P. Loucopoulos Εφαρμογές Πληροφοριακών Συστημάτων

2 v Παρουσίαση της δομής και του περιεχομένου του μαθήματος v Παρουσίαση των μελετών v Εισαγωγή στην τεχνολογία των πληροφοριακών συστημάτων v Ανάπτυξη ενός πλαισίου για την μελέτη εφαρμογών πληροφοριακών συστημάτων Σκοπός της παρουσίασης

3 Πρόοδος της παρουσίασης v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση

4 Δομή του μαθήματος v Το μάθημα είναι οργανωμένο ως εξής: u Παραδόσεις - παρουσιάσεις u Συζητήσεις σε ομάδες v Βασικά σημεία u Σχέση μεταξύ επιχειρησιακών διαδικασιών και πληροφοριακών συστημάτων u Πλαίσιο για την περιγραφή τόσο της «διαδικασίας» όσο και του «προιόντος» u Γλώσσες για την περιγραφή προδιαγραφών (designs) u Παραδείγματα από μελέτες σε πραγματικές επιχειρήσεις

5 Μερικά βασικά σημεία v Ο όρος “πληροφοριακά συστήματα” περιλαμβάνει: u όλο το φάσμα δραστηριοτήτων, από την ολοκλήρωση των επιχειρησιακών διαδικασιών, μέχρι την υποστήριξη των επιχειρησιακών στρατηγικών v Οι σύγχρονες επιχειρήσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα πληροφοριακά τους συστήματα, για να υποστηρίξουν u Εξέλιξη u Καινούριοϋς τρόποϋς εργασίας u Ολοκλήρωση u Eπανασχεδιασμό v To μάθημα θα μελετήσει τρόπους εναρμόνισης των δομών των επιχειρήσεων με τα πληροφοριακά τους συστήματα

6 Θέματα του μαθήματος v Εναρμόνιση του ‘κόσμου της επιχείρησης’ με τον ‘κόσμο του πληροφοριακού συστήματος’ u ανάπτυξη απαιτήσεων u Επανασχεδιασμός επιχειρησιακών διαδικασιών v Θεωρητική και τεχνολογική υποδομή u conceptual modelling u μέθοδοι σχεδιασμού συστημάτων u data warehousing και data mining u διαχείριση ροής εργασίας

7 v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση Πρόοδος της παρουσίασης

8 Οι μελέτες v Οι μελέτες θα χρησιμοποιηθούν u … για την παρουσίαση του τρόπου χρήσης της μεθοδολογίας u … σαν βάση για τις εργασίες του μαθήματος v Τρεις τομείς: u Σχεδιασμός Συστήματος Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας u Επανασχεδιασμός επιχειρησιακών διαδικασιών στο χώρο των εταιριών ηλεκτρισμού u Ανάπτυξη προφίλ πελατών σε τράπεζες

9 Εισαγωγικά για τη βιομηχανία ηλεκτρισμού... Παραγωγή Παροχή Μεταφορά Διανομή Λειτουργία Συστήματος

10 Εισαγωγικά για την εφαρμογή... Το πλαίσιο: Επιχειρήσεις παραγωγής και διανομής ηλεκτρισμού Το πρόβλημα: Οι ταχύτατες αλλαγές στο χώρο του ηλεκτρισμού στην Ευρώπη έχουν οδηγήσει σε αυξημένη δυναμική στις αντίστοιχες εταιρίες. Εξωτερικές δυνάμεις: Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απορρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς και πολιτικές και κοινωνικές τάσεις για μεταρρύθμιση. Η λύση: Μια δομημένη προσέγγιση στη διαχείρηση αλλαγής, που επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση των βέλτιστων πρακτικών από διαφορετικές εταιρίες του χώρου.

11 Παρούσα κατάσταση v Προσανατολισμός στον πελάτη αντί για προσανατολισμό στον λογαριασμό v Το πρόβλημα των υπαρχόντων συστημάτων (legacy systems) v Ευκαιρία για κέρδος από την ανάλυση λειτουργικών δεδομένων

12 Προσέγγιση νέων πελατών

13 Συστήματα Application Input System FTL Application Input System FTL Account Maintenance System Account Maintenance System UPL, Revolving Credit FTL Accepted UPL Accepted Revolving Credit Accepted UPL, FTL Fraud Management System Accounts Data On-Line Account Queries System Accounts Data Accounts Data Marketing Database Customer Data Customer Care System Predictive Dialler Customer Data Customer Data Customer responses Επικάλυψη λειτουργι- κότητας Επανάληψη δεδομένων

