« ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ, ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΜΦΙΛΩΝ ΤΑΞΗ : Α ΘΕΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : « ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ, ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, ΚΑΙ Η ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΞΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ» ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ : ΑΔΑΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, ΔΕΛΗ ΙΩΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ, ΚΑΚΚΑΡΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ, ΚΟΚΚΙΝΟΦΟΡΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ, ΚΟΤΣΙΟΥ ΖΟΝΙΕ, ΚΟΥΡΤΗ ΟΡΓΚΕΣ, ΛΕΛΕΚΑ ΜΑΡΙΝΑ, ΜΑΚΑΡΩΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΜΑΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΣΠΑΧΙΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΤΑΡΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΤΣΑΓΚΑΡΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, ΤΣΟΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΟΥΡΑΝΙΑ ΒΑΛΑΚΗ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2014-2015

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Ελιά! Σύμβολο ειρήνης, σοφίας, ευημερίας, με εξέχουσα θέση στην ιστορία και τη μυθολογία των λαών της Μεσογείου. Η ιστορία της ελιάς ξεκίνησε πριν 7.000 χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά την ελληνική παράδοση, η πρώτη ελιά φυτεύτηκε στην Ακρόπολη από τη θεά Αθηνά, στο ναό του Ερεχθείου Μορίου Διός. Στην Ακαδημία υπήρχαν οι 12 ιερές ελιές και ο ιερός ελαιώνας, από τον οποίο προερχόταν το λάδι που έδιναν ως έπαθλο στους νικητές των Παναθηναίων. Στο ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία υπήρχε η «καλλιστέφανος ελιά», από την οποία έφτιαχναν τον «κότινο» (στεφάνι αγριελιάς) με τον οποίο στεφάνωναν τους Ολυμπιονίκες.

Η ελιά αναφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη Η ελιά αναφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη. Μετά τον κατακλυσμό του Νώε, το περιστέρι που γύρισε από την αναζήτηση ζωής στη στεριά, μετέφερε κλαδί ελιάς. Έλληνες φιλόσοφοι μελέτησαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες της ελιάς, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες άλειφαν το σώμα και τα μαλλιά τους με λάδι. Οι λαοί της Μεσογείου διακοσμούσαν αγγεία, κοσμήματα και τοιχογραφίες με σχέδια ελιάς.

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΜΑΣ Το ελαιόλαδο είναι πηγή ζωής καθώς περιέχει άπειρα θρεπτικά συστατικά, έχει φαρμακευτικές ιδιότητες και αποτελεί το κύριο συστατικό πολλών καλλωπιστικών προϊόντων. Επίσης είναι εύπεπτο, τονώνει την καρδιά και έχει αντιγηραντικές ιδιότητες. Στο νησί μας η συγκομιδή του ελαιολάδου ξεκινά συνήθως το Νοέμβριο και διαρκεί μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Οι λεσβιακές οικογένειες συνήθως κρατάνε ένα μέρος από το ελαιόλαδο που παράγουν για τις ανάγκες του σπιτιού και πουλάνε το υπόλοιπο. Η ετήσια παραγωγή λαδιού στη Λέσβο κυμαίνεται από 10.000 έως 13.500 τόνους.

Το λάδι διατηρεί τις ιδιότητες και τα θρεπτικά συστατικά του για 15-17 μήνες. Η Λέσβος εξάγει περίπου 3.000 τόνους τυποποιημένου λαδιού ετησίως. Το πρώτο ελαιοτριβείο στο νησί μας ιδρύθηκε περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ σήμερα υπάρχουν συνολικά 56 ελαιοτριβεία.

ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ Στη χώρα μας και στις άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες χρησιμοποιούνται οι ίδιες τεχνικές για το μάζεμα της ελιάς. Τις αναφέρουμε με τη σειρά, ανάλογα με το βαθμό ευκολίας στη χρήση τους: α) Μάζεμα από το έδαφος. β) Με ραβδισμό. γ) Με σείση του δέντρου.

ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ και ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΑΔΙΟΥ ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ και ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΑΔΙΟΥ α) Παραλαβή του καρπού και μεταφορά στις μεταποιητικές μονάδες για επεξεργασία. β) Πλύσιμο: αφού οι ελιές τοποθετηθούν στη χοάνη παραλαβής, οδηγούνται με μεταφορική ταινία στο αποφυλλωτήριο για απομάκρυνση φύλλων και άλλων φερτών υλικών, και στη συνέχεια ακολουθεί πλύσιμο για την απομάκρυνση ξένων υλών. γ) Σπάσιμο – άλεση ελαιοκάρπου με κυλινδρικές μυλόπετρες στα παραδοσιακά ελαιοτριβεία και εκθλιπτικά μηχανήματα ( μεταλλικοί μύλοι, σφυρόμυλοι, σπαστήρες με οδοντωτούς δίσκους) στις σύγχρονες μονάδες.

δ) Μάλαξη της ελαιοζύμης με την προσθήκη ζεστού νερού. ε) Παραλαβή λαδιού και συντήρησή του. Ο καλύτερος τρόπος διατήρησής του είναι σε ανοξείδωτο ή γυάλινο δοχείο.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ και ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑ και ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Η ποιοτική αξιολόγηση του ελαιολάδου γίνεται βάσει διεθνών σταθερών με γνώμονα τον τρόπο παραγωγής, το βαθμό της οξύτητας και βασικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, όπως: α) το χρώμα, που μπορεί να ποικίλλει από σκούρο πράσινο μέχρι ανοιχτό πράσινο. β) η παχύτητα, που εξαρτάται από την περιοχή όπου παράγεται το λάδι. γ) η διαύγεια, που είναι υψηλότερη σε ελαιόλαδο που προέρχεται από ώριμο καρπό. δ) η οσμή και η γεύση.

ε) ο βαθμός οξύτητας, που υποδηλώνει την περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε ελαϊκό οξύ. Στη χώρα μας συναντώνται οι ακόλουθες ποικιλίες λαδιού: αγουρέλαιο, κορωνέικη, Αμφίσσης, Καλαμών, Χαλικιδικής, Μανάκι, Αθηνολιάς, λαδολιάς, ενώ το λεσβιακό λάδι παράγεται κυρίως από τη θρούμπα ή λαδολιά, την κολοβή και την Αδραμυτινή.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ στο ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ στο ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ Η παραγωγή ελαιολάδου είναι μία δραστηριότητα ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στο Β. Αιγαίο εδώ και πολλούς αιώνες, με αποτέλεσμα τη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη των νησιών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς αφ’ ενός τα προϊόντα της ελιάς (λάδι, πυρήνας, σαπούνι) αποτελούσαν αγαθά ιδιαίτερης οικονομικής αξίας και αφ’ ετέρου υπήρχε μία ιδιαίτερη εμπορική σχέση βασισμένη σ’ αυτά τα αγαθά με τις ακτές της Μ. Ασίας και την Κωνσταντινούπολη. Η συμβολή της ελαιοπαραγωγής στο ΑΕΠ της Λέσβου κυμαίνεται από 3,6% μέχρι 15% ανάλογα με την ελαιοκομική περίοδο.

Ο ΕΛΑΙΩΝΑΣ της ΛΕΣΒΟΥ Ο ελαιώνας της Λέσβου καλύπτει 450.000 στρέμματα με περισσότερα από 11.000.000 ελαιόδεντρα. Στο νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού με τα ασβεστολιθικά πετρώματα και τους σχιστόλιθους καλλιεργείται η κολοβή, γνωστή και ως μυτιληνιά ελιά, ενώ ανατολικά και βορειοανατολικά στα ηφαιστειογενή εδάφη καλλιεργείται η αδραμυτινή. Επίσης στη Λέσβο καλλιεργείται η λαδολιά και η θρούμπα σε μικρότερο ποσοστό. Το λάδι μας χρωστά τα μοναδικά του αρώματα στα δεκάδες φυτά που φυτρώνουν στους ελαιώνες , ενώ το χρυσοκίτρινο χρώμα του οφείλεται στη μικρή περιεκτικότητά του σε χλωροφύλλη.

ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΤΕΡΙΣΜΩΝ ΛΕΣΒΟΥ ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΤΕΡΙΣΜΩΝ ΛΕΣΒΟΥ Η Ένωση ιδρύθηκε το 1928. Οι ποιότητες ελαιολάδου που επεξεργάζεται είναι: α) το έξτρα παρθένο με οξύτητα από 0 μέχρι 0,8, β) το παρθένο και γ) το μειονεκτικό με οξύτητα από 2 και πάνω. Οι εξαγωγές του ελαιολάδου της Ένωσης γίνονται κυρίως στην Ελβετία, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ινδία, στην Κίνα στην Ιαπωνία, στη Ν. Αφρική όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ζήτηση, και παλαιότερα στη Βραζιλία. Το ελαιόλαδο συσκευάζεται κυρίως σε σκούρα φιάλη για να προστατεύεται καλύτερα, με περιεκτικότητα από 40ml μέχρι 5L .

