7. TO ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η διερεύνηση του εσωτερικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων χρειάζεται μια οργάνωση και μια προπαρασκευή που να οδηγεί σε στοιχεία και αναλύσεις για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων.Πολλές φορές υποτιμάται ή θεωρείται ως δεδομένη η γνώση της εσωτερικής πραγματικότητας, των δυνατοτήτων της επιχείρησης. Το εσωτερικό περιβάλλον και το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης είναι μεταξύ τους συγκοινωνούντα δοχεία.

ΙΙ. Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ, ΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ Η ΑΓΟΡΑ Υπάρχουν τέσσερα βασικά στοιχεία τα οποία η επιχείρηση υποχρεούται να λάβει υπόψιν της στην κατεύθυνση διερεύνησης και σχηματισμού των στρατηγικών της προγραμμάτων. Η ίδια η επιχείρηση ή η προς διερεύνηση αλλαγή. Ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων Τα προϊόντα της επιχείρησης ως μονάδες και ως σύνολο Η αγορά ως αφηρημένη έννοια αλλά και ως χώρος μέσα στον οποίο υπάρχει η επιχείρηση σε μια διαδικασία ανταγωνισμού με άλλες επιχειρήσεις και τα προϊόντα τους

Η συμπεριφορά των επιχειρήσεων Ο επιστημονικός χώρος της συμπεριφοράς των επιχειρήσεων (organizational behavior)έχει προσφέρει σημαντικά ευρήματα για τον τρόπο ζωής των επιχειρήσεων. Υπάρχουν δύο απόψεις σχετικά με την συμπεριφορά των επιχειρήσεων και τις μεθόδους βάσει των οποίων διαμορφώνουν τα στρατηγικά τους προγράμματα: α. Η πρώτη άποψη σύμφωνα με την οποία η επιχείρηση θέτει στόχους, μετράει, παρακολουθεί τα αποτελέσματα και κάνει τις διορθωτικές παρεμβάσεις (social engineering image of management, μάνατζμεντ της κοινωνικής μηχανικής). β. η δεύτερη άποψη σύμφωνα με την οποία οι κανονικότητες που παρουσιάζει η συμπεριφορά των επιχειρήσεων μέσα στο χώρο και το χρόνο είναι προσωρινές και όχι ιδιαίτερα αποκαλυπτικές οπότε πρέπει να ληφθούν υπόψιν και άλλα στοιχεία όπως η ανοικτότητα των συστημάτων, η αυτό-οργάνωση κ.ά. Δημιουργείται επομένως ανάγκη για ερμηνεία μέσα από διήγηση και συζήτηση (from social engineering to reflective action, από την κοινωνική μηχανική στην αναστοχαστική λογική και πράξη.)

Ο ανταγωνισμός και οι ανταγωνιστές Ανταγωνισμός : Έννοια με πολλαπλή σημασία. Στην οικονομική θεωρία σχετίζεται με τη φύση της ζήτησης σε δεδομένες αγορές και τους βαθμούς ελαστικότητας της ζήτησης. Πως επισημαίνονται οι ανταγωνιστές μιας επιχείρησης; Με αναγνώριση των αναγκών των πελατών και στη συνέχεια η αναγνώριση των επιχειρήσεων που ικανοποιούν αυτές τις ανάγκες και η δημιουργία της έννοιας της αγοράς.(αγορά παπουτσιών, ενδυμάτων, ηλεκτρικών ειδών). Με επίκληση της έννοιας του κλάδου όπου δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις. Με προσπάθεια αναγνώρισης των επιχειρήσεων που ακολουθούν συγκεκριμένη στρατηγική μέσα σε δεδομένες αγορές.

Ο κύκλος ζωής του προϊόντος

Ανάπτυξη των επιχειρήσεων στο πλαίσιο «αγορές – προϊόντα» Οι κατευθύνσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη μιας επιχείρησης με σκοπό τη δημιουργία πρόσθετης αξίας είναι οι εξής: Επέκταση της υπάρχουσας δραστηριότητας με αύξηση του μεριδίου αγοράς Επέκταση της υπάρχουσας δραστηριότητας αλλά σε άλλη περιοχή Κατακόρυφη ολοκλήρωση (vertical integration) Επέκταση σε νέα δραστηριότητα (related diversification) Επέκταση σε νέα δραστηριότητα που δεν σχετίζεται με την υπάρχουσα (unrelated diversification)

