Διδακτική Ενότητα 4: Προηγμένες Τεχνολογίες Διαδικτύου στην Υπηρεσία της Μάθησης 4.1 Οι νέες Τεχνολογίες των Επικοινωνιών και των Πληροφοριών και η σημασία τους στην οικοδόμηση της ΚτΠ Τηλεπικοινωνίες υποδομές Δίκτυα Βασικές υπηρεσίες 4.2 Οι Μαθησιακές Τεχνολογίες Εκπαιδευτικό Υλικό Τεχνολογικός Εξοπλισμός Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Τα δομικά στοιχεία της ΚτΠ ΤηλεπικοινωνίεςΔίκτυαΒασικές Υπηρεσίες Απελευθέρωση του τομέα των ΤΑ/Ε Ψηφιακή σύνδεση Κινητή επικοινωνία Δορυφορική Διασύνδεση ISDN Ευρυζωνικά Δίκτυα Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Ηλ. Μεταβίβαση δεδομένων Βιντεοδιάσκεψη

4.1.1 Τηλεπικοινωνίες - υποδομές Ο ρόλος και η σημασία των τηλεπικοινωνιών στην κτΠ Η πορεία του τομέα των τηλεπικοινωνιών στην Ε.Ε Η εξέλιξη στον τομέα των τηλεπικοινωνιών Η διαμόρφωση της νέας τεχνολογικής βάσης

-Ο ρόλος και η σημασία των τηλεπικοινωνιών στην κτΠ Οι Τ/Ε αποτελούν την σπονδυλική στήλη της ΚτΠ: Μέσω των Τ/Ε υποδομών καθίσταται δυνατή η ελεύθερη και ταχεία ροή τεράστιου όγκου ψηφιοποιημένης πληροφορίας Η οποία μέσω των δικτύων διοχετεύεται στον τελικό χρήστη

Η ποιότητα Η ποσότητα Και ο χρόνος ανάκτησης της Πληροφορίας Εξαρτάται από τις τεχνολογικές δυνατότητες των Τ/Ε υποδομών και των Ηλεκτρονικών δικτύων

Η ελεύθερη πρόσβαση στην Πληροφορία... Εξαρτάται: Ύπαρξη Τ/Ε υποδομών στο σημείο γεωγραφικής εγκατάστασης Την ποιότητα και τις δυνατότητες της Το χαμηλό κόστος πρόσβασης

Η ταχεία ανάπτυξη των Τ/Ε Προϋποθέτει την διάθεση σημαντικών χρηματικών και ανθρώπινων πόρων Την σύμπραξη φορέων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα Την δημιουργία ισχυρών οικονομικά κοινοπραξιών με το απαιτούμενο Know How Για αυτούς τους λόγους κρίθηκε σκόπιμη η απελευθέρωση της αγοράς των Τ/Ε την 1/1/98

- Η πορεία του τομέα των τηλεπικοινωνιών στην Ε.Ε Τα κύρια χαρακτηριστικά των Τ/Ε Μέχρι το 1970: Κρατικά Μονοπώλια Εθνικές Πολιτικές Τ/Ε Παντελής έλλειψη ενιαίας στρατηγικής στην Ευρώπη.

….Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 Η αμερικάνικη Τ/Ε αγορά απορυθμίζεται Η AT&T χάνει το μονοπώλιο της Πλήθος Ιδιωτικών κεφαλαίων εισβάλλουν στην Τ/Ε αγορά των ΗΠΑ Δημιουργείται ανταγωνιστικό καθεστώς με νέες υπηρεσίες και χαμηλότερα τιμολόγια

Η επίδραση της απορύθμισης... Η επίδραση της αμερικάνικης απορύθμισης στην Ευρώπη ήταν καταλυτική Η Τ/Ε αγορά του Βορείου Ατλαντικού ήταν της τάξης των 2δις Δολαρίων. Η μείωση των τιμών κλήσης από Αμερική σε Ευρώπη, είχε σαν αποτέλεσμα: να είναι προτιμότερο να μας καλούν από Αμερική παρά εμείς να καλούμε

