Ενότητα 20 Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)
Ο Γεώργιος Α΄ βασιλιάς των Ελλήνων-Η ενσωμάτωση των Επτανήσων 1862 Οι Δυνάμεις αναγορεύουν βασιλιά των Ελλήνων το Δανό πρίγκηπα Γουλιέλμο Γκλύξμπουργκ (Γεώργιος Α΄) 1863 Οι Άγγλοι πιεζόμενοι από τους αγώνες των ριζοσπαστών παραχωρούν ως δώρο στο νέο βασιλιά τα Επτάνησα 1864 Τα Επτάνησα ενσωματώνονται στο ελληνικό κράτος
Α. Κριεζής: Η άφιξη του Γεωργίου με το πλοίο «Ελλάς» στην Ελλάδα 17 Οκτωβρίου 1863 Tο Ψήφισμα του Ιόνιου Κοινοβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 1850 με το οποίο εκφράζεται η θέληση του επτανησιακού λαού για ένωση με την Ελλάδα (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
Ο χάρτης της Ελλάδας μετά την ένωση των Επτανήσων
Το Σύνταγμα του 1864 Αναγνώριζε το λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος (δημοκρατική αρχή) Πολίτευμα: Βασιλευόμενη Δημοκρατία (ο βασιλιάς ανώτατος άρχων) Νομοθετική εξουσία: ασκείται από το βασιλιά και τη Βουλή Γερουσία: καταργείται ως αντιδημοκρατικός θεσμός Εκτελεστική εξουσία: ασκείται από το βασιλιά και τους διορισμένους από τον ίδιο υπουργούς Δικαστική εξουσία: ανεξάρτητη Δικαίωμα ψήφου: άνδρες πάνω από 21 ετών
Το κτίριο της «Παλαιάς Βουλής», όπου στεγαζόταν το Κοινοβούλιο. Σήμερα στεγάζει το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις 1864-1881 Πολιτικός που δεσπόζει Αλέξανδρος Κουμουνδούρος (10 φορές πρωθυπουργός)
Το πολιτικό πρόγραμμα του Αλ. Κουμουνδούρου 1871 Διανομή αδιάθετων εθνικών γαιών Διεύρυνση ελληνικών συνόρων 1881 ενσωμάτωση Θεσσαλίας-Άρτας Αντίθετες επιλογές στην εξωτερική πολιτική από το βασιλιά Γεώργιο Απόφαση για αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στην Κρητική επανάσταση (1866-1869) → απομάκρυνση από το βασιλιά
Προβλήματα του κοινοβουλευτισμού Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν ήταν μόνιμοι → πολλοί πολίτες πίεζαν τους βουλευτές για διορισμό στο δημόσιο Οι βουλευτές στήριζαν στη Βουλή τον πολιτικό αρχηγό που εξασφάλιζε διορισμούς των ψηφοφόρων τους Κυριότερος παράγοντας πολιτικής αστάθειας: η ανατροπή από το βασιλιά των κυβερνήσεων με τις οποίες διαφωνούσε.
Πλατεία Κλαυθμώνος Το όνομα «Πλατεία Κλαυθμώνος» (1879) το πήρε μετά από χρονογράφημα του περιοδικού Εστία, επειδή εκεί, μπροστά από το υπουργείο Οικονομικών, μαζεύονταν οι απολυμένοι δημόσιοι υπάλληλοι μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση για να διαμαρτυρηθούν για την απόλυσή τους, δεδομένου ότι τότε δεν υπήρχε μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και η κάθε νέα κυβέρνηση απέλυε τους υπαλλήλους που είχε προσλάβει η προηγούμενη κυβέρνηση και προσλάμβανε τους δικούς της ψηφοφόρους
Νέα φάση στην πολιτική ζωή της Ελλάδας 1874: Ένας νέος πολιτικός αντιτίθεται στις επεμβάσεις Βασιλιά. «Τις πταίει;» άρθρο του στην εφημερίδα «Καιροί» 29 Ιουνίου 1874 καταδεικνύει ως υπεύθυνο για την πολιτική κρίση το βασιλιά Γεώργιο Α΄ σχολιάζει αρνητικά τις επιλογές του στο σχηματισμό κυβερνήσεων του ζητά να λαμβάνει υπόψη του στο σχηματισμό κυβερνήσεων την Αρχή της Δεδηλωμένης
Ο δικομματισμός Καθιέρωση της Αρχής της Δεδηλωμένης → αφανισμός των μικρών κομμάτων ή ενσωμάτωσή τους στα μεγάλα κόμματα 1885-1895 εναλλαγή στην εξουσία δύο κομμάτων Χαρ. Τρικούπης ↔ Θεοδ. Δηλιγιάννης
