ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ Α5: ΣΤΑΥΡΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΣΑΡΑΝΤΑΕΝΑ ΣΟΦΙΑ Σχολικο ετοσ 2012-2013 εργασια για το μαθημα των αρχαιων ελληνικων υπευθυνη καθηγητρια: Δοσχορη φανη ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ Α5: ΣΤΑΥΡΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΣΑΡΑΝΤΑΕΝΑ ΣΟΦΙΑ

ΔΙΣΤΟΜΟ

ΙΣΤΟΡΙΑ… Στην αρχαιότητα το Δίστομο λεγόταν ΄Αμβροσσος ή Άμβρωσσος ή Άμφρυσσος και ανήκε στην Φωκίδα. Ιδρύθηκε από τον ομώνυμο ήρωα και στην πόλη υπήρχε ιερό της θέας Άρτεμης Δικτυνναίας. Η ΄Αμβροσσος ήταν μία από τις πόλεις που κατέστρεψε ο περσικός στρατός του Ξέρξη στο πέρασμά του από την Φωκίδα. Ξεθεμελιώθηκε το 346 π.Χ. από το Φίλιππο Β΄ τον Μακεδόνα, κατά τον Ιερό πόλεμο και γκρεμίστηκε το διπλό τέιχος της πόλης το οποίο επαναχτίστηκε λίγο πριν από τη μάχη της Χαιρώνειας(338 π.Χ.) και το 198 π.Χ. κυριεύτηκε από τους Ρωμαίους με αρχηγό τον Φλαμινίνο. Όταν την επισκέφθηκε ο Παυσανίας μας λέει ότι μεγάλο μέρος της πεδιάδας που την περιβάλλει καταλαμβάνεται από αμπέλια και υπάρχει ένας θάμνος στην περιοχή που ονομάζεται κόκκος και χρησιμοποιείται για βαφή. Από ενεπίγραφη πλάκα του 3ου αιώνα μ.Χ. μαθαίνουμε ότι στην Αμβρυσσό γίνονταν κάθε τετραετία γυμναστικοί και ιππικοί αγώνες. Έχει βρεθεί μία αναθηματική επιγραφή στο Κορύκειο Άνδρο του Παρνασσού που αναγράφει το όνομα ενός Αμβρύσσιου. Συγκεκριμένα αναφέρει «ΕΥΣΤΡΑΤΟΣ ΑΛΚΙΔΑΜΟΥ ΑΜΒΡΥΣΙΟΣ ΣΥΜΠΕΡΙΠΟΛΟΙ ΠΑΝΙΝΥΜΦΑΙΣ», σε βάση μαρμάρινη και σε δυο αγγεία πήλινα για την αφιέρωση του σπηλαίου.

ΙΣΤΟΡΙΑ…. Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η περιοχή δέχτηκε επιδρομές από Γότθους, Ούννους και Σλάβους . Μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 μ.Χ. κυριάρχησαν στην περιοχή οι Φράγκοι, οι Ενετοί, οι Καταλανοί και τέλος οι Τούρκοι. Είναι από τα λίγα μέρη της περιοχής που πέρασαν αδιάλειπτα στην ιστορία χωρίς ερήμωση. Από ευρωπαίους περιηγητές (1610- 1895), (από τους τελευταίους ο Αυστριακός Ludwig Salvator), έχουμε μαρτυρίες για αρχαία έθιμα από τους κατοίκους του Διστόμου, και για μέρος που αριθμούσε 110 μέχρι 130 σπίτια (1776). Επίσης για αυστηρά μονόγλωσσο μέρος, πράγμα που σχολίασαν όλοι οι περιηγητές, γιατί εκείνη την περίοδο (από το 1400) είχαν εισβάλλει Σλάβοι και Αλβανοί στην ευρύτερη περιοχή Βοιωτίας και Αττικής, με αποτέλεσμα να μην ακούνε την ελληνική γλώσσα οι ευρωπαίοι περιηγητές σε άλλα μέρη Κατά την Επανάσταση του 1821 στο Δίστομο έγιναν δύο μάχες: η πρώτη στις 9 Μαΐου 1825 και η δεύτερη τον Ιανουάριο του 1827. Το Δίστομο συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 και στη Μικρασιατική εκστρατεία 1921-1922.

ΙΣΤΟΡΙΑ…. Το Δίστομο έγινε ιδιαίτερα γνωστό για τη σφαγή που πραγματοποιήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 10 Ιουνίου του 1944. Την ημέρα αυτή οι Γερμανοί προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές αφήνοντας πίσω τους 223 νεκρούς, ανάμεσά τους και βρέφη.Η θηριωδία αυτή ξεσήκωσε παγκόσμια κατακραυγή και ακόμα και σήμερα προκαλεί συγκίνηση. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η αγωγή των θυμάτων του Διστόμου, εναντίον του Γερμανικού Δημοσίου, θέμα που αποτελεί παγκόσμια είδηση και πάντα παρακολουθείται με ενδιαφέρον εδώ και αρκετά χρόνια με πρωτοπόρους στον αγώνα της δικαίωσης το Θηβαίο δικηγόρο Ιωάννη Σταμούλη και το Διστομίτη αστροφυσικό και μεταφραστή Αργύρη Σφουντούρη, που έγινε ταινία η ζωή του (Ένα τραγούδι για τον Αργύρη) και έκανε τον γύρω του κόσμου προσφάτως..

