ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΥΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

2 Βασικοί ορισμοί ‘Σχετιζόμενο με την ενέργεια προϊόν’ ή ‘σΕΠ’ θεωρείται κάθε προϊόν που διατίθεται στην αγορά ή/και τίθεται σε λειτουργία και το οποίο, κατά τη χρήση του, έχει επίδραση στην κατανάλωση ενέργειας. ‘Κύκλος ζωής’: τα διαδοχικά και αλληλοσυνδεόμενα στάδια ενός προϊόντος, από τη χρήση της πρώτης ύλης έως την τελική διάθεσή του. ‘Περιβαλλοντικές επιδόσεις’ ενός προϊόντος: τα αποτελέσματα της εκ μέρους του κατασκευαστή διαχείρισης των περιβαλλοντικών πτυχών του προϊόντος, όπως αντικατοπτρίζονται στο φάκελο των τεχνικών προδιαγραφών του. ‘Οικολογικός σχεδιασμός’ είναι η ένταξη των περιβαλλοντικών πτυχών στο σχεδιασμό ενός προϊόντος, με στόχο τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών του σε όλο τον κύκλο ζωής του.

Shailendra Mudgal BIO Intelligence Service (ΓΑΛΛΙΑ) Αειφόρο προϊόν – Βασικά εργαλεία Οδηγείστε την υφιστάμενη αγορά προς μεγαλύτερη αειφορία Ενθαρρύνετε την ανάπτυξη νέων, περισσότερο αειφόρων προϊόντων Απομονώστε τα λιγότερο αειφόρα προϊόντα 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Shailendra Mudgal BIO Intelligence Service (ΓΑΛΛΙΑ) Αριθμός προϊόντων στην αγορά Παρεμβάσεις: Τιμολόγηση και εμπόριο Εθελοντικές πρωτοβουλίες Αρμοδιότητα παραγωγού Υποστήριξη επιχειρήσεων Προμήθεια Σημάνσεις Δημόσια πληροφόρηση Παρεμβάσεις: Ελάχιστα πρότυπα Παρεμβάσεις: Yποστήριξη Καινοτομίας Μικρότερη ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Μεγαλύτερη Περισσότερο 3

Shailendra Mudgal BIO Intelligence Service (ΓΑΛΛΙΑ) Οικολογικός σχεδιασμός ‘Οικολογικός σχεδιασμός’ σημαίνει την ένταξη των περιβαλλοντικών πτυχών στο σχεδιασμό του προϊόντος με στόχο τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του προϊόντος καθ΄όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του [Οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό] Η πλειονότητα των περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων ενός προϊόντος καθορίζονται κατά τη φάση του σχεδιασμού. 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Shailendra Mudgal BIO Intelligence Service (ΓΑΛΛΙΑ) Φάση σχεδιασμού Πρώτες ύλες Παραγωγή Μεταφορά Χρήση Τέλος ζωής Ο σχεδιασμός καθορίζει τις επιπτώσεις του προϊόντος καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του 4

Τι είναι ο οικολογικός σχεδιασμός Σχεδιασμός προϊόντων λαμβάνοντας υπόψη τα περιβαλλοντικά ζητήματα Η ελαχιστοποίηση των άμεσων και έμμεσων περιβαλλοντικών επιπτώσεων Λογικό μείγμα δημιουργικής αριστείας, καινοτομίας και τεχνικής προσήλωσης

Ο οικολογικός σχεδιασμός στην αγορά εστιάζεται: Στο ότι τα περιβαλλοντικά διαπιστευτήρια των “πράσινων” προϊόντων πραγματοποιούνται μόνο όταν είναι επιτυχημένα στην αγορά. Στο ότι ο Οικολογικός σχεδιασμός έχει ως στόχο την κατανόηση όλων των πτυχών των προϊόντων και των χρήσεών τους – τα αναγκαία υλικά, το πώς αυτά χρησιμοποιούνται - τι συμβαίνει στο τέλος του ωφέλιμου χρόνου της ζωής τους.

