Οριζόντιο Έργο Υποστήριξης Σχολείων, Εκπαιδευτικών και Μαθητών στο Δρόμο για το ΨΗΦΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, νέες υπηρεσίες Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και Στήριξη του ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Δράση Α8 Πρακτική εκπαίδευση του προσωπικού ενδοσχολικής τεχνικής υποστήριξης Υπηρεσίες Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου 11 – Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux

Προεπισκόπηση Παρουσίασης Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Εισαγωγή Περιβάλλον Εργασίας Ubuntu Ρυθμίσεις Συστήματος Σύστημα Αρχείων Ubuntu Βασικές Λειτουργίες στο Ubuntu Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων Εγκατάσταση Ενημερώσεων Λήψη Αντιγράφων Ασφαλείας Εγκατάσταση Java στο Ubuntu Σύνοψη 2

Unix – Linux - Ubuntu Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Unix – από τους παλαιότερους τύπους λειτουργικών συστημάτων παράσχει αξιοπιστία και ασφάλεια σε επαγγελματικές εφαρμογές για σχεδόν μισό αιώνα Πολλοί εξυπηρετητές ανά τον κόσμο, που αποθηκεύουν δεδομένα για δημοφιλείς ιστοσελίδες (όπως το YouTube και η Google), τρέχουν κάποια παραλλαγή του συστήματος Unix Linux – έχει εξ αρχής σχεδιαστεί έχοντας κατά νου την ασφάλεια και την συμβατότητα υλικού – ένα από τα πιο δημοφιλή λειτουργικά συστήματα που είναι βασισμένα στο Unix εξαιρετικά ευέλικτο και μπορεί να παραμετροποιηθεί ώστε να τρέχει σχεδόν σε οποιαδήποτε συσκευή Ubuntu – μια από τις διανομές του λειτουργικού συστήματος GNU/Linux ανοικτού κώδικα ΛΣ και διατίθεται δωρεάν υποστηρίζεται εμπορικά από την εταιρία Canonical ( – Νέες εκδόσεις ανακοινώνονται κάθε εξάμηνο – ειδικές εκδόσεις μεγαλύτερης σταθερότητας και υποστήριξης (LTS, Long Term Support) ανακοινώνονται κάθε 2 χρόνια υποστηρίζονται συνολικά για τα επόμενα πέντε (5) χρόνια – Προτείνεται τα σχολεία να κάνουν χρήση μόνο LTS εκδόσεων η Τεχνική Στήριξη ( δεν υποστηρίζει μη LTS εκδόσεις – Το παρόν εκπαιδευτικό αντικείμενο βασίζεται στην έκδοση Ubuntu LTS – και συγκεκριμένα στο Live CD της Τεχνικής Στήριξης 3

Περιβάλλον Εργασίας Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Περιβάλλον εργασίας – σύνολο προγραμμάτων και βιβλιοθηκών που απαρτίζουν το κύριο μέρος της γραφικής επικοινωνίας με το χρήστη σαν ένα τεράστιο "θέμα επιφάνειας εργασίας" των Windows εκτός από τις διακοσμήσεις των παραθύρων περιλαμβάνει και πίνακα ελέγχου, προγράμματα διαχείρισης αρχείων, συμπίεσης, αναπαραγωγής πολυμέσων κτλ. Συνεδρία (session) – το μέρος του περιβάλλοντος εργασίας που βλέπει ο χρήστης κατά την είσοδό του στο σύστημα η επιφάνεια εργασίας, το βασικό μενού, ο τρόπος εναλλαγής μεταξύ των παραθύρων κτλ Επιλογή συνεδρίας κατά την εκκίνηση του Ubuntu LTS – με χρήση του Live CD της τεχνικής στήριξης Προεπιλεγμένη συνεδρία: GNOME Classic (No effects) 4

Επιφάνεια Εργασίας GNOME Classic (No effects) Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Πάνω πίνακας εφαρμογών Κύριο μενού (main menu) Μενού Χρήστη (User Menu) μενού πληκτρολογίου (keyboard menu) 5

Επιφάνεια Εργασίας GNOME Classic (No effects) Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Πάνω πίνακας εφαρμογών μενού ώρας-ημερομηνίας (date-time menu) μενού ήχου (sound menu) μενού δικτύου (network menu) μενού κοινωνικής δικτύωσης (social networking menu) 6

Επιφάνεια Εργασίας GNOME Classic (No effects) Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Κάτω πίνακας εφαρμογών – ανοιχτά προγράμματα και παράθυρα με Alt+Tab εναλλάσσεστε μεταξύ των ανοικτών παραθύρων και εφαρμογών – κουμπί Εμφάνιση επιφάνειας εργασίας – εφαρμογή εναλλαγής χώρου εργασίας συντόμευση πληκτρολογίου: Ctrl+Alt+αριστερό βέλος ή Ctrl+Alt+δεξί βέλος 7

