Ερευνητική Εργασία τάξη Α΄ Σχολ. Έτος 2013-2014 ΘΕΜΑ: Αξιός ποταμός: «το φράγμα του Αξιού και ο υγρότοπος» Υπεύθ. Καθηγήτρια Γκεβρέκη Ζ.

Ομάδες Ερευνητικής Εργασίας Οι γοργόνες Αρβανίτη Ιωάννα Τσιφλικιώτου Αθηνά Σάνι Χριστίνα Το Αχτύπητο Πεντάδυμο Αιβάζογλου Ζωή Κουτσουρίδου Βασιλική Κωσταντινίδου Σοφία Ντίνεβα Βερόνικα Παναγιωτίδου Σοφία Οι Πνιγμένοι Κούρτογλου Γιάννης Κούρτογλου Θοδωρής Παγώνης Αθανάσιος Λοιζίδης Νικόλαος Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος Τα αλάνια Συμενταρίδης Ηλίας Κόμαρης Γιώργος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα που προσεγγίσαμε στο πρώτο τετράμηνο ήταν, «Αξιός ποταμός: αέναο ροής-κιβωτός ζωής». Στην πορεία της έρευνας, εντοπίσαμε την ύπαρξη ενός εξαιρετικού χώρου που δημιούργησε το ποτάμι λίγο πριν καταλήξει στη θάλασσα, τον υγρότοπό του. Επίσης, διαπιστώσαμε τη βιωματική σχέση του υγροτόπου με το φράγμα εκτροπής του Αξιού. Έτσι, αποφασίσαμε η εργασία μας στο δεύτερο τετράμηνο να επικεντρωθεί σε αυτούς τους άξονες. Πρώτον, στο ρόλο των υγρότοπων και των φραγμάτων, και Δεύτερον, κατά πόσο η βιωματική τους σχέση είναι και βιώσιμη.

Τι είναι υδροβιότοπος Υδροβιότοποι, κατά το άρθρο 1(1) της σύμβασης Ραμσάρ, "…είναι εκτάσεις καλυπτόμενες φυσικά ή τεχνητά, μόνιμα ή εποχιακά από στάσιμα ή ρέοντα γλυκά, υφάλμυρα ή αλμυρά νερά, συμπεριλαμβανομένων και των εκτάσεων που καλύπτονται από θαλάσσιο νερό, του οποίου το βάθος δεν υπερβαίνει τα 6 μέτρα κατά την άμπωτη".

Οι λειτουργίες των Υγροτόπων Η γνώση των λειτουργιών ενός υγροτόπου είναι σημαντική αφού οι λειτουργίες προσδιορίζουν τις αξίες τους για τον άνθρωπο και θέτουν τα πλαίσια για τη σωστή διαχείρισή τους.Έτσι 1.Εμπλουτίζουν τα υπόγεια υδροφόρα στρώματα 2.Τροποποιούν πλημμυρικά φαινόμενα 3.Παγιδεύουν ιζήματα και άλλες ουσίες 4.Αποθηκεύουν και ελευθερώνουν θερμότητα 5.Απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα 6.Δεσμεύουν ηλιακή ακτινοβολία και στηρίζουν τροφικά πλέγματα

Αξίες των υγροτόπων 1.Βιολογική αξία 6.Βελτιωτική της ποιότητας του νερού 2.Υδρευτική αξία 7.Αναψυχή 3.Αρδευτική αξία 8.Πολιτιστική 4.Αλιευτική αξία 9.Κλιματική 5.Κτηνοτροφική αξία 10.Επιστημονική και εκπαιδευτική Οι υγρότοποι έχουν ιδιαίτερη οικολογική σημασία, η οποία οφείλεται στην ποικιλότητα των ειδών και στις πυκνότητες των πληθυσμών που κατοικούν σε αυτούς, στη συνήθως υψηλή τους παραγωγικότητα και στα ιδιαίτερα ενδιαιτήματα που περικλείουν.