III. TO ΧΑΡΤΟ ΦΥΛΑΚΙΟ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Από το τέλος της δεκαετίας του ’60 οι εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων προώθησαν ενδιαφέρουσες ιδέες στην απεικόνιση και στην επεξεργασία ποσοτικών και ποιοτικών στοιχεία που συνδυάζουν τις έννοιες της αγοράς ή των αγορών και των προϊόντων μιας επιχείρησης

O πίνακας του μεριδίου αγορά των προϊόντων της επιχείρησης και του ρυθμού ανάπτυξης της αγοράς

Cash cows, stars, dogs, question marks

( ( IV. OI OI OIKONOMIEΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Από τη βιβλιογραφία προκύπτει ότι οι επιχειρήσεις που διαθέτουν μεγάλα μεγέθη στην παραγωγή και στις πωλήσεις μπορούν να τα εκμεταλλευθούν και να τα ενσωματώσουν στα στρατηγικά τους προγράμματα. Ο κανόνας 0,6 – 0,8 Από εμπειρικές μελέτες έχει προκύψει ότι είναι δυνατόν να υπολογιστεί το εναλλακτικό κόστος της επένδυσης το οποίο απαιτείται για την προμήθεια ενός τύπου εξοπλισμού δεδομένης παραγωγικής δυναμικότητας.Η μαθηματική μορφή του κανόνα 0,6 – 0,8 είναι η ακόλουθη: In Qn Io Qo Qn, Qo, εναλλακτικές παραγωγικές δυναμικότητες του τεχνικού εξοπλισμού εκφρασμένες σε μονάδες προϊόντος ανά μονάδα χρόνου. Ιn, Io, κόστος επένδυσης αντιστοίχως, κ, σταθερή παράμετρος ελαστικότητας του κόστους επένδυσης (0,6-0,8) ( κ ( = κ

( ) Οι καμπύλες εμπειρίες Από εμπειρικές μελέτες έχει προκύψει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος και του σωρευτικού όγκου παραγωγής από το χρόνο έναρξης της παραγωγικής δραστηριότητας, στοιχείο που δηλώνει την ενσωμάτωση της εμπειρίας στην παραγωγική διαδικασία. Η μαθηματική σχέση μέσω της οποίας εκφράζεται η εμπειρία είναι η ακόλουθη: Ct, Co, κόστος μονάδας στους χρόνους t και μηδέν, Qt, Qo, σωρευτικός όγκος παραγωγής στους χρόνους t και μηδέν αντίστοιχα, α, σταθερή παράμετρος ελαστικότητας του μοναδιαίου κόστους ως προς το σωρευτικό όγκο παραγωγής. Ct Cο ( Qt Qo ) -α =

Εταιρική μνήμη Σε όλες τις επιχειρήσεις είναι γνωστό ότι οι εργαζόμενοι συσσωρεύουν και προσθέτουν γνώσεις στις ήδη υπάρχουσες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο μεγάλης αξίας. Ιδιαίτερα σε περιόδους αναδιαρθρώσεων και αλλαγών η εταιρική μνήμη (corporate memory)δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν. Ο κύκλος « μάθηση - γνώση – εμπειρία » είναι ένας ειδικός κύκλος, έχει μεγάλες δυσκολίες και χρειάζεται ειδική πολιτική για να έχει αποτελέσματα σε ένα επιχειρηματικό χώρο.

V. Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ, ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (ΔΑΕΑ) Η ανάλυση ΔΑΕΑ είναι μια απόπειρα συνδυασμού παραγόντων του εσωτερικού και εξωτερικού της περιβάλλοντος. Πρόκειται για μια τεχνική σύνθετου χαρακτήρα, η οποία είναι γνωστή και ως SWOT analysis (strengths, weaknesses, opportunities, threats)

VI. H ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Η στρατηγική μιας επιχείρησης και τα στρατηγικά της προγράμματα είναι προφανώς προσανατολισμένα στο μέλλον.Όσο μικρότερος είναι ο ορίζοντας που η επιχείρηση τοποθετεί τα στρατηγικά της προγράμματα τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα να επαληθευθούν οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις. Οι μέθοδοι εκτίμησης μελλοντικών καταστάσεων που χρησιμοποιούνται ευρέως είναι: Η μέθοδος των σεναρίων (η μέθοδος της SHELL) H μέθοδος των Δελφών Το διάγραμμα « πρωτοπόροι - μετανάστες – άποικοι » Η μέθοδος PIMS( profit impact of market strategies ) Ο πίνακας του ρυθμού ανάπτυξης της αξίας και του ρυθμού ανάπτυξης των εσόδων της επιχείρησης

