Εαρινό Τετράμηνο 2006 Εαρινό Τετράμηνο 2006 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ο ΘΕΟΣ
Κυριακή, 9 Απριλίου 2006 Η υλική δημιουργία: Βίβλος και επιστήμη
Πότε και πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος; Πολλοί χριστιανοί στο παρελθόν διαβάζοντας τις αφηγήσεις της Γένεσης και προσθέτοντας απλώς τις γενεές που αναφέρονται εκεί, πίστευαν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε περίπου το 4004 π.Χ. (Ιρλανδός Αρχιεπίσκοπος Πολλοί χριστιανοί στο παρελθόν διαβάζοντας τις αφηγήσεις της Γένεσης και προσθέτοντας απλώς τις γενεές που αναφέρονται εκεί, πίστευαν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε περίπου το 4004 π.Χ. (Ιρλανδός Αρχιεπίσκοπος James Ussher )
Πότε και πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος; Πολλοί φιλόσοφοι ξεκινώντας ιδιαίτερα από την εποχή του Διαφωτισμού (18ος αι.) αμφισβήτησαν την ίδια την ύπαρξη του Θεού και βέβαια την αφήγηση της Γένεσης για τη δημιουργία του κόσμου. Σύμφωνα με τις κοσμικές επιστημονικές θεωρίες δεν απαιτείται κάποιος Θεός δημιουργός για τη δημιουργία του σύμπαντος. Η ύλη υπήρχε πάντοτε. Σύμφωνα με τις κοσμικές επιστημονικές θεωρίες δεν απαιτείται κάποιος Θεός δημιουργός για τη δημιουργία του σύμπαντος. Η ύλη υπήρχε πάντοτε. Σταθμό στην επιστημονική σκέψη, όσον αφορά τη δημιουργία των έμβιων όντων, ήταν το έργο του Κάρολου Δαρβίνου «Περί της καταγωγής των ειδών» (1859), όπου διατυπώθηκε η θεωρία της εξέλιξης.
Η θεωρία της εξέλιξης Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης τα έμβια όντα, μαζί και ο άνθρωπος, εξελίχτηκαν όλα από απλούστερες σε πιο σύνθετες μορφές ζωής. Δεν επενέβη κάποιος Δημιουργός βάσει κάποιου σχεδίου. Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης τα έμβια όντα, μαζί και ο άνθρωπος, εξελίχτηκαν όλα από απλούστερες σε πιο σύνθετες μορφές ζωής. Δεν επενέβη κάποιος Δημιουργός βάσει κάποιου σχεδίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια θεωρία εξέλιξης των ειδών είχε υποστηρίξει ο φιλόσοφος Αναξίμανδρος ( π.Χ.). Για το ανθρώπινο είδος πίστευε ότι είχε προέλθει από τα ψάρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια θεωρία εξέλιξης των ειδών είχε υποστηρίξει ο φιλόσοφος Αναξίμανδρος ( π.Χ.). Για το ανθρώπινο είδος πίστευε ότι είχε προέλθει από τα ψάρια. Για την εξέλιξη, βέβαια, των έμβιων όντων, απαιτείται τεράστιος χρόνος. Έτσι γίνεται λόγος για εκατομμύρια χρόνια ιστορίας των ειδών. Για την εξέλιξη, βέβαια, των έμβιων όντων, απαιτείται τεράστιος χρόνος. Έτσι γίνεται λόγος για εκατομμύρια χρόνια ιστορίας των ειδών.
Τι απαντά ο χριστιανικός κόσμος; Πολλοί ορθολογιστές θεολόγοι, ιδιαίτερα Προτεστάντες, δέχτηκαν τις εξελικτικές θεωρίες της επιστήμης και θεώρησαν ότι οι αφηγήσεις της Γένεσης είναι απλώς μύθοι. Πολλοί ορθολογιστές θεολόγοι, ιδιαίτερα Προτεστάντες, δέχτηκαν τις εξελικτικές θεωρίες της επιστήμης και θεώρησαν ότι οι αφηγήσεις της Γένεσης είναι απλώς μύθοι. Άλλοι προσπάθησαν να συμβιβάσουν τις αφηγήσεις της Γένεσης με την εξέλιξη. Ισχυρίστηκαν ότι η εξέλιξη αληθεύει, όμως καθοδηγείται από τον Θεό (θεϊστική εξέλιξη). Άλλοι προσπάθησαν να συμβιβάσουν τις αφηγήσεις της Γένεσης με την εξέλιξη. Ισχυρίστηκαν ότι η εξέλιξη αληθεύει, όμως καθοδηγείται από τον Θεό (θεϊστική εξέλιξη). Οι συντηρητικοί χριστιανοί αρνήθηκαν τη θεωρία της εξέλιξης, εμμένοντας στην αξιοπιστία των αφηγήσεων της Αγίας Γραφής. Οι συντηρητικοί χριστιανοί αρνήθηκαν τη θεωρία της εξέλιξης, εμμένοντας στην αξιοπιστία των αφηγήσεων της Αγίας Γραφής.