Αθροιστικό “κλείδωμα” ή καθορισμός των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Γιατί δίνεται έμφαση στο σχεδιασμό Αθροιστικό “κλείδωμα” των περιβαλλοντικών επιπτώσεων λόγω των αποφάσεων καθ’ όλο τον κύκλο ανάπτυξης προϊόντος Κύκλος Ανάπτυξης Προϊόντος Στρατηγικές Περιβαλλοντικής Βελτίωσης Στρατηγική έρευνα προϊόντος και αγοράς Σχεδιασμός για την Αξιολόγηση του Κύκλου Ζωής από Περιβαλλοντικής σκοπιάς Πιο Καθαρή Παραγωγή Εκπαίδευση του Καταναλωτή Διαχείριση Αποβλήτων και Ανακύκλωση Ιδέα–ευκαιρία αγοράς Σχεδιασμός βασικής ιδέας Λεπτομερής Σχεδιασμός Κατασκευή Χρήση Διάθεση/ Ανάκτηση

Στοιχεία της προσέγγισης του οικολογικού σχεδιασμού Επιλογή προϊόντος. Γενική Ανάλυση Προϊόντος / Βελτιστοποιημένη LCA. Συνάντηση εργασίας για τον Οικολογικό σχεδιασμό. Επιλογή στρατηγικών και κατευθύνσεων σχεδιασμού και η ανάπτυξη της συνοπτικής έκθεσης του σχεδιασμού. Λεπτομερής σχεδιασμός/παραγωγή/μάρκετινγκ.

Επιλογή Προϊόντος Επιλέξτε ένα προϊόν το οποίο έχετε κάποια δυνατότητα να επηρεάσετε. Σε τι βαθμό είναι η αγορά ευαίσθητη στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την παραγωγή, τη χρήση ή τη διάθεση του συγκεκριμένου προϊόντος; Το προϊόν δεν πρέπει να είναι τετριμμένο και δεν χρειάζεται να ανήκει στo “εύρος των πράσινων προϊόντων”. Τι επιπρόσθετοι πόροι και εμπειρία θα χρειαστούν για τη διαχείριση αυτών των νέων ζητημάτων περιβαλλοντικής ποιότητας (το διαθέσιμο οργανωτικό δυναμικό); Το έργο πρέπει να συμπίπτει με τον κύκλο σχεδιασμού του προϊόντος.

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Πληροφορίες για το προϊόν Ευρεία περιγραφή του προϊόντος, της λειτουργίας του και των βασικών συνιστωσών του, βασικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού/παραγωγής Σύντομη περιγραφή του ιστορικού του προϊόντος Κατασκευαστές/πηγές όλων των συνιστωσών

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Λίστα όλων των χρησιμοποιούμενων για το προϊόν υλικών Λίστα όλων των διεργασιών παραγωγής που απαιτούνται για την κατασκευή των διάφορων συνιστωσών του προϊόντος Δεδομένα σχετικά με τη (λειτουργική) χρήση του προϊόντος Υφιστάμενοι τρόποι διάθεσης του προϊόντος στο τέλος του χρόνου ζωής του.

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Αγορά Βασικές ιδιότητες του προϊόντος – λειτουργικές, αισθητικές, ποιότητας, κόστους, κλπ. Τρέχον μέγεθος της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των τάσεων των παλαιότερων και των μελλοντικών προβλέψεων.

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Φύση της αγοράς – πελάτες, κενά, ανταγωνισμός. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά και τη θέση του προϊόντος σε αυτήν – κόστη, κανονισμοί και πρότυπα, ενδιαφέροντα πελατών. Κάθε είδους περιβαλλοντικά ζητήματα που καθορίζονται στα πλαίσια της αγοράς. Ισχυρισμοί από τους ανταγωνιστές σχετικά με την περιβαλλοντική ποιότητα παρόμοιων προϊόντων (βλ. επόμενη ενότητα).

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Ανταγωνιστικά προϊόντα Ιστορικό Τελευταίες τάσεις ως προς το σχεδιασμό ή την ανάπτυξη – ιδιαίτερα τάσεις ως προς τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Καθορισμός (εάν αυτό είναι σχετικό και δυνατόν) του ανταγωνιστικού προϊόντος (στην παγκόσμια αγορά) με το καλύτερο περιβαλλοντικό προφίλ.

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Η εταιρία – πόροι και δυνατότητες Γενική περιγραφή της εταιρίας – ιστορικό, μέγεθος, υποδομές και πόροι. Περιβαλλοντικές πολιτικές της εταιρίας ή ιστορικό περιβαλλοντικής δράσης ή μέριμνας Λίστα όλων των συνιστωσών του προϊόντος που κατασκευάζονται από την εταιρία και συνεννόηση με τους προμηθευτές των λοιπών συνιστωσών. Λίστα με τους ανθρώπους που έχουν τη δυνατότητα εμπλοκής σε ένα έργο ERD (EcoReDesign), και εμπειρία αυτών.

