Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική εκπαίδευση Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική εκπαίδευση Βασιλική Ματούλα Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής 14ης Περιφέρειας Φλώρινας

Η σύγχρονη τεχνολογία Η σύγχρονη τεχνολογία έχει επιφέρει, τόσο στο χώρο της εργασίας, όσο και στην καθημερινή ζωή όλων των ανθρώπων θεμελιακές αλλαγές. Στις δυτικές κοινωνίες τα μικρά παιδιά έρχονται σε επαφή στην καθημερινή τους ζωή με ένα εύρος τεχνολογικών επιτευγμάτων πολύ προτού φοιτήσουν στο νηπιαγωγείο.

Το νηπιαγωγείο αξιοποιεί τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές Το νηπιαγωγείο δεν θα μπορούσε να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα, καθώς ρόλος του είναι να αξιοποιεί τις εμπειρίες που έχουν βιώσει τα παιδιά στο περιβάλλον τους και τις δεξιότητες που έχουν ήδη αποκτήσει. Με δεδομένη τη σημασία που έχει στο πλαίσιο των δυτικών κοινωνιών ο «τεχνολογικός γραμματισμός» αναμενόμενο είναι να στρέφεται σε πολιτισμικές πρακτικές που συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες.

Τεχνολογία και αναλυτικά προγράμματα Είναι γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία έχει αρχίσει μια έντονη συζήτηση γύρω από την εισαγωγή και τη χρήση της τεχνολογίας στα σχολεία και επειδή οι νέες τεχνολογίες τείνουν να «επιβάλλονται» περισσότερο από εξωσχολικούς παρά από ενδοσχολικούς παράγοντες, θα χρειαστεί να εξεταστεί κριτικά το θέμα της σκοποθεσίας των αναλυτικών προγραμμάτων, αλλά και το θέμα του περιεχομένου, των τρόπων διδασκαλίας και της αξιολόγησης.

Προβληματισμοί ως προς τις νέες τεχνολογίες Είναι αναγκαία η χρήση της νέας τεχνολογίας στα σχολεία; Ποιες είναι οι συνέπειες της τεχνολογίας; Τι δυνατότητες δίνει η τεχνολογία; Ποιος ο ρόλος της τεχνολογίας στο αναλυτικό πρόγραμμα; Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η χρήση της τεχνολογίας;

Είναι αναγκαία η χρήση της τεχνολογίας στα σχολεία; Το κοινωνικό σκεπτικό: οι υπολογιστές είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Το επαγγελματικό σκεπτικό: Τα παιδιά πρέπει να μάθουν τη χρήση τους, γιατί αυτό θα φανεί χρήσιμο στα μελλοντικά τους επαγγέλματα. Το παιδαγωγικό σκεπτικό: Οι υπολογιστές μπορούν να βοηθήσουν στη διαδικασία της μάθησης. Το καταλυτικό σκεπτικό: Τα σχολεία μπορεί να λειτουργήσουν γενικώς καλύτερα.

Ποιες είναι οι συνέπειες της τεχνολογίας Σήμερα, θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί ότι ο άνθρωπος δεν έχει απλώς τη γνώση, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο στα χέρια του. Με την απλή αφή των δακτύλων του, ο άνθρωπος είναι ικανός να μπει σε βιβλιοθήκες και να ψάξει σε χιλιάδες βιβλία και άρθρα, και να επικοινωνήσει επιπλέον άμεσα με οποιοδήποτε άτομο, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.

Τι δυνατότητες δίνει η τεχνολογία; Εξατομικευμένη διδασκαλία και μάθηση. Ομαδοσυνεργατική μάθηση. Καλός τρόπος αναπαράστασης της πραγματικότητας. Ανατροφοδότηση μέσω κατάλληλα σχεδιασμένων προγραμμάτων. Δια βίου εκπαίδευση. Σύνδεση με τον κόσμο Βοήθεια στο μαθητή με ειδικές ανάγκες.

Ποιος ο ρόλος της τεχνολογίας στο αναλυτικό πρόγραμμα; Η ώθηση για την ανάπτυξη του «τεχνολογικού αναλυτικού προγράμματος» οφείλεται στις διάφορες καινοτομίες της δεκαετίας του ’70, όπως η προγραμματισμένη μάθηση και η τηλεόραση (Eisner, 1985). Σήμερα, προφανώς, η νέα ώθηση οφείλεται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα πολυμέσα. Ωστόσο, έχει αναγνωριστεί ότι οποιαδήποτε καινοτομία δεν μπορεί από μόνη της να εξασφαλίσει μαθησιακά αποτελέσματα. Οι μελέτες έδειξαν ότι την μεγαλύτερη επίδραση πάνω στη διαδικασία της μάθησης είχε η δομή, ο ρυθμός και η παρουσίαση που χαρακτήριζε ένα δεδομένο μέσο, παρά το μέσο αυτό καθαυτό.

Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η χρήση της τεχνολογίας; Η απομόνωση του μαθητή από τον κόσμο. Η προσκόλλησή του στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, με όλα τα επακόλουθα. Η υιοθέτηση μιας τεχνοκρατικής προσέγγισης της διαδικασίας της διδακτικής μάθησης. Η αύξηση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Τέλος ένας κίνδυνος που δεν διαφαίνεται τόσο εύκολα είναι να καθοδηγήσει η τεχνολογία το αναλυτικό πρόγραμμα.

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής σε μια τάξη νηπιαγωγείου. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να συμβάλλει: Στην ανάπτυξη της αυτονομίας των παιδιών. Στην εξέλιξη γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας. Στην ενίσχυση της παρατηρητικότητας. Στην κατανόηση αιτίου αποτελέσματος.

Επιφυλάξεις από εκπαιδευτικούς και μελετητές Τόσο στη χώρα μας όσο και σε χώρες περισσότερο εξοικειωμένους με την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών (π.χ. Αγγλία, Η.Π.Α. κ.α.) εξακολουθούν να εκφράζονται επιφυλάξεις από εκπαιδευτικούς και μελετητές που ασχολούνται με τις μικρές ηλικίες σχετικά με το αν η ενασχόληση με ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι αναπτυξιακά κατάλληλη για μικρά παιδιά. Σε ό,τι αφορά την καταλληλότητά τους, τα πορίσματα σχετικών ερευνών καταλήγουν ότι αυτή συνδέεται αποκλειστικά με τον τρόπο αξιοποίησής τους στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ως εργαλείο μέσα στην τάξη Τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν να παίξουν στη γωνιά του υπολογιστή, όπως σε κάθε άλλη γωνιά της τάξης. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να λειτουργήσει ως υποστηρικτικό εργαλείο για τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται μέσα στην τάξη.

Τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά του νηπιαγωγείου; Η εκπαιδευτικός μπορεί να προωθήσει μια σειρά από δραστηριότητες που αναπτύσσονται μέσα στην τάξη, όπως: Να εξοικειωθούν τα παιδιά με τα μέρη του υπολογιστή. Να γράψουν τα ονόματά τους και ό,τι άλλο θελήσουν. Να παρατηρήσουν και να συγκρίνουν διάφορα είδη γραφής. Να διαμορφώσουν ευχετήριες κάρτες, προσκλήσεις γενεθλίων και προσκλήσεις για γιορτές και εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο χώρο του σχολείου. Να διαμορφώσουν βιβλία, εφημερίδες, ημερολόγια και αφίσες που δημιουργούνται στην τάξη. Να κάνουν την καταγραφή των δανεισμών από τη βιβλιοθήκη της τάξης. Να κάνουν την επεξεργασία φωτογραφιών που έχουν τραβήξει κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων. Να δημιουργήσουν σχέδια και να ζωγραφίσουν. Να συναρμολογήσουν παζλ. Να συμπληρώσουν και να συσχετίσουν παιδαγωγικά παιχνίδια –ασκήσεις, αφού βέβαια έχει αναπτυχθεί το ανάλογο λογισμικό.

Αξιολογώντας τη γωνιά του ηλεκτρονικού υπολογιστή Προφανώς η χρήση και μόνο του υπολογιστή στην τάξη δεν εγγυάται την επιτυχία. Έχει παρατηρηθεί ότι τα κορίτσια επιδεικνύουν πολύ μικρότερο ενδιαφέρον απ’ ότι τα αγόρια. Απαιτείται η προσοχή και οι εύστοχες παρεμβάσεις της εκπαιδευτικού που θα διευρύνει τις ευκαιρίες όλων των παιδιών για μάθηση, δε θα ενισχύει τις ανισότητες και δε θα συμβάλλει στην απομόνωση κάποιων παιδιών. Οι δυνατότητες της τεχνολογίας είναι σίγουρα μεγάλες, αλλά πάντα να έχουμε υπόψη ότι δεν αποτελούν παρά ένα μέσο για κάποιο σκοπό και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει το μέσο αυτό να πάρει τη θέση του σκοπού.