Τι απαντά ο χριστιανικός κόσμος; Σήμερα υπάρχουν ευαγγελικοί θεολόγοι, θεωρούμενοι μάλιστα συντηρητικοί, που θεωρούν ότι οι αφηγήσεις της Γένεσης για τη δημιουργία είναι μύθος, όμως μύθος θεόπνευστος. Σήμερα υπάρχουν ευαγγελικοί θεολόγοι, θεωρούμενοι μάλιστα συντηρητικοί, που θεωρούν ότι οι αφηγήσεις της Γένεσης για τη δημιουργία είναι μύθος, όμως μύθος θεόπνευστος. Το δικαιολογούν αυτό λέγοντας πως η Βίβλος δεν είναι ένα επιστημονικό βιβλίο και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει κανείς να περιμένει ότι θα αποφαίνεται και για επιστημονικά ζητήματα. Το δικαιολογούν αυτό λέγοντας πως η Βίβλος δεν είναι ένα επιστημονικό βιβλίο και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει κανείς να περιμένει ότι θα αποφαίνεται και για επιστημονικά ζητήματα. Στους θεολόγους αυτούς μπορεί κανείς να ανταπαντήσει ότι, το γεγονός ότι η Βίβλος δεν είναι ένα επιστημονικό εγχειρίδιο, δεν σημαίνει ότι περιέχει σφάλματα στα θέματα με τα οποία τελικά καταπιάνεται. Στους θεολόγους αυτούς μπορεί κανείς να ανταπαντήσει ότι, το γεγονός ότι η Βίβλος δεν είναι ένα επιστημονικό εγχειρίδιο, δεν σημαίνει ότι περιέχει σφάλματα στα θέματα με τα οποία τελικά καταπιάνεται.
Η σύγκρουση Βίβλου και επιστήμης δεν είναι μονόδρομος Ως ένα σημείο, το πρόβλημα δημιουργείται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε τη Γραφή. Ως ένα σημείο, το πρόβλημα δημιουργείται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε τη Γραφή. Για παράδειγμα, οι χριστιανοί πίστευαν για αιώνες στην γαιοκεντρική θεωρία χωρίς όμως αυτή να διδάσκεται πουθενά στη Γραφή. Για παράδειγμα, οι χριστιανοί πίστευαν για αιώνες στην γαιοκεντρική θεωρία χωρίς όμως αυτή να διδάσκεται πουθενά στη Γραφή. Έτσι τα γραπτά του Γαλιλαίου ( ) καταδικάστηκαν από την Καθολική Εκκλησία επειδή δίδασκε το ηλιοκεντρικό μοντέλο, ακολουθώντας τον αστρονόμο Κοπέρνικο ( ).
Υπάρχει μια σειρά από δυνατές ερμηνείες του Γένεσις κεφ. α’ 1. Υπάρχει η δυνατότητα ο Θεός να δημιούργησε έναν ήδη ώριμο κόσμο. 2. Υπάρχει η δυνατότηα να υπάρχει ένα χρονικό χάσμα μεταξύ της Γένεσης α’ 1 και α’ 2 ή μεταξύ α’ 2 και α’ Υπάρχει η δυνατότητα μιας μεγάλης διάρκειας ημέρας στη Γένεση α’, δηλαδή ημέρα=περίοδος.
4. Υπάρχει η δυνατότητα ο κατακλυσμός να είχε επιπτώσεις στα γεωλογικά στοιχεία. 5. Η χρήση της λέξης "είδη" στη Γένεση α’ μπορεί να είναι αρκετά ευρεία. 6. Υπάρχει η δυνατότητα ζώα, όπως οι δεινόσαυροι, να είχαν πεθάνει πριν από την πτώση. 7. Όπου η εβραϊκή λέξη bara (= δημιούργησε εξ αρχής) δεν χρησιμοποιείται υπάρχει η δυνατότητα εξέλιξης από τα προηγουμένως υπάρχοντα πράγματα.