Υδροβιότοπος Δέλτα Αξιού Υδροβιότοπος Δέλτα Αξιού Η προστατευόμενη περιοχή Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, σε κοντινή απόσταση από τα αστικά κέντρα της Θεσσαλονίκης, της Βέροιας και της Κατερίνης, προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για βόλτα, παρατήρηση, φωτογράφηση ή απλά απόδραση από την βουή της πόλης. Όλες οι εποχές του χρόνου προσφέρουν κάτι ξεχωριστό: ο χειμώνας με τις εντυπωσιακές συγκεντρώσεις υδρόβιων πουλιών και αρπακτικών στην Αγαθούπολη, η άνοιξη με τα κελαηδίσματα των πουλιών και τα κοπάδια των αλόγων στα σκιερά παραποτάμια δάση, το καλοκαίρι με τις δροσερές βόλτες κοντά στην ακτή και το φθινόπωρο με τα μεγάλο κοπάδια παρυδάτιων πουλιών στην λιμνοθάλασσα του Καλοχωρίου και στην Αλυκή Κίτρους.

Video

Το παραποτάμιο Δάσος του Αξιού Το παραποτάμιο Δάσος του Αξιού . Μικρά μονοπάτια οδηγούν ως τις όχθες του ποταμού όπου μπορούμε να απολαύσουμε τη ροή του ποταμού, κάτω από τα πλατάνια, άγριες ιτιές και τις λεύκες. Στις φυλωσιές των δέντρων ή στις όχθες του ποταμού είναι πολύ πιθανό να δούμε διάφορα είδη ερωδιών (νυχτοκόρακες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες), αλλά και κορμοράνους και λαγγόνες. Όμως κοντά σε αυτή την ομορφιά, στις όχθες συγκεντρώνονται και πολλά σκουπίδια, που είτε τα πετάνε περαστικοί και ψαράδες, είτε τα κατεβάζει το ποτάμι από βορειότερα.

Φωτογραφία Παραποτάμιου Δάσους Αξιού Ποταμού

Η πανίδα της περιοχής Στην περιοχή υπάρχουν σημαντικοί πληθυσμοί υδρόβιων πτηνών όπως ερωδιοί, χαλκόκοτες, νεροχελίδονα και γαλιάντρες. Μαζί με τα είδη που καταφθάνουν την εποχή της μετανάστευσης υπερβαίνουν τα 200. Μεταξύ των ειδών αυτών υπάρχουν και αρπακτικά όπως ο θαλασσαετός, ενώ ορισμένες φορές παρατηρούνται και διάφορα σπάνια για την περιοχή είδη.

Φάρος Αξιού Ποταμού Πρόκειται για ραδιοφάρο που συνεργάζεται με τον φάρο στο Μεγάλο Έμβολο στο Αγγελοχώρι Θεσσαλονίκης ακριβώς στην απέναντι μεριά του Θερμαϊκού κόλπου. Ο φάρος αυτός κατασκευάστηκε το 1960. Το ύψος του πύργου του είναι 8 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 9 μέτρα. Η πρόσβαση στον φάρο που βρίσκεται στο Δέλτα του ποταμού Αξιού γίνεται οδικώς από τα διόδια των Μαλάγρων η μέσω Καλοχωρίου. Ο φάρος του Αξιού, στο τέρμα της διαδρομής, σηματοδοτεί το πέρασμα από τον όρμο της Θεσσαλονίκης στα ανοιχτά του Θερμαϊκού Κόλπου. Εδώ βρίσκεται και το πιο στενό σημείο του, μεταξύ των ακρωτηρίων Βαρδάρης και Μεγάλο Έμβολο (στο Αγγελοχώρι) που απέχουν μόλις 5,5 χλμ. Είναι πολύ πιθανό, λένε οι επιστήμονες, τα επόμενα χρόνια να σχηματιστεί μία λιμνοθάλασσα μεταξύ των εκβολών του Αξιού και του Αλιάκμονα, αφήνοντας όμως ανέπαφο το στόμιο εισόδου προς το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Η ραγδαία ΄΄προέλαση΄΄ του Αξιού, μεταβάλλει τα αβαθή του Θερμαικού πολύ γρήγορα, πράγμα επικίνδυνο για τα καράβια που κινούνται στο λιμάνι.

