IANOS. ΚΥΚΛΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ «ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΣ» Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ. – Μια Ασφυκτική Σχέση» 30 Μαρτίου 2007 Βιώσιμη Κινητικότητα. Η Μείωση της Χρήσης του Ι.Χ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Α.Ε. Λεωφ. Κηφισίας 16, Μαρούσι, Τηλ , Fax: , Δρ. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος Ομότιμος Καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

Α. ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΔΙΕΘΝΩΣ 1.Οι πόλεις σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν πριν από την εξάπλωση του αυτοκινήτου. 2.Επί χρόνια εξακολουθούσαμε να σχεδιάζουμε και να επεκτείνουμε τις πόλεις χωρίς να αντιμετωπίζουμε συστηματικά τα συνεχώς αυξανόμενα προβλήματα από την προβλέψιμη αύξηση της ιδιοκτησίας των Ι.Χ. μέχρι το γνωστό από χρόνια όριο κορεσμού (τουλάχιστον 500 Ι.Χ. ανά κατοίκους) (Σχήμα 1). 3.Παράλληλα η χρήση του Ι.Χ. ενισχύεται από: α.την αύξηση του αστικού πληθυσμού και των δραστηριοτήτων (περισσότερες μετακινήσεις) β.την αύξηση της επιφάνειας των πόλεων (μεγαλύτερες μετακινήσεις) γ.την υστέρηση στη βελτίωση και ευνόιση της βιώσιμης κινητικότητας (Δημόσιες Συγκοινωνίες, Βάδισμα, Ποδήλατο) Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20072

ΣΧΗΜΑ 1. Αθήνα Εξέλιξη Μετακινήσεων με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και Δείκτη Ιδιοκτησίας Ι.Χ. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20073

Β.ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.Κακή χρησιμοποίηση συγκοινωνιακής υποδομής: 2.Ανεπαρκής Σχεδιασμός – Προγραμματισμός Μεταφορών και έλλειψη συντονισμού με τον επίσης ανεπαρκή Χωροταξικό Σχεδιασμό. 3.Ανεπαρκής ενημέρωση κοινού. Παράνομη στάθμευση σε κρίσιμα σημεία Έλλειψη αποτελεσματικής ελεγχόμενης στάθμευσης στην οδό Λανθασμένες ιεραρχήσεις, διατάξεις, σημάνσεις κλπ. οδικών δικτύων και κόμβων Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20074

Επικάλυψη και ασάφεια αρμοδιοτήτων φορέων Αντιδράσεις κατοίκων και επαγγελματιών Έλλειψη χρηματοδότησης αλλά και μη πλήρης αξιοποίηση συμβάσεων παραχώρησης και ΣΔΙΤ (Συνεργασία Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα) Αναποφασιστικότητα Διοικήσεων και ανεπάρκεια Τεχνικών Υπηρεσιών 5.Αποτελέσματα: Τελευταίοι στην Ε.Ε. στην Οδική Ασφάλεια. Πρώτοι στην Ατμοσφαιρική Ρύπανση και άλλες Περιβαλλοντολογικές Επιπτώσεις (Σχήμα 2). Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου Ατελείς και ασυντόνιστες μελέτες και περιορισμένη υλοποίηση:

ΣΧΗΜΑ 2. Οι πιο Μολυσμένες Πόλεις στην Ευρώπη από Αιωρούμενα Μικροσωματίδια Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20076

Γ.ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤOY Ι.Χ. Δύσκολος ο περιορισμός της αύξησης της ιδιοκτησίας του Ι.Χ. μέχρι το όριο κορεσμού. Απαραίτητος επομένως ο περιορισμός της χρήσης του με δοκιμασμένες μεθόδους: α.Συντονισμένος Χωροταξικός – Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός και προγραμματισμένη συστηματική εφαρμογή του β.Βελτίωση και Ευνόιση Βιώσιμης Κινητικότητας (Δημόσιες Συγκοινωνίες, Ποδήλατο, Πεζή Μετακινήσεις, Συνδυασμένες Μετακινήσεις – Park & Ride) γ.Πλήρης εκμετάλλευση υφιστάμενης υποδομής με βελτιώσεις και διαχειριστικά μέτρα δ.Άμεση εφαρμογή έργων χαμηλού κόστους ή συγχρηματοδοτούμενων ε.Αξιολόγηση αποτελεσμάτων Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20077