Άλλες ερμηνείες, ωστόσο, είναι αντιβιβλικές Λόγου χάρη, η θεϊστική εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με την Αγία Γραφή. Αυτό διότι, π.χ. Λόγου χάρη, η θεϊστική εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με την Αγία Γραφή. Αυτό διότι, π.χ. –Στην Γραφή υπάρχει σχέδιο, όχι τύχη. –Υπάρχει απευθείας δημιουργία ειδών, όχι εξέλιξη ειδών. –Μάλιστα αναφέρεται απευθείας δημιουργία του ανθρώπου. –Υπάρχει αμεσότητα στην εκπλήρωση των εντολών του Θεού, όχι εκατ. χρόνια.
Παρατηρήσεις στην εξέλιξη Οι συντηρητικοί χριστιανοί δεν έχουν αντίρρηση, όσον αφορά τη μικρο-εξέλιξη, δηλαδή την εξέλιξη οργανισμών εντός ενός είδους, με την ευρεία έννοια του όρου είδος. Οι συντηρητικοί χριστιανοί δεν έχουν αντίρρηση, όσον αφορά τη μικρο-εξέλιξη, δηλαδή την εξέλιξη οργανισμών εντός ενός είδους, με την ευρεία έννοια του όρου είδος. Οι αντιρρήσεις αφορούν τη μακρο-εξέλιξη, δηλαδή την εξέλιξη από είδος σε είδος. Οι αντιρρήσεις αφορούν τη μακρο-εξέλιξη, δηλαδή την εξέλιξη από είδος σε είδος.
Αντιρρήσεις στην εξέλιξη Σήμερα πλέον εκφράζεται σκεπτικισμός, όσον αφορά τη θεωρία της εξέλιξης, και από μη πιστούς επιστήμονες. Σήμερα πλέον εκφράζεται σκεπτικισμός, όσον αφορά τη θεωρία της εξέλιξης, και από μη πιστούς επιστήμονες. Λ.χ. ένα από τα δυσερμήνευτα ζητήματα για τη θεωρία της εξέλιξης είναι η δημουργία των συστημάτων μη ελαττώσιμης πολυπλοκότητας, όπως ο οφθαλμός. Λ.χ. ένα από τα δυσερμήνευτα ζητήματα για τη θεωρία της εξέλιξης είναι η δημουργία των συστημάτων μη ελαττώσιμης πολυπλοκότητας, όπως ο οφθαλμός. Το μάτι δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί παρά μόνο ως ολοκληρωμένο σύστημα. Ημιτελές ή εν εξελίξει είναι άχρηστο. Το μάτι δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί παρά μόνο ως ολοκληρωμένο σύστημα. Ημιτελές ή εν εξελίξει είναι άχρηστο.
Αντιρρήσεις στην εξέλιξη Η ανεύρεση των ενδιάμεσων κρίκων της εξέλιξης υπήρξε προβληματική. Η ανεύρεση των ενδιάμεσων κρίκων της εξέλιξης υπήρξε προβληματική. Πρόσφατα εξέταση DNA, που απομονώθηκε από οστά «Ανθρώπου του Νεάντερνταλ», έδειξε ότι δεν πρόκειται διόλου για ανθρωποειδές ον. Πρόσφατα εξέταση DNA, που απομονώθηκε από οστά «Ανθρώπου του Νεάντερνταλ», έδειξε ότι δεν πρόκειται διόλου για ανθρωποειδές ον. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο «Άνθρωπος του Νεάντερνταλ» θεωρούνταν επί δεκαετίες αδιαμφισβήτητος πρόγονος του ανθρώπου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο «Άνθρωπος του Νεάντερνταλ» θεωρούνταν επί δεκαετίες αδιαμφισβήτητος πρόγονος του ανθρώπου.
