ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΤΟΧΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ - ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Δ.Ε. Νίκος Ανδρεαδάκης, επίκουρος καθηγητής ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΤΟΧΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ Α. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία με εμφανώς πολιτικό χαρακτήρα. Κάποιος δίνει εντολή. Υπηρετεί ένα πλαίσιο αξιών, με συγκεκριμένα κίνητρα, σκοπό και στόχους. Για να μπορούμε να πάρουμε θέση απέναντι στην αξιολόγηση θα πρέπει να γνωρίζουμε τα πολιτικά προγράμματα σε επίπεδο: διεθνές, εθνικό, περιφέρειας και σχολείου. Η «ιστορία» των σχολείων που παρουσιάζεται δημόσια, μέσα από τους πίνακες απόδοσης, είναι ίσως ατελής και αντιστοιχεί στη λογική και τους νόμους της ελεύθερης αγοράς.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ Β. ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ  Η «ιστορία» των σχολείων είναι ένας υπεύθυνος απολογισμός για την ικανοποίηση γονέων, κοινού, φορολογούμενων πολιτών και Πολιτείας.  Τις δεκαετίες ΄70 και ΄80 δημιουργήθηκε η ιδέα της «αγοράς» στην εκπαίδευση. Ο μηχανισμός της αγοράς αξιολογούσε τα δεδομένα-εισροές σε σχέση με τα αποτελέσματα-εκροές.  Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα του συστηματικού ελέγχου και οι απολογισμοί των σχολείων από «ιστορίες» μετασχηματίστηκαν σε πίνακες, διαγράμματα, γραφικές παραστάσεις και στατιστικά δεδομένα. Εμφανίζεται ο κίνδυνος τα αποτελέσματα να ανταμείψουν τα σχολεία για την «ποιότητα» των μαθητών που μπορούν να προσελκύσουν και όχι την ποιότητα της προσφοράς στους μαθητές.  Πηγές πληροφόρησης (θα πρέπει να είναι): μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ Γ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ  Η διαδικασία της αξιολόγησης βοηθά στη συλλογή ποικίλων πληροφοριών για τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων στο εσωτερικό της σχολ. μονάδας. Βοηθά στη βελτίωση της, ενισχύει την αποτελεσματικότητά της και στηρίζει την ανάπτυξή της.  Η επικοινωνία, συνεργασία, ανταλλαγή και αντιπαράθεση απόψεων, ενισχύουν τη δυνατότητα αλλά και την ικανότητα της σχολικής μονάδας να μαθαίνει από τα ίδια της τα μέλη.  Ποικίλα μέσα μπορούν να αξιοποιηθούν από το χώρο της έρευνας για την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και τη «δημιουργία γνώσης» γι΄ αυτήν: παρατήρηση, βιντεοσκόπηση, φωτογράφηση, χορήγηση ερωτηματολογίων, λήψη συνεντεύξεων, μελέτη αρχειακού υλικού, καταγραφή σε ημερολόγιο, κ.λπ.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ Δ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  Τη δεκαετία ΄60 το μεθοδολογικό παράδειγμα της έρευνας – δράση, με συνέπεια τη δημιουργία του μοντέλου του εκπαιδευτικού ως ερευνητή (έμφαση στην αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού) βασιζόταν στην αντίληψη ότι ο εκπαιδευτικός είναι ένας επαγγελματίας με διευρυμένα προσόντα και υποχρεώσεις.  Η επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού των σχολείων συνεισφέρει σε σημαντικό βαθμό στην ποιότητα μάθησης των μαθητών. «Φορέστε τις μάσκες οξυγόνου στο δικό σας πρόσωπο πριν τις φορέσετε στα παιδιά».  Το σχολείο θα πρέπει να στηρίζει διαδικασίες ανάπτυξης των εκπαιδευτικών (επιμόρφωση, κ.λπ.). Η διαδικασία αξιολόγησης των σχολείων συνεισφέρει στη διερεύνηση των αναγκών των εκπαιδευτικών.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ Ε. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ  Οι εκπαιδευτικοί, λόγω της πολυπλοκότητας του επαγγέλματος που ασκούν, εμπλέκονται καθημερινά σε δραστηριότητες αξιολόγησης, επανεξετάζοντας τη δουλειά τους και επαναπροσδιορίζοντας τις πρακτικές που υιοθέτησαν (διαμορφωτικός χαρακτήρας της αξιολόγησης).  Η ανάγκη και η διάθεση να στέκεται κάποιος αυτοκριτικά και με βαθύ στοχασμό απέναντι στις πρακτικές που έχεις εφαρμόσει, συντελεί σημαντικά στην επαγγελματική του ανάπτυξη.  Αν η αξιολόγηση πραγματοποιείται από έναν εξωτερικό αξιολογητή, υπόκειται σε πολλούς περιορισμούς (αποσπασματικότητα, έλλειψη αντιπροσωπευτικότητας της καθημερινότητας, κ.λπ.).

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΣΤΟΧΟΙ ΣΤ. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ  Ο πιο σημαντικός ίσως στόχος της διαδικασίας αξιολόγησης των σχολείων είναι η αποτίμηση του τι μαθαίνει και πως το μαθαίνει ο μαθητής.  Η αξιολόγηση πρέπει κυρίως να εγγυάται ποιότητα στη μάθηση. Είναι εφικτό να διδάξει κάποιος αποτελεσματικά και να έχει συνεχή και σε βάθος πληροφόρηση για τη μάθηση των μαθητών και συγχρόνως να έχει να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο αριθμό μαθητών στην τάξη;  Η πρόκληση για το μέλλον είναι να αναπτυχθούν συστήματα αξιολόγησης των μαθητών που θα απαλλάσσουν τους εκπαιδευτικούς, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, από το βάρος της αξιολόγησης της μάθησης.