Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΙΝΩΪΚΗ ΚΡΗΤΗ ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΙΝΩΪΚΗ ΚΡΗΤΗ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Μινωϊκός πολιτισμός και μινωϊκή αγωνιστική. Η θέση της γυναίκας στη Μινωϊκή Κρήτη. Πάλη, πυγμαχία και ταυροκαθάψια. Σκοπός της φυσικής αγωγής στην Κρήτη. Λόγοι ανάπτυξης της Κρητικής αγωνιστικής.

ΜΙΝΩΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο Μινωϊκός πολιτισμός ήταν βαθιά θρησκευτικός. Η θρησκεία επιδρά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και ειδικότερα στον αθλητισμό και στην γεωργία. Η νομοθεσία εκπορεύεται από τη θρησκεία αφού τους νόμους του Μινωϊκού πολιτισμού τους υπαγόρευσε ο ίδιος ο Δίας.

ΜΙΝΩΪΚΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ (1) Προϊστορικά η αγωνιστική στην Κρήτη γνώρισε μεγάλη ακμή. Η αθλητική δραστηριότητα εκδηλώνεται μεταξύ του 3300-1400 π.Χ.

ΜΙΝΩΪΚΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ (2) Τα αγωνίσματα, οι χοροί και τα παιχνίδια είχαν σκοπό να επηρεάσουν το θείο, να ψυχαγωγήσουν τους θεατές, τους άρχοντες και τους αρχόμενους, κυρίως σε θρησκευτικές και κοινωνικές γιορτές.

ΜΙΝΩΪΚΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ (3) Το 1600-1500 π.Χ. παρατηρείται η αγωνιστική όχι μόνο σαν ατομική απλή άσκηση, αλλά εκδηλώνεται πολύπλευρα σε υλικό και σε φαντασία, που φανερώνει επιμελημένη προετοιμασία από πλευράς τεχνικής, χρόνου, μέσων, ικανοτήτων και δυνάμεων των αθλουμένων.

ΜΙΝΩΪΚΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ (4) Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στη Μινωϊκή Κρήτη η θέση της γυναίκας βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο επίπεδο σε σχέση με την Αθήνα της κλασικής εποχής (χίλια χρόνια αργότερα).

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Συμμετείχαν στην κοινωνική ζωή, στις γυμναστικές ασκήσεις και τα αγωνίσματα. Έπαιρναν μέρος στο κυνήγι και πολλές φορές ντύνονταν όπως οι άνδρες, ελαφρά, για να μπορούν να συμμετέχουν στις ασκήσεις. Πρωτοστατούσαν στους χορούς. Φρόντιζαν ιδιαίτερα το σώμα τους και πρόσεχαν την αμφίεσή τους.

ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Πρωτοεμφανίστηκε ο οργανωμένος αθλητισμός, με αγωνίσματα, τα οποία τελούνταν στις γιορτές και τις πανηγύρεις προς ευχαρίστηση των παρισταμένων.

ΤΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ Η πάλη Η πυγμαχία Οι δρόμοι Οι ακροβατικές ασκήσεις Τα ταυροκαθάψια Η κολύμβηση Η οπλομαχία

ΟΙ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Η αρένα Το θέατρο Ο δρόμος Η πλατεία

ΠΑΛΗ-ΠΥΓΜΑΧΙΑ Στο πολύ γνωστό αγγείο το «ρυτό» της Αγίας Τριάδας, ύψους 45 εκ. (1600π.Χ), υπάρχουν σκηνές αγώνων σε 4 ζώνες: Απεικονίζει δρομείς στην εκκίνηση και φέρουν ζώμα. Παριστάνει ταύρο να ορμάει κατά του ταυροκαθάπτη. Παρουσιάζει αγώνισμα ανδρών πυγμαχίας. Παρουσιάζει πυγμαχικό αγώνα εφήβων.

ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΑ (1) Ήταν το θεαματικότερο και πιο επικίνδυνο αγώνισμα. Απαιτούσαν δεξιοτεχνία και τόλμη. Είχαν θρησκευτικό, τελετουργικό χαρακτήρα.

ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΑ (2) Καλογυμνασμένοι νέοι και νέες επιχειρούν ακροβασίες και ανακυβιστήσεις πάνω σε ταύρους. Άρχιζαν από τα κέρατα του ταύρου και κατέληγαν στη ράχη του, όπου γίνονταν οι ακροβατικές ασκήσεις. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονταν κατά το κατέβασμα του ακροβάτη από τον ταύρο, για να μη συντριβεί στο έδαφος.

ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΑ (3) Πιστεύεται ότι οι ταυρομαχίες που γίνονται σήμερα στην Ισπανία και το Μεξικό, προήλθαν από την Κρήτη. Σε αντίθεση με τις ισπανικές ταυρομαχίες στα ταυροκαθάψια οι αθλητές δεν σκότωναν τους ταύρους, οι οποίοι ήταν λιγότερο επικίνδυνοι λόγω σωματικής διάπλασης. Οι Κρήτες αγωνιζόμενοι εμφανίζονταν άοπλοι και μόνο σε ορισμένες σκηνές συλλήψεως του ταύρου κρατούν λόγχες ή δίχτυα.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΩΝ (1) Θρησκευτικός (ο ταύρος ήταν το ιερό ζώο των Κρητών). Πολιτικός και ψυχαγωγικός (άρχοντες και αρχόμενοι ψυχαγωγούνταν). Ατομικός (ατομική ικανοποίηση, προσφορά στο θρησκευτικό χώρο).

ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΩΝ (2) Προβληματισμός (ως προς τα σωματικά και ψυχοπνευματικά πλεονεκτήματα που παρείχε το αγώνισμα αυτό). Γυμναστικός (ο αθλητής έπρεπε να προπονηθεί εντατικά, να γνωρίζει τις νοοτροπίες, την ταχύτητα, το ύψος, το άλμα του ταύρου ώστε να αποφεύγει τα λάθη).

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ Φ.Α. ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Σωματικός Ψυχοπνευματικός Θρησκευτικός Κοινωνικός Ειρηνικός Εκπαιδευτικός Έμμεσα πολεμικός (ο Κρητικός λαός δεν υπήρξε κατακτητικός)

ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ Το κλίμα Οι εδαφικές συνθήκες Η ιδιοσυγκρασία (ιδιαίτερα η αγάπη για το ωραίο και το θέαμα) Οι επιδράσεις (κυρίως από τους Αιγυπτίους) Οι βλέψεις των ξένων (για να καταλάβουν την Κρήτη) Η θρησκευτική και πολιτική συνείδηση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μουρατίδης, Ι. (1998). Ιστορία Φυσικής Αγωγής (με στοιχεία φιλοσοφίας). Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Γιαννάκης, Θ. (1990). Ιστορία φυσικής αγωγής. Αθήνα. Γιάτσης, Σ. (1989). Εισαγωγή στην ιστορία της φυσικής αγωγής στον ελληνικό κόσμο. Θεσσαλονίκη, ΑΠΘ.