ΕΡΠΕΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΑΙΘΡΟ ΠΛΗΣΙΩΝ ΤΩΝ ΦΑΡΩΝ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΑΙΘΡΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ ΤΑ ΚΑΤΩΘΙ ΕΡΠΕΤΑ : • ΦΙΔΙΑ • ΣΑΥΡΕΣ • ΧΕΛΩΝΕΣ• ΣΚΟΡΠΙΟΙ

ΦΙΔΙΑ Στην Ελλάδα συναντάμε 22 είδη φιδιών γεγονός που την καθιστά τη πλουσιότερη χώρα σε ποικιλία διαφορετικών ειδών στην Ευρώπη. Ανήκουν όλα στην Τάξη των Φολιδωτών 5 εκ των οποίων στην Οικογένεια Viperidae, 15 στην Οικογένεια των Colubridae, 1 στην Οικογένεια των boidae και 1 στην Οικογένεια typhlopidae. Γνωστότερο και περισσότερο επικίνδυνο είναι η οχιά (viperidae). Υπάρχουν πέντε είδη οχιάς: Ο Αστρίτης, η Όχεντρα ή Κερασφόρος οχιά, η Βουνόχεντρα, η Λασπόχεντρα (οχιά της Μήλου) και η Νανόχεντρα. Όλα αυτά τα είδη οχιάς έχουν δηλητήριο και είναι πολύ επικίνδυνα για τον άνθρωπο αφού μπορεί να επέλθει ακόμα και ο θάνατος. Άλλα είδη φιδιών που συναντάμε στην Ελλάδα είναι από την οικογένεια κολουμπρίδων (colubridae) η δεντρογαλιά, η σαϊτα, το γατόφιδο (αγιόφιδο), ο στεφανοφόρος, το αστραπόφιδο (εφιός), ο λιαφάτης, το λιμνόφιδο, το νερόφιδο, το σπιτόφιδο, το μαύρο φίδι της Γυάρου, το θαμνόφιδο, ο σαπίτης, ο ζαμενής της Ρόδου, ο Ζαμενής ο μαύρος και το γιατρόφιδο (λαφιάτης ασκληπιού). Από της οικογένεια των βόων (boidae) το Έρυξ ή Ερημόφιδο ή Λουρίτης και από την οικογένεια των typhlopidae τον Τυφλίνο. Ο Τυφλίνος (Typhlops vermicularis) στην Κω ονομάζεται Ανήλιαγο ή Ήλιος γιατί προτιμά να βγαίνει μετά τη Δύση του ήλιου και προτιμά να ζει μέσα στο έδαφος. Η αντοχή αυτού του φιδιού είναι τρομαχτική! Ενώ τρέφεται με μυρμήγκια και άλλα μικρά έντομα του εδάφους έρευνες έδειξαν ότι έγκλειστο σε γυάλα 1000ml μπορεί να ζει φυσιολογικά επί ένα χρόνο χωρίς καμιά αλλαγή χώματος! Εκτός από την οχιά όλα τα υπόλοιπα είδη που ζουν στην Ελλάδα είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο.

