ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ Ομάδα Εργασίας Θεοδοσιάδου Αναστασία Ιωαννίδου Βασιλεία Ιωάννου Μάριος Καπνόπουλος Βασίλης Καπουράνη Βικτωρία

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ; Είναι μια οργανική κατάσταση στο επίπεδο του εγκεφάλου, αναπόδραστη συνέπεια της οποίας είναι η διαρκής και απελπισμένη αναζήτηση: α) για τη χρήση ενός προϊόντος β) για τη διενέργεια μιας πράξης γ) για την επαφή με κάποιο πρόσωπο. Η απεγνωσμένη ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ είναι μητέρα της ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ. Συνιστά την «ουσία της ζωής» στο μέτρο που δίνει νόημα στην ίδια την ύπαρξη. Αυτό το οποίο δημιουργεί πρόβλημα δεν είναι η εξάρτηση αυτή καθαυτή αλλά η φύση της, όταν εγκλωβίζει αντί να απελευθερώνει, όταν υποτάσσει αντί να προσδίδει την ελευθερία, όταν εκτρέπεται προς την πλευρά της αρρώστιας.

Αμφισβήτηση προτύπων Κατά καιρούς οι νέοι και οι νέες λαμβάνουν λαθεμένα ερεθίσματα από τα πρότυπα τους τα οποία και αποκαλούν είδωλα. Προβάλλεται σε αυτά μια εξιδανικευμένη συμπεριφορά με αποτέλεσμα την εξαρτητοποίηση των, αν μη τι άλλο, ευκολοεπηρέαστων εφήβων. Τα λάθος μηνύματα διασκορπίζονται κυρίως από τα πανταχού παρόντα media. Παράλληλα η αμφισβήτηση των «σωστών» προτύπων λειτουργεί εξ ίσου ισχυρά σαν τάση συμπεριφοράς στους νέους. Η αμφισβήτηση δεν συνιστά πάντοτε μια ώριμη συνειδητοποιημένη πράξη αλλά αποτελεί ένα βήμα στη συγκρότηση του «εγώ». Ο νέος και η νέα αξιώνουν την μοναδικότητα τους απέναντι στα πρότυπα και τους γονείς τους.

ΑΙΤΙΑ Γνωριμία του/της εφήβου με τον εαυτό του. Ανάδειξη τόσο της μοναδικότητας του καθενός όσο και της ομοιότητας του με τους άλλους. Ανάδειξη του/της εφήβου στο πλαίσιο της παρέας. Εντοπισμός συναισθημάτων που συνοδεύουν την ανάγκη να ανήκει κάπου. H οικογένεια: Αναλαμβάνει πρωταρχικό ρόλο στη ψυχοσύνθεση των εφήβων που άλλοτε τους εξωθεί στα άκρα λόγω των κατά καιρούς εντάσεων, χασμάτων και προστριβών και που άλλοτε τους νουθετεί και τους συμβουλεύει. Ο μιμητισμός και η αφόρητη πίεση από τους συνομηλίκους. Το δαιμόνιο των εφήβων, η περιπέτεια και το γεγονός ότι θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια τους.

Εθισμός και Αλκοόλ H οξεία ή χρόνια δηλητηρίαση που προκαλείται από την αιθυλική αλκοόλη. Οφείλεται στην υπερβολική και παρατεταμένη χρήση οινοπνευματωδών ποτών.

Το πιο καθοριστικό σύμπτωμα εθισμού στο αλκοόλ για έναν έφηβο είναι η λαχτάρα να πιεί, τάση που επιδεινώνεται από την επανάληψη. Σε αντιδιαστολή με τις συμβουλές των μεγάλων το αλκοόλ συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των “απαγορευμένων καρπών”. Έτσι καταφεύγουν στη κατάχρησή του ως τρόπο αντίδρασης. Έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη συχνά βρίσκουν καταφύγιο στο αλκοόλ το οποίο προσφέρει συντροφικότητα και αισθήματα ευφορίας . Βinge drinking: Η ασυλλόγιστη ή βαριά επεισοδιακή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στους νέους με την πρόθεση να κατακτήσουν το αίσθημα της απόλυτης μέθης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δημοφιλής πρακτική σε παγκόσμιο επίπεδο που συναντάται συχνά ανάμεσα σε ομάδες. Είναι μια πρακτική που επαναλαμβάνεται από τα ίδια τα είδωλα των εφήβων.