14 Εισαγωγικά για την περιοχή... DADQ ED BA 039 SK 242 ASD SDD SDFDF FD SDF

15 Απαιτήσεις για τα συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας ΣΤΟΧΟΣ Να διαφυλαχθεί υψηλός βαθμός ασφάλειας ΣΤΟΧΟΣ Να μειωθεί ο κίνδυνος ανθρωπίνου σφάλματος ΣΤΟΧΟΣ Να διευκολυνθεί το έργο του ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας ΣΤΟΧΟΣ Να οπτικοποιηθούν τα σενάρια εναέριας κυκλοφορίας προϋποθέτει υποστηρίζει προϋποθέτει Display System

16 v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση Πρόοδος της παρουσίασης

17 Ο στόχος των πληροφοριακών συστημάτων (Π.Σ.) v Τα πληροφοριακά συστήματα είναι μηχανισμοί που βοηθούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων v Ενα υπολογιστικό πληροφοριακό σύστημα “αντανακλά” τη συμπεριφορά διαδικασιών μέσα σε ένα συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον v ΕΠΟΜΕΝΩΣ: u Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ πληροφοριακών συστημάτων και πραγματικού κόσμου

18 Σχέσεις μεταξύ του πραγματικού κόσμου και των Π.Σ. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ letters sounds paper files... images events INTERFACES ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Networks and Computer Systems

19 Μέρη ενός πληροφοριακού συστήματος INFORMATION SYSTEM Information Processor Conceptual Schema Transaction Processor DBMS Database Fact Type Definition Constraints Rules of Derivation INTERFACESYSTEM

20 Ζητήματα στα σύγχρονα επιχειρησιακά περιβάλλοντα v Διαθέσιμη γνώση - έντονα αυξητική τάση v Πολυπλοκότητα - έντονα αυξητική τάση u Όλο και πιο εξειδικευμένα, αλληλοεξαρτούμενα συστήματα εμφανίζονται v Δυναμική - έντονα αυξητική τάση u Το επιχειρησιακό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από συνεχή αλλαγή

21 Τα κύρια σημεία των πληροφοριακών συστημάτων PlanningPlanning Co-ordinationCo-ordination Co-operationCo-operation IntegrationIntegration DiscoveryDiscovery DeliberationDeliberation VisualisationVisualisation

22 Στόχοι για την επιχείρηση και το πληροφοριακό σύστημα Πραγματοποίηση Στόχος ΠληροφοριακόΣύστημα Επιχείρηση Στόχοι της επιχείρησης Επιχειρησιακή δομή και διαδικασίες Αρχιτεκτονική του πληροφοριακού συστήματος Στρατηγική για τη διαχείριση της πληροφορίας

23 Το πλαίσιο των πληροφοριακών συστημάτων Η “οπτική” του πραγματικού κόσμου Η “οπτική” του υπολογιστικού συστήματος Η “οπτική” του πληροφοριακού συστήματος

24 Κύκλος ζωής στην ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων Απαιτήσεις Σχεδιασμός problems informal requirements domain knowledge acquisition validation design verification specification part of specification to be computerised information system

25 v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση Πρόοδος της παρουσίασης

26 Διαδικασία και αποτέλεσμα Enterprise Modelling Conceptual Model of Enterprise Conceptual Model of Existing System Conceptual Model of New System Reverse Modelling Application Development Existing System New System Transition Integration & Analysis v Περιγραφές παρούσας κατάστασης v Περιγραφές μελλοντικής κατάστασης vΚοινή κατανόηση vΑξιολόγηση αλλαγών

27 Οι δύο διαστάσεις της μοντελοποίησης ENTERPRISE SUBMODEL INFORMATION SYSTEM AND FUNCTIONAL REQUIREMENTS SUBMODEL determines explains links ref. ΜΟΝΤΕΛΟΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ A Model ofCONTEXTSDECISIONSARGUMENTS ACTIONS and ACTIONS about the process of development ref. DESIGN SUBMODEL ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ NON- FUNCTIONAL REQUIREMENTS SUBMODEL