Ανάπτυξη μιας Γενικής Ανάλυσης Προϊόντος Πιέσεις για ή δυναμικό για αλλαγή του προϊόντος. Περιβαλλοντικά ζητήματα. Καινούργια υλικά. Καινούργιες τεχνολογίες. Καινούργιες απαιτήσεις πελατών ή κενά. Εξελίξεις στα σχετικά προϊόντα.

Συνάντηση εργασίας για τον Οικολογικό Σχεδιασμό Η κινητήρια δύναμη της δημιουργικής διεργασίας Εύρος εμπειριών και προοπτικών Υλικά Παραγωγή Μάρκετινγκ Διακίνηση προϊόντων Σχεδιασμός Περιβάλλον Συντήρηση Διαχείριση Υποστήριξη από την προκαταρκτική έρευνα Καθορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, των προτεραιοτήτων και των στρατηγικών σχεδιασμού

Επιλογή Στρατηγικών Σχεδιασμού Πίνακας προτεραιοτήτων Μεγάλη περιβαλλοντική βελτίωση Μέτρια περιβαλλοντική βελτίωση Μικρή περιβαλλοντική βελτίωση Ιδιαιτέρως εφικτό Αλλαγή σε φιάλη που παράγεται τοπικά Ελαφριά φιάλη Πιθανώς εφικτό Εκτύπωση απευθείας επάνω στη φιάλη, εξάλειψη ετικετών Μη εφικτό προς το παρόν Χρήση 100% ανακυκλωμένου γυαλιού

Λεπτομερής σχεδιασμός / παραγωγή / μάρκετινγκ Η ομάδα του Οικολογικού Σχεδιασμού πρέπει να συνάδει στην υλοποίηση προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι στρατηγικές σχεδιασμού επιτυγχάνουν το επιθυμητό τους αποτέλεσμα στον λεπτομερή σχεδιασμό. Είναι απαραίτητη η υιοθέτηση του έργου από την ομάδα σχεδιασμού, παραγωγής και μάρκετινγκ για την υποβοήθηση της εξέλιξης του προϊόντος μέσω αυτών των σταδίων.

Πωλήσεις αειφόρων προϊόντων – Η περίπτωση της “Royal Philips Electronics” Πηγή: CSR Η Royal Philips Electronics (AEX: PHI, NYSE: PHG) πέτυχε μία αύξηση των πωλήσεων των Πράσινων Προϊόντων της το 2007 της τάξης του 33% (10η ανεξάρτητα επικυρωμένη ετήσια έκθεση για την αειφορία). Οι συνολικές πωλήσεις Πράσινων Προϊόντων επέφεραν 5,3 δισ. ευρώ το 2007, σε σύγκριση με τα 4 δισ. ευρώ το 2006. Η έκθεση εστιάζει στις μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις της Philips σχετικά με την ενεργειακή αποδοτικότητα, το χαρτοφυλάκιο Πράσινων Προϊόντων και τις πράσινες καινοτομίες.

Πωλήσεις αειφόρων προϊόντων – Η περίπτωση της “Royal Philips Electronics” (συνέχεια) Το Σεπτέμβριο του 2007 η Philips ανακοίνωσε το πρόγραμμά της Ecovision4 με στόχο το διπλασιασμό των πωλήσεων Πράσινων Προϊόντων στο 30% των συνολικών εσόδων εντός 5 ετών. H Philips βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη αυτού του στόχου, με τις πωλήσεις Πράσινων Προϊόντων να αντιστοιχούν στο 20% των συνολικών πωλήσεων της εταιρίας το 2007, σε σύγκριση με το 15% το 2006. Άλλοι στόχοι του Ecovision4 περιελάμβαναν να καταστεί η ίδια η εταιρία κατά 25% πιο ενεργειακά αποδοτική καθώς και να επενδύσει 1 δισ. EUR στην Πράσινη Καινοτομία έως το 2012.