Επιφάνεια Εργασίας GNOME Classic (No effects) Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux παράθυρα εφαρμογών 8

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Ρυθμίσεις Συστήματος – Πίνακας Ελέγχου του Ubuntu – Εφαρμογές -> Εργαλεία Συστήματος -> Ρυθμίσεις Συστήματος 9

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Ιδιωτικότητα – Επιλογές για την καταγραφή δραστηριότητας εφαρμογών 10

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Γλωσσική Υποστήριξη – ρυθμίσεις Ubuntu σχετικά με τη γλώσσα του περιβάλλοντος και τις "τοπικές διαμορφώσεις" νόμισμα, μορφή ημερομηνίας κλπ – οι γλώσσες σε αυτή την ενότητα αφορούν το ίδιο το λειτουργικό, και όχι τις γλώσσες πληκτρολόγησης. 11

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Διάταξη πληκτρολογίου – Επιλογές για γλώσσες πληκτρολόγησης και διάταξης 12

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Φωτεινότητα και Κλείδωμα – επιλέγουμε μετά από πόσα λεπτά θέλουμε να σβήνει η οθόνη, ή και να μην σβήνει καθόλου 13

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Εμφάνιση – ρυθμίσεις Ubuntu όσον αφορά το φόντο της οθόνης 14

Ρυθμίσεις Συστήματος Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Δίκτυο – στοιχεία για τη σύνδεσή μας στο δίκτυο, ενσύρματα ή ασύρματα. – Κάνοντας κλικ στις "Επιλογές" μπορούμε να ρυθμίσουμε προηγμένες επιλογές για τη σύνδεση, όπως μια σταθερή διεύθυνση IPv4. – Επίσης μπορούμε να ορίσουμε και τα στοιχεία κάποιου Διαμεσολαβητή δικτύου (proxy server) 15

Σύστημα Αρχείων Ubuntu Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Ο διαχειριστής αρχείων του Ubuntu ονομάζεται Nautilus – δεν χρησιμοποιούνται γράμματα για τους δίσκους του συστήματος (π.χ. C: ή D:) – όλα τα αρχεία σε όλες τις συσκευές βρίσκονται κάτω από το «Σύστημα αρχείων» – όλα τα αρχεία σε όλες τις συσκευές αποθήκευσης έχουν μια κοινή ρίζα τον κατάλογο / που ονομάζουμε root στο Ubuntu όλες οι διαδρομές ξεκινούν με την κάθετο (/) 16

Σύστημα Αρχείων Ubuntu Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Φάκελοι Συστήματος Ubuntu 17

Βασικές Λειτουργίες Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Αλλαγή Συνδεδεμένου Χρήστη Προσθήκη Συντομεύσεων στην Επιφάνεια Εργασίας – από το μενού Εφαρμογές αναζήτηση της εφαρμογή για την οποία θέλουμε δημιουργήσουμε τη συντόμευση. – Αντί να κάνουμε ένα αριστερό κλικ για να ανοίξει η εφαρμογή, σύρουμε και αφήνουμε στην επιφάνεια εργασίας. – Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να προσθέσουμε συντομεύσεις και στον πίνακα εφαρμογών Προσθήκη εφαρμογών στον πίνακα εφαρμογών – Alt + δεξί κλικ πάνω στην μπάρα εφαρμογών – Windows key + Alt και δεξί κλικ στο εικονίδιο για να εμφανιστούν οι επιλογές «Μετακίνηση» και «Αφαίρεση από τον πίνακα εφαρμογών» 18

Βασικές Λειτουργίες Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Παρακολούθηση Συστήματος – Gnome System Monitor – αντίστοιχη εφαρμογή του Task Manager των Windows – εκκίνηση της Παρακολούθηση συστήματος – Μενού Σύστημα: Επιλέξτε Διαχείριση συστήματος ▸ Παρακολούθηση συστήματος. 19

Βασικές Λειτουργίες Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Συντομεύσεις Πληκτρολογίου Gnome – Ρυθμίσεις Συστήματος ▸ Πληκτρολόγιο – καρτέλα Συντομεύσεις – το πλήκτρο των Windows μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις συντομεύσεις – η ονομασία του στο Linux είναι super συχνά χρησιμοποιούμενες συντομεύσεις – Alt+F2: Εκτέλεση Εφαρμογής – Ctrl+Alt+Delete: Αποσύνδεση – Ctrl+Alt+L: Κλείδωμα Οθόνης πλήρης λίστα συντομεύσεων στο Ubuntu –

Βασικές Λειτουργίες Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Προσθήκη Εφαρμογών κατά την εκκίνηση – Εφαρμογές ▸ Εργαλεία Συστήματος ▸ Προτιμήσεις ▸ Προγράμματα Εκκίνησης – ή από το γρανάζι και «Εφαρμογές κατά την εκκίνηση» 21