Δικομματισμός O Γεώργιος Α’ στηρίζει την ελιά, το σύμβολο του κόμματος του Χαρίλαου Τρικούπη. Λαϊκή εικόνα. Tο κόμμα του Tρικούπη είχε ως έμβλημά του την «EΛHA» και του Δηλιγιάννη το «KOPΔONI». Ο δικομματισμός τροφοδοτεί τη λαϊκή γελοιογραφία. Ο Χαρίλαος Τρικούπης εμφανίζεται ως μπόγιας να συλλαμβάνει τον Δηλιγιάννη . Πηγή: http://mikrosromios.gr/2384/kordoni/
Οι δύο εκπρόσωποι του δικομματισμού, Χ. Τρικούπης και Θ Οι δύο εκπρόσωποι του δικομματισμού, Χ. Τρικούπης και Θ. Δηλιγιάννης γράφουν στις εφημερίδες τους. Γελοιογραφία, Νέος Αριστοφάνης, Αθήνα 22.2.1890 (Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων)
Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη Στόχος του: Η δημιουργία ενός σύγχρονου και οικονομικά ανεπτυγμένου κράτους Κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (σιδηροδρομικό δίκτυο, οδοποιία, διάνοιξη διώρυγας Κορίνθου…) Εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης (θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης) Ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων Επιδίωξη για ειρηνική συμβίωση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία
Η Βουλή επί Τρικούπη O Χαρίλαος Τρικούπης αγορεύει στη Βουλή, λιθογραφία (τέλη 19ου αι., Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, Αρχείο Ι. Μεταξά).
Πίνακας του Ν. Ορλώφ που απεικονίζει συνεδρίαση της Βουλής κατά τη δεκαετία του 1880. Στο βήμα διακρίνεται ο Χαρίλαος Τρικούπης, ενώ στα έδρανα βρίσκεται μεταξύ άλλων και ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Χριστόπουλος, Γ. (εκδ), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1881 ως 1913, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 31. Γελοιογραφία που δημοσιεύθηκε στο Νέο Αριστοφάνη στις 27 Δεκεμβρίου 1888 και η οποία σατιρίζει το κλίμα των συνεδριάσεων της Βουλής. Στο κέντρο εικονίζονται ο Τρικούπης και ο Δηλιγιάννης. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α. Μπρατζιώτη, Λ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του: 4 Nοεμβρίου-7 Δεκεμβρίου 1996, Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1996, σ. 139, εικ. 195.
Έργα Τρικούπη Φωτογραφία του 1890 όπου παρουσιάζονται τα έργα για το σιδηρόδρομο στην περιοχή του Θησείου. Αρχείο ΕΗΣ-ΗΣΑΠ. Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η Διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, Εκδόσεις Μίλητος, σ. 22.
Κ. Βολανάκης Τα εγκαίνια της Διώρυγας της Κορίνθου (1893) Λάδι σε μουσαμά 86 x 158 εκ. Συλλογή της Alpha Bank Πηγή:http://www.eikastikon.gr/zografiki/volanakis_ Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου Πηγή:http://www.kathimerini.gr/792337/interactive/epikairothta/hgetes/vivlio-
Η λίμνη Κωπαΐδα πριν την αποξήρανση Ο πορθμός του Ευρίπου Διεύρυνση του πορθμού 1893-1896 Πηγή:http://www.kathimerini.gr/792337/interactive/epikairothta/hgetes/vivlio- Τα έργα για την αποξήρανση της Κωπαΐδας άρχισαν την δεκαετία του 1880, ενώ το έργο ολοκληρώθηκε τελικά το 1931. Στην πρώτη φάση πραγματοποιήθηκαν αποστραγγιστικά έργα από γαλλική εταιρία κατά την περίοδο 1882-1886.
