Η Ιστορία της Σπάρτης Η Σπάρτη ήταν πόλη κράτος χτισμένη στις όχθες του ποταμού Ευρώτα στη Λακωνία.

Προϊστορική εποχή Τα αρχαιότερα ευρήματα που μπορούν να χρονολογηθούν με αξιόπιστο τρόπο ανάγονται στα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. Εξακολούθησαν να κατοικούνται και κατά τη νεολιθική εποχή, και ίσως θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και μία τέταρτη περιοχή στο Γεράκι. Στο σύνολό τους οι πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας για τη Λακωνία της περιόδου αυτής είναι λίγες και αποσπασματικές.

Αρχαϊκή εποχή Κατά το 950 π.χ. η Λακωνία δέχεται ένα νέο κύμα μεταναστών, καθώς οι Δωριείς εισέρχονται στον ελλαδικό χώρο από την Ήπειρο και την Ιλλυρία. Μέρος τους περνά στην Αιτωλία, περνά τον κορινθιακό κόλπο, πατά στην Πελοπόννησο και κατευθύνεται στην κοιλάδα του Ευρώτα. Εκεί ιδρύεται η Σπάρτη. Η περιοχή ήταν εύφορη και ήταν κατάλληλη για βοσκή.

6ος αιώνας π.Χ. Κατά τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. οι Σπαρτιάτες βασιλείς Λέων και Αγασικλής πραγματοποίησαν σφοδρή επίθεση κατά της Τεγέας, της ισχυρότερης από τις αρκαδικές πόλεις. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα του 1911, σύντομα η Σπάρτη απέδειξε πως δεν ήταν αντάξια του ρόλου.

5ος αιώνας π.Χ. Μηδικοί Πόλεμοι Ο ρόλος της Σπάρτης στους ελληνοπερσικούς πολέμους υπήρξε καθοριστικός. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης εκστρατείας των Περσών, υπό την καθοδήγηση του βασιλιά Ξέρξη Α΄, η Σπάρτη αντιμετώπισε το ίδιο δίλημμα.

Πελοποννησιακός Πόλεμος Όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, η Σπάρτη ήταν ακόμη απασχολημένη με την καταστολή της επανάστασης των ειλώτων.Όταν η επανάσταση των ειλώτων έλαβε οριστικό τέλος, η Σπάρτη χρειαζόταν μια περίοδο ανάπαυλας, κι έτσι ζήτησε και πέτυχε πενταετή ανακωχή με την Αθήνα. Μέσα σε έξι χρόνια, ωστόσο, η Σπάρτη ήδη παρότρυνε τους συμμάχους της να ξεκινήσουν πόλεμο με την Αθήνα έτσι ώστε να υποστηρίξουν την αποστασία της Σάμου.

4ος αιώνας π.Χ. Σπαρτιατική Ηγεμονία Η πτώση της Αθήνας άφησε τη Σπάρτη και πάλι μόνη κυρίαρχη δύναμη στον ελληνικό χώρο. Η φιλία της Σπάρτης προς το πρόσωπο του Κύρου συνεχιζόταν με αποτέλεσμα να του παρέχει στήριξη όταν εκείνος προσπάθησε να πάρει την εξουσία. Μετά το θάνατο του Κύρου, η Σπάρτη σύντομα προσπάθησε να έρθει σε κάποια συνεννόηση με το βασιλιά Αρταξέρξη.

Θηβαϊκή Ηγεμονία Το 371 π.Χ., οι Σπαρτιάτες συγκάλεσαν στην πόλη τους νέα συνάντηση για διαπραγματεύσεις. Το χειμώνα του 370 π.Χ. ο βασιλιάς των Σπαρτιατών Αγησίλαος Β' ξεκίνησε εκστρατεία όχι κατά των Θηβαίων, αλλά σε μια προσπάθεια να διατηρήσει κάτι από την επιρροή της Σπάρτης στην Αρκαδία. Η τελευταία καθοριστική μάχη δόθηκε το 362 π.Χ. Την περίοδο αυτή διάφορες από τις συμμαχικές προς τη Θήβα πόλεις είχαν συμμαχήσει με τη Σπάρτη.

3ος αιώνας π.Χ. Κατά τη διάρκεια εκστρατείας που πραγματοποίησε ο Δημήτριος ο Πολιορκητής το 294 π.Χ. με στόχο την κατάκτηση της Πελοποννήσου. Ο Αιακίδης βασιλιάς είχε την πεποίθηση πως η Σπάρτη θα έπεφτε εύκολα εφόσον ο βασιλιάς Αρεύς Α' και οι άνδρες του απουσίαζαν στην Κρήτη. Η ιστορία της Σπάρτης έπεσε στα χέρια σκληρών και άπληστων τυράννων όπως ο Λυκούργος και ο Μαχανίδας, με τον τελευταίο να θανατώνεται από τον Φιλοποίμενα.

2ος αιώνας Οι πηγές που αναφέρονται στο Νάβι, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 207 π.Χ., συμφωνούν σε αξιοσημείωτο βαθμό ως προς την εχθρική διάθεση απέναντί του, και είναι αδύνατον να μαντέψει κανείς την αλήθεια πίσω από τις κατηγορίες που του επιρρίπτουν. Την περίοδο αυτή η Αχαΐα έπαψε να πρόσκειται στη Μακεδονία, συμμαχώντας με μια νέα ανερχόμενη δύναμη: τη Ρώμη. Καθώς η Συμπολιτεία αυτή αποτελούσε το μεγαλύτερο αντίπαλο της Σπάρτης, ο Νάβις προσέγγισε τους Μακεδόνες.

Ρωμαϊκή περίοδος Για τη Σπάρτη μια μακρά εποχή πολέμου και εσωτερικών διενέξεων έλαβε τέλος δίνοντας τη θέση της σε μία νέα ειρήνης και ευμάρειας. Πολλές επιγραφές έχουν σωθεί από την περίοδο αυτή. Η πολιτική φιλοδοξία των πολιτών της Σπάρτης περιορίστηκε στην ανάληψη κάποιου τοπικού αξιώματος, Ο Αύγουστος έδειξε αξιοσημείωτη εύνοια στην πόλη.

Μεσαιωνική περίοδος Το 396 ο Γότθος Αλάριχος Α΄ κατάστρεψε την πόλη, και σε μεταγενέστερη εποχή (7ος αι. μ.Χ.) εισέβαλαν και εγκαταστάθηκαν στη Λακωνία σλαβικά φύλα, που με τη σειρά τους έδωσαν τη θέση τους στους Βυζαντινούς διατηρώντας ωστόσο σχετική αυτονομία σε ορεινές περιοχές. Κατά την άφιξή τους στο Μορέα, οι Φράγκοι βρήκαν μια οχυρωμένη πόλη με το όνομα Λακεδαιμονία, η οποία καταλάμβανε τμήμα της αρχαίας πόλης.

Σύγχρονη εποχή Το 1834, κατά τη βασιλεία του Όθωνα η Σπάρτη ξαναχτίστηκε ως σύγχρονη πόλη εκεί όπου κάποτε έστεκε η αρχαία, ενώ ο Μυστράς παράκμασε και ερημώθηκε. Σήμερα η Σπάρτη αποτελεί την πρωτεύουσα του νομού Λακωνίας με 14.800 περίπου κατοίκους σύμφωνα με την απογράφη του 2001.