Ο Φάρος Του Πολεμικού Ναυτικού που Βρίσκεται στην (Διώρυγα του Αξιού Ποταμού)

Ο Φάρος του Δέλτα Αξιού

Η Λιμνοθάλασσα όπου Βρίσκεται Ο Φάρος του Αξιού Ποταμού Η Λιμνοθάλασσα όπου Βρίσκεται Ο Φάρος του Αξιού Ποταμού

Προβλήματα υδροβιότοπων Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι υδροβιότοποι προέρχονται από τον άνθρωπο. Συγκεκριμένα, -η έκτασή τους μειώνεται για τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εδαφών, άρδευσης, ύδρευσης ή δόμησης, - η ποιότητα του νερού τους επιβαρύνεται από φυτοφάρμακα και λύματα, -το παράνομο κυνήγι, -η υπεράντληση. Η άντληση μεγάλων ποσοτήτων νερού για την άρδευση των γύρω καλλιεργειών, -η μη αποτελεσματική προστασία τους και η καθημερινή υποβάθμιση τους που θέτει σε κίνδυνο τη χλωρίδα και την πανίδα του τόπου μας . Για όλους τους παραπάνω λόγους, η προστασία τους αποτελεί εθνική, κοινοτική και διεθνή υποχρέωση της χώρας μας. Είναι μια υπόθεση που μας αφορά όλους!

ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ. ΣΥΜΒΑΣΗ ΡΑΜΣΑΡ Η μεγάλη οικολογική σημασία των υδροβιότοπων αναγνωρίστηκε παγκόσμια με την υπογραφή της "Σύμβασης για τους Υδροβιότοπους Διεθνούς Σημασίας" στις 2.2.1971 στην πόλη RAMSAR της Περσίας. Η Σύμβαση Ramsar υπογράφηκε και από την Ελλάδα και επικυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 21-12-1975. Σκοπός της συμφωνίας είναι η προστασία των υδροβιότοπων με διεθνές ενδιαφέρον για τα υδρόβια πουλιά. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, κάθε χώρα υποδεικνύει έναν κατάλογο υδροβιότοπων που πληρούν ορισμένα κριτήρια. Η Ελλάδα έχει υποδείξει έντεκα (11) περιοχές οι οποίες περιλήφθηκαν αρχικά στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της Σύμβασης Ramsar. 1.Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και Δάσος Στροφυλιάς   2.Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου 3.Αμβρακικός Κόλπος 4.Λίμνη Μικρή Πρέσπα 5.Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα και Αλυκή Κίτρους  6.Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια 7.Λίμνη Κερκίνη  8.Δέλτα Νέστου 9.Λίμνη Βιστωνίδα - Λιμνοθάλασσα Πόρτο-Λάγος 10.Λίμνη Ισμαρίδα & σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Θράκης 11.Δέλτα Εβρου

Σύμβαση της Βέρνης σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (19.9.1979) Υπογράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 1979 και τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 1982. Στην Ελλάδα έχει υιοθετηθεί από το Π.Δ. 1335/83.

Natura 2000 Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σημαντικοί σε εθνικό και ευρωπαϊκο επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: Τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (στα αγγλικά: Special Protection Areas - SPA) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EK, και τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)». Η χώρα μας έχει ενταχθεί εξ ολοκλήρου στους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας.

Ελληνικό Νομικό Πλαίσιο - Προστατευμένες Περιοχές Στην Ελλάδα, ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου ιδρύθηκε το 1938, βάσει του νόμου 856/37. ο νόμος 4273/29 που είχε εισαγάγει το θεσμό των «Προστατευτικών Δασών». Η συμπλήρωση του νόμου «Περί αρχαιοτήτων» με τον νόμο 1469/50 έδωσε επίσης τη δυνατότητα της κήρυξης ορισμένων περιοχών ως «Τοπίων Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους».

Με το νόμο 2637/98, ο θεσμός των καταφυγίων θηραμάτων άλλαξε φιλοσοφία και οι εν λόγω περιοχές μετονομάστηκαν σε Καταφύγια Άγριας Ζωής Ο νόμος - πλαίσιο 1650/86, ο οποίος περιέχει ιδιαίτερο κεφάλαιο για την «Προστασία της Φύσης και του Τοπίου», όπου και γίνεται αναφορά στην θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών. Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις ως προς αυτό το αντικείμενο του νόμου 1650/86 είναι η κατηγοριοποίηση των προστατευόμενων περιοχών σε 5 κατηγορίες 1. περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης, 2. εθνικά πάρκα, 3. προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, 4. προστατευόμενα τοπία και στοιχεία του τοπίου, 5. περιοχές οικοανάπτυξης),

