Building a company of citizens

8. ΈΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΤΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΙΙ. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Οι μεγάλες επιχειρήσεις συνηθίζουν να παρουσιάζουν τρία επίπεδα στρατηγικής.Το πρώτο εξετάζει τις βασικές επιδιώξεις της επιχείρησης, το επιχειρησιακό της αντικείμενο, τα βασικά σχέδια και τις προοπτικές ανάπτυξης της.Το δεύτερο επίπεδο, η επιχειρησιακή στρατηγική αναφέρεται στις γενικές διευθύνσεις μιας επιχείρησης (strategic business units)και στα στρατηγικά τους σχέδια.Το τρίτο επίπεδο,η λειτουργική στρατηγική, αναφέρεται στα λειτουργικά προγράμματα των επί μέρους τμημάτων της επιχείρησης.

III. ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ, ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

ΙV.OI ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Σκοπός (purpose) της επιχείρησης είναι η βασική της επιδίωξη, εκείνο που θέλει να επιτύχει μέσα στον κοινωνικό περίγυρο στον οποίο δραστηριοποιείται. Αποστολή (mission) είναι η σταθερή υπηρέτηση ενός αντικειμένου επιχειρηματικής δραστηριότητας. Στρατηγική (strategy)είναι το γενικό σχέδιο πορείας της επιχείρησης. Πολιτικές (policies)είναι οι τεκμηριωμένες κατευθύνσεις που κάνουν συγκεκριμένη τη στρατηγική της επιχείρησης. Προγράμματα (programs)είναι η εξειδίκευση και η τεκμηρίωση μιας πολιτικής.

V.ΠΟΙΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Οι επιχειρήσεις καθοδηγούνται και διοικούνται από το διοικητικό συμβούλιο το οποίο διευθύνει την επιχείρηση και μια ομάδα διευθυντών ή γενικών διευθυντών (management) που διοικεί την επιχείρηση σε καθημερινή βάση.Επικεφαλής των ανωτάτων στελεχών είναι ο διευθύνων σύμβουλος (chief executive officer – CEO) που ηγείται της τρέχουσας, καθημερινής ζωής της επιχείρησης. Επικεφαλής του διοικητικού συμβουλίου είναι ο πρόεδρος, ο οποίος παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων και τις εργασίες των διαφόρων επιτροπών που λειτουργούν στα πλαίσια του διοικητικού συμβουλίου. Η συζήτηση για το τρίπτυχο «leaders - executives - managers» είναι σε εξέλιξη διεθνώς. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι «structure follows strategy»

VΙ.ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ Τέσσερις τρόποι βάσει των οποίων διαμορφώνονται τα στρατηγικά προγράμματα: Ο συγκεντρωτικός τρόπος Ο αποκεντρωτικός τρόπος Ο συνδυασμός των δύο προηγούμενων Η επιτροπή προγραμματισμού Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις συνυπάρχει το στοιχείο της ανάδρασης (feedback)και της επαναληπτικής διαδικασίας, η οποία εξασφαλίζει τη συμμετοχή τόσο της διοίκησης κορυφής όσο και του υπολοίπου μέρους της επιχείρησης.

Τη στρατηγική πορεία της επιχείρησης επηρεάζουν αποφασιστικά οι κοινωνικοί εταίροι. Μια συνηθισμένη ταξινόμηση είναι οι εσωτερικοί κοινωνικοί εταίροι, οι εξωτερικοί κοινωνικοί εταίροι και οι κοινωνικοί εταίροι της αγοράς. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι μέτοχοι ή οι ιδιοκτήτες, τα στελέχη της επιχείρησης και οι εργαζόμενοι με τους εκπροσώπους τους. Στη δεύτερη ανήκουν η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση, οι τράπεζες, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι διάφορες ομάδες ακτιβιστών. Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει τους πελάτες, τους ανταγωνιστές και τους προμηθευτές. VII.ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