Εφηβοι και κΑπνιςμα Ζω ή καπνίζω

Βασικοί παράγοντες Γονείς καπνιστές Φίλοι, μεγαλύτερα αδέλφια, κοινωνικό περιβάλλον Συνθήκες στην οικογένεια Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο Διαχείριση άγχους και καταπίεσης Κοινωνική αποδοχή

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Αμεσες: δύσοσμη αναπνοή, κίτρινα δόντια, μυρωδιά τσιγάρου στα μαλλιά και τα ρούχα, εύκολη κόπωση και βήχας. Ασθένειες: Καρκίνος, καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες και συναφείς παθήσεις. Τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. λαμβάνει μέτρα για να αποθαρρύνει τη δημιουργία νέων καπνιστών, να βοηθά όσους θέλουν να κόψουν το κάπνισμα, να προστατεύει τους παθητικούς καπνιστές και να περιορίζει τη διαφήμιση και την προώθηση προϊόντων καπνού στην αγορά.

Το διάσημο μοντέλο Τουίγκι που εισήγαγε το λεπτό κορμί στο modeling. Διατροφικές Διαταραχές Αίτια Τα προβαλλόμενα πρότυπα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως ηθοποιοί, τραγουδιστές και μοντέλα. Οι σύγχρονες κοινωνικές συνήθειες φαγητού, η έλλειψη συντροφικού αισθήματος στα γεύματα και η άρση του άλλοτε βαρυσήμαντου ρόλου των γευμάτων στα πλαίσια της οικογένειας. Γενετικοί παράγοντες. Η ανάγκη του εφήβου να κοινωνικοποιηθεί, η επιθυμία κοινωνικής αποδοχής. Το διάσημο μοντέλο Τουίγκι που εισήγαγε το λεπτό κορμί στο modeling.

Συμπτώματα Ενοχές για τη συνολική ποσότητα πρόσληψης τροφής Εξοντωτική γυμναστική και αερόβια άσκηση Άλλες «επανορθωτικές» συμπεριφορές, όπως καθαρκτικά ή εθελούσια πρόκληση εμετού Εμμονές με τη σωματική εικόνα Ειδικός ρουχισμός (π.χ. πολύ μεγαλύτερα μεγέθη) Αδικαιολόγητες φοβίες για λιπαρές τροφές Αυστηρή και επικριτική στάση απέναντι στον εαυτό του Άκαμπτες και δογματικές πεποιθήσεις για το φαγητό ή για την εικόνα του σώματος

Κυριότεροι τύποι διαταραχών τροφής Νευρική Ανορεξία: Εμφανίζεται σε νεαρές γυναίκες (νεότερες έρευνες δείχνουν πως αυτή η διαταραχή έχει αρκετή απήχηση και στους νέους άνδρες πλέον) που ασχολούνται εξονυχιστικά με το βάρος του σώματός τους. Σε αυτή την διαταραχή το άτομο αρνείται να διατηρήσει ένα φυσιολογικό -για το ύψος και την ηλικία του- βάρος και ζυγίζει μονίμως κάτω από το 65% του αναμενόμενου! Ψυχογενής Βουλιμία: Το άτομο αδυνατεί να ελέγξει τις τεράστιες ποσότητες φαγητού που καταναλώνει κατά τη διάρκεια διατροφικών επεισοδίων.  Στη συνέχεια και λόγω ενοχών γι' αυτή του τη συμπεριφορά, χρησιμοποιεί συχνά επανορθωτικές συμπεριφορές όπως νηστεία, εξαντλητική γυμναστική, εκούσια πρόκληση εμετού ή ακόμη και χρήση καθαρκτικών. Διακρίνεται και σε συναισθηματική υπερφαγία που συνίσταται στη ταχύτατη κατανάλωση φαγητού.