…Ο πόλεμος των τιμολογίων μόλις είχε αρχίσει Η Ευρώπη έπρεπε να αντιδράσει καθώς Συνειδητοποιούσε πως υποχωρούσε συνεχώς το μερίδιο της σε μια μεγάλη αγορά. Τα έσοδα των Ευρωπαϊκών Τ/Ε κινδύνευαν με συρρίκνωση. Χιλιάδες Θέσεις εργασίας κινδύνευαν Η αμερικάνικη κυριαρχία στις Τ/Ε ήταν προ των θυρών

Η αντίδραση της Ευρώπης Εκείνη την εποχή ( ) μπαίνουν οι βάσεις για την ενιαία εσωτερική αγορά Ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων - κεφαλαίων - εμπορευμάτων. Επίτευξη Πολιτικής συναίνεσης από τις κυβερνήσεις των χωρών μελών για τις προωθούμενες αλλαγές. Κατανόηση της αναγκαιότητας για τον σχεδιασμό μιας ενιαίας Ευρωπαϊκής πολιτικής για τις Τ/Ε.

Η δημιουργία του ενιαίου Κοινοτικού Χώρου στις Τ/Ε Η ενοποίηση του Ευρωπαϊκού τηλεπικοινωνιακού χώρου επιτυγχάνεται με: – Την εναρμόνιση Τ/Ε προτύπων, προϊόντων και υπηρεσιών. – Την εκπόνηση κοινών ερευνητικών προσπαθειών για την ανάπτυξη Τ/Ε εφαρμογών. – Την δημιουργία ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου

Στην δεκαετία του ‘90.. Οι τηλεπικοινωνίες στην Ευρώπη απελευθερώνονται από τα κρατικά μονοπώλια. Πλήθος ιδιωτικών κεφαλαίων σχεδιάζουν την είσοδο τους στη νέα αγορά Παρατηρείται οργασμός συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ εταιριών του Τ/Ε τομέα. Δημιουργία ανταγωνιστικού περιβάλλοντος – Νέες υπηρεσίες, προϊόντα, εφαρμογές – Μείωση των τιμολογίων ιδιαίτερα στις διεθνείς κλήσεις.

- Η εξέλιξη στον τομέα των τηλεπικοινωνιών Η συνεχής αύξηση της ζήτησης Τ/Ε προϊόντων. Η απελευθέρωση των Τ/Ε και η μείωση του κόστους των υπηρεσιών Η προσφορά νέων υπηρεσιών Είχαν σαν αποτέλεσμα την συνεχή εξέλιξη του τομέα των Τ/Ε Η αποτύπωση της εξέλιξης Από την αναλογική, στην ψηφιακή, στην κινητή, στην δορυφορική επικοινωνία.

- Η διαμόρφωση της νέας τεχνολογικής βάσης Ο τομέας της πληροφορικής Προϊόντα Πληροφορικής Η/Υ, Περιφερειακά, αναλώσιμα, κλπ Εφαρμογές Πληροφορικής Επαγγελματικές, οικιακές, κλπ Τομέας Πληροφορικής

….Ο τομέας των επικοινωνών Ο Τομέας των Τ/Ε Τ/Ε Συσκευές Τ/Ε υπηρεσίες Ψηφιακά, δορυφορικά, Κινητά δίκτυα τηλεφωνίας

Η σύγκλιση των τομέων της πληροφορικής και των Τ/Ε Τομέας Πληροφορικής Τομέας των Τ/Ε Τομέας Τηλεματικής Οπτικοακουστικός Τομέας Νέα Τεχνολογική Βάση

Η νέα τεχνολογική βάση διευρύνει τους ορίζοντες.. Το νέο συγκλισιακό καθεστώς καλύπτει πλήθος εφαρμογών στους τομείς της ενημέρωσης της εκπαίδευσης της έρευνας της εργασίας της επικοινωνίας της διασκέδασης της ψυχαγωγίας Η σύγκλιση της Πληροφορικής των Τ/Ε και του Οπτικοακουστικού τομέα αποτελεί την βάση δημιουργίας της ΚτΠ.

