ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ Ε.Ε. Δρ Νικόλαος Λυμούρης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Τα Θεσμικά Όργανα της Ε.Ε. Υπερεθνικά / Υπερκρατικά Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή Διακυβερνητικά / Διακρατικά Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Λοιπά Όργανα: Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (Ευρωπ. Κοινοβ.) Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ελεγκτικό Συνέδριο Συμβουλευτικά Όργανα: Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Επιτροπή των Περιφερειών

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Νομισματοπιστωτικά Ιδρύματα: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί: Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ανασυγκρότησης Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στην Θάλασσα κ.α. (…)

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Εννοιολογικός Προσδιορισμός: Συμβούλιο Συμβούλιο Υπουργών Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συμβούλιο της Ευρώπης

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Συμβούλιο της Ε.Ε.   Η εκπροσώπηση των κρατών μελών… Αποτελείται από είκοσι επτά υπουργούς κυβερνήσεων από τους οποίους καθένας αντιπροσωπεύει ένα κράτος μέλος. Αποτελεί βασικό όργανο λήψης αποφάσεων που συντονίζει την οικονομική πολιτική της Ένωσης και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Αλλάζει σύνθεση ανάλογα με το υπό συζήτηση θέμα: Γενικές Υποθέσεις και Εξωτερικές Σχέσεις: Αποτελεί μία από τις παλαιότερες συνθέσεις και απαρτίζεται από τους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών μελών. Συνεδριάζει μία φορά το χρόνο και από τον Ιούνιο του 2002, συνέρχεται σε χωριστές συνόδους Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων. Οι σύνοδοι Γενικών Υποθέσεων πραγματεύονται θέματα που άπτονται γενικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή θεσμικά και διοικητικά ζητήματα. Οι σύνοδοι των εξωτερικών σχέσεων ασχολούνται με το σύνολο των θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της Ε.Ε.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Οικονομικά και Δημοσιονομικά Θέματα (Ecofin) Γεωργία και Αλιεία Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές Ανταγωνιστικότητα Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες και Ενέργεια Περιβάλλον Παιδεία, Νεολαία και Πολιτισμός

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Κύριες Αρμοδιότητες: Θεσπίζει τη νομοθεσία της Ε.Ε. - από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - σε πολλούς τομείς πολιτικής. Συντονίζει τις γενικές οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές των κρατών μελών. Συνάπτει διεθνείς συμφωνίες μεταξύ της Ε.Ε. και τρίτων χωρών ή διεθνών οργανισμών.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Εγκρίνει τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Χαράσσει και υλοποιεί την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της Ένωσης Συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών δικαστικών και αστυνομικών αρχών σε ποινικές υποθέσεις.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Λήψη Αποφάσεων: Οι αποφάσεις πλέον λαμβάνονται συχνότερα με ειδική πλειοψηφία, παρά με ομοφωνία. Κάθε κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει να επιβεβαιωθεί ότι οι θετικές ψήφοι αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 62% του συνολικού πληθυσμού της Ένωσης. Αν διαπιστωθεί ότι αυτό δεν ισχύει, η απόφαση δεν εγκρίνεται.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Από το 2014 θα εισαχθεί ένα σύστημα γνωστό ως «διπλή πλειοψηφία». Οι αποφάσεις του Συμβουλίου θα χρειάζονται την υποστήριξη του 55% των κρατών μελών που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Αυτό το σύστημα νομιμοποιεί διπλά τις αποφάσεις που λαμβάνονται. Σήμερα ισχύει το «σύστημα» της Νίκαιας: 74% των ψήφων (255/345) 62% του πληθυσμού της Ένωσης 50%+1 των κρατών μελών

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Γερμανία 29 Δανία 7 Γαλλία 29 Λιθουανία 7 Ηνωμένο Βασίλειο 29 Ιρλανδία 7 Ιταλία 29 Σλοβακία 7 Ισπανία 27 Φινλανδία 7 Πολωνία 27 Εσθονία 4 Ρουμανία 14 Κύπρος 4 Κάτω Χώρες 13 Λεττονία 4 Ελλάδα 12 Λουξεμβούργο 4 Βέλγιο 12 Σλοβενία 4 Ουγγαρία 12 Μάλτα 3 Πορτογαλία 12 Τσεχία 12 Αυστρία 10 ΣΥΝΟΛΟ: 345 Βουλγαρία 10 ΕΙΔ. ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ: 255 Σουηδία 10

