ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κεφάλαιο 4: Ο Προγραμματισμός Α. Το εξωτερικό περιβάλλον της σχολικής μονάδας

Α. Παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού Α. Παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού Ο χώρος, δηλαδή η χωρική έκταση του οργανισμού/φορέα, αλλά και το πεδίο δράσης Το συγκείμενο, δηλαδή το κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, πολιτισμικό και πολιτιστικό πλαίσιο ή σύστημα, μέσα στο οποίο είναι ενταγμένος ο οργανισμός ή φορέας

Τρόποι επίδρασης των παραγόντων

Α.1. Ο χώρος Σχετίζεται με την γεωγραφική έκταση, μέσα στην οποία λειτουργεί ο οργανισμός: ένας οργανισμός μπορεί να είναι διεθνούς εμβέλειας, πχ ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, εθνικής εμβέλειας, πχ ένα υπουργείο, ή μικρότερης εμβέλειας, πχ μια επιχείρηση μεσαίου/μικρού μεγέθους.

Α.1.1. Τα επίπεδα του χώρου

Α.1.2. Επίδραση στον οργανισμό Το εύρος της περιοχής που εξυπηρετεί ο οργανισμός επηρεάζει τη δομή και τη διάρθρωση του, τις λειτουργίες που επιτελεί και, κατ’ επέκταση, το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολεί. Όσο διευρύνεται η περιοχή, τόσο αναπτύσσονται και τα επιμέρους στοιχεία του οργανισμού

Α.1.4. Στοιχεία του χώρου Στην περίπτωση των εθνικών ή διεθνών φορέων και οργανισμών, οι στόχοι και οι στρατηγικές διαμορφώνονται με βάση συγκεκριμένες γεωπολιτικές ισορροπίες (επιθυμητές ή μη) που ισχύουν στην περιοχή ευθύνης των οργανισμών αυτών Η ευρύτητα του γεωγραφικού χώρου ενός οργανισμού υπαγορεύεται από συγκεκριμένες πολιτικές βουλήσεις, οι οποίες, με τη σειρά τους, υπαγορεύουν αντίστοιχες πολιτικές κι επιμέρους στρατηγικές στις «χωρικότητες» στις οποίες δρουν

Α.1.4. Στοιχεία του χώρου Διαμορφώνονται συνασπισμοί κρατών, με πρωτίστως κοινά οικονομικά ενδιαφέροντα, και, εξ αυτών, ένα σύνολο ποικίλων επιδράσεων σε άλλα κράτη ή συνασπισμούς κρατών (ανεπτυγμένα και υπανάπτυκτα κράτη, κεντρικές οικονομίες- περιφερειακές οικονομίες, κοκ) Δημιουργείται έτσι ένα πλέγμα εξαρτήσεων μεταξύ του χώρου και των οργανισμών, μεταξύ κρατών και οργανισμών, μεταξύ ομάδων κρατών ή/και κρατών (πχ Β. Ευρώπη- Ν. Ευρώπη, ΟΥΝΕΣΚΟ και κράτη της Αφρικής, κλπ), που έχει ονομαστεί «γεωμετρίες εξουσίας»

Α.2. Το συγκείμενο Το εκάστοτε οικονομικό πλαίσιο [πολιτικές, τάσεις, θεωρήσεις] Οι κυρίαρχες επιστημονικές θεωρίες για την οργάνωση, τη διοίκηση και τα «βέλτιστα» οικονομικά μοντέλα, που βρίσκονται σε άμεση αλληλεξάρτηση με το οικονομικό πλαίσιο [συχνά δε υπαγορεύονται, παράγονται κατά παραγγελίαν ή ανατροφοδοτούνται από αυτό] Ο τύπος διοικητικής διάρθρωσης [συγκεντρωτισμός- αποκέντρωση] Οι θεσμοί κι η κουλτούρα, δηλαδή, το σύνολο των πολιτιστικών και πολιτισμικών στοιχείων ενός τόπου, αλλά κι οι άξιες κι η «ηθική» που παράγεται από αυτό.