ΦΙΔΙΑ Τα φίδια δεν βλέπουν όπως ο άνθρωπος αλλά διακρίνει την υπεριώδη ακτινοβολία. Διακρίνει δηλαδή τη θερμότητα των θηλαστικών. Είναι τελείως κουφά αλλά καταλαβαίνον τις κινήσεις στο χώρο από την υπερευαισθησία που έχουν στις δονήσεις. Αυτός είναι ο λόγος της φήμης που έχουν ότι αντιλαμβάνονται πρώτα τις επερχόμενες σεισμικές δονήσεις. Τέλος έχουν πολύ δυνατή όσφρηση που τα βοηθάει στην εντόπιση της λείας.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΑΓΚΩΜΑΤΟΣ Αν μας δαγκώσει ποτέ φίδι, δεν συνεπάγεται ότι έκχυσε μέσα μας και δηλητήριο! Όπως είδαμε και πιο πάνω τα περισσότερα είδη που ζουν στην Ελλάδα είναι άκακα και δεν φέρουν αδένες με δηλητήριο. Η διαφορά στο δάγκωμα είναι ότι στο μεν δηλητηριώδες υπάρχουν στο σημείο δαγκώματος 2 τρύπες ενώ στο άκακο το σημάδι που μένει μετά το δάγκωμα είναι σχήματος U. Σε περίπτωση δαγκώματος δηλητηριώδους φιδιού πρέπει το συντομότερο να ανατρέξουμε σε κάποιο κοντινό νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας. Στο σημείο του νήγματος παρατηρήται έντονη υπεραιμία στην περιοχή, πρήξιμο, αύξηση της θερμοκρασίας και έντονο κοκίνισμα, φαγούρα συνοδευόμενα από έντονο καυστικό πόνο. Μετά από λίγη ώρα αυτά τα συμπτώματα θα αρχίσουν να εξαπλώνονται και σε γειτονικά σημεία του δαγκώματος. Ο πυρετός και η δυσκολία της αναπνοής, παράλυση του διογκωμένου άκρου, ναυτία, εμετός, χαμηλή αρτηριακή πίεση, ασθενικός σφυγμός, αιμμωδία της γλώσσας, εφίδρωση, πονοκέφαλος μπορούν να συνοδεύσουν σε προχωριμένη ώρα τα παραπάνω συμπτώματα. Για τις πρώτες βοήθειες μπορούμε να πιέσουμε με πάγο το σημείο δαγκώματος αφού ακινητοποίσουμε το θύμα. Αποτελεσματικό είναι το ρούφηγμα της πληγής με ειδικό extractor για την ελάτωση της ποσότητας του δηλητήριου. Με το στόμα η αναρρόφηση είναι πολύ επικίνδυνη. Πλύσιμο του τραύματος με ήπια αντισηπτικά όπως σαπούνι με νερό οξυζενέ και ιώδιο. Ένεση κορτιζόνης ή αντιοφικός ορός είναι απαραίτητα για την σίγουρη αποκατάσταση και αποφυγή κινδύνου από τη δράση του δηλητήριου. Το δηλητήριο χρειάζεται (σε υγιή οργανισμό) τέσσερις με έξι ώρες για να αποβεί θανατηφόρο.

ΣΑΥΡΕΣ Οι σαύρες είναι ζώα της ομοταξίας ερπετά. Τα περισσότερα είδη έχουν τέσσερα πόδια και κινούμενα βλέφαρα (σε αυτά τα σημεία διαφέρουν από τα φίδια, ενώ το σχήμα του σώματός τους μοιάζει με αυτά). Τα είδη τους ποικίλλουν στο μήκος τους από λίγα εκατοστόμετρο μέχρι σχεδόν τρία μέτρα.

ΣΑΥΡΕΣ Κροκοδειλάκι Starred Agama Γουστέρα του Ταύρου Balkan Wall Lizard Τοιχογουστέρα Common Wall Lizard Αμμόσαυρα Sand Lizard Πράσινη σαύρα Green Lizard Γουστέρα της Μήλου Milos Wall Lizard Μολυντήρι Turkish Gecko Πελοπον. Γουστέρα Pelopon. Wall Lizard Τρανόσαυρα Balkan Green Lizard Αβλέφαρος Snake-eyed Skink Σιλιβούτι Erhard's Wall Lizard Σαύρα της Ρούμελης Dalmatian Algyroides

ΣΑΥΡΕΣ Σαμιαμίδι Οι σαύρες είναι ζώα της ομοταξίας ερπετά . Τα περισσότερα είδη έχουν τέσσερα πόδια και κινούμενα βλέφαρα (σε αυτά τα σημεία διαφέρουν από τα φίδια, ενώ το σχήμα του σώματός τους μοιάζει με αυτά). Τα είδη τους ποικίλλουν στο μήκος τους από λίγα εκατοστόμετρα μέχρι σχεδόν τρία μέτρα.