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Προεδρία: Η Προεδρία του Συμβουλίου ασκείται εκ περιτροπής από κάθε κράτος μέλος για περίοδο έξι μηνών. Αν, για παράδειγμα, το δεύτερο εξάμηνο του 2011, προβλέπεται να συγκληθεί το Συμβούλιο Περιβάλλοντος, θα προεδρεύεται από τον Πολωνό υπουργό Περιβάλλοντος, εφόσον την Προεδρία του Συμβουλίου θα ασκεί την εποχή εκείνη η Πολωνία.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. 1958 Α’ Belgium B’ West Germany 1959 A’ France B’ Italy A’ Luxembourg B’ Netherlands 1961 A’ Belgium B’ West Germany Ελλάδα 1983 Β’ / 1988 Β’ / 1994 Α’ / 2003 Α’ / [2014 Α’]

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Έτος Α’ Εξάμηνο Β’ Εξάμηνο 2005 Λουξεμβούργο Ην. Βασίλειο 2006 Αυστρία Φιλανδία 2007 Γερμανία Πορτογαλία 2008 Σλοβενία Γαλλία 2009 Τσεχία Σουηδία 2010 Ισπανία Βέλγιο 2011 Ουγγαρία Πολωνία 2012 Δανία Κύπρος 2013 Ιρλανδία Λιθουανία 2014 Ελλάδα Ιταλία 2015 Λεττονία

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο [1974 / 1986 / 2009] αποτελείται από τους ανώτερους εκλεγμένους πολιτικούς αντιπροσώπους των κρατών μελών – πρωθυπουργούς και προέδρους με εκτελεστικές εξουσίες. Δίνει την πολιτική κατεύθυνση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και καθορίζει τις προτεραιότητές της. Βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γίνεται πλήρες θεσμικό όργανο της Ε.Ε. και ο ρόλος του προσδιορίζεται με σαφήνεια.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Την 1η/12/2009 δημιουργήθηκε νέα θέση Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Herman Van Rompuy). Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα εκλέγεται από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η θητεία του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε χρόνια (2,5 έτη x 2). Θα προεδρεύει στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου, θα προωθεί το έργο του Συμβουλίου σε διαρκή βάση και θα εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Ένωση διεθνώς στο υψηλότερο επίπεδο.

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. ΕΜΑ (COREPER) Κάθε κράτος μέλος της Ένωσης διαθέτει στις Βρυξέλλες μια μόνιμη ομάδα («αντιπροσωπεία») που το εκπροσωπεί και υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντά του στο επίπεδο της Ένωσης. Ο επικεφαλής κάθε αντιπροσωπείας είναι στην ουσία ο πρέσβης της χώρας του στην Ένωση. Αυτοί οι πρέσβεις (γνωστοί ως «μόνιμοι αντιπρόσωποι») συνεδριάζουν κάθε εβδομάδα στο πλαίσιο της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ).

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Η επιτροπή αυτή έχει ως έργο την προετοιμασία των εργασιών του Συμβουλίου σε όλους τους τομείς, εκτός από το γεωργικό, με τον οποίο ασχολείται η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας. Η ΕΜΑ επικουρείται από μια σειρά ομάδων εργασίας τις οποίες απαρτίζουν στελέχη των εθνικών διοικήσεων. COREPER ΙΙ + COREPER Ι

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Η «κυβέρνηση» της Ένωσης 27 Μέλη - ένας Επίτροπος από κάθε κράτος-μέλος (Μ. Δαμανάκη) Διορίζονται από τα κράτη-μέλη Ο πρόεδρος της Επιτροπής ορίζεται από τα κράτη μέλη και αποφασίζει τις αρμοδιότητες των Επιτρόπων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει ή απορρίπτει την Επιτροπή Πενταετής θητεία (2009-2014)

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Κύριες Αρμοδιότητες Προτείνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία (initiator) Διαχειρίζεται και υλοποιεί τις πολιτικές της Ένωσης και τον προϋπολογισμό Θεματοφύλακας των Συνθηκών. Εποπτεύει την ορθή τήρηση της νομοθεσίας Εκπροσωπεί την Ένωση στη διεθνή σκηνή

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Πρόεδροι Ευρωπαϊκής Επιτροπής Walter Hallstein 1/1/1958-30/6/1967 (Δ. Γερμ.) Jean Rey 2/7/1967-1/7/ 1970 (Βέλγιο) Franco Maria Malfatti 2/7/1970-1/3/1972 (Ιταλία) Sicco Mansholt 22/3/1972-5/1/1973 (Κ. Χώρες) François-Xavier Ortoli 6/1/1973-5/1/1977 (Γαλλία) Roy Jenkins 6/1/1977-19/1/1981 (Ην.Βασίλειο) Gaston Thorn 20/1/1981-6/1/1985 (Λουξεμβ.) Jacques Delors 7/1/1985-24/1/1995 (Γαλλία) Jacques Santer 25/1/1995-15/3/1999 (Λουξεμβ.) Manuel Marín(εκτ. Χρέη) 15/3/1999-17/9/1999 (Ισπανία) Romano Prodi 17/9/1999-22/11/2004 (Ιταλία) José Manuel Barroso 22/11/2004-(31/10/2014) (Πορτογ.)