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ……

Η Μουσειακή συλλογή Διστόμου….. Το Δίστομο από τον λόφο Μελίστρες Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου Διστόμου Το Μαυσωλείο των θυμάτων της 10ης Ιουνίου 1944 στο λόφο Κάναλες . Η Ακρόπολη της Άμβροσσου

Η μAχη του ΣτειρIου… Το πρωί του Σαββάτου της 10ης Ιουνίου του 1944 οι δυνάμεις του 11ου Λόχου του ΙΙΙ/34 τάγματος του ΕΛΑΣ με Διοικητή τον Λοχαγό Χριστόφορο παίρνοντας εντολή έφυγαν από το Κυριάκι και κατέβηκαν στο Στείρι, περιμένοντας τις επίλεκτες δυνάμεις των Γερμανών που είχαν διαταχθεί από την Λιβαδειά και την Άμφισσα να έλθουν με σκοπό την τρομοκράτηση και εκφοβισμό του πληθυσμού του Διστόμου, αλλά και του Στειρίου και του Κυριακίου . Εκείνη την χρονική περίοδο πολλοί κάτοικοι των χωριών αυτών ήσαν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και βοηθούσαν τον ΕΛΑΣ στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας ,ενώ το Γ΄ Ράιχ είχε υποστεί σημαντικές ήττες τόσο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Οι αντάρτες φτάνοντας στο Στείρι επέλεξαν το κατάλληλο σημείο στήνοντας ενέδρα με τρεις διμοιρίες στη θέση Λιθαράκι 1,5 χιλιόμετρο πριν το χωριό περιμένοντας τους Γερμανούς. Οι Γερμανοί φθάνοντας στο Δίστομο και τρομοκρατώντας τους κατοίκους απόσπασαν την πληροφορία ότι υπάρχουν αντάρτες στο Στείρι. Έτσι πριν τις 12:00 το μεσημέρι, 4 γερμανικά και 2 επιταγμένα ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς για να μην κινήσουν υποψίες , έφυγαν από το Δίστομο με προορισμό το Στείρι με σκοπό να συνεχίσουν και εκεί τα ίδια (βιαιοπραγίες, εκφοβισμό και εκτελέσεις του πληθυσμού).Η μάχη κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση . Οι απώλειες των Γερμανών ήταν περίπου 40 νεκροί άνδρες, μεταξύ αυτών και ένας αξιωματικός που εκτελούσε χρέη μεταφραστή, ο οποίος μεταφέρθηκε τραυματισμένος και πέθανε στο Δίστομο ενώ των Ελλήνων 15 νεκροί. Έτσι τελείωσε η μάχη αυτή με οδυνηρές απώλειες για τους Γερμανούς αλλά και για τον άμαχο και αθώο πληθυσμό του γειτονικού χωριού.

Η Σφαγή του Διστόμου …. Μετά την μάχη οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και σε αντίποινα για τις απώλειές τους άρχισαν την σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρου ΣταυρούEλβετούGeorge Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή. Ένας από τους επικεφαλής που θεωρήθηκε υπεύθυνος για την σφαγή στο Δίστομο Χανς Τσάμπελ (Hans Zampel) μετά το τέλος του πολέμου συνελήφθη στην Γαλλία και εκδόθηκε στην Ελλάδα. Στην πορεία ζητήθηκε η μεταφορά του στην Γερμανία για τις εκεί έρευνες όπου και παρέμεινε. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες ζει ως σήμερα ελεύθερος. Ο λοχαγός των SS Φριτς Λάουτενμπαχ (Fritz Lautenbach) είναι ο άνθρωπος που εκτέλεσε την εντολή και συνέταξε την σχετική ψευδή αναφορά. Η αναφορά του Lautenbach αμφισβητήθηκε άμεσα από τον επίσης αυτόπτη μάρτυρα της μυστικης αστυνομίας, Georg Koch, o οποίος συνόδευε την αποστολή

Η πασίγνωστη φωτογραφία της μαυροφορεμένης γυναίκας από το Δίστομο έχει κάνει τον γύρο του κόσμου. Ποια είναι όμως η ιστορία της; Λίγους μήνες μετά τη Σφαγή, ο Dmitri Κessel, ανταποκριτής του περιοδικού «Life» επισκέφθηκε το Δίστομο για ρεπορτάζ. Τη στιγμή του κλικ της φωτογραφικής μηχανής η Μαρία Παντίσκα (πέθανε το 2009) στέκεται όρθια μπροστά σε μια σκάφη και πλένει τα μαύρα ρούχα της στην αυλή. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Life» στις 29 Νοεμβρίου του 1944. Ο τίτλος του κειμένου ήταν «Τι έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα» και η λεζάντα ανέφερε: «Η Μαρία Παντίσκα ακόμη κλαίει με λυγμούς, δύο μήνες αφότου οι Γερμανοί σκότωσαν τη μητέρα της σε σφαγή στην ελληνική πόλη Δίστομο».

Βιβλιογραφια…. ΒΙΚΙΠΕΔΙΑ ΤΕΛΟΣ…. Βιβλιογραφια…. ΒΙΚΙΠΕΔΙΑ ΤΕΛΟΣ….