Οδηγία Οικολογικού Σχεδιασμού 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Προηγούμενη έκδοση: Οδηγία 2005/32/ΕΚ της 6ης Ιουλίου 2005 για τη θέσπιση ενός πλαισίου καθορισμού των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για τα Προϊόντα που καταναλώνουν Ενέργεια (ΠκΕ)* Τρέχουσα έκδοση: Οδηγία 2009/125/EK της 21ης Οκτωβρίου 2009 για τη θέσπιση ενός πλαισίου καθορισμού των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για τα σχετιζόμενα με την Ενέργεια Προϊόντα (σΕΠ) *Η Οδηγία 2005/32/ΕΚέγινε νόμος της Ε.Ε. την 11η Αυγούστου του 2005 και μετατράπηκε από τα Κράτη Μέλη σε εθνικό νόμο από την 11η Αυγούστου του 2007. 22

Οδηγία Οικολογικού Σχεδιασμού 2009/125/ΕΚ Η επέκταση του σκοπού αποτελεί τη μοναδική ουσιαστική τροποποίηση της αναδιατυπωμένης Οδηγίας Το Πλάνο εργασίας θα τροποποιηθεί ώστε να λάβει υπόψη τα νέα προϊόντα του 2011 Επανεξέταση το 2012 περί του αν χρειάζεται επέκταση του στόχου στα μη συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα.

Οδηγία Οικολογικού Σχεδιασμού (2009/125/EΚ) 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Οδηγία Οικολογικού Σχεδιασμού (2009/125/EΚ) Κοινή πρωτοβουλία από τις Γεν. Δ/σεις για την Επιχειρηματικότητα, την Ενέργεια και το Περιβάλλον Οδηγία-Πλαίσιο που θέτει απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού (ή μέτρα εφαρμογής /νομοθεσία) για τα σΕΠ. Στόχοι: Η βελτίωση της συνολικής περιβαλλοντικής απόδοσης αυτών των προϊόντων με τη χρήση μίας προσέγγισης οικολογικού σχεδιασμού Η διασφάλιση του ότι οι ανισότητες μεταξύ των εθνικών κανονισμών δεν θα αποτελέσουν εμπόδιο για το εντός της Ε.Ε. εμπόριο Η συμβολή στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της Ε.Ε. Η διατήρηση των ενδιαφερόντων της βιομηχανίας, των καταναλωτών και των λοιπών ενδιαφερόμενων μερών. Συμμόρφωση μέσω του σήματος CE (τα προϊόντα που δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις δεν θα μπορούν να φέρουν το σήμα ‘CE’). 24

Διαδικασία του οικολογικού σχεδιασμού 1 Σχέδιο εργασίας Ευρωπαϊκή επιτροπή Αξιολόγηση του αντίκτυπου Προσχέδιο του μέτρου εφαρμογής 3 Δημόσιο βήμα διαβούλευσης 4 Ρυθμιστική Επιτροπή 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Κείμενο εργασίας 5 Ευρωκοινοβούλιο Σύμβουλοι 2 Προπαρασκευαστική μελέτη οικολογικού σχεδιασμού Υιοθέτηση Διαβούλευση ενδιαφερομένων μερών 25

Υιοθέτηση των μέτρων εφαρμογής Απαιτήσεις για το προϊόν μέσω Κανονισμών Πλάνο εργασίας για τον καθορισμό των υποψήφιων προϊόντων Προπαρασκευαστικές μελέτες που καθορίζουν τις περιβαλλοντικές πτυχές Στο Συμβουλευτικό Φόρουμ συζητούνται αρχικά με τα ενδιαφερόμενα μέρη η αρχική εκδοχή των προτεινόμενων μέτρων εφαρμογής ή οι πρωτοβουλίες των επιμέρους κανονισμών Η αξιολόγηση των επιπτώσεων προηγείται των μέτρων Κανονισμοί που έχουν υιοθετηθεί από την Επιτροπή με την υποστήριξη μίας Ρυθμιστικής Επιτροπής κατόπιν έρευνας Τα ενδιαφερόμενα μέρη συμμετέχουν σε ολόκληρη τη διαδικασία

27 Ενδεικτικός κατάλογος ομάδας προϊόντων που καλύπτεται από το σχέδιο εργασίας Συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού Εξοπλισμός θέρμανσης που χρησιμοποιεί ηλεκτρισμό ή συμβατικά καύσιμα Εξοπλισμός για παραγωγή φαγητού Βιομηχανικοί και εργαστηριακοί καυστήρες και κλίβανοι Εργαλειομηχανές Εξοπλισμός δικτύου, επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων Εξοπλισμός ψύξης και κατάψυξης Εξοπλισμός εικόνας και ήχου Μετασχηματιστές Εξοπλισμός χρήσης νερού