Το 2002, με το Νόμο 3044 ιδρύονται Φορείς Διαχείρισης : Το 2002, με το Νόμο 3044 ιδρύονται Φορείς Διαχείρισης : 1)    Φ.Δ. Δέλτα Έβρου 2)    Φ.Δ. Δάσους Δαδιάς 3)    Φ.Δ. Λίμνης Κερκίνης 4)    Φ.Δ. Λιμ/σας Μεσολογγίου 5)    Φ.Δ. Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα 6)    Φ.Δ. Λιμνών Κορώνειας – Βόλβης 7)    Φ.Δ. Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Αλοννήσου - Β. Σποράδων 8)    Φ.Δ. Δέλτα Νέστου - Βιστωνίδας – Ισμαρίδας 9)    Φ.Δ. Όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού 10) Φ.Δ. Λίμνης Παμβώτιδος Ιωαννίνων 11) Φ.Δ. Υγροτόπων Αμβρακικού 12) Φ.Δ. Υγροτόπων Κοτυχίου - Στροφυλιάς 13) Φ.Δ. Εθνικών Δρυμών Βίκου - Αώου και Πίνδου 14) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Πρεσπών 15) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Αίνου 16) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Ολύμπου 17) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς 18) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Παρνασού 19) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας 20) Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Οίτης 21) Φ.Δ. Στενών και εκβολών Καλαμά 22) Φ.Δ. Χελμού – Βουραϊκού 23) Φ.Δ. Οροσειράς Ροδόπης 24) Φ.Δ. Καρπάθου – Σαρίας 25) Φ.Δ. Κάρλας - Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου

συμπερασματικά Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι η προσπάθεια της προστασίας της βιολογικής ποικιλότητας δεν τερματίζεται με τη θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών, ουσιαστικά τότε αρχίζει! Η κήρυξη είναι μεν ένα απολύτως αναγκαίο βήμα αλλά από μόνη της δεν επαρκεί. Είναι εξίσου απαραίτητο να εξασφαλιστεί το καθεστώς διαχείρισης, δηλαδή ο προσδιορισμός και η εφαρμογή όλων των μέτρων, των ενεργειών και των παρεμβάσεων που χρειάζονται για την αποτελεσματική προστασία, οργάνωση και λειτουργία των προστατευόμενων περιοχών, ώστε να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς της κηρύξεώς τους, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τον εθνικό και χωροταξικό σχεδιασμό. Η διαχείριση λοιπόν των περιοχών αυτών αποτελεί ένα ακόμα φιλόδοξο εγχείρημα-πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα μας στον τομέα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

Εκπαιδευτική επίσκεψη Η θεωρητική μας έρευνα χρειάστηκε και εμπειρική προσέγγιση. Αυτή εξασφαλίστηκε με την επίσκεψή μας τόσο στο φορέα διαχείρισης του υγροτόπου στη Χαλάστρα, όσο και με την περιήγησή μας στον υγρότοπο.

Επίσκεψη στο Κέντρο ενημέρωσης του Φορέα Διαχείρισης του Δέλτα στη Χαλάστρα

Η κ. Κατρανά, υπεύθυνη του Φ.Δ. μας ενημερώνει. Η κ. Κατρανά, υπεύθυνη του Φ.Δ. μας ενημερώνει.

Η εξέλιξη του υγρότοπου στο χρόνο και στο χώρο. Το δέλτα του ποταμού κατά την αρχαιότητα βρισκόταν περίπου 10 χλμ βορειοανατολικότερα από το σημερινό. Έως τον 5ο αιώνα η σημερινή πεδιάδα της Θεσσαλονίκης καλυπτόταν από θάλασσα και η Πέλλα ήταν παραθαλάσσια, στο μυχό του αρχαίου Θερμαϊκού κόλπου. Στην περιοχή που εκβάλει ο Αξιός σχηματίζεται ένα δέλτα έκτασης 22.000 στρέμματα. Στην ευρύτερη περιοχή εκβάλλουν και οι ποταμοί Λουδίας, Αλιάκμονας και Γαλλικός και μαζί με τις αλυκές Κίτρους δημιουργούν έναν υδροβιότοπο μεγάλης έκτασης και σημασίας.

