ΛΥΣΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

Το κατεχόμενο χωριό Λύση βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαορίας, κοντά στο χωριό Κοντέα. Ανήκει στην επαρχία Αμμοχώστου και από το 1986 ανακηρύχτηκε σε δήμο. Η ονομασία της πιστεύεται ότι προήλθε από την αρχαία Ελύση που βρισκόταν ανατολικά του χωριού. Άλλη εκδοχή είναι ότι ονομάστηκε έτσι, όταν χρόνια πριν δύο βασιλιάδες διαφωνούσαν έντονα και κάποιος τρίτος τους έδωσε τη λύση στο πρόβλημα που είχαν.

ΛΥΣΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Η Λύση πριν το 1974, ήταν κωμόπολη. Είχε δύο δημοτικά σχολεία, ακόμα και γυμνάσιο, όπου φοιτούσαν μαθητές κι από τα γύρω χωριά. Μια μεγάλη εκκλησία, της Παναγίας, ξεχώριζε στο χωριό. Στην αυλή της ήταν κτισμένο ένα μικρό εκκλησάκι, του Προφήτη Ηλία. Γύρω από το χωριό υπήρχαν και άλλα εκκλησάκια, όπως ο Άγιος Ευφημιανός, με ωραίες τοιχογραφίες. Στην είσοδο του χωριού ξεχώριζε το στάδιο της ομάδας του ΑΣΙΛ, που ήταν το πρώτο παγκύπρια με τάπητα από χορτάρι. Στο κέντρο του χωριού υπήρχαν καφενεία και οικήματα σωματείων. Ακόμα από το 1938 υπήρχε νοσοκομείο.

ΛΥΣΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Στον αγώνα της ΕΟΚΑ του Οκτώ παλληκάρια της Λύσης νεκρά σε μάχες, θυσία στο βωμό της Λευτεριάς.Τρεις ηλικιωμένοι Λυσιώτες δολοφονήθηκαν από τους Τούρκους. Εφτά άλλοι αγωνιστές, αφού καταδικάστηκαν για τη δράση τους εξέτισαν ποινές στις Κεντρικές Φυλακές ως πολιτικοί κατάδικοι. Τέσσερις από αυτούς είχαν αρχικά καταδικασθεί σε θάνατο. Είκοσι τρεις άλλοι κρατήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Κρατητήρια) ως πολιτικοί κρατούμενοι.

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ

Η μεγαλύτερη συμβολή της κωμόπολης στον αγώνα είναι ο σπουδαίος ήρωας Γρηγόρης Αυξεντίου ο οποίος γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στη Λύση. Κατετάχθη στον Ελληνικό στρατό, ενώ παράλληλα μελετούσε φιλολογία για να μπει στην φιλοσοφική σχολή Αθηνών. Απολύθηκε από το Στρατό ως Έφεδρος ΑνθυπολοχαγόςΠεζικού. Στις 20 Ιανουαρίου 1955, έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Γρίβα που ήταν αρχηγός τηςΕ.Ο.Κ.Α.(Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών), στον οποίο έδωσε τον λόγο της Στρατιωτικής του Τιμήςκαι έτσι μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Αγωνίστηκε σκληρά στην αντίσταση κατά των Άγγλων και πολύ γρήγορα του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. Οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να τον πιάσουν και τον είχαν επικηρύξει με το ποσό των 250 λιρών. Κρυφά παντρεύτηκε την αρραβωνιαστικιά του Βασιλική. Ποτέ οι Άγγλοι δεν μπόρεσαν να πιάσουν τον Αυξεντίου. Κάποτε μεταμφιέστηκε σε καλόγερο στο μοναστήρι του Μαχαιρά, κοντά στο οποίο ήταν και το κρησφύγετό του. Πλησιάζοντας οι Άγγλοι στο μοναστήρι δεν έχασε το κουράγιο του και μεταμφιεσμένος πέρασε τους Άγγλους χωρίς να τον αναγνωρίσουν. Στις 3 Μαρτίουτου 1957 οι Άγγλοι, ύστερα από προδοσία πληροφορήθηκαν το κρησφύγετό του κοντά στο Μαχαιρά. Το περικύκλωσαν με αυτοκίνητα και ελικόπτερα, μετά από πολύωρη μάχη και αρκετούς νεκρούς Άγγλους έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό. Πολλοί Έλληνες και ξένοι ποιητές εμπνεύστηκαν από τον αγώνα και το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου και έγραψαν ποιήματα προς τιμήν του.

ΠΑΥΛΟΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ «Νάταν η Σκάλα μάλιν σου, τζιαι να μου την χαρίσεις Μάθε το, εν την άλλασσα, μ’ έναν γουμάν της Λύσης». Η Λύση εκτός από γενναίους ήρωες έχει γεννήσει και έναν μεγάλο λαϊκό ποιητή τον Παύλο Λιασίδη ο οποίος έζησε μέσα σε συνθήκες δυσβάσταχτης φτώχειας και στέρησης.

Πηγές

Σας ευχαριστώ !