28 Παράδειγμα περιγραφής ‘προϊόντος’ 1,m EMPLOYEE MANAGER STAFFER FREELANCER INVOICE 1,1 0,m 1,m supervised_by has allocated submits 1,1 1,m PUBLIC-TRAN ALLOWANCE has 0,1 EURO invoice_id emp_no supervises is_for authorised_by ,1 DOOR ENGINE CAPACITY CAR has IsPartOf 1,1 is_for TAX_REFERENCE code has 1,1 0,m is_for REG. no has is_for 1,1 authorises

29 G2- Accelerate service restoration H2.1 Increase efficiency of trouble crew dispatching The two hypotheses are synergistic (+) H2.2 Improve trouble detection Dispatch time is an important delay factor (+) The trouble detection procedure is extremely naive (+) Accept H2.1, H2.2 as Goals G4, G5 (AND) G4 - Increase efficiency of trouble crew dispatching G5 - Improve trouble detection Hypotheses Arguments Action Παράδειγμα περιγραφής ‘διαδικασίας’

30 Moντελοποίηση Η δομημένη περιγραφή απόψεων του πραγματικού κόσμου με σκοπό την κατανόηση και την επικοινωνία

31 Αναπαράσταση επιχειρησιακής γνώσης blah Role 1 Role 2 Role n Actor 1 Actor 2 Actor n G i,1 G i,2 G i,j G i,j+1 G i,n......

32 Οι Αρχές της I.S.O. v The 100% Principle u "All laws and rules governing the universe of discourse must be defined within the conceptual schema. None of these laws or rules must become part of of an application program or be distributed among many different application programs. The respective aspects of formulating these rules and of retrieving and manipulating information must be kept strictly separate". v The Conceptualisation Principle u "The conceptual schema must refer exclusively to rules of the universe of discourse. Rules which govern the implementation of the information system must not be allowed to become part of the conceptual schema".

33 Φορμαλισμοί στην ανάπτυξη Π.Σ. Conceptual Modelling Εφαρμογές βάσεων δεδομένων Προγράμματα εφαρμογών κ.ά. Αναπαράσταση του πραγματικού κόσμου Αναπαράστασημηχανής

34 Μεταμοντέλα, μοντέλα και δεδομένα The method Definition Model The Application Model The Application Information Component L0 L2 L1 Ανεξάρτητο επιχείρησης Ειδικό για επιχείρηση Ειδικό για Π.Σ. Language Structures Ανεξάρτητο μεθόδου L3 inst_ofinst_ofinst_of

35 Παράδειγμα μεταμοντέλου

36 Δημιουργία στιγμιότυπου (instance) Role Actor Dependency Goal

37 v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση Πρόοδος της παρουσίασης

38 Οι 4 κόσμοι στην ανάπτυξη Π.Σ. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣΚΟΣΜΟΣ ΚΟΣΜΟΣΧΡΗΣΗΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΣΜΟΣΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Πώς χρησιμοποιείται πληροφορία για τον πραγματικό κόσμο στο Π.Σ. Πώς το Π.Σ. αναπαριστά πληροφορία για τον πραγματικό κόσμο Τί κριτήρια καθόρισαν τους στόχους ανάπτυξης Τί αποφάσεις λήφθηκαν για το σχεδιασμό του συστήματος Τί user interfaces πρέπει να υποστηρίζει το σύστημα

39 Διαφορετικοί τύποι μοντέλων ΧΡΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ organisational models business models speech act models actor models process models product models tool models specification models version & configuration models behavioural models functional models data models

40 Μοντέλα για βάσεις δεδομένων και C.A.S.E. ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ CONCEPTUAL MODELLING C.A.S.E. Specification Repositories Method Schema Design Transactions Design FR Specification NFR Specification Enterprise Model Process Model Models for the capture of real-world knowledge ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Metamodels Product Process the design of the repository Models for the design of database applications Models for

41 v Εισαγωγή u u Γενικά για το μάθημα u u Δομή του μαθήματος v Μελέτες v Επιχειρήσεις και πληροφοριακά συστήματα v Περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων v Θεώρηση των πληροφοριακών συστημάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες v Επιχειρησιακή γνώση Πρόοδος της παρουσίασης

42 Τύπος γνώσης Η γνώση αφορά σε: Διαδικασίες Προϊόντα Ρόλοι Κανόνες … να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες, να αυξήσουν τα κέρδη τους, κ.λπ. βοηθώντας έτσι τις εταιρίες... Στόχοι Συναλλαγές Ικανότητες