Έφηβοι και ναρκωτικά Η χρηση ναρκωτικων μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχίες στο σχολείο, να μειώσει τις γνωστικές του ικανότητες και να επιδεινώσει τις πιθανότητες για ατυχήματα, βία και εγκληματικότητα. Εγκυμονείται ο κίνδυνος να προκληθεί έντονη διέγερση, με έξαψη και επίπλαστη ευφορία απελευθερώνοντας μια σειρά συναισθηματικών εκδηλώσεων. Η πιθανότητα να αναζητήσουν και άλλα επικίνδυνα ναρκωτικά που θα προκαλέσουν σημαντικές βλάβες στον δικό τους οργανισμό και πιθανόν και σε άλλους. Και φυσικα, η χρηση ναρκωτικων ουσιων μπορει να επιφερει το θανατο.

Διάσημοι καλλιτέχνες που πέθαναν από εξαρτήσεις Whitney Houston: Σε ηλικία μόλις 48 ετών και με μία 18χρονη κόρη, η Whitney πέθανε στις 11 Φεβρουαρίου 2012 από ένα θανατηφόρο συνδυασμό φαρμάκων με αλκοόλ. Michael Jackson: O βασιλιάς της ποπ μουσικής σκηνής πέθανε σε ηλικία 50 ετών στις 25 Ιουνίου 2009 καθώς στον οργανισμό του βρέθηκαν 6 διαφορετικά ύποπτα φάρμακα. Amy Whinehouse: Πέθανε από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η τραγουδίστρια βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της στο Λονδίνο, στις 23 Ιουλίου 2011, στα 27 της χρόνια.

Εξάρτηση Εφήβων από το Διαδίκτυο Αίτια Συναισθήματα άγχους, μοναξιάς και κατάθλιψης Διαφυγή από την πραγματικότητα και τα καθημερινά προβλήματα. «Χάνοντας» τον εαυτό τους στο internet, μπορούν να νιώσουν μια προσωρινή ανακούφιση από δύσκολα και οδυνηρά συναισθήματα και σκέψεις. Ωστόσο, όση ανακούφιση και αν προσφέρει το internet, τα συναισθήματα και οι σκέψεις του εφήβου εξακολουθούν να είναι παρόντα όταν σβήσει η οθόνη, τα προβλήματα και η πραγματικότητα παραμένουν και υπάρχουν πάντα πιο αποτελεσματικοί τρόποι, για να αντιμετωπίσει ένας έφηβος όσα τον ανησυχούν. Η άσκηση, η μουσική, το διάβασμα, η συζήτηση, η συναναστροφή με τους συνομηλίκους.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Έντονη ενασχόληση με τον υπολογιστή. Έντονη ενασχόληση με τον υπολογιστή. Αποξένωση από τους φίλους και τους συγγενείς. Παραμέληση της διατροφής και της προσωπικής του ζωής. Απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του εφήβου. Απότομη μείωση στη σχολική του επίδοση.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Πρόκληση παχυσαρκίας. Απομόνωση του/της εφήβου. Απομόνωση του/της εφήβου. Παίζοντας βίαια παιχνίδια στον υπολογιστή επιδεινώνεται η επιθετικότητα του εφήβου. Πόνοι στην σπονδυλική στήλη και προβλήματα όρασης.

Αντιμετώπιση Εξαρτήσεων Οι προαναφερθείσες εφηβικές εξαρτήσεις συνιστούν ξεχωριστές ψυχοσωματικές διαταραχές γι’ αυτό χρήζουν ειδικής θεραπείας. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κέντρα που βοηθούν τους εφήβους να ξεφύγουν από τον εθισμό τους.