2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ «Οι καινοτόμες δράσεις και τα προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων ως συντελεστές ποιοτικής αναβάθμισης της παιδείας» Γρεβενά, 22 Οκτωβρίου 2014 Αργύρης Καραλιόλιος

Με τον όρο «Καινοτόμα Προγράμματα» εννοούνται οι σχολικές δραστηριότητες: -Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, -Αγωγή Υγείας, -Πολιτιστικά Θέματα και Πανελλήνιοι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί Αγώνες, -τα Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά Προγράμματα (π.χ. Comenius - eTwinning). -και το Πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης.

Τα καινοτόμα προγράμματα είναι δράσεις που προσφέρουν μια διαφορετική προσέγγιση της γνώσης. Συνοδεύονται με νέες εναλλακτικές διδακτικές μεθόδους και φιλοσοφία και προάγουν το γενικό σκοπό της εκπαίδευσης που είναι: -Γνώσεις -Δεξιότητες -Στάσεις ζωής -Αξίες -Συμπεριφορές.

Τα καινοτόμα προγράμματα πραγματοποιούνται μέσω της Ευέλικτης Ζώνης που λειτουργεί ως «ομπρέλα», «φίλτρο» για την εφαρμογή τους ή με διάχυση σε όλα τα μαθήματα. Είναι προγράμματα που δεν υπαγορεύονται από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά έχουν ως αφετηρία τους την πρωτοβουλία και την ευαισθησία κάποιων εκπαιδευτικών που αγωνίζονται καθημερινά να αλλάξουν το σχολείο «από μέσα».

Στόχοι των καινοτόμων προαιρετικών προγραμμάτων:  · Βασικός στόχος, σύμφωνα με την επίσημη πολιτεία, είναι η «αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών, η ενίσχυση της υπευθυνότητάς τους, της αυτοπεποίθησής τους, της προσωπικότητάς τους και της ικανότητας για την υιοθέτηση θετικών τρόπων και στάσεων ζωής».

και τη δραστηριοποίησή τους με την ανάληψη πρωτοβουλίας Στους στόχους που αφορούν άμεσα τους μαθητές μπορούμε να προσθέσουμε: την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την κοινωνικοποίηση και τη δραστηριοποίησή τους με την ανάληψη πρωτοβουλίας ώστε να οδηγηθούν στην αυτοπραγμάτωση και την παραγωγή γνώσης.

-Ανανεώνουν και εκσυγχρονίζουν τη διδακτική διαδικασία με την εισαγωγή νέων στρατηγικών, μεθόδων και υλικών. · Προωθούν ένα σχολείο- δίκτυο ανάπτυξης σχέσεων και επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών, των εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων, των γονέων, της τοπικής κοινωνίας, των φορέων και άλλων σχολείων της χώρας ή και σχολείων άλλων χωρών (π.χ. Comenius - eTwinning). · Περιορίζουν την ομοιογένεια και το συγκεντρωτικό χαρακτήρα της ελληνικής εκπαίδευσης και διευρύνουν την αυτονομία και την αποκέντρωση της σχολικής μονάδας.

Κοινά χαρακτηριστικά των καινοτόμων προγραμμάτων: -Προωθούν νέες εναλλακτικές μαθητοκεντρικές διδακτικές μεθόδους κατά την εφαρμογή τους. · Αποσκοπούν στην ενιαία διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης. -Συνδέουν όλα τα διακριτά μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος με οριζόντιους στόχους και περιεχόμενο διδασκαλίας ενιαίο και αδιαίρετο, όπως «ενιαίος και αδιαίρετος είναι και ο κόσμος του παιδιού».

-Βοηθούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας, τοπικών θεμάτων, αλλά και επίκαιρων θεμάτων. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρούν ένα άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία. Προάγουν σε μεγάλο βαθμό τη βιωματική - εμπειρική μάθηση με επισκέψεις, προσομοιώσεις, παιχνίδια ρόλων, αφηγηματικές ανασυνθέσεις, χρήση εποπτικών μέσων, κατασκευές κ.ά.

· Η τάξη μετατρέπεται σε βιωματικό εργαστήρι όπου οι μαθητές εμπλέκονται άμεσα στο θέμα που μελετούν, απελευθερώνοντας τη δημιουργικότητά τους, γιατί : «μόνο ό,τι δέχεσαι με τη ψυχή σου, αυτό μόνο μαθαίνεις και αυτό ενσωματώνεις στη ζωή σου και το χαρακτήρα σου». Επιδρούν καθοριστικά στην αλλαγή της ατμόσφαιρας της τάξης και του σχολείου, στην αλλαγή του ρόλου του δασκάλου και του μαθητή.