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Έλληνες Επίτροποι 1981-1985 Γεώργιος Κοντογεώργης (Μεταφορές) 1985-1989 Γρηγόριος Βάρφης (Περιφερειακή Πολ.) 1989-1993 Βάσω Παπανδρέου (Απασχόληση) 1993-1995 Ιωάννης Παλαιοκρασσάς (Περιβάλλον) 1995-1999 Χρήστος Παπουτσής (Ενέργεια) 1999-2004 Άννα Διαμαντοπούλου (Κοινων. Υποθ.) 2004-2009 Σταύρος Δήμας (Περιβάλλον) 2009-(2014) Μαρία Δαμανάκη (Ναυτιλία)

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Η φωνή των πολιτών 736 / 751 Βουλευτές (από το 2014) Άμεσα Δημοκρατικά Εκλεγμένο Νομοθετικό Σώμα Ευρωπαϊκές Πολιτικές Ομάδες Επιτροπές και Υποεπιτροπές

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Σύνοδοι Ολομέλειας στο Στρασβούργο και στις Βρυξέλλες Συνεδριάσεις επιτροπών στις Βρυξέλλες Διοικητικές Υπηρεσίες σε Λουξεμβούργο και Βρυξέλλες

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Κύριες Αρμοδιότητες ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ… …την ασκεί από κοινού με το Συμβούλιο Συναπόφαση Διαβούλευση Μπορεί να προτείνει στην Επιτροπή τη θέσπιση νέας νομοθεσίας

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ… …επί όλων των θεσμικών οργάνων Εγκρίνει ή απορρίπτει τον διορισμό των Επιτρόπων Πρόταση Δυσπιστίας κατά της Επιτροπής συνολικά Γραπτές και Προφορικές ερωτήσεις στο Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Διαμορφώνει τον προϋπολογισμό από κοινού με το Συμβούλιο Εγκρίνει ή απορρίπτει τον προϋπολογισμό στο σύνολό του ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ Συνθήκες προσχώρησης νέων κρατών-μελών Εμπορικές συμφωνίες Συμφωνίες σύνδεσης με άλλα κράτη

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Πολιτικές Ομάδες Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα 265 Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ε.Κ. 184 Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη 84 Ομάδα των Πρασίνων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία 55 Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές 54 Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά / Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών 35 Ευρώπη Ελευθερίας και Δημοκρατίας 31 Μη εγγεγραμμένοι 28

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Γερμανία 99 (96) Δανία 13 Γαλλία 72 (74) Σλοβακία 13 Ηνωμένο Βασίλειο 72 (73) Φινλανδία 13 Ιταλία 72 (73) Λιθουανία 12 Ισπανία 50 (54) Ιρλανδία 12 Πολωνία 50 (51) Λεττονία 8 (9) Ρουμανία 33 Σλοβενία 7 (8) Κάτω Χώρες 25 (26) Εσθονία 6 Ελλάδα 22 Κύπρος 6 Βέλγιο 22 Λουξεμβούργο 6 Ουγγαρία 22 Μάλτα 5 (6) Πορτογαλία 22 Τσεχία 22 Σουηδία 18 (20) Αυστρία 17 (19) Βουλγαρία 17 (18)

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων Επιτροπή Ανάπτυξης Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου Επιτροπή Προϋπολογισμών Επιτροπή Έλέγχου των Προϋπολογισμών Επιτροπή Οικονομικών & Νομισματικών θεμάτων Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Επιτροπή Αναφορών

Δρ Ν. Λυμούρης - Δομή & Λειτουργία ΕΕ Το Θεσμικό Οικοδόμημα της Ε.Ε. Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (European Ombudsman) Εδρεύει στο Στρασβούργο Συστάθηκε το 1992 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ Λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ του πολίτη και των οργάνων της Ένωσης Λαμβάνει και να ερευνά καταγγελίες πολιτών, επιχειρήσεων και οργανισμών της Ε.Ε. και όλων όσοι έχουν την έδρα τους στην Ε.Ε.. Κακοδιοίκηση, διακρίσεις, άνιση μεταχείριση κ.λπ. Εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 5 έτη Νικηφόρος Διαμαντούρος (από το 2003)