Αντιρρήσεις στην εξέλιξη Οι μεγαλύτερες όμως δυσκολίες παραμένουν οι ακόλουθες: Οι μεγαλύτερες όμως δυσκολίες παραμένουν οι ακόλουθες: Πώς εξηγείται εξ αρχής η γένεση της ζωής; Πώς εξηγείται εξ αρχής η γένεση της ζωής; Πώς εξηγείται στη συνέχεια η ύπαρξη έλλογων όντων; Πώς εξηγείται στη συνέχεια η ύπαρξη έλλογων όντων;
Ποια είναι η ηλικία του ανθρώπου; Οι επιστήμονες μιλούν για 2 με 3,5 εκατομμύρια χρόνια, συμπεριλαμβάνοντας τους υποτιθέμενους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου: Οι επιστήμονες μιλούν για 2 με 3,5 εκατομμύρια χρόνια, συμπεριλαμβάνοντας τους υποτιθέμενους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου: homo habilis: 2-3,5 εκατ. χρόνια homo habilis: 2-3,5 εκατ. χρόνια Homo erectus: 1,5 εκατ. χρόνια Homo erectus: 1,5 εκατ. χρόνια Homo sapiens: χιλιάδες χρόνια (π.χ. Άνθρωπος του Νεάντερνταλ). Homo sapiens: χιλιάδες χρόνια (π.χ. Άνθρωπος του Νεάντερνταλ). Homo sapiens sapiens: 90 χιλ. χρόνια (π.χ. Άνθρωπος Κρο Μανιόν). Homo sapiens sapiens: 90 χιλ. χρόνια (π.χ. Άνθρωπος Κρο Μανιόν).
Ποια είναι η ηλικία του ανθρώπου; Η αρχαιότερη σίγουρη παρουσία ανθρώπου στην οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε, είναι ο άνθρωπος του Κρο Μανιόν, που ζωγράφιζε στους τοίχους των σπηλαίων. Η αρχαιότερη σίγουρη παρουσία ανθρώπου στην οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε, είναι ο άνθρωπος του Κρο Μανιόν, που ζωγράφιζε στους τοίχους των σπηλαίων. Αν οι σπηλαιογραφίες έχουν χρονολογηθεί σωστά γύρω στο π.Χ., μπορούμε να έχουμε μια ιδέα για τον χρόνο της ανθρώπινης παρουσίας επάνω στη γη. Αν οι σπηλαιογραφίες έχουν χρονολογηθεί σωστά γύρω στο π.Χ., μπορούμε να έχουμε μια ιδέα για τον χρόνο της ανθρώπινης παρουσίας επάνω στη γη.
Ποια είναι η ηλικία της γης; Δύο είναι οι επιλογές για τους πιστούς: Η μια είναι η θεωρία της «αρχαίας γης", που συμφωνεί με τη σύγχρονη επιστήμη ότι η γη είναι ετών Η άλλη είναι η θεωρία της "νέας γης", η οποία λέει ότι η γη είναι έως ετών, και ότι τα κοσμικά επιστημονικά σχέδια χρονολόγησης είναι ανακριβή. Η διαφορά μεταξύ αυτών των δύο απόψεων είναι τεράστια: έτη!
Δεν συνάγεται από τις γενεαλογίες δημιουργία το 4004 π.Χ.; Όχι! Οι γενεαλογίες στη Γραφή ενέχουν χάσματα. Αναφέρονται οι σπουδαιότεροι. Όχι! Οι γενεαλογίες στη Γραφή ενέχουν χάσματα. Αναφέρονται οι σπουδαιότεροι. Γιος = απόγονος Γιος = απόγονος Πατέρας = πρόγονος Πατέρας = πρόγονος Π.χ. Ματθ. α’ 9: «Οζίας δε εγέννησε τον Ιωάθαμ …». Ωστόσο ο Οζίας δεν ήταν πατέρας του Ιωάθαμ, αλλά προ-προ- πάππους του. Παράβαλε Α’ Χρον. γ’ Π.χ. Ματθ. α’ 9: «Οζίας δε εγέννησε τον Ιωάθαμ …». Ωστόσο ο Οζίας δεν ήταν πατέρας του Ιωάθαμ, αλλά προ-προ- πάππους του. Παράβαλε Α’ Χρον. γ’ Ο ίδιος ο πατριός του Ιησού, ο Ιωσήφ, προσφωνείται υιός Δαβίδ (Ματθ. α’ 20)! Ο ίδιος ο πατριός του Ιησού, ο Ιωσήφ, προσφωνείται υιός Δαβίδ (Ματθ. α’ 20)!