A.2.1. Διαστάσεις του συγκείμενου 1. Υπερ-επίπεδο Ι. Η διεθνής οικονομική κατάσταση ΙΙ. Οι επιστημονικές θεωρήσεις για την οικονομία, την πολιτική, την οργάνωση και τη διοίκηση ΙΙΙ. Οργανισμοί με εκπαιδευτικούς στόχους στο υπερ-επίπεδο 2. Μακρο-επίπεδο Ι. Μεταβαίνοντας από το υπερ-επίπεδο στο μακρο-επίπεδο ΙΙ. Το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο ΙΙΙ. Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί στο μακρο-επίπεδο Μεσο- και Μικρο- επίπεδο Ι. Προσεγγίζοντας οικονομικά το μεσο- και μικρό-επίπεδο ΙΙ. Προσεγγίζοντας το μεσο- και μικρο- επίπεδο μέσω της κουλτούρας και του πολιτισμού

Υπερ-επίπεδο: Ι. Η διεθνής οικονομική κατάσταση Υπερ-επίπεδο: Ι. Η διεθνής οικονομική κατάσταση Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία έχει «υποβιβάσει» την έννοια του κράτους ως κυρίαρχης οικονομικής μονάδας. Η δύναμη των πολυεθνικών επιχειρήσεων ή/και η εξουσία των διεθνών χρηματιστηριακών οίκων και των οίκων αξιολόγησης που ασκείται στην οικονομική κατάσταση και τη φερεγγυότητα μιας χώρας. Οι παρεπόμενες μεταβολές των διεθνών ισορροπιών οδηγούν στην αναδιάταξη της «χωρικότητας» κατηγοριοποιώντας τις κρατικές οικονομίες σε κεντρικές και περιφερειακές

1. O ρόλος των εκάστοτε κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών θεωριών: Υπερ-επίπεδο: ΙΙ. Οι επιστημονικές θεωρήσεις για την οικονομία, την πολιτική, την οργάνωση και τη διοίκηση 1. O ρόλος των εκάστοτε κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών θεωριών: Α. διαμορφώνουν το υφέρπον πλέγμα αντιλήψεων για το οικονομικά και πολιτικά «ορθό» Β. υπαγορεύουν –υπό τη μορφή «διεθνών συμβάσεων ή πρωτοκόλλων» τις ανάλογες πρακτικές κι έτσι οδηγούν στην «θεσμοποίηση» μιας ιδέας, ενός «παραδείγματος πολιτικής» 2. Ο ρόλος των θεωριών σχετικά με τη οργάνωση και τη διοίκηση, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των οργανισμών.

ΙΙΙ. Οργανισμοί με εκπαιδευτικούς στόχους στο υπερ-επίπεδο ΟΟΣΑ, ΟΥΝΕΣΚΟ, Διεθνής Τράπεζα Ευρωπαϊκή Ένωση

Μακρο-επίπεδο Ι. Μεταβαίνοντας από το υπερ-επίπεδο στο μακρο- επίπεδο ΙΙ. Το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο ΙΙΙ. Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί στο μακρο-επίπεδο

Ι. Μεταβαίνοντας από το υπερ-επίπεδο στο μακρο-επίπεδο Οι διεθνείς οικονομικές τάσεις κι ο βαθμός εξισορρόπησης των επιδράσεών τους στο μακρο- επίπεδο ενός κράτους επιδρούν ποικιλοτρόπως στο εγχώριο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό σύστημα, π.χ. μετανάστες [αίτια εκτός των ορίων του κράτους → αποτελέσματα εντός των ορίων του κράτους]

ΙΙ. Το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο α. Το νομοθετικό πλαίσιο. Το μέγεθος της επίδρασης του νομοθετικού πλαισίου εξαρτάται από δυο στοιχειώδεις παραμέτρους: τον βαθμό της κρατικής παρέμβασης (ρύθμισης-ελέγχου) και την τυπολογία του νομοθετικού συστήματος. Όσο μεγαλύτερη είναι η κρατική παρέμβαση, τόσο αυξάνεται ο όγκος της νομοθεσίας. Διάκριση των εθνικών νομοθετικών συστημάτων σε δυο μεγάλες κατηγορίες με βασικό κριτήριο τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης και την παραγωγή νομοθεσίας (Ρωμαιο-γερμανικό και Αγγλο-σαξονικό) Ρωμαιο-γερμανικό: Κάθε προγραμματική ή διοικητική ενέργεια του εκπαιδευτικού συστήματος υπόκειται στο νόμο και στην δικαστική επίβλεψη → περιορισμοί διδασκόντων και διδασκομένων

ΙΙ. Το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο β. Το διοικητικό πλαίσιο Κάθε πολιτικό μοντέλο συνδέεται με διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης της εξουσίας Η πολιτική και διοικητική παράδοση των κρατών ευθύνεται για τις πάγιες αντιστάσεις σε διοικητικές αλλαγές και τη θεσμική αδράνεια, ή και το αντίστροφο Η επενέργεια των ατόμων στους θεσμούς και το διοικητικό πλαίσιο Η μορφολογία-τυπολογία του διοικητικού πλαισίου αποτελεί παράγοντα επιρροής με την έννοια ότι επηρεάζει και δομεί καθ’ όμοιο τρόπο τα κοινωνικά υποσύστημα (Καλλικρατης)

ΙΙ. Το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο γ. Από τον συγκεντρωτισμό στην αποκέντρωση της εκπαίδευσης Ποιο είδος Εκπαιδευτικού Προγραμματισμού θα επέτρεπε την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων τοπικών και διεθνών συνθηκών; ► προβάδισμα στην αποκέντρωση Το είδος του διοικητικού συστήματος έχει άμεση επίδραση στη λειτουργία του Προγραμματισμού Διαφορές στη λειτουργία του Προγραμματισμού μεταξύ συγκεντρωτικών και αποκεντρωτικών συστημάτων, αλλά και των αποκεντρωτικών συστημάτων μεταξύ τους: χρηματοδότηση και οικονομική διαχείριση σχολικών μονάδων οργάνωση της παροχής εκπαίδευσης [προγράμματα, μαθητικά θέματα, εκπαιδευτικό προσωπικό]

ΙΙΙ. Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί στο μακρο-επίπεδο Οργανισμός ή φορέας ή μια δημόσια υπηρεσία κρατικής εμβέλειας: εξυπηρετεί ένα σαφώς οριοθετημένο σύνολο ατόμων, που ζει και δραστηριοποιείται στην επικράτεια, με διακριτά επιμέρους χαρακτηριστικά, είτε πρόκειται για αμιγές αυτόχθον, είτε για πολυπολιτισμικό σύνολο. Παράδειγμα: Ο Προγραμματισμός των εκπαιδευτικών διαδικασιών εντός της σχολικής μονάδας δεν είναι απολύτως εσωτερική κι αυτόνομη λειτουργία διότι ρυθμίζεται κι ελέγχεται από το κανονιστικό πλαίσιο της κεντρικής υπηρεσίας

Γ. Μεσο- και Μικρο- επίπεδο Ι. Προσεγγίζοντας οικονομικά το μεσο- και μικρό- επίπεδο ΙΙ. Προσεγγίζοντας το μεσο- και μικρο- επίπεδο μέσω της κουλτούρας και του πολιτισμού

Ι. Προσεγγίζοντας οικονομικά το μεσο- και μικρο-επίπεδο α. Το μεσο- και μικρο- περιβάλλον δεν παραμένει ίδιο κατά την πάροδο του χρόνου ► μεταβάλλεται με βάση τις αλλαγές που επέρχονται στη σχέση παραγωγή ↔ διάθεση αγαθών.

Παρατηρήσεις α. Οι μεταβολές σε κάθε σκέλος της σχέσης, τυχαίες ή ηθελημένες, τροποποιούν με τη σειρά τους άλλες σημαντικές σχέσεις, όπως: πλούτος ↔ φτώχεια, εργασία ↔ ανεργία, ευμάρεια ↔ στενότητα πόρων, ευτυχία ↔ δυστυχία, εκπαίδευση ↔ απαιδευσία/άγνοια υψηλό μορφωτικό και πνευματικό επίπεδο ↔ χαμηλό μορφωτικό και πνευματικό επίπεδο, τεχνολογική ανάπτυξη ↔ στοιχειώδεις τεχνικές δεξιότητες, υγεία ↔ ασθένειες, αθλιότητα, μακροζωία, υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης ↔ χαμηλό προσδόκιμο επιβίωσης, ελευθερία σκέψης, λόγου ↔ λογοκρισία ανεξιθρησκία ↔ θρησκευτικός σκοταδισμός, κοκ

