Έλενα Βλαχογιάννη Φιλόλογος – Επιμορφώτρια ΤΠΕ Νέος Γραμματισμός Έλενα Βλαχογιάννη Φιλόλογος – Επιμορφώτρια ΤΠΕ

Τ.Π.Ε. και γλωσσική διδασκαλία Προβληματισμός όχι μόνο για τον τρόπο αξιοποίησης των ΤΠΕ σε μία δεδομένη διδασκαλία αλλά και για τον τρόπο προσαρμογής της διδασκαλίας, ώστε ν’ ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της νέας επικοινωνιακής πραγματικότητας

Γραμματισμός Γραμματισμός ή εγγραμματισμός (literacy) Στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας η καλλιέργεια του γραμματισμού: Γραμματισμός ή εγγραμματισμός (literacy) Η ικανότητα του εγγράμματου ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά σε διάφορες κοινωνικές πρακτικές που περιλαμβάνουν ανάγνωση και γραφή σε ποικίλες εκδοχές Η έννοια του γραμματισμού μεταβάλλεται ανάλογα με τις κοινωνικές πρακτικές και το επικοινωνιακό τοπίο

Νέος Γραμματισμός Επικοινωνιακές πρακτικές Ιδιαιτερότητες ΤΠΕ Νέα επικοινωνιακή πραγματικότητα Τεχνογραμματισμός, τεχνολογικός ή ψηφιακός γραμματισμός

Ηλεκτρονικά περιβάλλοντα παραγωγής γραπτού λόγου Όσα στοχεύουν στην παραγωγή παραδοσιακών κειμένων προς εκτύπωση (Επεξεργαστές κειμένου – Word) Όσα στοχεύουν στην παραγωγή ηλεκτρονικού λόγου (PowerPoint, προγράμματα συγγραφής ιστοσελίδων) Ηλεκτρονικά περιβάλλοντα σύγχρονης και ασύγχρονης γραπτής επικοινωνίας (ηλ. ταχυδρομείο, chat, Web 2.0. κ.α.)

Χαρακτ/κά ψηφιακής κειμενικής πραγματικότητας Πολυτροπικότητα Κατανομή του νοήματος μεταξύ διαφορετικών σημειωτικών πόρων (γραπτό κείμενο, εικόνα ήχος κλπ.) ή αλλιώς η δόμηση του νοήματος μέσω ενός πολλαπλού συστήματος τρόπων Υβριδικά κείμενα: παρουσιάσεις, πολυμέσα, ιστοσελίδες Λειτουργική, μη αθροιστική συνύπαρξη πόρων Η επικοινωνιακή «ισχύς» μετατίθεται στον έλεγχο του συνδυασμού των πολλαπλών επιλογών επικοινωνίας (Kress, 2000)

Χαρακτ/κά ψηφιακής κειμενικής πραγματικότητας – Πολυτροπικότητα (2) Ζητήματα που ανακύπτουν: Ποιοι είναι οι διαθέσιμοι τρόποι αναφορικά με: τη συγκεκριμένη περίσταση επικοινωνίας Το συγκεκριμένο εύρος και είδος περιεχομένου Το συγκεκριμένο κοινό Πώς θα διανεμηθούν οι πληροφορίες/ περιεχόμενο ανάμεσα στους διαθέσιμους σημειωτικούς πόρους Απαραίτητη: η γνώση των δυνατοτήτων κάθε τρόπου επικοινωνίας Του συνδυασμού των διαφόρων τρόπων Η κριτική στάση απέναντι στις δυνατότητες αυτές

Χαρακτ/κά ψηφιακής κειμενικής πραγματικότητας (2) Υπερκείμενο Οργάνωση κατά επίπεδα πολυτροπικότητα Αμφισβήτηση βασικών αρχών της κειμενικότητας: ενότητας, γραμμικότητας, συνεκτικότητας συνοχής Για αποφυγή κινδύνου απώλειας προσανατολισμού απαραίτητη η κατανόηση όχι μόνο των εννοιών αλλά και των σχέσεων μεταξύ τους

Ρευστότητα Χαρακτ/κά ψηφιακής κειμενικής πραγματικότητας Το περιεχόμενο, η εμφάνιση και η δομή του κειμένου μπορεί να μεταβληθεί με ευκολία. Δυνατότητα διαρκών βελτιώσεων και επανεξετάσεων, Η διαδικασία της παραγωγής λόγου πλησιάζει στον τρόπο σκέψης του ανθρώπου και στη φυσική διαδικασία παραγωγής γραπτού λόγου που ακολουθεί Ανάδυση νέων δεδομένων στο γνωστό μοντέλο επικοινωνίας του τύπου: πομπός –> μήνυμα –> δέκτης Εύκολη η συμπαραγωγή γραπτού λόγου

Πληροφορικός γραμματισμός Καλλιέργεια στρατηγικών αναζήτησης, γρήγορης ανάγνωσης και οργάνωσης αξιολόγησης της εγκυρότητας & αναγνώρισης πολιτισμικού χρωματισμού των πληροφοριών

ΤΠΕ και σύγχρονες γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις Δυνατότητα προώθησης: Της επικοινωνιακής αντίληψης μέσω της εμπλοκής σε αυθεντικές επικοινωνιακές καταστάσεις Της συνεργατικής παραγωγής λόγου της αντιμετώπισης του γραψίματος ως μιας δυναμικής διαδικασίας

Σχολικές πρακτικές γραμματισμού και αξιοποίηση ΤΠΕ Το σχολείο χώρος επαναλαμβανόμενων πρακτικών γραμματισμού, στις οποίες σημαντικός ο ρόλος της γλώσσας. Τυπικός σχολικός γραμματισμός: σχολικές πρακτικές που διακρίνονται από την ισχυρή τους ταξινόμηση Προσκόλληση στη διδασκαλία της ύλης Εργασία στην τάξη βάσει στρατηγικών Αξιοποίηση του εύρους της φιλολογικής ζώνης Ημιτυπικές μορφές σχολικού γραμματισμού: χαλαρότερη ταξινόμηση (ευέλικτη ζώνη, διαθεματικότητα, προγράμματα) Άτυπες μορφές σχολικού γραμματισμού: ευρύτερη σχολική και εξωδιδακτική ζωή. Μια καλά σχεδιασμένη αξιοποίηση της φιλολογικής ζώνης, του ημιτυπικού και άτυπου σχολικού γραμματισμού μπορεί να αποτελέσει τον άξονα γόνιμης αξιοποίησης των ΤΠΕ και αφετηρία αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης στο σχολείο