4.1.2 Τα δίκτυα Ο ρόλος και η σημασία των δικτύων Το ψηφιακό δίκτυο ενοποιημένων υπηρεσιών (ISDN). Τα Ευρυζωνικά δίκτυα

- Ο ρόλος και η σημασία των δικτύων Στην ΚτΠ τα δίκτυα αποτελούν τις ηλεκτρονικές Λεωφόρους μέσω των οποίων η ψηφιοποιημένη πληροφορία διαχέεται προς τον τελικό χρήστη. Η ταχεία, ασφαλής, και οικονομική πρόσβαση στην πληροφορία Αποτελεί την μέγιστη προτεραιότητα της εποχής μας. Είμαστε στην εποχή των δικτύων.

-Το ψηφιακό δίκτυο ενοποιημένων υπηρεσιών (ISDN). Αποτελεί την Φυσική εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας Το ISDN διασφαλίζει Υψηλές ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων Την λειτουργία πολλαπλών ψηφιακών καναλιών σε πραγματικό χρόνο. Χαμηλό κόστος εγκατάστασης.

- Τα Ευρυζωνικά δίκτυα Η ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας Η εισαγωγή των οπτικών ινών Η εξέλιξη της δορυφορικής επικοινωνίας Συνέτειναν στην δημιουργία μιας ομοιογενούς δικτυακής υποδομής Με αποτέλεσμα την δημιουργία των δικτύων ευρείας Ζώνης Βελτιώνοντας σημαντικά την ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων και βελτιώνοντας την σχέση κόστους απόδοσης.

4.1.3 Οι βασικές Υπηρεσίες Το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο Η ηλεκτρονική μεταβίβαση Αρχείων Βιντεοδιάσκεψη - Υπηρεσίες πολυμέσων

- Το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο ( ). Παρέχει την δυνατότητα ανταλλαγής γραπτών, ηχητικών και οπτικών μηνυμάτων μεταξύ των χρηστών του Παγκόσμιου Διαδικτύου Διευκολύνοντας την ανθρώπινη επικοινωνία Xωρίς επιπρόσθετο κόστος.

- Η ηλεκτρονική μεταβίβαση Αρχείων (EDI) Η υπηρεσία αυτή Επιτρέπει την μεταβίβαση μέσω των δικτύων μεγάλων αρχείων δεδομένων και προγραμμάτων λογισμικού. Σε σύντομο χρονικό διάστημα Χωρίς επιπρόσθετο κόστος Συμβάλλοντας στην μείωση των λειτουργικών δαπανών.

- Τηλεδιάσκεψη - Υπηρεσίες πολυμέσων Η υπηρεσία αυτή Δίνει την δυνατότητα σε δύο ή περισσότερους χρήστες να έλθουν σε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο συμβάλλοντας στην δημιουργία ενός εικονικού διαδραστικού περιβάλλοντος συνεργασίας

4.2 Μαθησιακές Τεχνολογίες Εκπαιδευτικό Υλικό Τεχνολογικός εξοπλισμός 4.2.3Εκπαιδευτικό λογισμικό

4.2.1 Εκπαιδευτικό Υλικό Έντυπο Υλικό Ηχητικό Υλικό Οπτικό Υλικό

Έντυπο Υλικό Το βασικό εκπαιδευτικό υλικό όλων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι το έντυπο υλικό που περιλαμβάνει βιβλία, περιλήψεις και περιγραφές μαθημάτων, σημειώσεις, έντυπα εργασίας, εγχειρίδια, οδηγοί σπουδών Για την παραγωγή του έντυπου υλικού χρησιμοποιούνται εκτυπωτές, φωτοτυπικά μηχανήματα κ.α. Το έντυπο υλικό θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όσο τεχνολογικά προηγμένα μέσα και να χρησιμοποιούνται

