ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Τίτλος έργου : Σημασία τήρησης των κανόνων υγιεινής των χεριών στην καθημερινή μας ζωή και σύγκριση της αποτελεσματικότητας των μέσων καθαριότητας που χρησιμοποιούμε. Ονοματεπώνυμο Ερευνητή : Κοντού Καλλιρρόη Σχολείο : 1ο Γενικό Λύκειο Σπάρτης Αξιολόγηση Έρευνας : Υπεύθυνος Καθηγητής : Παπάζογλου Νικόλαος

Σκοπός της έρευνας : Απόδειξη της αναγκαιότητας της διατήρησης της καθαριότητας των χεριών και σύγκριση της αποτελεσματικότητας του πλυσίματος με νερό και κρεμοσάπουνο , της χρήσης του αντισηπτικού τζελ και των αντισηπτικών υγρομάντηλων . 2. Υπόθεση : Το αντισηπτικό τζελ καθαρίζει καλύτερα τα χέρια από ότι το κρεμοσάπουνο με το νερό και τα αντιβακτηριδιακά υγρομάντηλα .

3. Χρησιμοποιούμενα υλικά/εργαλεία : 4 μικροβιολογικά τριβλία με καλλιεργητικό υλικό ( αιματούχο άγαρ ) κατάλληλο προς ανάπτυξη μικροβίων 1 μη φαρμακευτικό , κοινό κρεμοσάπουνο χεριών 1 αλκοολούχο αντισηπτικό τζελ ( με αλκοόλες , χλωρεξιδίνη κτλ ) 1 αντισηπτικό υγρό μαντηλάκι ( επίσης με αλκοόλες , χλωρεξιδίνη κτλ ) 1 κλίβανος εργαστηρίου

Περιγραφή διαδικασίας : α. Μεταβλητές : Ελεγχόμενες μεταβλητές : Καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος ίδιες και για τα τέσσερα τριβλία είναι οι συνθήκες στο εσωτερικό του κλιβάνου ( 37ο C και αερόβιες συνθήκες ) , όπου και αναπτύσσονται οι αποικίες των μικροβίων ( ακριβώς χάρη σε αυτές τις ευνοϊκές για την ανάπτυξή τους συνθήκες ) , οι οποίες και παραμένουν σταθερές . Ίδιο επίσης είναι και το καλλιεργητικό υλικό στα τέσσερα τριβλία ( αιματούχο άγαρ ) , καθώς και το χέρι που αφήνει τα αποτυπώματά του σε αυτά , το οποίο φροντίσαμε να είναι εξίσου λερωμένο πριν από τη χρήση των προϊόντων καθαριότητας ( σταθερή μικροβιακή χλωρίδα , παροδική και μόνιμη ) . Τέλος , ο χρόνος ανάπτυξης των μικροβίων μέσα στον κλίβανο ήταν ο ίδιος ( ένα εικοσιτετράωρο ) , η ποσότητα του κρεμοσάπουνου και του αντισηπτικού τζελ που χρησιμοποιήθηκε και του υγρού που περιέχει το αντισηπτικό μαντηλάκι είναι επίσης η ίδια ( περίπου 2 ml ) , ενώ και ο χρόνος πλυσίματος και χρήσης αντίστοιχα των προϊόντων ήταν ο ίδιος ( 15΄΄) . Ανεξάρτητη μεταβλητή : Σκοπίμως σε κάθε βήμα αλλάζουμε τον τρόπο καθαρισμού των χεριών , τον οποίο και θέλουμε να ελέγξουμε. Εξαρτημένη μεταβλητή : Για να συγκρίνουμε την αποτελεσματικότητα των τριών τρόπων καθαρισμού παρατηρούμε την εμφανή διαφορά των στιγμάτων που δημιουργούνται ( τα οποία και αντιπροσωπεύουν τις αποικίες των μικροοργανισμών που έχουν αναπτυχθεί ) πριν και μετά τη χρήση των μέσων καθαριότητας . Άρα , η εξαρτημένη μεταβλητή είναι ο αριθμός των στιγμάτων που εμφανίζονται στα τριβλία όταν βγουν από τον κλίβανο . β. Παράγοντες που ΔΕΝ επηρεάζουν την έρευνα : Δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να ελέγξουμε ποιοι από τους εντοπισμένους μικροοργανισμούς ανήκουν στην παροδική χλωρίδα ( παθογόνοι και μη ) και ποιοι ανήκουν φυσιολογικά στη μόνιμη χλωρίδα του δέρματός μας , αλλά αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ο αριθμός των στιγμάτων που δημιουργούνται .

