ΤΠΕ και γραμματισμός Επιμέλεια παρουσίασης: Νότα Σεφερλή

Σύνδεση με το προηγούμενο μάθημα Σχέση γλώσσας και ανθρωπιστικών επιστημών με την τεχνολογία Ο προβληματισμός για την κοινωνική και εκπαιδευτική διάσταση της τεχνολογίας έχει μακραίωνη παράδοση

Κατευθύνσεις της σύγχρονης έρευνας σχετικά με το γραμματισμό Αυτόνομο μοντέλο γραμματισμού Ιδεολογικό μοντέλο γραμματισμού

Αυτόνομο μοντέλο γραμματισμού Η θεώρηση αυτή μελετά τις τεχνολογίες του γραμματισμού ως ανεξάρτητη μεταβλητή, οι επιπτώσεις της οποίας μπορούν να απομονωθούν και να μελετηθούν ανεξάρτητα από το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Η προσέγγιση αυτή δίνει έμφαση στα εγχειρίδια, στα προγράμματα, στις εξετάσεις πιστοποίησης κτλ.

Ιδεολογικό μοντέλο γραμματισμού Η θεώρηση αυτή υποστηρίζει ότι η εισαγωγή του γραμματισμού δεν επηρεάζει μόνο αλλά και επηρεάζεται από την κοινωνία στην οποία εισάγεται. Στο πλαίσιο αυτής της θεώρησης οι πρακτικές γραμματισμού αντιμετωπίζονται ως αναπόσπαστα δεμένες με τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δομές και τις δομές εξουσίας μιας κοινωνίας.

Το κυρίαρχο μοντέλο σήμερα Το αυτόνομο μοντέλο: Η ελληνική και διεθνής εμπειρία δείχνει ότι, αντί οι ΤΠΕ να γίνουν αφετηρία και αφορμή για ουσιαστικές αλλαγές στην εκπ/ση, έγινε το αντίθετο: Εντάχθηκαν βιαστικά και πρόχειρα, χωρίς σοβαρό πολιτικό σχεδιασμό, με αποτέλεσμα να αφομοιωθούν από το υπάρχον σύστημα. Η παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ συνοδεύεται με θετικές προσδοκίες για την επαγγελματική εξέλιξη και γενικότερα την κοινωνική – οικονομική πρόοδο (τεχνοκεντρική ρητορεία και εργαλειακή προσέγγιση).

Το ζητούμενο Το ιδεολογικό μοντέλο γραμματισμού: Δεν μπορούμε να μελετάμε τις επιπτώσεις από τη χρήση της τεχνολογίας ανεξάρτητα από το περιεχόμενό της, αλλά και από ένα ευρύ αριθμό άλλων κοινωνικών παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών και οικονομικών προϋποθέσεων, της δομής του εκπαιδευτικού συστήματος, τις τοπικές ιδεολογίες και την ποικιλία των ισχυουσών παιδαγωγικών πρακτικών (Κουτσογιάννης, σσ )

Μορφές σχολικού γραμματισμού Τυπικός: περιλαμβάνει τα μαθήματα του σχολικού προγράμματος με τα συνακόλουθα προγράμματα σπουδών, βιβλία, οδηγίες, βιβλία ύλης και όσα συνεπάγεται η διδασκαλία των εν λόγω μαθημάτων. Ημιτυπικός: κατηγορία όπου εντάσσονται καινοτόμοι θεσμοί και προγράμματα, όπως η «ευέλικτη ζώνη», η διαθεματικότητα στη διδακτική προσέγγιση, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αγωγή υγείας κ.ά., στο πλαίσιο των οποίων μπορούν να εφαρμοστούν εναλλακτικές διδακτικές / μαθησιακές προσεγγίσεις και μορφές αξιολόγησης. Άτυπος: κατηγορία που σχετίζεται με την ευρύτερη σχολική, κυρίως εξωδιδακτική ζώνη, και περιλαμβάνει εκδηλώσεις όπως οργάνωση και πραγματοποίηση σχολικών εορτών και εκδρομών, μαθητικές κοινότητες, έκδοση εφημερίδας / περιοδικού, οργάνωση και πραγματοποίηση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (λ.χ., θεατρικής παράστασης) κ.ά.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ στο πλαίσιο… του τυπικού γραμματισμού Του ημιτυπικού γραμματισμού Του άτυπου γραμματισμού

στο πλαίσιο του τυπικού γραμματισμού Προσκόλληση στη διδασκαλία ορισμένης ύλης Εργασία στην τάξη με βάση στρατηγικές Αξιοποίηση σε όλο το εύρος της φιλολογικής ζώνης

Προσκόλληση στη διδασκαλία ορισμένης ύλης Αξιοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού στο πλαίσιο της διδασκαλίας μιας συγκεκριμένης ενότητας (λ.χ., της Λογομάθειας για την εκμάθηση ενός γραμματικού φαινομένου, του Ηροδότου στο πλαίσιο του ομώνυμου μαθήματος, του επεξεργαστή κειμένου για τη συγγραφή στο μάθημα της γλώσσας

Εργασία στην τάξη με βάση στρατηγικές Ο εκπαιδευτικός, έχοντας την εποπτεία της ύλης, κινείται βάσει στρατηγικής: θέτει διδακτικούς στόχους και, συνεκτιμώντας παράγοντες όπως: δυναμικό της τάξης, υποδομές, διαθέσιμο χρόνο, σχεδιάζει τη διδασκαλία του επιλέγοντας μέσα και εργαλεία, τα οποία εντάσσει στο μέρος ή τα μέρη της διδασκαλίας που κρίνει ότι υπηρετούν τους στόχους.

Παράδειγμα

Αξιοποίηση σε όλο το εύρος της φιλολογικής ζώνης Οι ΤΠΕ αντιμετωπίζονται ως ευκαιρία για να στηθούν γέφυρες ανάμεσα στα φιλολογικά μαθήματα και να επιτευχθούν συνδυαστικά πολλοί από τους στόχους του προγράμματος σπουδών

Παράδειγμα 1

Παράδειγμα 2

Παράδειγμα 3

στο πλαίσιο του ημιτυπικού γραμματισμού

στο πλαίσιο του άτυπου γραμματισμού 1

στο πλαίσιο του άτυπου γραμματισμού

Η διδασκαλία ως διαδικασία διαμόρφωσης εγγράμματων ταυτοτήτων Οι διδακτικές επιλογές, επομένως και οι επιλογές μας ως προς την αξιοποίηση της τεχνολογίας, σχετίζονται με τον τύπο της εγγράμματης ταυτότητας που επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε Η διδασκαλία, εν τέλει, αποτελεί μια βαθιά πολιτική επιλογή

Βιβλιογραφία Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης της Επιμόρφωσης. Τεύχος 3, κλάδος ΠΕ02. Πάτρα: ΕΑΙΤΥ σσ