Ποιες είναι οι Προπαρασκευαστικές Μελέτες; Στόχος είναι η παροχή πληροφοριών τις οποίες “η Επιτροπή και το Συμβουλευτικό Φόρουμ πρέπει να γνωρίζουν προκειμένου να αποφασιστεί εάν ένα προϊόν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για την εφαρμογή μέτρων ως ΠκΕ” Η επιλογή πολιτικών και δράσεων προς υλοποίηση είναι πέραν του σκοπού των μελετών αυτών. Είναι σε εξέλιξη οι προπαρασκευαστικές μελέτες για τα προϊόντα προτεραιότητας. Audience: government/EC officials, consultants eg carrying out Prep studies, and industry representatives. Not really aimed at individual companies, but could be used by them too. Example Case studies done to test/ demonstrate the methodology and so are illustrative NOT comprehensive (in terms of data collected, products considered etc)

Πώς είναι δομημένες οι μελέτες; Μεθοδολογία που αναπτύχθηκε για να καταστήσει δυνατές τις αποφάσεις σχετικά με το εάν ένα προϊόν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή μέτρων ως ΠκΕ: ΜΟΠκΕ (Μεθοδολογική Μελέτη για τον Οικολογικό Σχεδιασμό των Προϊόντων που Καταναλώνουν Ενέργεια) Έκθεση διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: http://www.vhk.nl/download_vhkreports.htm Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση των μελετών; 11 Προπαρασκευαστικές Μελέτες ολοκληρωμένες, 10 σε εξέλιξη

Προπαρασκευαστική μελέτη 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ Ομοιόμορφη προσέγγιση για όλες τις προπαρασκευαστικές μελέτες Μεθοδολογική Μελέτη για τον Οικολογικό σχεδιασμό των Προϊόντων που καταναλώνουν Ενέργεια (ΜΟΠκΕ) Δράση 1: Ορισμός (Προϊόν/Πρότυπα) Δράση 2: Ανάλυση Αγοράς Δράση 3: Συμπεριφορά Καταναλωτή και Τοπική Υποδομή Δράση 4: Τεχνική Ανάλυση Υφιστάμενων Προϊόντων Δράση 5: Βασικές Περιπτώσεις Δράση 6: Τεχνική ανάλυση της BAT (Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνολογίες) Δράση 7: Δυναμικό για Βελτίωση Δράση 8: Τελική Ανάλυση (Πολιτική, Σενάρια, Ευαισθησία) Παρούσα κατάσταση Δυναμικό για Βελτίωση 30

Παράμετροι οικολογικού σχεδιασμού για προϊόντα 31 Παράμετροι οικολογικού σχεδιασμού για προϊόντα Ως μέρος του οικολογικού σχεδιασμού των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια πρέπει να ληφθούν υπόψη oι ακόλουθες παράμετροι: επιλογή και χρήση των πρώτων υλών, κατασκευή, πακετάρισμα, μεταφορά και διανομή, εγκατάσταση και συντήρηση, χρήση, τέλος χρόνου ζωής, εννοώντας την κατάσταση ενός προϊόντος που έχει ολοκληρώσει τον κύκλο από την αρχική του χρήση μέχρι την τελική του διάθεσή (απόσυρση από την κυκλοφορία)

Περιβαλλοντικές παράμετροι για προϊόντα 32 Περιβαλλοντικές παράμετροι για προϊόντα Τα προϊόντα έχουν περιβαλλοντικές επιπτώσεις που καθορίζονται από τις εξής παραμέτρους οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: προβλεπόμενη κατανάλωση υλικών, ενέργειας και άλλων πόρων, όπως είναι το τρεχούμενο νερό, αναμενόμενες εκπομπές στον αέρα, το νερό ή το έδαφος, αναμενόμενη μόλυνση μέσω φυσικών επακόλουθων όπως είναι ο θόρυβος, οι δονήσεις, η ακτινοβολία, τα Η/Μ πεδία, αναμενόμενη παραγωγή αποβλήτων, δυνατότητες για επανάχρηση, ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών ή/και ενέργειας.