Πώς αλλάζει το σχολικό περιβάλλον :  Με την αυτονομία που του εξασφαλίζουν τα καινοτόμα προγράμματα, το σχολικό περιβάλλον : αποπνέει ατμόσφαιρα δημοκρατίας, ελευθερίας και συνεργασίας.

Εξασφαλίζει συνθήκες που επιτρέπουν στο μαθητή να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του, να αναπτύξει ολόπλευρα την προσωπικότητά του, να διαμορφώσει θετική στάση γενικά για τη ζωή, τη συνεργασία, την αποδοχή της διαφορετικότητας, χωρίς θρησκευτικές - πολιτισμικές προκαταλήψεις και στερεότυπα. Δίνει έμφαση στη συλλογική εργασία, την αλληλεγγύη και τη βιωματικότητα. Προωθεί τη δια βίου εκπαίδευση, την ανανέωση γνώσεων και δεξιοτήτων.

O δάσκαλος: Είναι βοηθός, συνδιερευνητής, καθοδηγητής.  Είναι βοηθός, συνδιερευνητής, καθοδηγητής. Επιτρέπει ελευθερίες στους μαθητές, καλλιεργεί την αντιληπτική τους εγρήγορση, ενισχύει την ικανότητά τους να ερευνούν, να συλλέγουν πληροφορίες, να λύνουν προβλήματα, να παίρνουν αποφάσεις, να στοχάζονται κριτικά, να συνεργάζονται, να δημιουργούν. Αφουγκράζεται τον παλμό της ομάδας και «μοιράζεται με το μαθητή το επικοινωνιακό παιχνίδι της μάθησης».

Βοηθά τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας. Βοηθά στην ανάπτυξη της δυναμικής της ομάδας. Έτσι κατά κάποιο τρόπο επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος του δασκάλου και λαμβάνονται υπόψη και οι δικές του ανάγκες για έκφραση, δημιουργία, επικοινωνία, αλλαγή, δίνοντας νέα ώθηση στην εργασία του και τη συνεργασία του με μαθητές, συναδέρφους, γονείς, φορείς και την τοπική κοινωνία.

Ο μαθητής: Αποκτά υπευθυνότητα, αυτόνομη δράση, ανοιχτό μυαλό, γνώσεις  Ο μαθητής:  Αποκτά υπευθυνότητα, αυτόνομη δράση, ανοιχτό μυαλό, γνώσεις και κυρίως κρίση. Μαθαίνει μέσα από δικό του προβληματισμό και αντιμετωπίζει προβλήματα με επιτυχία. Δίνονται ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από φύλο, καταγωγή, σχολική επίδοση. Ακόμα και οι πιο αδύναμοι γίνονται αποδεκτοί από την ομάδα ως ισότιμα μέλη της.

Δεξιότητες που καταχτά ο μαθητής: Δεξιότητες που καταχτά ο μαθητής: -Να ανακαλεί προϋπάρχουσες γνώσεις και πληροφορίες και να τις συσχετίζει με νέες. · Να διατυπώνει ερωτήσεις που προωθούν την έρευνα · Να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δράση. -Να οργανώνει την εργασία του, να θέτει στόχους, να καθορίζει δραστηριότητες, διαδικασίες και μέσα υλοποίησης των στόχων, να θέτει κριτήρια αξιολόγησης και να αυτό- αξιολογείται.

-Να παρατηρεί και να περιγράφει φαινόμενα και καταστάσεις, να ερευνά, να πειραματίζεται. · Να συλλέγει πληροφορίες, να τις καταγράφει και να τις αξιοποιεί κριτικά, κάνοντας συγκρίσεις, συσχετίσεις και αντιπαραβολές με πληροφορίες από άλλες πηγές. Αυτό μπορεί να γίνει με τη μελέτη των πηγών, την πραγματοποίηση επισκέψεων, συνεντεύξεων, ερωτηματολογίων κ.ά. Να παρουσιάζει τα αποτελέσματα γραπτά και προφορικά.