43 Επιχειρησιακές τάσεις v Συστήματα u Τα προβλήματα είναι αλληλένδετα v Διανοητικά (symbolic) μοντέλα u Βασικές αρχές της επιχείρησης v Κοινό όραμα u Συνεργασία μεταξύ όλων των μελών της ομάδας v Ομαδική μάθηση u Διάλογος [P. Senge, MIT Center of Organisational Learning]

44 Ορισμός της διαχείρισης γνώσης v “… the synergistic combination of data and information processing capacity of I.T., and the creative and innovative capacity of human beings” [Malhotra, 1997] v “… tools for representing, capturing, accumulating and transferring intangible as well as more formalised knowledge about relationships and organisational practices. The focus is on increasing individual and organisational adaptability and improving feedback loops” [IST Programme of the European Commission, 1998] Εξωτερίκευση της σχετικής γνώσης Κοινή κατανόηση Υποστήριξη για αλλαγή Βέλτιστες επιχειρησιακές πρακτικές

45 Βασικές λειτουργίες της επιχειρησιακής γνώσης (Ε.Γ.) Επικοινωνία Συνεργασία Διαπραγμάτευση Αναπαράσταση Ε.Γ.

46 Πλαίσιο για την εναρμόνιση επιχείρησης και Π.Σ. Στρατηγική Επιρροές e-business συγχωνεύσεις απορρύθμιση αυτοματοποίηση προσανατολισμός στον πελάτη Υπάρχοντα Συστήματα Πολλαπλά Ανομοιογενή Επιχειρησιακές Διαδικασίες Λειτουργικές Οργανωτικές Υποδομή τρόποι σχεδιασμού τρόποι πρόσβασης τρόποι αναπαράστασης τρόποι ολοκλήρωσης τρόποι επικοινωνίας Περιβάλλον Γνώσης ολοκλήρωση προσβασιμότητα συνεργασία επικοινωνία

47 Απαιτήσεις για Ε.Γ. v Conceptual Definition u independent of any storage u independent of any presentation mechanisms v Methodological Definition u interrelate all aspects into a coherent set of procedures describing the way of working with the concepts

48 Χρησιμοποίηση επιχειρισιακής γνώσης v Ανάπτυξη απαιτήσεων (Requirements Engineering) u π.χ. σχεδιασμός Π.Σ. για έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας v Επανασχεδιασμός επιχειρησιακών διαδικασιών (BPR) u π.χ. σε σχέση με την απορρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού στην Ευρώπη v Data Warehousing u π.χ. data marts για εφαρμογές OLAP v Data Mining u π.χ. ανακάλυψη γνώσης από την ανάλυση λειτουργικών δεδομένων μεγάλης τράπεζας της Βρετανίας

49 Πίνακες Βάσεων Χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής γνώσης Πηγή: Επιχειρησιακό περιβάλλον Επιχειρησιακή Γνώση Βάσεις Δεδομένων Προορισμός Συνδιασμός & των δύο

50 Διαχείριση γνώσης μέσω Π.Σ. ΒΔ Data Warehouse Λειτουργικά Δεδομένα Data Warehousing Data Mining Μοντελοποίηση Επιχειρησιακής Γνώσης RulesMeta models Workflow Models Επιχειρησιακό Περιβάλλον

51 Εργαλεία για την ανάπτυξη απαιτήσεων Data Bases ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Στόχοι, δομές, διαδικασίες κ.λπ.. Στρατηγική Π.Σ., αρχιτεκτονική Π.Σ.

52 Εργαλεία για τον επανασχεδιασμό επιχειρησιακών διαδικασιών Research & Development Production Finance Commercial Process Leader Process Leader Process Leader Customer Team Order Fulfillment Complaint Treatment New Product Introduction Ιεραρχική οργάνωση επιχείρησης Πελατοκεντρική, στοχοκεντρική οργάνωση Ανάλυση επιχειρησιακών στόχων

53 Εργαλεία για την ανάλυση της συμπεριφοράς των πελατών Data Bases Περιβάλλον Π.Σ. Επιχειρησιακόπεριβάλλον Γνώση Γνώση Clusters, association rules κ.λπ. “business rules”, “objects” και mappings

54 Και τέλος… v Τα πληροφοριακά συστήματα είναι απεικονίσεις φαινομένων του πραγματικού κόσμου v Το επιχειρησιακό περιβάλλον είναι πηγή σύνθετης, εκτεταμένης γνώσης v Η αποτελεσματικότητα ενός Π.Σ. εξαρτάται απο τη σωστή εναρμόνιση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος με το περιβάλλον του Π.Σ.