γ. Ροή της έρευνας : 1) Ακουμπώντας σε συγκεκριμένες μη απολυμασμένες επιφάνειες λερώνουμε το χέρι που πρόκειται να τοποθετηθεί στο 1ο τριβλίο (τη συγκεκριμένη διαδικασία την ακολουθούμε πριν από την είσοδο του χεριού σε καθένα από τα τριβλία της εργασίας για να επιτύχουμε ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια στο πείραμά μας ). Τοποθετούμε τα τέσσερα δάκτυλα του λερωμένου χεριού απαλά στο τριβλίο τόσο ώστε να σχηματιστούν τα σημάδια τους σε αυτό και έπειτα απομακρύνουμε το χέρι μας από το τριβλίο.

Πλένουμε το χέρι μας με κρεμοσάπουνο και τρεχούμενο νερό , το σκουπίζουμε με μία καθαρή πετσέτα και τοποθετούμε και πάλι τα τέσσερα δάκτυλα με τον ίδιο τρόπο στο 2ο τριβλίο . * Φροντίζουμε να πλύνουμε τα χέρια μας όπως τα πλένουμε καθημερινά για πιο ρεαλιστικά αποτελέσματα.

Αφού λερώσουμε το χέρι μας ακουμπώντας στις ίδιες μη απολυμασμένες επιφάνειες , τις οποίες αγγίξαμε και πριν το πλύσιμο των χεριών στην αρχή της διαδικασίας , απλώνουμε ορισμένη ποσότητα αντισηπτικού ( περίπου όμοια με αυτή του κρεμοσάπουνου ) στα χέρια μας και τοποθετούμε και πάλι τα τέσσερα δάκτυλα του δεξιού χεριού στο 3ο τριβλίο .

Για άλλη μία φορά λερώνουμε τα χέρια μας με τον προαναφερθέντα τρόπο και τώρα τα σκουπίζουμε με υγρό , αντισηπτικό μαντηλάκι . Για τελευταία φορά , τοποθετούμε τα τέσσερα δάκτυλα του δεξιού χεριού στο 4ο τριβλίο .

Έχοντας τοποθετήσει τα δάκτυλα του δεξιού χεριού και στα τέσσερα τριβλία , τα βάζουμε στον κλίβανο για ένα εικοσιτετράωρο ώστε υπό συγκεκριμένες συνθήκες να αναπτυχθούν οι αποικίες των μικροβίων. 7) Έπειτα από εικοσιτέσσερις ώρες βγάζουμε τα τριβλία από τον κλίβανο και παρατηρούμε τα στίγματα των αποικιών των μικροοργανισμών που έχουν αναπτυχθεί συγκρίνοντας τα αποτελέσματα της χρήσης των τριών προϊόντων καθαριότητας και καταλήγοντας σε χρήσιμα συμπεράσματα.

Λερωμένο χέρι πριν από το πλύσιμο : 130 στίγματα Χέρι μετά το πλύσιμο με νερό και κρεμοσάπουνο :41 στίγματα Χέρι μετά τη χρήση αντισηπτικού υγρομάντηλου: 2 στίγματα Χέρι μετά τη χρήση του αντισηπτικού τζελ : 33 στίγματα

Ανάλυση δεδομένων : Βλέποντας τα τριβλία , παρατηρούμε ότι περισσότερα στίγματα ( αποικίες μικροβίων ) εμφανίζονται στο 1ο τριβλίο , στο οποίο τοποθετήσαμε το λερωμένο χέρι ( 130 στίγματα ) . Έπειτα , εμφανώς λιγότερα από το 1ο τριβλίο είναι τα στίγματα του 2ου τριβλίου , στο οποίο και τοποθετήσαμε το χέρι μετά το πλύσιμο με νερό και κρεμοσάπουνο ( 41 στίγματα ) και ακόμα λιγότερα είναι τα στίγματα του 2ου τριβλίου ,όπου και είχαμε τοποθετήσει το χέρι μετά τη χρήση του αντισηπτικού τζελ ( 33 στίγματα ) . Η εντυπωσιακότερη , όμως , μείωση των στιγμάτων του αρχικού τριβλίου παρατηρείται στο 4ο τριβλίο , στο οποίο τοποθετήθηκε το χέρι μετά τη χρήση αντισηπτικού υγρομάντηλου ( 2 στίγματα ) . Έτσι έχουμε : στίγματα άπλυτου χεριού > στίγ. μετά το πλύσιμό με κρεμοσάπουνο > στίγ. μετά το αντισηπτικό τζελ > στίγ. μετά το αντισηπτικό μαντηλάκι Άρα , παρατηρούμε ότι πιο αποτελεσματική δράση κατά των μικροβίων, είτε ανήκουν στην παροδική ,είτε στη μόνιμη χλωρίδα του δέρματος (κάτι που δε λαμβάνεται υπ’ όψη στη συγκεκριμένη εργασία) έχει το αντισηπτικό υγρομάντηλο .