-Να χρησιμοποιεί τη βιβλιοθήκη, να εντοπίζει βιβλία, να αξιοποιεί τους θεματικούς καταλόγους, τα περιεχόμενα, τα παραρτήματα, τη βιβλιογραφία, το ευρετήριο, το γλωσσάρι. Να χρησιμοποιεί το λεξικό. · Να οργανώνει τα δεδομένα κατασκευάζοντας διαγράμματα, πίνακες, γραφικές παραστάσεις. · Να διατυπώνει υποθέσεις, προβλέψεις, αρχές, κρίσεις, γενικεύσεις και διεπιστημονικές μακρο-γενικεύσεις.

-Να κατέχει μεταγνωστικές δεξιότητες. · Να επικοινωνεί ουσιαστικά αναπτύσσοντας επιχειρήματα με διάλογο και αντιπαράθεση. · Να συνεργάζεται με άλλα άτομα στο πλαίσιο της ομάδας. · Να έχει θετική στάση απέναντι στην τέχνη και τη δημιουργία της. · Να είναι ικανός να εφαρμόζει τη νέα γνώση στην καθημερινή του ζωή.

Διδακτικές μέθοδοι υλοποίησης προαιρετικών προγραμμάτων:  Έχοντας ως βασική αρχή ότι «οι μαθητές δε μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο» και πρέπει να είναι «παραγωγοί» και όχι «καταναλωτές» της γνώσης, τα καινοτόμα προγράμματα υλοποιούνται με ποικίλες εναλλακτικές διδακτικές μεθόδους και στρατηγικές.

Οι πιο συχνόχρηστες είναι: Τα σχέδια εργασίας, η εργασία σε ομάδες, η βιωματική προσέγγιση με αξιοποίηση της εμπειρίας των μαθητών, η διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση, η επιτόπια έρευνα, το πείραμα, η λογοτεχνική έκφραση, οι επισκέψεις, οι κατασκευές, το θεατρικό παιχνίδι, η μάθηση με χρήση των νέων τεχνολογιών κ.ά.

Αναγκαιότητα καινοτόμων προγραμμάτων:  Οι σύγχρονοι ερευνητές επισημαίνουν την αναγκαιότητα συμμετοχής σε καινοτόμα προγράμματα. Γιατί είναι πλέον κοινή αποδοχή ότι ο παραδοσιακός ρόλος του σχολείου αποδυναμώθηκε και οι γενικοί σκοποί της εκπαίδευσης διαφοροποιήθηκαν. Οι σύγχρονες αντιλήψεις, για την πολυπλοκότητα της νοημοσύνης, την αξιοποίηση της εμπειρίας, την αποτελεσματικότητα της εργασίας σε ομάδες, την ενιαιοποίηση της γνώσης, τη διαθεματικότητα, τη διεπιστημονικότητα κ.λ.π., δημιούργησαν την ανάγκη για ανοιχτές διδακτικές διαδικασίες.

Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα :  Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα : (όπως η ανομοιογένεια της σχολικής τάξης, οι ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, η παγκοσμιοποίηση, η πολιτισμική διεθνοποίηση, τα περιβαλλοντικά ζητήματα κ.ά.) απαιτεί νέες μορφωτικές και κοινωνικές ανάγκες.  Υπήρξε ανάγκη υιοθέτησης ενός ολιστικού μοντέλου παιδαγωγικής δράσης, ανάγκη ισορροπίας μεταξύ γνωστικών και συναισθηματικών εκπαιδευτικών στόχων, ανάγκη εισαγωγής νέων διδακτικών αντικειμένων στο σχολικό πρόγραμμα και ανάγκη διασφάλισης της τέχνης και του πολιτισμού.

 Δημιουργήθηκε ανάγκη σύνδεσης του σχολείου με την κοινωνία, τον πολιτισμό, την τεχνολογία, το περιβάλλον. Θεωρήθηκε απαραίτητο να μελετηθούν σημαντικά θέματα επιλεγμένα με βάση τις ανάγκες των μαθητών που δεν αναπτύσσονταν όσο θα έπρεπε στο ωρολόγιο πρόγραμμα.  Συνειδητοποιήθηκε από όλους ότι το σύγχρονο σχολείο θα είναι αποτελεσματικό μόνο εφόσον προετοιμάσει αυριανούς πολίτες που θα συμμετέχουν δημιουργικά και κριτικά στα κοινωνικά δρώμενα.

Πρέπει να παρέχει ποιότητα ανθρωπιστικής παιδείας με περιβάλλον που δεν τυποποιεί τη συμπεριφορά του μαθητή και δεν περιορίζει τον αυθορμητισμό και τη φαντασία του. Να παρέχει ίσες ευκαιρίες ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο της σχολικής αποτυχίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή της τάξης, οι μαθητές να αποδέχονται τη διαφορετικότητα και την κουλτούρα του άλλου (διαπολιτισμική αγωγή) και να αξιοποιείται το πολυπολιτισμικό δυναμικό της τάξης.