Ηχητικό Υλικό Τα ηχητικά εργαλεία διακρίνονται σε παθητικά ενός δρόμου και αλληλεπιδραστικά. Τα παθητικά περιλαμβάνουν καταγραμμένο ηχητικό υλικό σε κασέτες, CD-ROM, ραδιόφωνο (απομακρυσμένες περιοχές) και χρησιμοποιούνται είτε από τον εκπαιδευτή στη σύγχρονη εκπαίδευση, είτε από τον εκπαιδευόμενο σύμφωνα με τις οδηγίες που του έχουν δοθεί στην ασύγχρονη εκπαίδευση. Ο εκπαιδευόμενος λειτουργεί παθητικά, απλώς ακούει το ηχητικό υλικό. Τα αλληλεπιδραστικά εργαλεία είναι αυτά όπου ο εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα να συνδιαλεχθεί. Τέτοια εργαλεία είναι το τηλέφωνο, ασύρματος, συσκευές τηλεφωνικών συνδιασκέψεων, εργαλεία ηχητικής συνδιάσκεψης μέσω δικτύου, ειδικό λογισμικό αναγνώρισης φωνής.

Οπτικό Υλικό Το οπτικό υλικό διακρίνεται σε στατικό, δυναμικό και πραγματικού χρόνου οπτικό υλικό. Στο στατικό περιλαμβάνονται ακίνητες εικόνες όπως οι διαφάνειες, τα σλάιντς, φωτογραφίες, στατικές εικόνες παρουσίασης σε Η/Υ π.χ. παρουσιάσεις σε περιβάλλον Microsoft Office. Στο δυναμικό περιλαμβάνονται τα φιλμς, οι βιντεοκασέτες, ροές βίντεο σε Η/Υ, γραφικά σε Η/Υ, πολυμέσα σε Η/Υ. Στην κατηγορία πραγματικού χρόνου περιλαμβάνονται τα συστήματα εικονοτηλεφωνίας, τηλεδιάσκεψης όπου απεικονίζονται οι απομακρυσμένοι συνεργάτες.

4.2.2Τεχνολογικός εξοπλισμός - Συσκευές προβολής οπτικοακουστικού Υλικού - Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές - Συστήματα Τηλεδιάσκεψης - Προβολικές συσκευές - Οθόνες Προβολής - Οθόνες Τηλεόρασης - Συστήματα ήχου - Κάμερες - Ηλεκτρονικός Πίνακας - Οπτικοποιητές - Μεταγωγείς σημάτων εικόνας και ήχου - Συστήματα αυτοματισμών

Συσκευές προβολής οπτικοακουστικού Υλικού Οι συσκευές βίντεο χρησιμοποιούνται για την προβολή οπτικοακουστικού υλικού που είναι αποθηκευμένα σε Βιντεοκασέτες. Χρησιμοποιείται τόσο στη σύγχρονη όσο και στην ασύγχρονη εκπαίδευση. Οι συσκευές βίντεο θα πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα εγγραφής και αναπαραγωγής σημάτων S-Video (Super VHS), Ένας επιπλέον λόγος για τη χρήση του S-video είναι η πολύ καλύτερη ποιότητα ψηφιοποιημένης εικόνας που παρέχει. οθόνης.

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Ο υπολογιστής που θα χρησιμοποιηθεί για την εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να υποστηρίζει: Πλήρη επικοινωνία με το πρωτόκολλο συνδιάσκεψης δεδομένων Τ.120 της ITU (διαμοίραση εφαρμογών και απομακρυσμένος έλεγχος εφαρμογών, chat, μοιραζόμενος πίνακας, μεταφορά αρχείων). Εφαρμογές τέτοιου είδους είναι το Microsoft Netmeeting και το White Pine CU- SeeMe. Απεικόνιση παρουσιάσεων Microsoft Powerpoint Αναπαραγωγή βίντεο σε διάφορα formats (MPEG-1/2, Real Video, Windows Media, QuickTime, Flash animation, Java-based streaming)

