Αναδρομή στην Ιστορία της Α΄Λυκείου

Αρχαία Ελλάδα Σπουδαίοι πολιτισμοί, όπως οι Αιγύπτιοι, οι Φοίνικες, οι Εβραίοι, οι Χετταίοι και οι Βαβυλώνιοι, μέχρι τον 5ο αι. π.Χ. τέθηκαν υπό περσική κυριαρχία. Στα επόμενα χρόνια οι Πέρσες στράφηκαν δυτικά και προσπάθησαν να κατακτήσουν τις ελληνικές πόλεις-κράτη. Ακολούθησε, λοιπόν, μία σειρά μαχών, όπως η μάχη στο Μαραθώνα (490 π.Χ.), στις Θερμοπύλες (480 π.Χ.), η ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) κ.λπ., στις οποίες επικράτησαν οι Έλληνες. Μέσα από αυτές τις νίκες αναδείχθηκαν δύο πόλεις-κράτη, η Αθήνα και η Σπάρτη, οι οποίες, στην προσπάθειά τους να αυξήσουν την οικονομική και στρατιωτική τους δύναμη, ήρθαν σε εμφύλια σύγκρουση.

Ανταγωνισμοί και κάμψη των ελληνικών πόλεων-κρατών Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 π.Χ π.Χ.) οδήγησε στην πτώση της Αθήνας (π.χ. τριάκοντα τύραννοι, καταστροφή μακρών τειχών, λοιμός) και στην ανάδειξη της Σπάρτης ως μοναδικής υπερδύναμης στον ελλαδικό χώρο. Όμως η επικράτηση της Σπάρτης ήταν πρόσκαιρη, καθώς άλλες πόλεις-κράτη δεν δέχτηκαν την ηγεμονία της (Κόρινθος, Θήβα, Αθήνα). Έτσι μετά από συνεχόμενες εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ των πόλεων-κρατών, οι Σπαρτιάτες τελικά ηττήθηκαν (μάχη στα Λεύκτρα 371 π.Χ., στη Μαντίνεια 362 π.Χ.) και τη θέση τους προσωρινά πήρε η Θήβα.

Η ενοποίηση του ελλαδικού χώρου από το βασίλειο της Μακεδονίας Μετά την εξασθένηση των πόλεων-κρατών, λόγω των μεταξύ τους διαρκών πολέμων, το βασίλειο των Μακεδόνων αναδείχτηκε σε καινούργια δύναμη μεταξύ των Ελλήνων, μετά από την αποφασιστική νίκη του Φιλίππου του Β΄ στη Χαιρώνεια εναντίον Θηβαίων και Αθηναίων. Στο συνέδριο της Κορίνθου (337 π.Χ.) αποφασίστηκε ο οριστικός τερματισμός των συγκρούσεων μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η εκστρατεία τους εναντίον των Περσών, υπό την αρχηγία των Μακεδόνων. Όμως ο Φίλιππος ο Β΄δολοφονήθηκε και τη θέση του πήρε ο γιος του, ο Μ. Αλέξανδρος.

Ο Μέγας Αλέξανδρος Ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να καταλύσει την Περσική Αυτοκρατορία (μάχη στο Γρανικό ποταμό, στην Ισσό και στα Γαυγάμηλα) μέσα σε οκτώ χρόνια (334 π.Χ π.Χ.). Όμως το 323 π.Χ. πέθανε χωρίς να αφήσει διάδοχο.

Η Ελληνιστική Εποχή Ακολούθως η αυτοκρατορία του διαμελίστηκε από τους στρατηγούς του σε πέντε βασίλεια, της Αιγύπτου, της Συρίας, της Μακεδονίας, της Θράκης και της Περγάμου. Από το 323 π.Χ. μέχρι το 168 π.Χ. τα ελληνιστικά βασίλεια γνώρισαν σημαντική ακμή, ιδρύθηκαν νέες μεγάλες ελληνικές πόλεις εκτός ελλαδικού χώρου, όπως η Αλεξάνδρεια, η Αντιόχεια, η Πέργαμος κ.ά., ο ελληνικός πολιτισμός επικράτησε στη Μεσόγειο και σημειώθηκε σπουδαία άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών (βιβλιοθήκη της Αλέξανδρειας, Νίκη της Σαμοθράκης).