Βασικές Λειτουργίες Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux για να βρείτε εύκολα την εντολή εκτέλεσης ενός προγράμματος – από την Παρακολούθηση Συστήματος – επιλέξτε την καρτέλα «Διεργασίες» – εκεί θα βλέπετε όλες τις εφαρμογές που εκτελούνται τώρα – κάντε δεξί κλικ πάνω από το όνομα μιας διεργασίας και επιλέξτε «Ιδιότητες» – στη «Γραμμή Εντολών» θα δείτε την πλήρη εντολή για την εκτέλεση μιας διεργασίας 22

Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Κέντρο Λογισμικού Ubuntu 23

Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Προσθήκη Πηγών Λογισμικού – Επεξεργασία ▸ Πηγές Λογισμικού 24

Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Προσθήκη Πηγών Λογισμικού 25

Χειροκίνητη εγκατάσταση με πακέτα Debian (.deb) Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Τα αρχεία εγκατάστασης λογισμικού για το Ubuntu έχουν την κατάληξη.deb και ονομάζονται πακέτα Debian – Κατά μία έννοια είναι παρόμοια με τα αρχεία.msi του λειτουργικού συστήματος Windows που ανοίγουν με τον Windows Installer για την εγκατάσταση προγραμμάτων – Τα πακέτα.deb είναι για διανομές Linux που βασίζονται στη Debian (Ubuntu, Linux Mint, κ.λπ.) – Τα αντίστοιχα πακέτα για διανομές που βασίζονται στο Redhat (Fedora, CentOS, RHEL) είναι τα.rpm Για να εγκαταστήσουμε ένα πρόγραμμα με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να πάμε στην ιστοσελίδα του διανομέα και να κάνουμε λήψη του κατάλληλου πακέτου.deb Μετά την λήψη μπορούμε να κάνουμε την εγκατάσταση επιλέγοντας να ανοίξουμε το αρχείο με την «Κέντρο λογισμικού Ubuntu». 26

Εγκατάσταση Ενημερώσεων Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Διαθέσιμες ενημερώσεις – Σημαντικές Ενημερώσεις Ασφάλειας – Συνιστώμενες Ενημερώσεις 27

Εγκατάσταση Ενημερώσεων Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux καρτέλα «Ενημερώσεις» – πόσο συχνά θα γίνεται έλεγχος για νέες ενημερώσεις Στις διαθέσιμες ενημερώσεις θα εμφανίζονται ειδοποιήσεις για νέες εκδόσεις του Ubuntu – έκτος και αν αλλάξει η ρύθμιση δεν συνιστάται να γίνει αναβάθμιση της έκδοσης Ubuntu με αυτό τον τρόπο 28

Λήψη Αντιγράφων Ασφαλείας Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Ρυθμίσεις συστήματος -> Αντίγραφο Ασφάλειας καρτέλα «Αποθηκευτικός χώρος» – που θα αποθηκευτεί το αντίγραφο ασφαλείας καρτέλα «Φάκελοι» – Στην περίπτωση που είναι επιθυμητό να γίνει λήψη πλήρους αντιγράφου ασφαλείας θα πρέπει ως φάκελος να επιλεγεί ο ριζικός φάκελος (root), καρτέλα «Προγραμματισμός αντιγράφων» – πόσο συχνά θα δημιουργούνται αυτόματα αντίγραφα ασφαλείας – το χρονικό διάστημα για το οποίο θα διατηρούνται τα αντίγραφα αυτά Αυξητικά αντίγραφα (incremental) 29

Java στο Ubuntu Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Oracle Java – η ιδιόκτητη υλοποίηση αναφοράς για Java – δεν είναι πλέον διαθέσιμη σε κάποιο υποστηριζόμενο αποθετήριο Ubuntu OpenJDK – υλοποίηση ανοιχτού κώδικα της Java SE Platform – προεπιλεγμένη έκδοση της Java που παρέχεται από ένα υποστηριζόμενο αποθετήριο του Ubuntu – Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο εκδόσεις: openjdk-6 και openjdk-7 – Εγκατάσταση από το Κέντρο Λογισμικού Ubuntu Icedtea Java – εκτός από την εγκατάσταση του Java Runtime Environment (JRE) – εγκατάσταση πρόσθετου (plugin) για την εκτέλεση Java applets σε browser όπως Firefox, Chrome κ.λπ. – Εγκατάσταση από το Κέντρο Λογισμικού Ubuntu 30

Σύνοψη Εισαγωγή στη χρήση του ΛΣ Linux Εισαγωγή Περιβάλλον Εργασίας Ubuntu Ρυθμίσεις Συστήματος Σύστημα Αρχείων Ubuntu Βασικές Λειτουργίες στο Ubuntu Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων Εγκατάσταση Ενημερώσεων Λήψη Αντιγράφων Ασφαλείας Εγκατάσταση Java στο Ubuntu 31