Συστήματα Τηλεδιάσκεψης Όσον αφορά τώρα την υλοποίηση των τερματικών συσκευών τηλεδιάσκεψης, αυτές διακρίνονται σε τρία είδη:  Συστήματα που εγκαθιστώνται σε προσωπικό υπολογιστή: Αυτά είναι κάρτες επέκτασης ISA ή PCI, ενώ έχουν πρόσφατα εμφανιστεί εξωτερικές συσκευές που συνδέονται σε θύρα USB.  Συσκευές τηλεδιάσκεψης: Μια συσκευή που λειτουργεί αποκλειστικά ως τερματικό τηλεδιάσκεψης, συνήθως με ενσωματωμένη κάμερα και μικρόφωνο, και ο χειρισμός της γίνεται με τηλεχειριστήριο.  Ολοκληρωμένα συστήματα βασισμένα σε υπολογιστή: Πρόκειται για υπολογιστικά συστήματα με βιομηχανική κατασκευή, ειδικά διαμορφωμένο λειτουργικό σύστημα και εξειδικευμένη διεπαφή, που στοχεύουν να συνδυάσουν τα πλεονεκτήματα και των δύο παραπάνω κατηγοριών.

Προβολικές συσκευές Οι προβολικές συσκευές, πέρα από τις απλές προβολικές συσκευές διαφανειών για απεικόνιση διαφανειών (overhead projector), έχουν εξελιχθεί σήμερα με την ανάπτυξη προβολικών συσκευών LCD ή CRT με πολλαπλές εισόδους RGBS και S- video/Composite video

Οθόνες Προβολής Οι οθόνες αυτές διακρίνονται Σε οθόνες εμπρόσθιας προβολής που είναι αρκετά πιο οικονομικές από τις οπίσθιας προβολής και μπορεί να είναι σταθερές με μηχανισμό αναδίπλωσης ή όχι, ή και φορητές χωρίς μηχανισμό Οι οθόνες οπίσθιας προβολής είναι πιο ακριβές, σταθερές και πάντα ανοικτές. Η προβολική συσκευή είναι τοποθετημένη σε κλειστό χώρο πίσω από την οθόνη και η ποιότητα της προβολής εξαρτάται από τις συνθήκες φωτισμού αυτού του χώρου και όχι του χώρου μπροστά από την οθόνη. Συγκριτικά, η ποιότητα προβολής είναι ανώτερη στις οθόνες οπίσθιας προβολής για ίδιες προβολικές συσκευές.

Οθόνες Τηλεόρασης Χρησιμοποιούνται για την προβολή video από VCR, από βιντεοκάμερα, ή προβολή των λαμβανόμενων εικόνων κατά την τηλεδιάσκεψη. Ουσιαστικά αντικαθιστούν τις προβολικές συσκευές και τις οθόνες που αναφέρθηκαν παραπάνω, για μικρούς χώρους όπου είτε δεν υπάρχει δυνατότητα εγκατάστασης προβολικής συσκευής, είτε ο αριθμός των παρευρισκομένων είναι μικρός και η εικόνα της τηλεόρασης έχει επαρκές μέγεθος για να μπορούν όλοι να βλέπουν ικανοποιητικά την μεταδιδόμενη εικόνα.

Συστήματα ήχου Τα συστήματα ήχου περιλαμβάνουν μικρόφωνα, ηχεία, μίκτες ήχου και ακυρωτές ηχούς. Τα μικρόφωνα διακρίνονται σε επιτραπέζια και ατομικά. Οι ακυρωτές ηχούς είναι απαραίτητοι κατά την τηλεδιάσκεψη Για την αποφυγή των ηχητικών συντονισμών, είναι απαραίτητη η χρήση ενός γραφικού ισοσταθμιστή (equalizer), ο οποίος θα πρέπει να ρυθμίζεται ώστε να αποκόπτει τις ιδιοσυχνότητες της κάθε αίθουσας.

Κάμερες Οι κάμερες χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη τηλεκπαίδευση για τη λήψη του εκπαιδευτή και των εκπαιδευόμενων, με διαφορετικές δυνατότητες και ρυθμίσεις για την κάθε περίπτωση. Κάμερες εκπαιδευτή Κάμερες εκπαιδευόμενων

Ηλεκτρονικός Πίνακας Δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να γράφει πληροφορίες στον πίνακα, όπως θα έκανε σε μια μεμονωμένη αίθουσα διδασκαλίας, και ψηφιοποιεί αυτόματα αυτές τις πληροφορίες, με δυνατότητες αποθήκευσής τους, και άμεσης απεικόνισής τους και σε απομακρυσμένα σημεία Έτσι και οι τοπικά ευρισκόμενοι συμμετέχοντες αλλά και οι απομακρυσμένοι, βλέπουν ταυτόχρονα τον πίνακα.