VIII. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Η κυρίαρχη μέχρι πρόσφατα αντίληψη ήταν ότι οι διοικήσεις των επιχειρήσεων μέσω των επιδιώξεων τους οφείλουν να δημιουργούν αξία για τους μετόχους της επιχείρησης. Άρα απώτερος σκοπός τους πρέπει να είναι η μεγιστοποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης («shareholders corporation»). Η νεώτερη αντίληψη υποστηρίζει ότι, πέραν των διοικήσεων και των μετόχων, υπάρχουν τέσσερις ομάδες κοινωνικών εταίρων που είναι σκόπιμο να επηρεάζουν τις επιδιώξεις των επιχειρήσεων.Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τις διοικήσεις, τους μετόχους, τους εργαζομένους, τους πελάτες, τους προμηθευτές και την τοπική κοινωνία στο πλαίσιο της οποίας δρα η επιχείρηση.Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει εκείνους που διατυπώνουν τα κανονιστικά πλαίσια, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τους ανταγωνιστές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η τρίτη και τέταρτη ομάδα περιλαμβάνουν δευτερεύοντες μη κοινωνικούς εταίρους, όπως το φυσικό περιβάλλον, κινήματα για την προστασία των ζώων κ.ά.

ΙΧ. ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Στη φάση της διατύπωσης των στρατηγικών προγραμμάτων υπάρχουν δύο σοβαρά ζητήματα, η εκτίμηση των αντικειμενικών στόχων και οι πολιτικές, και στη φάση της εκτέλεσης τα προγράμματα και οι ενέργειες για την πραγματοποίησή τους (Mintzberg 1994). Οι αντικειμενικοί στόχοι ιεραρχούνται ως εξής: Αντικειμενικοί στόχοι για τη στρατηγική της επιχείρησης Οι υπο-στόχοι για την επιχειρησιακή στρατηγική Οι υπο-στόχοι για το λειτουργικό επίπεδο Οι αντικειμενικοί στόχοι και των τριών επιπέδων συμφωνούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να βρίσκονται σε αρμονία και τάξη μεταξύ τους.

Χ. H AΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (MISSION) Λόγοι για την ανάγκη ύπαρξης αποστολής στις επιχειρήσεις και της σαφούς διατύπωσής της, όπως συνοψίζονται από τον Greenley: Η γενική αποδοχή του σκοπού της επιχείρησης, έτσι ώστε να υπάρχει σύμπτωση απόψεων για τον σκοπό της επιχείρησης Το επιχειρηματικό κλίμα και η φιλοσοφία Το μακροπρόθεσμο όραμα της επιχείρησης Το πεδίο δράσης της επιχείρησης Η παρακίνηση του προσωπικού Στην εποχή μας οι επιχειρήσεις δεν είναι απλώς μηχανισμοί που παράγουν προϊόντα ή υπηρεσίες, πωλούν τα προϊόντα τους και αποκομίζουν κέρδη αλλά οι επιδιώξεις τους προχωρούν πέραν αυτού.

Η Εταιρική διακυβέρνηση (Corporate governance) Ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις κυβερνώνται και διευθύνονται, οι επιπτώσεις στην κερδοφορία τους και η υπευθυνότητά τους έναντι όλων όσων σχετίζονται μαζί τους είναι η ουσία και το περιεχόμενο της εταιρικής διακυβέρνησης.Η συγκροτημένη αντιμετώπιση των θεμάτων της εταιρικής διακυβέρνησης αφορά εταιρείες, οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, προήλθε από εμπειρίες αγγλοσαξονικών χωρών και επεκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη διοίκησή τους και τη συμπεριφορά τους έναντι άλλων εταιριών, μετόχων και κοινωνικών εταίρων. Η αποκάλυψη το 2001 και 2002 σειράς σκανδάλων για μεγάλες επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δημιούργησε θέμα επιχειρηματικής ηθικής.π.χ. Εnron, Global Crossing, World Com.,Tyco, Adelphia, κ.ά.

Κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων (corporate social responsibility) Ο επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μεγάλες και πολυεθνικές, έχουν αναπτύξει ειδικές πολιτικές προώθησης της κοινωνικής τους συμπεριφοράς, τις οποίες αναδεικνύουν μέσα από τα διαφημιστικά τους προγράμματα προσπαθώντας να πείσουν ότι έχουν κοινωνική ευαισθησία και παρουσία. Τα ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης και επιχειρησιακής ηθικής είναι πλέον κυρίαρχα και επιχειρούν να ανατρέψουν τις καθιερωμένες μέχρι σήμερα πρακτικές και συνήθειες. Υποστηρίζεται όμως και η άποψη ότι η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι υποχρέωση του κράτους.