Ποιά προϊόντα καλύπτονται από τον Πρώτο Κύκλο μελετών; Λέβητες Θερμαντήρες νερού Η/Υ Εξοπλισμός προβολής/Εικόνας Τηλεοράσεις Απώλειες στη Φάση Αναμονής Οικιακή Ψύξη Πλυντήρια ρούχων και πιάτων Φορτιστές μπαταριών και τροφοδοτικά Φωτισμός γραφείου Δημόσιος φωτισμός (δρόμων) Οικιακά κλιματιστικά Εμπορική ψύξη Κινητήρες, αντλίες, ανεμιστήρες και κυκλοφορητές Απλοί αποκωδικοποιητές Οικιακός φωτισμός (μέρος 1)

Ποιά προϊόντα καλύπτονται από το Δεύτερο Κύκλο μελετών; 5 ακόμη ομάδες προϊόντων Λέβητες στερεού καυσίμου Στεγνωτήρια ρούχων Οικιακός φωτισμός – μέρος 2 Σύνθετοι αποκωδικοποιητές Ηλεκτρικές σκούπες Τι έχει σειρά; Έχει δημοσιευθεί η έκθεση του αναδόχου σχετικά με το πλάνο εργασίας της Επιτροπής για τα επόμενα 3 έτη

Αναμένονται νέοι κύκλοι σε σχέση με τις νέες ομάδες προϊόντων που θεσπίζονται μέσω της νέας Οδηγίας (π.χ. πρόσκληση υποβολής προσφορών – IEE)

Χρονοδιάγραμμα για τις μελέτες Σύνταξη προσχεδίου της τελικής έκθεσης που θα συζητηθεί στις συναντήσεις των εμπλεκόμενων μερών. Η τελική έκθεση ακολουθεί 4 με 6 εβδομάδες αργότερα. Η Επιτροπή αναλαμβάνει την ανάλυση επιπτώσεων για 2 ή 3 μήνες. Προσχέδιο του μέτρου εφαρμογής (με αρχικά κριτήρια/επιλογές κανονισμών) το οποίο έχει αναπτυχθεί παράλληλα με την ανάλυση επιπτώσεων. Αρχική εξέταση από το Συμβουλευτικό Φόρουμ. Μετά από ευρεία συναίνεση του ΣΦ, προώθηση στη Ρυθμιστική Επιτροπή.

Κυκλοφορία στην αγορά ή/και θέση σε λειτουργία 37 Κυκλοφορία στην αγορά ή/και θέση σε λειτουργία Τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι τα προϊόντα που καλύπτονται από τα μέτρα εφαρμογής θα μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά ή/και να τεθούν σε λειτουργία μόνο εάν συμμορφώνονται με τα μέτρα αυτά και φέρουν το σήμα CE. Τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές και κάθε άλλος άμεσα ενδιαφερόμενος θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν παρατηρήσεις σχετικά με τη συμμόρφωση του προϊόντος στις αρμόδιες αρχές.

Τι θα κάνει το Συμβουλευτικό Φόρουμ; Αρχική συζήτηση των προτάσεων της Επιτροπής για τα μέτρα εφαρμογής μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών Μπορεί να συνεδριάσει περισσότερες από μία φορές για την εξέταση των μέτρων εφαρμογής Στόχος – η υποβολή Έκθεσης στη Ρυθμιστική Επιτροπή, η οποία θα λάβει και την τελική απόφαση για τα μέτρα εφαρμογής.

Ποια είναι τα μέλη του Συμβουλευτικού Φόρουμ; Περιορισμένη σύνθεση: Ένας εκπρόσωπος από κάθε Κράτος Μέλος και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες (27+3) Συν εξειδικευμένοι φορείς, επιλεγμένοι από την Επιτροπή (30) και οι οποίοι αποτελούνται από οργανώσεις που εκπροσωπούν τη Βιομηχανία, τους Καταναλωτές και Περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Υποχρεωτικές απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού Ειδικές απαιτήσεις: Καθορίζονται οριακές τιμές, όπως είναι η μέγιστη κατανάλωση ενέργειας ή οι ελάχιστες ποσότητες ανακυκλωμένου υλικού, η κατανάλωση ενέργειας κατά τη χρήση, υπολογιζόμενη για μια ορισμένη τιμή απόδοσης παραγόμενου έργου, κλπ. Γενικές απαιτήσεις Δεν καθορίζονται οριακές τιμές. Μπορεί να απαιτηθεί, για παράδειγμα, η κατανάλωση ενέργειας του προϊόντος να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερη

Απαιτήσεις σχετικά με την παροχή πληροφοριών 41 Απαιτήσεις σχετικά με την παροχή πληροφοριών Πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από τον κατασκευαστή. σχετικά με τη διαδικασία κατασκευής, πληροφορίες (για τους καταναλωτές) σχετικά με τα σημαντικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και την απόδοση ενός προϊόντος, οι οποίες συνοδεύουν το προϊόν όταν κυκλοφορεί στην αγορά ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι καταναλωτές να κάνουν σύγκριση αυτών των πτυχών των προϊόντων,