Η μέθοδος των σεναρίων Εξέταση πιθανών αλλαγών σε οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, τεχνολογικές παραμέτρους. Επισήμανση αβεβαιοτήτων και αλλαγών Επισήμανση των αιτίων – βασικών παραγόντων που βρίσκονται πίσω από τις αβεβαιότητες. Δημιουργία κλίμακας συνετών υποθέσεων για κάθε ένα συνετό παράγοντα. Συνδυασμός των επιμέρους στοιχείων της κλίμακας σε σενάρια. Ανάλυση των δυνατοτήτων του κλάδου οι οποίες φαίνονται πιθανότερες σε κάθε σενάριο. Ορισμός της πηγής του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μέσα σε κάθε σενάριο. Πρόβλεψη της συμπεριφοράς των ανταγωνιστών σε κάθε περίπτωση σεναρίου.

Η μέθοδος των Δελφών Στην τρέχουσα μορφή της η μέθοδος των Δελφών εφαρμόζεται σε ένα σύνολο ειδικών που δεν γνωρίζουν μεταξύ τους ότι ερωτώνται για το ίδιο ζήτημα και οι οποίοι καλούνται να εκτιμήσουν διάφορα θέματα. Ο απώτερος στόχος αυτής της διαδικασίας είναι να δημιουργηθεί μια σύμπτωση απόψεων στην εκτίμηση των παραμέτρων. Η μέθοδος αυτή θεωρήθηκε από πολλούς αντιεπιστημονική. Πάντως η βιβλιογραφία επιβεβαιώνει ότι η μέθοδος αυτή είναι αποδοτική όταν οι ερωτώμενοι απαντούν σε θέματα ιδεών και απόψεων σε γενικότερα κοινωνικά ζητήματα, κάνουν εκτίμηση του χρόνου, του κόστους κ.ά

Το διάγραμμα «πρωτοπόροι - μετανάστες - άποικοι

Η μέθοδος PIMS Θα μπορούσε να αναφερθεί στα ελληνικά ως ανάλυση ΣΑΕΚ (Στρατηγική των Αγορών και Επιπτώσεις στα Κέρδη). Συνδέεται έμμεσα και με την καμπύλη εμπειρίας. Γνώση της καμπύλης εμπειρίας συνεπάγεται διαφορετικές πολιτικές.Όσο μεγαλύτερο είναι το μερίδιο αγοράς, τόσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή και τόσο μικρότερο το μοναδιαίο κόστος.Η μέθοδος PIMS εννοεί ότι η πρώτη εταιρεία σε μια επιχειρηματική δραστηριότητα είναι πιθανόν να πάρει τα ωφελήματα της καμπύλης εμπειρίας πρώτη,

Ο πίνακας ρυθμού ανάπτυξης της αξίας και ρυθμού και ρυθμού ανάπτυξης των εσόδων

VII.Η ΜΑΘΗΣΗ ΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ H γνώση στην επιχείρηση έχει ιδιαίτερη αξία καθώς τροφοδοτεί συνεχώς την επιχειρηματική καινοτομία, δράση και πρόοδο. Το τρίπτυχο «παραγωγή - μάθηση – γνώση» αναφέρεται ως αντιπροσωπευτικό των φάσεων που διέτρεξαν οι μεγάλες επιχειρήσεις την περίοδο μετά τον πόλεμο (knowledge management). Οι επιχειρήσεις που δίνουν έμφαση στον πνευματικό πλούτο που είναι ενσωματωμένος στην επιχείρηση και στις γνώσεις των στελεχών τους, δηλαδή στο νοητικό κεφάλαιο (intellectual capital). Οι όροι «οικονομία της γνώσης» (knowledge economy) και «ηλεκτρονική μάθηση» (e – learning) παρότι κυρίαρχοι στην επιχειρηματική δράση δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην τρέχουσα ζωή των επιχειρήσεων.