ΠΡΟΩΘΗΣΗ και ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ στο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΡΟΩΘΗΣΗ και ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ στο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Η Ελλάδα είναι η τρίτη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο μετά την Ιταλία και την Ισπανία. Με κριτήριο την ποιότητα όμως η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στον κόσμο, καθώς πάνω από το 70% της ελληνικής παραγωγής ελαιολάδου είναι εξαιρετικά παρθένο. Η χώρα μας εξάγει μεγάλες ποσότητες παρθένου ελαιολάδου που αγοράζεται σε μορφή χύμα από ιταλικές κυρίως βιομηχανίες. Στις εξαγωγές παρθένου ελαιολάδου η Ελλάδα κατέχει πάλι την τρίτη θέση, ακολουθώντας αυτή τη φορά την Ισπανία και την Ιταλία.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική μείωση στις ελληνικές εξαγωγές προς την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά αύξηση στην Ελβετία, στον Καναδά και στην Αυστραλία. Η πρώτη προώθηση του ελαιολάδου της Λέσβου έγινε από το ελαιοτριβείο Βρανά το 1889.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ σχετικά με την ΕΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ σχετικά με την ΕΛΙΑ Αγρότης Ελαιοτριβέας Πυρηνουργός Έμπορος-Τυποποιητής ελιών και λαδιού Μεταφορέας ελαιολάδου Έμπορος υποπροϊόντων ελιάς Σαπωνοποιός Γλύπτης ξύλου ελιάς.

ΕΛΙΑ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΙΑ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ Στο Χριστιανισμό η ελιά και το ελαιόλαδο παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Το λάδι χρησιμοποιείται στα μυστήρια της βάπτισης, του χρίσματος, του γάμου και του ευχελαίου. Επίσης με λάδι ελιάς ανάβουν τα καντήλια των εκκλησιών και παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο. Το αγιασμένο από την εκκλησία λάδι θεωρείται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Τέλος, η κατανάλωση ή η νηστεία λαδιού είναι καθοριστική για τις διατροφικές συνήθειες των πιστών.

Η ΕΛΙΑ στην ΤΕΧΝΗ, στην ΠΟΙΗΣΗ, στη ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Η ΕΛΙΑ στην ΤΕΧΝΗ, στην ΠΟΙΗΣΗ, στη ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Η ελιά και το λάδι αποτελούν έμπνευση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στους Μινωικούς χρόνους και τη Μυκηναϊκή εποχή έχουμε θαυμάσιες τοιχογραφίες με θέμα την ελιά και το λάδι, ενώ στους κλασικούς χρόνους φύλλα ελιάς διακοσμούν αγγεία και νομίσματα. Αναφορά στην ελιά έχουμε από τον Ηρόδοτο, το Θεόφραστο, τον Ξενοφώντα, τον Όμηρο, τον Αριστοτέλη κ.α. , καθώς επίσης και από Λατίνους συγγραφείς, όπως ο Κάτων, ο Οράτιος, ο Στράβων, ο Φάβιος κ.α.

Κατά το 19ο και 20ο αιώνα η ελιά εμφανίζεται συχνά στα ποιήματα του Σολωμού, του Κάλβου, του Μαβίλη του Παλαμά, του Δροσίνη, του Ρίτσου, του Σεφέρη, του Ελύτη, καθώς επίσης και σε έργα μεγάλων συγγραφέων όπως ο Καζαντζάκης, ο Εφταλιώτης κ.α. Τέλος, η ελιά υπήρξε το αγαπημένο θέμα πολλών Ελλήνων και ξένων ζωγράφων ( Τσαρούχης, Παρθένης, Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, Βίνσεντ Βαν Γκογκ κ.α.) και το λάδι θεωρείται το πιο κλασικό υλικό για πίνακες ζωγραφικής.

Και… κλείνουμε με την ακροστιχίδα μας: Ελαιώνας Λιομάζωμα Αγνό Ιαματικό Οξυμέτρηση Λιοτρίβι Αλεση Δίχτυα Ορεινό