Απαιτήσεις σχετικά με την παροχή πληροφοριών (συνέχεια) πληροφορίες για τους καταναλωτές σχετικά με την εγκατάσταση, τη χρήση και τη συντήρηση του προϊόντος προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η επίπτωσή του στο περιβάλλον και να διασφαλιστεί η βέλτιστη διάρκεια του χρόνου ζωής, καθώς και σχετικά με το πώς θα επιστραφεί το προϊόν στο τέλος του χρόνου ζωής του, Πληροφορίες γύρω από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας όσον αφορά στην αποσυναρμολόγηση, την ανακύκλωση ή τη διάθεση στο τέλος του χρόνου ζωής, πρέπει να παρέχονται πληροφορίες για το ίδιο το προϊόν όπου αυτό είναι δυνατόν.

Απαιτήσεις για τον κατασκευαστή 43 Απαιτήσεις για τον κατασκευαστή Οι κατασκευαστές πρέπει να πραγματοποιήσουν μία αξιολόγηση του τύπου του προϊόντος καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του, βασιζόμενοι σε ρεαλιστικές υποθέσεις σχετικά με τις κανονικές συνθήκες και το σκοπό χρήσης. Οι κατασκευαστές πρέπει να κάνουν χρήση αυτής της αξιολόγησης προκειμένου να αξιολογήσουν με τη σειρά τους εναλλακτικές λύσεις για το σχεδιασμό καθώς και την επιτευχθείσα περιβαλλοντική απόδοση του προϊόντος έναντι των σημείων αναφοράς. Η επιλογή μίας συγκεκριμένης σχεδιαστικής λύσης πρέπει να επιτύχει ένα εύλογο ισοζύγιο μεταξύ των διαφόρων περιβαλλοντικών πτυχών και μεταξύ των περιβαλλοντικών πτυχών και άλλων σχετικών ζητημάτων, όπως είναι η ασφάλεια και η υγιεινή, οι τεχνικές απαιτήσεις για τη λειτουργικότητα, την ποιότητα και την απόδοση και οι οικονομικές πτυχές, συμπεριλαμβανομένων του κόστους κατασκευής και της εμπορευσιμότητας, ενώ πρέπει να υφίσταται συμμόρφωση και προς όλες τις σχετικές νομοθεσίες.

44 Η Σήμανση CE Η σήμανση CE (γνωστή και ως σήμα CE) (η οποία υφίσταται με τη σημερινή μορφή της από το 1993) είναι ένα υποχρεωτικό σήμα συμμόρφωσης που επικολλάται επί πολλών προϊόντων και έχει θεσμοθετηθεί στην ενιαία αγορά του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (EΟΧ). Το ίδιο ισχύει και για τα προϊόντα που είναι κατασκευασμένα σε τρίτες χώρες και διατίθενται προς πώληση στον ΕΟΧ. Η σήμανση CE πιστοποιεί στον καταναλωτή ότι ένα προϊόν ικανοποιεί τις απαιτήσεις ασφάλειας, υγιεινής και προστασίας του περιβάλλοντος. Τα αρχικά CE προέρχονται από την έκφραση “conformité européenne - Ευρωπαϊκή Συμμόρφωση”. Επικολλώντας τη σήμανση CE επί ενός προϊόντος, ο κατασκευαστής – με αποκλειστική του ευθύνη – δηλώνει ότι το προϊόν του ικανοποιεί τις απαιτήσεις ασφάλειας, υγιεινής και προστασίας του περιβάλλοντος. Δεν χρειάζεται όλα τα προϊόντα να φέρουν τη σήμανση CE. Αυτές που οφείλουν να φέρουν τη σήμανση είναι μόνο οι κατηγορίες προϊόντων που υπόκεινται σε συγκεκριμένες οδηγίες στις οποίες εμπεριέχεται πρόβλεψη για τη σήμανση CE.

