ κοντᾶτο του ἐκεῖνο τῆς Τσαμπάνιας,  κι ὁ δεύτερος ἀπὸ τοὺς δύο — μισὶρ Γουλιάμος ἄκω,  εἶχεν καὶ ἐπίκλην ὁ λόγου του, τὸν ἐλέγαν ντὲ Σαλοῦθε — (1380)  νὰ εὕρῃ φουσσᾶτα ἠμπορεῖ νὰ ἐπάρῃ μετὰ ἐκεῖνον,< >  κ ’ ἐκεῖνος νὰ ἔλθῃ εἰς Ρωμανίαν τοῦ νὰ ἔχῃ κουγκεστήσει  κάστρη καὶ χώρας τίποτε νὰ τὰ ἔχῃ ἰγονικά του.  Ὁ κόντος γὰρ τοῦ ἐξέδωκεν ὅσον λογάριν εἶχε,  καὶ εἶπεν του · “ Ἀδελφούτσικε, ἀφῶν ἐγὼ ἐνεμένω (1385)“  ἀφέντης εἰς τὰ κάστρη μας κ ’ εἰς τὸ ἰγονικόν μας,  ἔπαρε τὸ λογάριν μας καὶ τὰ κοινά μας ὅλα  κι ἄμε μὲ τὴν εὐχίτσα μου ὁμοίως καὶ τοῦ πατρός μας,  κ ’ ἐλπίζω εἰς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ὅτι νὰ εὐτυχήσῃς.””

Μαχαιράς, Κύπρος 15 ος αι.  Καὶ ὅντα τὴν ἐγόρασεν ὁ αὐτὸς ρὲ Οἐνγκε τὴν Κύπρον ἀπὲ τοὺς Τεμπλιῶτες καὶ τοὺς Λαγκουβάρδους, μανθάνοντα τὴν ἀγανάκτησιν ὅπου τοὺς ἐποῖκαν καὶ τὸν σφαμὸν εἰς τὴν χώραν, ἦτον εἰς μεγάλην ἔννοιαν καὶ ἐννοιάζετον πῶς νὰ ποίσῃ νὰ μὲν ἔχουν κακὸν εἰς τὴν Κύπρον, ὅτι ὅλος ὁ τόπος ἦτον γεμάτος Ρωμαῖοι, καὶ ἐλάλεν εἰς τὸν ἐμαυτόν του : « Ὅποτε θελήσου νὰ ρεβελιάσουν κατὰ μέναν, ἠμποροῦ νὰ τὸ ποίσουν καὶ θέλουν ἔχειν βοήθειαν τὸν βασιλέαν τῆς Κωνσταντινόπολις, καὶ ἐμποροῦν μὲ δύναμιν νὰ σηκώσουν τὸ ρηγάτον ἀπὲ τὰς χεῖρας μου.» Ἔννοιάστην νὰ δηθῇ μὲ τὸν σουλτάνον τοῦ Καρίου, καὶ ἔπεψεν μαντατοφόρους παρακαλῶντα τον, ὅτι πάντα ἀποὺ τὸν θεὸν εῖνε, ὅτι οἱ λᾶς ν᾿ ἀγαποῦν τοὺς γειτόνους τους, « καὶ μὲ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ εἴμεστεν γειτόνοι· παρακαλῶ σε νὰ ποίσωμεν δῆμμαν μεσόν μας, καὶ προυμουτιάζω σου, ὅτι πάντα νὰ ἦμαι φίλος σου σπλαγχνικός, καὶ νὰ κρατῶ τοὺς φίλους σου διὰ ἀγαπημένους μου φίλους καὶ τοὺς ἐχθρούς σου ὡς θανατήσιμούς μου ἐχθρούς· καὶ ζητῶ σου, ὅτι ἀνισῶς καὶ ὁ βασιλεὺς τῶν Ρωμαίων νὰ ποίσῃ ἀρμάδαν νὰ ἔλθῃ ἀπάνω μου, νὰ μοῦ δώσῃς βοήθειαν καὶ δύναμιν, καὶ θέλω εἶσταιν ὑπόδουλός σου. Καὶ ἀνισῶς καὶ πέψῃ ἀρμάδαν κατάδικά σου νὰ ἔχῃς νῶσι νὰ β ( λ ) έπεσαι.»

Σαχλίκης, Κρήτη, 14 ος αι. “ Κρυφά γαμιέται η πολιτική, εδώ και κει όπου θέλει, και φαίνεται της νόστιμον σαν ζάχαρη και μέλι. Μετά χαράς η πολιτική θέλει κρυφό γαμήσι, ώστε ν ' αποδιαντραπή, ώστε ν ' αποκινήση, και όποιος την κρατεί κρυφά, βιάζεται να του παίρνη, ρούχα και μπότες και φελλούς και ψούνια να της φέρνη. και πριν να την αφήσει αυτός, άλλον γυρεύει νάβρη · και παίρνει τούτον σήμερον και εκείνον έχει αύρι. Η πολιτική τον κόπελον τον θέλει να γελάση, την όψιν και την γνώμην της όλη της την αλλάσσει. φιλεί, περιλαμπάνει τον, στα στήθη τον μαλάσσει και κάμνει τον ολόχαρον, και κάμνει να γελάση, και λέγει του : « Ομμάτια μου, ψυχή μου και καρδιά μου, απαντοχή, ελπίδα μου, θάρρος, παρηγοριά μου », και δείχνει και ζηλεύει του ότι άλλην καύχαν έχει, και ως δια να δείχνη ότι αγαπά, ψόματα τον ελέγχει · και αλί τον εύρη πελελόν και βάλη τον σ ' αγάπη και από πολλής του πελελιάς εκείνος εξετράπη, και τρω τον και ρημάσσουν τον και χάνουν την ζωήν του · ο που πιστεύει πολιτικής χάνει και την τιμήν του.”