Τι είναι το eTwinning (ηλεκτρονική αδερφοποίηση); Το eTwinning είναι μια Eυρωπαϊκή δράση μέσω της οποίας σχολεία από διαφορετικές Eυρωπαϊκές χώρες, κάνοντας χρήση εργαλείων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), συνεργάζονται ώστε να αποκομίσουν παιδαγωγικά, κοινωνικά και πολιτισμικά οφέλη.  Η δράση eTwinning δίνει στα σχολεία την ευκαιρία να μάθουν μαζί, να μοιραστούν τις απόψεις τους και να δημιουργήσουν καινούργιες φιλίες.  Μέσω του eTwinning, περισσότεροι από 230.000 εκπαιδευτικοί από όλη την Ευρώπη συνεργάζονται στο πλαίσιο διεθνών σχολικών δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετέχουν περισσότερα από 110.000 σχολικά ιδρύματα από 32 ευρωπαϊκές χώρες.

Ποια προγράμματα υλοποίησε το σχολείο μας: -Traditionelle Spiele (3) «Yes to Equality, Yes to Brotherhood and Yes to Peace» (19) -Xmas cards and traditions (39) -THROUGH MY EYES (30) -Christmas Interactive Dictionary (14) -Our country (2) -Digital tales - Ψηφιακά παραμύθια του τόπου μας (67)

Τι είναι η Εθνική Ετικέτα Ποιότητας;   Τι είναι η Εθνική Ετικέτα Ποιότητας; Απονέμεται στα έργα eTwinning που κατάφεραν να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο ποιότητας πληρώντας μια σειρά από κριτήρια που έχουν τεθεί από την Εθνική Υπηρεσία Υποστήριξης σε συνεργασία με τις αντίστοιχες Εθνικές Υπηρεσίες Υποστήριξης της δράσης. Η ετικέτα ποιότητας είναι η απτή αναγνώριση στους εκπαιδευτικούς και τα σχολεία για το υψηλό επίπεδο των eTwinning δραστηριοτήτων τους. Στους μαθητές, προσφέρει μία ενίσχυση στην προσπάθειά τους και στο σχολείο γενικότερα, μία δημόσια επιβεβαίωση της δέσμευσής του για την ποιότητα και την ειλικρίνεια σε μία Ευρωπαϊκή συνεργασία.

Οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:   Οι προϋποθέσεις είναι οι εξής: Το έργο πρέπει να έχει κοινούς στόχους και σχέδιο. Πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ή να βρίσκεται στο τελευταίο στάδιό του. Ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές του, που υποβάλλουν την αίτηση, πρέπει να έχουν συνεισφέρει σημαντικά στο έργο. Πρέπει να εμφανίζεται ένας ορισμένος βαθμός συνεργασίας. Τα αποτελέσματα του έργου πρέπει να είναι εμφανή.

Το έργο αξιολογείται βάσει των έξι κριτηρίων:  Το έργο αξιολογείται βάσει των έξι κριτηρίων: 1.Παιδαγωγική Καινοτομία 2.Ενσωμάτωση στη Διδακτέα ύλη 3.Επικοινωνία και ανταλλαγή μεταξύ σχολείων συνεργατών 4.Συνεργασία μεταξύ των σχολείων-συνεργατών 5.Χρήση της νέας τεχνολογίας 6.Αποτελέσματα, αντίκτυπος και τεκμηρίωση

Συμπερασματικά, τα προαιρετικά προγράμματα   Συμπερασματικά, τα προαιρετικά προγράμματα  δεν είναι πολυτέλεια αλλά σημαντική ανάγκη  και θα έπρεπε να τύχουν πιο υπεύθυνης αντιμετώπισης από το επίσημο κράτος. Είναι μια όαση μέσα στο σημερινό σχολείο και αυτό φαίνεται από τον ενθουσιασμό στα μάτια των παιδιών κατά την υλοποίησή τους.

  και μην ξεχνάτε να επισκέπτεστε και να ενημερώνεστε άμεσα και ουσιαστικά για τα τεκταινόμενα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο την ιστοσελίδα του Σχολείου http://2dim-greven.gre.sch.gr/ , που φέτος σχεδιάζουμε να τη βελτιώσουμε!

  Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!