Σήμανση και δήλωση συμμόρφωσης με την ΕΚ 45 Σήμανση και δήλωση συμμόρφωσης με την ΕΚ Πριν από την προώθηση στην αγορά ή/και τη θέση σε λειτουργία ενός προϊόντος που καλύπτεται από την εφαρμογή των μέτρων, πρέπει να επικολληθεί επί αυτού μία σήμανση CE, καθώς και να εκδοθεί μία δήλωση συμμόρφωσης με την ΕΚ, σύμφωνα με την οποία ο κατασκευαστής ή ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπός του διασφαλίζει και δηλώνει ότι το προϊόν συμμορφώνεται με όλες τις σχετικές διατάξεις του εφαρμοζόμενου μέτρου. Δεν επιτρέπεται η επικόλληση σημάνσεων επί ενός προϊόντος όταν αυτές είναι πιθανόν να παραπλανήσουν τους χρήστες ως προς την έννοια ή τη μορφή της σήμανσης CE. Τα Κράτη Μέλη μπορεί να απαιτούν οι πληροφορίες να παρέχονται στην επίσημη γλώσσα τους όταν το προϊόν φθάνει στον τελικό χρήστη.

Χαρακτηριστικά της σήμανσης CE 46 Χαρακτηριστικά της σήμανσης CE Η σήμανση CE πρέπει να επικολλάται στο προϊόν από τον κατασκευαστή ή τον εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπό του στην ΕΚ σύμφωνα με το νόμιμο μορφότυπό του, εμφανώς, νομίμως και ανεξίτηλα. Το μέγεθος της CE πρέπει να είναι τουλάχιστον 5 mm και, στην περίπτωση που υποστεί κάποια μεγέθυνση, πρέπει να διατηρούνται οι αναλογίες του. Στην περίπτωση που η εμφάνιση ή το είδος εργασίας για το οποίο προορίζεται το προϊόν δεν επιτρέπουν την επικόλληση της σήμανσης CE επί του ίδιου του προϊόντος, η σήμανση θα πρέπει να επικολληθεί επί της συσκευασίας ή επί των συνοδευτικών εγγράφων.

Οικολογικός σχεδιασμός – Μια ευκαιρία για τις ΜΜΕ Η συστηματική προσέγγιση για την κατανόηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ζωής ενός προϊόντος, μπορούν να οδηγήσουν σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για τις ΜΜΕ: Απαιτήσεις της αγοράς Συχνά σχετιζόμενα με την εξοικονόμηση χρημάτων Καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικούς κανονισμούς Καινούργιες ευκαιρίες Εφαρμογή του οικολογικού σχεδιασμού στις ΜΜΕ Υπάρχουν απλά εργαλεία και μεθοδολογίες οικολογικού σχεδιασμού, π.χ. ο Οδηγός Οικολογικού σχεδιασμού (www.kp.man.dtu.dk/English/Research/areas/Ecodesign/guide.aspx) Μπορούν να συνεισφέρουν οι τοπικές και περιφερειακές ομάδες εργασίας, π.χ. www.lecreer.eu Μπορούν να συνεισφέρουν μία σειρά από διασκέψεις, συναντήσεις εργασίας, εκπαιδευτικά υλικά, δημοσιεύσεις, προγράμματα καθοδήγησης και σύμβουλοι, π.χ. www.ecodesignarc.info, www.ecosmes.net, ecodesign-info.eu 8ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικο-Καινοτομία, Μπιλμπάο, Ισπανία 20-21 Απριλίου 2010 Κάνοντας την Οικο-Καινοτομία πραγματικότητα στις ΜΜΕ 47

Ερωτήσεις; Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τον οικολογικό σχεδιασμό: DG ENERGY – Energy Efficiency ec.europa.eu/energy/efficiency/ecodesign/eco_design_en.htm DG ENTERPRISE AND INDUSTRY – Sustainable Policy ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/sustainable-product-policy/ecodesign/index_en.htm DG ENVIRONMENT - Environmental Compliance Assistance Programme for SMEs (ECAP) ec.europa.eu/environment/sme/index_en.htm BIO Intelligence Service – Eco-design Portal ecodesign-info.eu 48

[4] http://en.wikipedia.org/wiki/CE_mark 49 Αναφορές: [1] ΟΔΗΓΙΑ 2005/32/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, της 6ης Ιουλίου 2005 [2] ΟΔΗΓΙΑ 2009/125/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, της 21ης Οκτωβρίου 2009 [3] COM(2008) 660 τελικό, ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, Κατάρτιση σχεδίου εργασίας για το διάστημα 2009-2011 στο πλαίσιο της Οδηγίας για τον Οικολογικό σχεδιασμό [4] http://en.wikipedia.org/wiki/CE_mark [5] http://www.ce-marking.org/what-is-ce-marking.html

Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Γεωργία Βεζυργιάννη Τμήμα Εκπαίδευσης Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας ΚΑΠΕ email: gvezir@cres.gr