Δ.ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 1.Ευρείες Πεζοδρομήσεις: Λάρισα: Ευρεία πεζοδρόμηση κέντρου μετά από συντονισμένο Χωροταξικό – Συγκοινωνιακό Σχεδιασμό. Λεπτομερείς μελέτες και Αποφασιστικότητα Διοίκησης για εφαρμογή (Σχήμα 3). Ουσιαστική μείωση ατυχημάτων με συμμετοχή πεζών στη Λάρισα και σε άλλες πόλεις με ευρείες πεζοδρομήσεις (Σχήμα 4). Ενοποιήσεις αρχαιολογικών χώρων (Αθήνα, Κως). 2.Ελεγχόμενη Στάθμευση και Συστηματική Αστυνόμευση Παράνομης Στάθμευσης. Νέα προσπάθεια στην Αθήνα. 3.Βελτίωση, Ευνόιση Δημόσιων Συγκοινωνιών. Συνεχής Προσπάθεια Αθήνας. Νέα μελέτη ΟΑΣΑ. 4.Απαγόρευση Χρήσης Ι.Χ. σε Κρίσιμες Περιοχές και Περιόδους. Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνας 2004 (Σχήμα 5) και Σίδνευ Αποτυχία Ατλάντας. 5.Διόδια. Μόνο όταν εφαρμοστούν τα άλλα χαμηλού κόστους και άμεσης απόδοσης μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας και της ζήτησης. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20078

ΣΧΗΜΑ 3: Πεζόδρομος Κεντρικής Περιοχής Λάρισας Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου 20079

ΣΧΗΜΑ 4: Ποσοστά Ατυχημάτων με Συμμετοχή Πεζών προς το Σύνολο των Ατυχημάτων σε 22 Ελληνικές Πόλεις Μεσαίου Μεγέθους. Περίοδοι Συγκρίσεων και Πρόγραμμα DUMAS Ε.Ε. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου

ΣΧΗΜΑ 5. ΟΑΚΑ Οδοί Προσπέλασης και Ζώνες Ελέγχου Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου

Ε.ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ 1.Η πρωτοτυπία των Μονών – Ζυγών στην Αθήνα. 2.Η μη αξιοποίηση της Γενικής Μελέτης Μεταφορών και Κυκλοφορίας της Θεσσαλονίκης ακόμα και για τα προτεινόμενα έργα χαμηλού ή μηδενικού κόστους και άμεσης απόδοσης. Αντίθετα, δίνεται προτεραιότητα στην μεγάλου κόστους και αμφιβόλου αποτελέσματος υποθαλάσσια αρτηρία. 3.Έλλειψη πρόσφατων μελετών, συνεχείς αλλαγές και αποσπασματικές εφαρμογές κυκλοφοριακών μελετών των Δήμων. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου Εφαρμογές μόνο τμημάτων με πολιτικά κριτήρια υπό την πίεση των κατοίκων/επαγγελματιών Τάση κριτικής και αλλαγών μελετητών και μελετών από πρόσφατες νέες διοικήσεις Δήμων Έλλειψη απαραίτητων μελετών εφαρμογής

ΣΤ.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1.Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για άμεση ουσιαστική βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών στις ελληνικές πόλεις με τη συστηματική εφαρμογή δοκιμασμένων μεθόδων διαχείρισης της κυκλοφορίας και ζήτησης, χαμηλού κόστους και άμεσης απόδοσης. Αδικαιολόγητη καθυστέρηση. 2.Ταυτόχρονα είναι απαραίτητος ο μακροχρόνιος συνδυασμένος Πολεοδομικός – Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός – Προγραμματισμός με βασικό στόχο τη μείωση της χρήσης του Ι.Χ. Ακόμα και στις σπάνιες περιπτώσεις όπου έγινε τέτοιος Σχεδιασμός – Προγραμματισμός, δεν επικαιροποιείται ούτε εφαρμόζεται. Ι.Μ. Φραντζεσκάκης. Συζήτηση: «ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ι.Χ.», 30 Μαρτίου