Η εξέλιξη του Θερμαικού

,

Η χλωρίδα και πανίδα του Δέλτα Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Φορέα διαχείρισης, η περιοχή φιλοξενεί 350 είδη και υποείδη φυτών, όπως ο κρίνος της θάλασσας κ.ά. 27 είδη θηλαστικών 27 είδη αμφιβίων και ερπετών 295 είδη πουλιών από τα οποία τα 103 είδη φωλιάζουν, ενώ τα υπόλοιπα είναι μεταναστευτικά.

Η δακτυλίωση των πτηνών Σύμφωνα με τις πληροφορίες που πήραμε από την υπεύθυνη του Φορέα Διαχείρισης του Δέλτα, η δακτυλίωση των πτηνών αποτελεί τρόπο παρακολούθησης των μετακινήσεων και του πληθυσμού των ειδών που επισκέπτονται τον υγρότοπο. Οι πληροφορίες αυτές αποτελούν πολύτιμο υλικό στη διακρατική συνεργασία για την αποτελεσματικότερη προστασία των ειδών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Καταστροφικά φαινόμενα στο Δέλτα (αμμοληψίες, λαθρο-υλοτομία, σκουπίδια, βιομηχανικά απόβλητα)

Αλλαγή προορισμού περιήγησης Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η επίσκεψη-περιήγηση θα ήταν στο Δέλτα του Αξιού. Επειδή όμως, το χειμώνα ο Αξιός φέρνει ξύλα, πέτρες, άμμο κ.ά. στις εκβολές του, νωρίς την Άνοιξη, γίνεται επικίνδυνη η πρόσβαση εκεί. Έτσι η περιήγηση έγινε στις εκβολές του Γαλλικού ποταμού, ο οποίος ποταμός συμβάλλει στη διαμόρφωση του Δέλτα.

Επίσκεψη στον υδροβιότοπο του ποταμού

Το κολύμπι της Βαρβάρας

Υδάτινο Ξενοδοχείο

Η άμπωτη στην περιοχή, την ημέρα της επίσκεψης, άφησε πλούσιο υλικό για παρατήρηση και συλλογή στην ακτή.

Ο θησαυρός μας

Ο αστερίας της παρέας

Φράγμα του Αξιού-ο δεύτερος άξονας της εργασίας

Tο φράγμα της Έλλης κατασκεάστηκε τη δεκαετία του 1960 για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες για άρδευσης της πεδιάδας της Θεσσαλονίκης. Χάρη σε αυτό το φράγμα έχει δημιουργηθεί μία λίμνη με γλυκό νερό, με έναν πολύ μεγάλο καλαμώνα, όπου μπορεί κανείς να δει αφρόπαπιες, βουτόπαπιες, ερωδιούς, βουτηχτάρια, αρπακτικά πουλιά, αργυροπελεκάνους και κορμοράνους.

Η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής του φράγματος Η περιοχή γύρω από το φράγμα του Αξιού φιλοξενεί μια εκπληκτική ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, μόλις 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Το φράγμα του ποταμού έχει δημιουργήσει ένα σύμπλεγμα νησίδων, με τη μεγαλύτερη από αυτές να έχει έκταση 2.500 στρεμμάτων. Στη μεγάλη νησίδα ζούν ελεύθερα εδώ και πολλές δεκαετίες πάνω από 40 άγρια άλογα. Χαρακτηριστικό είναι το εντυπωσιακό παραποτάμιο δάσος που περιστοιχίζεται από πυκνές συστάδες καλαμιών, τα πολλά υδρόβια πουλιά, τα άγρια άλογα και λοιπά θηλαστικά (αλεπούδες, μυοκάστορες, κ.α.), τα αρπακτικά πτηνά (γεράκια).

Στην εικόνα διακρίνονται δύο σημαντικά είδη μεγαλόσωμων πτηνών, που μπορεί να δεις κανείς στην περιοχή: - μια χουλιαρομύτα (πλέον ένα πολύ σπάνιο είδος στην Ευρώπη και στην Ελλάδα) - καθώς και ένας σταχτοτσικνιάς (ερωδιός), στη νησίδα δίπλα από το φράγμα.