Αρνητικές πτυχές της πολιτικής Τρικούπη Επιβολή βαρύτατης φορολογίας Σύναψη μεγάλων δανείων με τράπεζες του εξωτερικού Προσφορά στους Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού προνομιακών όρων για επενδύσεις
Το πρόγραμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη Κατάργησε τον τρικουπικό νόμο περί «προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων» Κατηγορούσε τον Τρικούπη ότι έδειχνε εύνοια προς τους οικονομικά ισχυρούς Υπογράμμιζε τις συνέπειες των μέτρων του Τρικούπη για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα Υποστήριζε ότι η φορολόγηση έπρεπε να είναι η μικρότερη δυνατή
Ένα από τα σημαντικότερα συνθήματα της αντιπολιτευτικής πολιτικής του Θ. Δηλιγιάννη ήταν και το "κάτω οι φόροι". Γελοιογραφία με λεζάντα "τα αποτελέσματα των φόρων του Τρικούπη" που δημοσιεύθηκε στο Νέο Αριστοφάνη στις 28 Νοεμβρίου 1887. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α. Έγχρωμη γελοιογραφία του Νέου Αριστοφάνη. Πηγή: http://mikros-romios.gr «Oι εσαεί παίζοντες προς ευημερίαν του λαού». Το σκίτσο του περιοδικού «Nέος Aριστοφάνης», από τη δεκαετία του 1890
Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση 1893 : Ο Χαρίλαος Τρικούπης κηρύσσει τη χώρα υπό πτώχευση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» 1895 : Προκηρύσσονται εκλογές → Ο Τρικούπης δεν εκλέχτηκε ούτε βουλευτής 1896 : Επανάσταση στην Κρήτη 1897 : Αποστολή στρατού στην Κρήτη (Μεγάλη Ιδέα)
Mια διαχρονική λιθογραφία της δεκαετίας του 1890 Mια διαχρονική λιθογραφία της δεκαετίας του 1890. H Eλλάδα με το μαντρόσκυλο-Tρικούπη δίπλα της «νουθετεί» τους τραπεζίτες, μεγαλοκεφαλαιούχους και τους χρυσοκάνθαρους γενικώς. Oι τελευταίοι δείχνουν τις άδειες τσέπες τους, προτρέποντας για νέα δάνεια, προκειμένου να τις ξαναγεμίσουν.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης 1897 επωνομασθείς από τους σατιρογράφους και Μπουρλότος ή Κανονιέρης ή Μιλόρδος ή Φορμπήχτης σε γελοιογραφία του «Ρωμηού» ψάλλοντας τα κάλαντα κάτω απ΄ το κανόνι της πτώχευσης, το Δεκέμβρη του 1893. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Ιστορικό ποίημα που δημοσίευσε ο ποιητής Ευάγγελος Κουσουλάκος με το ψευδώνυμο «Πελαργός» τέσσερις μέρες μετά τη δήλωση Τρικούπη περί πτώχευσης Γεώργιος Σουρής
Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908 1897: Αρχίζει στη Θεσσαλία ελληνοτουρκικός πόλεμος. Αρχιστράτηγος ο διάδοχος Κωνσταντίνος Οι οθωμανικές δυνάμεις φτάνουν ως τη Λαμία και αναχαιτίζονται από τις Μεγάλες Δυνάμεις Η Ελλάδα αναγκάζεται να πληρώσει βαριές αποζημιώσεις, για να μην συνεχιστεί ο πόλεμος Η Ελλάδα , για να πληρώσει τις αποζημιώσεις, αναγκάζεται να πάρει νέο δάνειο Οι Μεγάλες Δυνάμεις επέβαλαν μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου για την αποπληρωμή του χρέους.
Ο πολεμικός πυρετός τις παραμονές του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 φτάνει στο αποκορύφωμά του. Εικόνα από διαδήλωση που έγινε μπροστά στα βασιλικά ανάκτορα υπέρ της κήρυξης του πολέμου. Rose, K., 1897: Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία, Κούριερ Εκδοτική, Αθήνα 1997. © Κούριερ Εκδοτική. http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/general/gallery/140.html
H μάχη των Φαρσάλων(1897), ελαιογραφία σε καμβά(1901), Πινακοθήκη Αβέρωφ,Μέτσοβο. .Πηγή : wikimedia.org/wikipedia/el/e/ee
Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: Η μάχη της Μελούνας σε λιθογραφία της εποχής. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Le Petit Journal στις 2 Μαΐου 1897. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α. Πόρτολος, Δ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η Εποχή του, Εκδόσεις του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου, Αθήνα 1996, σ. 201, εικ. 506. Πηγή: http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/general/gallery/140.html
Σκηνή από την υποχώρηση του ελληνικού στρατού στα 1897: Πρόσφυγες κατακλύζουν το σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας. Rose, K., 1897: Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία, Κούριερ Εκδοτική, Αθήνα Πηγή: http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/general/gallery/140.html
Να σχολιάσετε τις γελοιογραφίες.
Εξελίξεις μετά την ήττα Εκδήλωση στρατιωτικού κινήματος στο Γουδί (1909) εξαιτίας των συνεχών παρεμβάσεων του βασιλικού οίκου στην πολιτική ζωή και στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων Συνεχής και αποφασιστική παρέμβαση του βασιλιά Γεωργίου στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική Αύξηση της λαϊκής δυσαρέσκειας εναντίον των πολιτικών και των ανακτόρων