Έξι ημέρες ή έξι περίοδοι; Τι σημαίνει η «ημέρα» (εβρ. γιομ) στη Γένεση α’; Τι σημαίνει η «ημέρα» (εβρ. γιομ) στη Γένεση α’; Ημέρα 24 ωρών ή μεγάλες χρονικές περιόδους; Ημέρα 24 ωρών ή μεγάλες χρονικές περιόδους; Συντηρητικοί πιστοί επιχειρηματολογούν τόσο για τη μία όσο και για την άλλη άποψη. Συντηρητικοί πιστοί επιχειρηματολογούν τόσο για τη μία όσο και για την άλλη άποψη. Το ζήτημα είναι ανοιχτό. Εξάλλου «… παρά Κυρίω μία ημέρα είναι ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μία». Β’ Πέτρ. γ’ 8 Το ζήτημα είναι ανοιχτό. Εξάλλου «… παρά Κυρίω μία ημέρα είναι ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μία». Β’ Πέτρ. γ’ 8
Η θεωρία της «αρχαίας γης» Δύο ερμηνευτικές προσεγγίσεις στο Γένεσις κεφ. α’: Α) Οι ημέρες ήταν περίοδοι Α) Οι ημέρες ήταν περίοδοι Β) Πρόκειται για λογοτεχνικό πλαίσιο γεγονότων, χωρίς χρονολογικές αναφορές. Β) Πρόκειται για λογοτεχνικό πλαίσιο γεγονότων, χωρίς χρονολογικές αναφορές.
Η πρόταση του λογοτεχνικού πλαισίου Ημέρες της διαμόρφωσης Ημέρα 1: Φως και σκοτάδι διαχωρίζονται Ημέρα 1: Φως και σκοτάδι διαχωρίζονται Ημέρα 2 : Ουρανός και ύδατα διαχωρίζονται Ημέρα 2 : Ουρανός και ύδατα διαχωρίζονται Ημέρα 3: Στεριά και θάλασσες διαχωρίζονται Ημέρα 3: Στεριά και θάλασσες διαχωρίζονταιΗμέρες της πλήρωσης Ημέρα 4: Ήλιος, φεγγάρι, και αστέρια Ημέρα 4: Ήλιος, φεγγάρι, και αστέρια Ημέρα 5: Ψάρια και πουλιά Ημέρα 5: Ψάρια και πουλιά Ημέρα 6: Ζώα και άνθρωπος, φυτά και δέντρα Ημέρα 6: Ζώα και άνθρωπος, φυτά και δέντρα
Η θεωρία της «νέας γης» Δύο ερμηνευτικές προσεγγίσεις: Α) Δημιουργία μιας ώριμης γης –(π.χ. ο Αδάμ πλάστηκε ενήλικος, έτσι και η γη). Β) Γεωλογία με βάση τον κατακλυσμό (νεοκαταστροφισμός). –Ο κατακλυσμός επηρέασε τη γεωλογική διαστρωμάτωση της γης, γεγονός που δεν λάμβάνουν υπόψη στις χρονολογήσεις οι επιστήμονες. Οι προσεγγίσεις αυτές απορρίπτουν με διάφορους συλλογισμούς την ορθότητα των χρονολογήσεων που προτείνουν οι θετικοί επιστήμονες.
Ανάγκη για κατανόηση και αναμονή χωρίς φανατισμό Η Βίβλος φαίνεται να μιλά πιο αβίαστα υπέρ μια νεότερης γης. Η Βίβλος φαίνεται να μιλά πιο αβίαστα υπέρ μια νεότερης γης. Από την άλλη πλευρά, τα στοιχεία των θετικών επιστημών μιλούν υπέρ μιας πολύ αρχαιότερης γης. Από την άλλη πλευρά, τα στοιχεία των θετικών επιστημών μιλούν υπέρ μιας πολύ αρχαιότερης γης. Και οι δύο απόψεις είναι δυνατές. Και οι δύο απόψεις είναι δυνατές. Άλλωστε μπορούμε να περιμένουμε μελλοντικές ανακαλύψεις της επιστήμης. Άλλωστε μπορούμε να περιμένουμε μελλοντικές ανακαλύψεις της επιστήμης.
Βιβλιογραφία Grudem, Systematic Theology, κεφ. 15. Grudem, Systematic Theology, κεφ. 15.
Προσευχή και περισυλλογή Θαυμασμός μπροστά στο μυστήριο της δημιουργίας. Θαυμασμός μπροστά στο μυστήριο της δημιουργίας. Ευχαριστία για τους ευσεβείς επιστήμονες. Ευχαριστία για τους ευσεβείς επιστήμονες. Προσευχή για σοφία στους πιστούς επιστήμονες, έτσι ώστε να αναδεικνύεται μέσω του έργου τους η σοφία του Θεού Προσευχή για σοφία στους πιστούς επιστήμονες, έτσι ώστε να αναδεικνύεται μέσω του έργου τους η σοφία του Θεού