Μυοκάστορες

Λύκος και άγρια άλογα

Πτηνά ερπετά και έντομα

Μικρό Υδροηλεκτρικό έργο στην Ελεούσα Το έργο βρίσκεται στο δεξί ακρόβαθρο του ποταμού και αξιοποιεί τη μεγάλη παροχή νερού με το χαμηλό ύψος πτώσης που δημιουργείται από το φράγμα. Ο σταθμός διαθέτει δύο μονάδες παραγωγής, ενώ η ετήσια παραγωγή εκτιμάται σε 30 GWh.

Λόγοι κατασκευής των φραγμάτων Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του ρόλου των φραγμάτων, τα φράγματα: - δημιουργούν τις προϋποθέσεις παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας, η οποία είναι καθαρή και βιώσιμη πηγή και πολύ ασφαλέστερη από την πυρηνική. - παρέχουν νερό, βελτιώνουν τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων και δημιουργούν δυνατότητες αναψυχής. - είναι τα σημαντικότερα μέσα, τα οποία καθιστούν τα επιφανειακά ύδατα διαθέσιμα στη χωρική και χρονική ζήτηση. - ελέγχουν και διαχειρίζονται την πορεία και την ποσότητα των νερών, λιμνών και ποταμών, προστατεύοντας από πλημμύρες περιοχές και ανθρώπους. - μπορούν να τροφοδοτήσουν έναν υπεραντλημένο υδροφόρο ορίζοντα, στον οποίο σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εισχωρήσει θαλασσινό νερό και να καταστρέψει την ποιότητα του εδάφους. - οι ταμιευτήρες νερού που δημιουργούν αποτελούν χώρους φιλοξενίας και πολλαπλασιασμού πολλών ειδών φυτών και ζώων.

Αντίλογος στην κατασκευή φραγμάτων Σύμφωνα με τους επικριτές του ρόλου των φραγμάτων, τα φράγματα: - δημιουργούν ταμιευτήρες νερού, οι οποίοι εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου, συμβάλλοντας έτσι στην κλιματική αλλαγή. - σε πολλές περιπτώσεις, διατάραξαν τη λειτουργία των οικοσυστημάτων και συνέβαλαν στην απώλεια σημαντικής αξίας βιοτόπων. - σε κάποιες περιπτώσεις, οι κατασκευαστικές αστοχίες τους οδήγησαν σε μεγαλύτερες πλημύρες από εκείνες που θα είχαν γίνει χωρίς την παρουσία τους. - με τη συγκέντρωση μεγάλου όγκου νερού για μεγάλο χρονικό διάστημα στους ταμιευτήρες, επιβαρύνεται η ποιότητα του νερού και κατά συνέπεια η υγεία των οργανισμών που εξαρτώνται από αυτό.

Συμπερασματικά 1. Η μείωση των υδάτινων πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο πιθανότατα θα οδηγήσει στην κατασκευή περισσότερων φραγμάτων. 2. Οι κοινωνίες, παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη, πιέζουν για μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. 3. Τα οφέλη των φραγμάτων είναι σημαντικότερα από τα κόστη τους. 4. Οι εναλλακτικές προτάσεις παραγωγής ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή, έχουν ακόμη υψηλό κόστος, αλλά και η αφαλάτωση, ως λύση εξασφάλισης νερού, είναι επίσης πολυδάπανη. Επομένως, η κατασκευή φραγμάτων κρίνεται αναγκαία παρ’ όλες τις επιφυλάξεις. Μπορεί σε πολλές περιπτώσεις, στο παρελθόν, η κατασκευή φραγμάτων να μην ανταποκρίθηκε στα όσα είχε υποσχεθεί, όμως τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά κόστη και οι κίνδυνοι για την υγεία, έχουν σήμερα αναγνωριστεί και οι επιστήμονες θεωρούν ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Πηγές πληροφοριών Προσωπικές συνεντεύξεις-πληροφορίες από το Φορέα Διαχείρισης του Δέλτα του Αξιού. Διαδίκτυο:www.epa.gov/ow www.water.usgs.gov/edu WWF-UNEP www.unesco.org/water www.axiosdelta.gr Έντυπα-εφημερίδες και περιοδικά