ΜΑΘΗΜΑ 9 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΕΧΕΙ ΦΥΛΟ

NANCY GREEN ΚΕΦ. 5 ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΑ

ΝΕΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΑ  Μέχρι το 1975 η μετανάστρια μένει αόρατη  1978, 1981 πρωτοποριακές έρευνες για τη μετανάστρια (Γαλλία, ΗΠΑ)  1984 ειδικό τεύχος International Migration Review  1989 βιβλιογραφία Donna Gabaccia  2000 Συνέδριο «Κι όμως κινούνται»  Ελλάδα: 6 ερευνητικά προγράμματα

Νέα χρονολόγηση της ιστορίας της μετανάστευσης  Γυναίκες μεταναστεύουν από το 19 ο αιώνα, πιο εντατικά στο 20 ο  Θηλυκοποίηση της μετανάστευσης μέσα από την οικογενειακή επανένωση (ΗΠΑ 1930, Ευρώπη μετά το 1973)

Αλλαγή της εικόνας της γυναίκας στο πλαίσιο της μετανάστευσης  Σημαντικός ρόλος των γυναικών που μένουν πίσω  Ενεργός ρόλος των γυναικών που ακολουθούν τους άνδρες τους  Αναδεικνύεται η γυναίκα που μεταναστεύει μόνη της Να βοηθήσει την οικογένειαΝα βοηθήσει την οικογένεια Να ξεφύγει από πατριαρχικές σχέσειςΝα ξεφύγει από πατριαρχικές σχέσεις Να αναζητήσουν νέα αυτόνομη τύχηΝα αναζητήσουν νέα αυτόνομη τύχη

Πως αλλάζει η θέση της γυναίκας; Δύο ερμηνείες  Απαισιόδοξη: το διπλό στίγμα παραμένει (ως γυναίκα και ως μετανάστρια)  Αισιόδοξη: αλλάζει τις έμφυλες σχέσεις στο σπίτι και στη δουλειά χειραφέτησηχειραφέτηση

Νέα ερωτήματα  πως διαπλέκονται το φύλο, η εθνότητα και η τάξη στις έμφυλες σχέσεις;  Η εργασία συμβάλλει στη χειραφέτηση των γυναικών;

Νέες οπτικές για τη μετανάστευση και το φύλο  Ο ρόλος των γυναικών στις εθνοτικές κοινότητες μεταναστών: φορέας αλλαγής και όχι μόνο «παράδοσης»  Αναθεώρηση της έννοιας της «αφομοίωσης»  Μετανάστευση και κοινωνική κατασκευή των φύλων: αμφισβητείται το μοντέλο «άνδρας = εκσυγχρονισμός, γυναίκα = παράδοση», «άνδρας = παραγωγή, γυναίκα = αναπαραγωγή»  Ενεργός ρόλος γυναικών στις μεταναστευτικές κοινότητες (σύλλογοι, δίκτυα αλληλεγγύης)

Ντίνα Βαϊου Από τις «γυναίκες» στο «φύλο»  Στο Ν.Βαϊου και Μ. Στρατηγάκη, Το φύλο της μετανάστευσης, Μεταίχμιο 2008, 17-38

ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΜΦΥΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ( )  Ανακάλυψη της μετανάστριας ως δρώντος υποκειμένου  Νέα στερεότυπα: φτωχές, αμόρφωτες  1990: ενσωμάτωση φεμινιστικής θεωρίας: υποκειμενικότητα των γυναικών  Στροφή προς τις ποιοτικές έρευνες  Ανατροπή των στερεοτύπων

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ Ν.ΕΥΡΩΠΗ  «θηλυκοποίηση» της μετανάστευσης Νέα ζήτηση για γυναικεία εργασία στον οικιακό τομέαΝέα ζήτηση για γυναικεία εργασία στον οικιακό τομέα  Πολλαπλές μορφές και αιτίες μετανάστευσης γυναικών  Νέα εστίαση στην έννοια του φύλου και στις σχέσεις αντρών και γυναικών

Προς έμφυλες προσεγγίσεις της μετανάστευσης (1990)  Το φύλο ως «σύνολο κοινωνικών σχέσεων που οργανώνουν τις μορφές και τις διαδρομές της μετανάστευσης»  Διττή οπτική: το φύλο ως διαδικασία και ως δομή

Το φύλο ως διαδικασία  τρόπος συγκρότησης και αναπαραγωγής κοινωνικών διαφορών  Διαδικασία σχεσιακή και επιτελεστική  Οι έμφυλες ταυτότητες είναι ρευστές: αλλάζουν μέσα από τη μεταναστευτική διαδικασία

Το φύλο ως δομή  σύνολο θεσμοποιημένων κοινωνικών σχέσεων που  οργανώνουν και σημασιοδοτούν την εξουσία πέρα από το ατομικό επίπεδο  Πχ οικογένεια, γάμος

ΝΕΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ  Οι έμφυλες σχέσεις εμποδίζουν ή διευκολύνουν τη μετανάστευση;  Ποιοι είναι οι έμφυλοι καταναγκασμοί που εμποδίζουν την κινητικότητα γυναικών ή και ανδρών;  Ποιοι οι νέοι ρόλοι ανδρών και γυναικών στη διεθνική οικογένεια; Έμφυλη ταυτότητα του «διεθνικού υποκειμένου».  Ο ρόλος των γυναικών στη γειτονιά: διευκολύνουν ή εμποδίζουν την ενσωμάτωση;