Η γέννηση της Ρώμης Στον ιταλικό χώρο, εκτός από τις μεγάλες ελληνικές πόλεις της κάτω Ιταλίας (Συρακούσες, Τάραντα), αναπτύχθηκε σιγά-σιγά μία πόλη-κράτος, η Ρώμη, στην οποία ζούσαν ιταλικά φύλα, τα οποία είχαν δεχθεί μεγάλη επιρροή από τον ελληνικό πολιτισμό μέσω του εμπορίου και των συναλλαγών. Από τον 5ο έως τον 3ο αι. π.Χ. οι Ρωμαίοι επικράτησαν στη Β. Ιταλία, αφού νίκησαν τους Ετρούσκους, Σαμνίτες κ.λπ. Κατόπιν στράφηκαν κατά των ελληνικών πόλεων της κάτω Ιταλίας και μέχρι το 2ο αι. μ.Χ. κατάφεραν να καταλάβουν όλη την Ιταλία και επίσης να εξοντώσουν τους Καρχηδόνιους, το μεγαλύτερό τους εχθρό στη δυτική Μεσόγειο.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Μετά τη νίκη τους επί των Καρχηδονίων (202 π.Χ.) οι Ρωμαίοι έστρεψαν τα βλέμματά τους προς την Ισπανία και τη Β. Ευρώπη (σημερινή Γαλλία, μέρος της Γερμανίας και της Βρετανίας), και παράλληλα προς την Ανατολή και συγκεκριμένα προς την Ελλάδα και τα ελληνιστικά βασίλεια. Οι Ρωμαίοι εκμεταλλευόμενοι τις διαμάχες μεταξύ των Ελλήνων και εφαρμόζοντας την τακτική του “διαίρει και βασίλευε” κατάφεραν, είτε μέσω της διπλωματικής οδού είτε με στρατιωτικές νίκες (Κυνός Κεφαλές 197 π.Χ., Πύδνα (168 π.Χ.), να καταλάβουν πρώτα την Ελλάδα (146 π.Χ.), στη συνέχεια τα υπόλοιπα ελληνιστικά βασίλεια, με τελευταία την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (30 π.Χ.). Έτσι η Μεσόγειος πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων (mare nostrum) και η Ρώμη από πόλη-κράτος μετατράπηκε σε αυτοκρατορία.

Η ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Μετά από μια μακρά περίοδο εμφυλίων πολέμων (Ιούλιος Καίσαρας-Πομπηίος, Οκταβιανός Αύγουστος-Μάρκος Αντώνιος) καταλύθηκε η δημοκρατία και η εξουσία πέρασε αποκλειστικά σε ένα άτομο, τον αυτοκράτορα. Από το 27 π.Χ. μέχρι το 200 μ.Χ. η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γνώρισε τη μεγαλύτερή της ακμή σε έκταση και δύναμη, στα γράμματα και στις τέχνες, στο εμπόριο. Έτσι στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία επικράτησε μία περίοδος μεγάλης ειρήνης και ευνομίας (Pax Romana). Παράλληλα εμφανίστηκε ο χριστιανισμός του οποίου ο αριθμός των πιστών αυξήθηκε σταδιακά.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Η αποδυνάμωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Από τα τέλη του 2ου αι. μ.Χ. μέχρι τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. η αυτοκρατορία αντιμετώπισε μία περίοδο παρατεταμένης κρίσης εξαιτίας εσωτερικών διαμαχών, της εισβολής γερμανικών φύλων από το βορρά (Γότθοι) και των Περσών από την ανατολή, αλλά και οικονομικής και κοινωνικής κρίσης λόγω της κακής διοίκησης από διάφορους αυτοκράτορες τα προηγούμενα χρόνια (π.χ. Νέρων, Καλιγούλας). Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των συνόρων και της οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης της Ρώμης.

Από τη Ρώμη στο Βυζάντιο Γύρω στο 330 μ.Χ., μετά από πολλές στρατιωτικές νίκες, ο Μέγας Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και πήρε μια σειρά μέτρων για την ανάκαμψή της: Μετέφερε την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη (αρχαίο Βυζάντιο). Νομιμοποίησε τη λατρεία του χριστιανισμού. Αναδιοργάνωσε την οικονομία και το στρατό. Μέχρι τα μέσα του 6ου αι. μ.Χ. το ανατολικό τμήμα (Βυζάντιο) της αυτοκρατορίας γνώρισε πολύ μεγάλη άνθηση σε όλους τους τομείς υπό τη διοίκηση σπουδαίων αυτοκρατόρων, όπως ο Μ. Θεοδόσιος (θεοδοσιανός κώδικας), ο Ιουστινιανός (ιουστινιάνειος κώδικας, Αγιά Σοφιά), ενώ ο χριστιανισμός παγιώθηκε ως η μία και μοναδική επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Το δυτικό τμήμα της σταδιακά υπέκυψε στις επιθέσεις των Γότθων και Ούνων, οδηγώντας έτσι στο διαμελισμό της αυτοκρατορίας για πάντα.