Οπτικοποιητές Οπτικοποιητές Οι οπτικοποιητές είναι επιτραπέζιες συσκευές με ενσωματωμένη κάμερα. Χρησιμοποιούνται για την οπτικοποίηση τρισδιάστατων αντικειμένων, διαφανειών, σλάιντς, φιλμς είτε φωτογραφικών είτε ιατρικών με δυνατότητες αναστροφής φωτισμού. Η χρήση τους είναι απαραίτητη κατά τη διεξαγωγή μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας από απόσταση, επειδή οι κάμερες λήψης του εκπαιδευτή και των εκπαιδευομένων, λόγω και της θέσης τους στο χώρο, δεν μπορούν να εστιάσουν σε λεπτομέρειες αντικειμένων που χρειάζεται να επιδειχθούν.

Μεταγωγείς σημάτων εικόνας και ήχου Για την συνδυασμένη χρήση όλων των παραπάνω συστημάτων, απαιτούνται ειδικές συσκευές για τη διαχείριση των σημάτων εικόνας και ήχου Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται ειδικά συστήματα μεταγωγής σημάτων εικόνας και ήχου. Οι συσκευές αυτές διαθέτουν έναν αριθμό εισόδων και εξόδων σημάτων, και λειτουργούν με τη λογική του πίνακα εισόδων/εξόδων (matrix audio/video switchers).

Συστήματα αυτοματισμών Ο βαθμός πολυπλοκότητας χειρισμού μιας αίθουσας που περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω υποσυστήματα, υπονομεύει την παρεχόμενη ευελιξία Ποια είναι η λύση; Για την διευκόλυνση του χειριστή, απαιτείται η ενσωμάτωση κάποιου συστήματος αυτοματισμού, που να μεταφέρει τις εντολές ελέγχου από ένα και μοναδικό σημείο προς όλες τις συσκευές και τα συστήματα της αίθουσας. Οι εντολές που δέχεται κάθε συσκευή προγραμματίζονται στην μνήμη του συστήματος αυτοματισμού Ο προγραμματισμός της συσκευής δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις, πέρα από ένα βασικό υπόβαθρο γνώσεων προγραμματισμού σε γραφικό περιβάλλον Έτσι, οι εκπαιδευτές που θα χρησιμοποιήσουν αυτό τον εξοπλισμό, μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς τη συνεχή ανάγκη για τεχνική υποστήριξη, και να διαμορφώνουν δυναμικά τη ροή της διάλεξης, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.

4.2.3 Εκπαιδευτικό λογισμικό Η εκπαίδευση μέσω Η/Υ (CBT - Computer Based Training) και ειδικού λογισμικού εκπαίδευσης βασίζεται στη αλληλεπίδραση με τον εκπαιδευόμενο. Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές είναι συνήθως εφαρμογές πολυμέσων και περιλαμβάνουν τις εξής συνιστώσες: Computer-assisted instructions (CAI) - ο υπολογιστής χρησιμοποιείται σαν αυτόνομη μηχανή διδασκαλίας για την παρουσίαση ξεχωριστών μαθημάτων. Computer-managed instructions (CMI) - ο υπολογιστής χρησιμοποιείται για την οργάνωση των διδακτικών οδηγιών και την καταγραφή της προόδου των εκπαιδευόμενων. Οι ίδιες οι οδηγίες δεν χρειάζεται να διανεμηθούν διαμέσου υπολογιστή, αν και συχνά τα CAI συνδυάζονται με τα CMI. Computer-mediated education (CME) - περιγράφει εφαρμογές υπολογιστή που υποβοηθούν τη διανομή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Τέτοιες είναι: ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, Fax σε Η/Υ, (audio/video) συνδιάσκεψη πραγματικού χρόνου και εφαρμογές World-Wide Web.

..