Παρατηρήσεις β. Οι διαχρονικές συγκρίσεις των επιμέρους στοιχείων είναι αδύνατες γ. Οι συγκρίσεις των οικονομικών και κοινωνικών στοιχείων ανάμεσα σε περιοχές σε συγχρονικό επίπεδο είναι επίσης αδύνατες

Πολιτισμικές και κοινωνικές σχέσεις ΙΙ. Προσεγγίζοντας το μεσο- και μικρο- επίπεδο μέσω της κουλτούρας και του πολιτισμού Η κουλτούρα των ατόμων και το πολιτιστικό επίπεδο μιας περιοχής οφείλεται σε πολλούς παράγοντες Κουλτούρα = εθνική ιδιοπροσωπία και τρόποι πρόσκτησης των πολιτιστικών στοιχείων Πολιτισμός = κουλτούρα και ανάπτυξη στον υλικό, επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα Πολιτισμικές και κοινωνικές σχέσεις Τα πολιτιστικά στοιχεία επηρεάζουν ως ένα βαθμό τους θεσμούς, τις αξίες και τις πεποιθήσεις των ατόμων και συντελούν στη διαμόρφωση στάσεων και απόψεων

Το πολιτιστικό κεφάλαιο (Bourdieu) = γνώσεις, δεξιότητες και τα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά προσόντα του ατόμου, ο παράγοντας που κάνει το άτομο να ξεχωρίζει. Μαζί με το κοινωνικό και το οικονομικό κεφάλαιο διαμορφώνει την κοινωνική δυναμική του ατόμου στο πεδίο

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ -ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ α. Η οργανωτική δομή και διάρθρωση, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί και οργανωθεί ο οργανισμός β. Ο χρόνος, δηλαδή η διάρκεια εφαρμογής του προγραμματισμού καθώς κι οι επιπτώσεις που ο χρόνος έχει σε άλλες λειτουργίες του οργανισμού γ. Η στρατηγική ή στρατηγικές που υιοθετεί ο οργανισμός ή φορέας κατά την εφαρμογή του Προγραμματισμού

Α. Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Α. Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Ι. Μεταβαίνοντας από το εξωτερικό στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού ΙΙ. Το εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού ως αυτοτελές σύστημα. Συνιστώσες του εσωτερικού περιβάλλοντος

Ι. ΜΕΤΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Το εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού = πηγή εξουσίας, ως προς τη στήριξη της πολιτικής και των στρατηγικών του, αλλά συγχρόνως κι αφετηρία αμφισβητήσεώς τους. Στόχος των οργανισμών= σαφής και έγκαιρη πληροφόρηση για τις μεταβολές του περιβάλλοντος ► απορρόφηση των κραδασμών της ρευστότητας των παραγόντων αυτών ή/και εκμετάλλευσή τους προς όφελος του οργανισμού Οποιαδήποτε στρατηγική ελέγχου και αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιρροών κι αν επιλέξει ο οργανισμός αυτή εξαρτάται απολυτά από την οργανωτική δομή και διάρθρωση του και τις λοιπές συνιστώσες του, δηλαδή το εσωτερικό του περιβάλλον.

. ΙΙ. ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ ΣΎΣΤΗΜΑ – συνιστωσεσ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎ- Προπαρασκευη Τεχνικές διερεύνησης Ι. Εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού P.E.S.T.E.L. Analysis ΙΙ. Εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού S.W.O.T ή Porter’s Analysis

ΑΝΑΛΥΣΗ Ρ.E.S.T.E.L ΣΤΟ ΜΑΚΡΟ-ΕΠΙΠΕΔΟ

SWOT /SOFT S strengths δυνατά σημεία-πλεονεκτήματα W weaknesses/ F faults αδυναμίες/ λάθη O opportunities ευκαιρίες T threats απειλές Αποτελεί μια μέθοδο εκτίμησης των εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που επηρεάζουν την λειτουργία ενός οργανισμού και, ως εκ τούτου, χρησιμοποιειται ως ένα είδος «ακτινογραφίας» του οργανισμού. Εξετάζει κάθε διαθέσιμη πληροφορία με δομημένο τρόπο κατηγοριοποιώντας και συσχετίζοντας τους τέσσερις παράγοντες μεταξύ τους.

Porter’s analysis ΣΤΟ ΜΙΚΡΟ-ΕΠΙΠΕΔΟ