ΧΕΛΩΝΕΣ Η χελώνα είναι ερπετό. Ανήκει στην αρτίγονη τάξη της πρωτόγονης υφομοταξίας αναψιδωτά. Χαρακτηριστικό τους ο οστέινος θώρακας (Χέλυο) για να προστατεύεται, την σαρκώδη γλώσσα και την απουσία δοντιών. Υπάρχουν χερσαίες, θαλάσσιες και αμφίβιες χελώνες. Ζουν και σε εύκρατα και σε τροπικά κλίματα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των χελωνών είναι το καβούκι τους, το οποίο προστατεύει το σώμα τους. Οι χελώνες αναπαράγονται κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Γεννούν αυγά τα οποία αφήνουν σε τρύπες τις οποίες σκάβουν. Οι χελώνες στη συνέχεια δεν έχουν καμιά σχέση με τα μικρά τους, τα οποία μεγαλώνουν μόνα τους.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ Οι σκορπιοί είναι ζώα που σχηματίζουν την ομώνυμη τάξη αρθροπόδων (Scorpiones) και ανήκουν στην ομοταξία των αραχνίδιων. Οι σκορπιοί έχουν μέγεθος από 3 μέχρι 18 εκατοστά του μέτρου. Κατοικούν σε ξερές και πετρώδεις περιοχές. Στην Ευρώπη, ο σκορπιός εμφανίζεται περισσότερο στην Ισπανία, την Ιταλία και τα Βαλκάνια. Ζει μόνος του και δεν αλλάζει τον τόπο που μένει μέχρι να πεθάνει. Την ημέρα κρύβεται κάτω από πέτρες, στις σχισμές των βράχων ακόμα και μέσα στα σπίτια, στις σκοτεινές γωνιές ή κάτω από έπιπλα. Τη νύχτα βγαίνει από την κρύπτη του για την ανεύρεση τροφής. Οι σκορπιοί τρώνε έντομα, αράχνες και άλλα μικρά ζωύφια.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗΣ ΠΙΣΣΑ ΚΟΡΗ Σκορπιοί – Φίδια Ευτυχώς στην Ελλάδα τόσο τα φίδια, όσο και οι σκορπιοί δεν είναι τόσο επικίνδυνοι για θάνατο, όσο στην Αφρική, ή την Αυστραλία. Σε κάθε περίπτωση όμως το τσίμπημα, ή το δάγκωμα τους και επώδυνο είναι και εάν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να σκοτώσει.Και σε αυτές τις περιπτώσεις το δέρμα κοκκινίζει και πρήζεται. Ό πόνος όμως είναι ασύγκριτα δυνατότερος σε σχέση με το τσίμπημα της μέλισσας.Αμέσως πρέπει να τοποθετήσουμε πάγο ενώ απαραίτητη είναι η χορήγηση αντισταμινικού χαπιού, μαζί με ισχυρό παυσίπονο, γιατί πραγματικά ο πόνος δεν αντέχεται. Η μεταφορά στο νοσοκομείο πρέπει να είναι ΑΜΕΣΗ. Εκεί θα χορηγηθεί κορτιζόνη (εάν έχουμε χάπι κορτιζόνης μαζί μας το λαμβάνουμε αμέσως) και οροί. ΠΡΟΣΟΧΗ: παλιά έλεγαν ότι πρέπει να χαράξουμε με ξυράφι την πληγή και να πιέσουμε για να βγει το μολυσμένο αίμα. Αυτό δεν ισχύει. ΜΗΝ το κάνετε. Το μόνο που θα καταφέρετε θα είναι να χυθεί περισσότερο και πιο γοργά το δηλητήριο στον οργανισμό. Επίσης το ρούφηγμα της πληγής θα πρέπει να γίνει με προσοχή και όχι από άτομα που στο στόμα τους έχουν ανοιχτές πληγές (πχ ουλίτιδα).Σε κάθε περίπτωση η ψυχραιμία σώζει. Ενώ και το θύμα δεν πρέπει να πανικοβληθεί και να βρεθεί σε κατάσταση σοκ. ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗΣ ΠΙΣΣΑ ΚΟΡΗ Υποπλοίαρχου (Ε) Ν. Πίσσα ΠΝ Αξιωματικού Γ.Υ.Α.Π / Υ.Φ.