6. Συμπεράσματα : Από τα αποτελέσματα της παραπάνω πειραματικής διαδικασίας συμπεραίνουμε τη σπουδαιότητα του καθαρισμού των χεριών , καθώς , όπως παρατηρούμε στο 1ο τριβλίο , στα λερωμένα χέρια αναπτύσσονται πολυάριθμες αποικίες μικροοργανισμών ,που όμως εύκολα μειώνονται ακόμα και με το απλό πλύσιμο των χεριών με κοινό κρεμοσάπουνο . Επιπροσθέτως , συγκρίνοντας τον αριθμό των στιγμάτων στα τρία επόμενα τριβλία , διαπιστώσαμε την υπεροχή της δράσης του αντισηπτικού υγρομάντηλου έναντι της δράσης του αντισηπτικού τζελ και του κρεμοσάπουνου σε συνδυασμό με το νερό , αλλά και την υπεροχή της αποτελεσματικότητας του αντισηπτικού τζελ έναντι της πλύσης με κρεμοσάπουνο και νερό . Έτσι , τελικά διαψεύδεται εν μέρει η αρχική μας υπόθεση ότι το αντισηπτικό τζελ είναι καλύτερο μέσο καθαρισμού , αφού μπορεί να υπερτερεί έναντι της πλύσης με νερό και κρεμοσάπουνο , αλλά υστερεί μπροστά στη χρήση του αντισηπτικού υγρομάντηλου.

Το συμπέρασμα στο οποίο οδηγηθήκαμε τεκμηριώνεται ως εξής : Το νερό και το απλό μη φαρμακευτικό κρεμοσάπουνο μειώνουν τον αριθμό των μικροβίων ,γιατί στηρίζονται στη μηχανική απομάκρυνση ( τρεχούμενο νερό , τρίψιμο των χεριών με λιπαντικές ουσίες του κρεμοσάπουνου κ.α.) και έχουν ως στόχο τον καθαρισμό από ρύπους και οργανικές ουσίες . Το απλό αντισηπτικό τζελ υπερτερεί έναντι των ανωτέρω , καθώς λόγω της χημικής σύστασής του ( αλκοόλες , χλωρεξιδίνη κ.α ) έχει ως στόχο την τοπική αντισηψία . Έτσι , απομακρύνει και καταστρέφει τα μικρόβια , δρώντας στο κυτταρικό τους τοίχωμα . Το υγρό αντισηπτικό μαντηλάκι συνδυάζει και τους δύο παραπάνω τρόπους μείωσης των μικροβίων , μηχανική απαμάκρυνση και χημική καταστροφή , και γι’ αυτό παρουσιάζει και την πιο αποτελεσματική δράση έναντι του νερού με το κρεμοσάπουνο και του αντισηπτικού τζελ.

Εφαρμογή : Αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικός είναι ο καθαρισμός των χεριών στην καθημερινότητά μας , καθώς όπου και αν βρισκόμαστε ( στο σπίτι , στο σχολείο , στη δουλειά … ) τα χέρια μας μολύνονται από μικρόβια που αρκετές φορές μπορούν να είναι και παθογόνα ( κοινόχρηστοι χώροι , τουαλέτες , επαφή με μολυσμένες επιφάνειες … ) και εύκολα μέσω των χεριών μπορούν να εισβάλλουν στον οργανισμό μας . Η πληροφορία ότι το αντισηπτικό μαντηλάκι υπερτερεί έναντι του κρεμοσάπουνου και του αντισηπτικού τζελ είναι ιδιαίτερα χρήσιμη , καθώς κατά την παραμονή μας σε χώρους όπου εκλείπει το τρεχούμενο νερό ή κατά τη διάρκεια ενός ταξιδίου , το αντισηπτικό μαντηλάκι αποτελεί την εύκολη λύση και σύμφωνα τελικά με το πείραμά μας την πιο αποτελεσματική για τον καθαρισμό των χεριών. * Στα ιατρεία και τα νοσοκομεία , όπου τα μικρόβια είναι πιο απαιτητικά και πιο συχνά παθογόνα , το τελευταίο μας συμπέρασμα δε βρίσκει εφαρμογή , καθώς η αντισήψια πρέπει να είναι απόλυτη και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται πιο εξειδικευμένα μέσα καθαρισμού των χεριών .

Βιβλιογραφια www.google.gr www.keelpno.gr ( κέντρο ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων )